Tajniki odporności. Ponad 175 sposobów na wzmocnienie układu immunologicznego, ochronę przed chorobami i poprawę samopoczucia ebook

Wstęp

Najwyższy czas, żebyś zaczął się cieszyć najlepszym zdrowiem w swoim życiu!

Układ odpornościowy jest tak wyjątkowy, ponieważ ma dostęp do wszystkich komórek i tkanek, pracuje nieprzerwanie na najwyższych obrotach, żeby chronić cię przed bakteriami, wirusami i innymi zagrożeniami. Jest ściśle powiązany nie tylko z innymi układami w ciele, ale też ze środowiskiem, w którym żyjesz, a nawet z twoimi emocjami. Wszystkie czynniki, od alergenów w pożywieniu po stres, mogą wpływać na pracę układu odpornościowego, a wprowadzenie zmian w jednej sferze wpłynie na poprawę w drugiej. Aby wyregulować funkcjonowanie układu odpornościowego, należy zadbać o siebie całościowo – o swoje ciało i umysł.

Jak jednak dbać o zdrowy układ odpornościowy? Niniejsza książka ma ci w tym pomóc! Dzięki niej poznasz 187 prostych rozwiązań pomagających rozwinąć zdrowszy, lepiej pracujący układ odpornościowy. Na niemal każdy problem z odpornością istnieje jakiś sposób – od pożywienia i suplementów chroniących przed zaburzeniami zdrowotnymi po nawyki i terapie, które leczą chroniczne stany zapalne. W tej książce poznasz holistyczne metody umożliwiające optymalizację pracy układu odpornościowego, które korzystnie wpłyną także na twoje społeczne, mentalne, emocjonalne i duchowe samopoczucie.

Niezależnie od tego, czy pragniesz ochronić się przed infekcjami, zwalczyć zakażenia, zmniejszyć stan zapalny lub uwolnić się od alergii bądź choroby autoimmunologicznej, ta książka pozwoli ci utrzymywać najlepsze samopoczucie przez wiele lat. Możesz zacząć lekturę od rozdziałów, które od razu cię zainteresowały, lub przeczytać wszystkie i zwiększać odporność po kolei.

Sposób 1

Zaprzyjaźnij się z grzybami

Wśród pokarmów o działaniu wzmacniającym układ odpornościowy grzyby wysuwają się na prowadzenie. Są cennym źródłem beta-glukanu, części błonnika, która po strawieniu stymuluje odpowiedź ze strony układu odpornościowego i mobilizuje go do produkcji zwiększonej ilości białych krwinek, które pomagają zwalczać infekcje. Z czasem ten efekt wzmacnia układ odpornościowy. Niektóre korzyści płynące z przyjmowania beta-glukanu sprawiły, że stosuje się go w terapii raka, aby pomóc w zahamowaniu wzrostu komórek nowotworowych.

Oprócz wzmacniania odporności beta-glukan posiada również następujące właściwości:

obniża poziom cholesterolu,

hamuje apetyt,

spowalnia wchłanianie glukozy w jelicie i jej dotarcie do krwiobiegu (co przynosi korzyść osobom cierpiącym na insulinooporność lub cukrzycę).

Na rynku dostępne są suplementy diety zawierające beta-glukan, ale można go również pozyskiwać w naturalny sposób, spożywając takie produkty, jak grzyby, owies i jęczmień. Kolejną korzyścią płynącą z jedzenia grzybów jest fakt, że zawierają one bardzo wysoki poziom roślinnej witaminy D, która jest kolejnym składnikiem odżywczym wzmacniającym odporność.

Grzyby, które zawierają największą ilość beta-glukanów, to shiitake, maitake i reishi. Sto gramów grzybów kryje w sobie 0,2–0,5 g beta-glukanu. Spożywanie powyżej trzech gramów beta-glukanów dziennie przynosi widoczne korzyści. Jeśli cierpisz na chorobę autoimmunologiczną, uważaj na pożywienie zawierające duże ilości beta-glukanów, z racji ich właściwości stymulujących odpowiedź układu odpornościowego.

Sposób 2

Śpiewaj na całe gardło

Przypomnij sobie, kiedy ostatni raz śpiewałeś swoją ulubioną piosenkę. Czułeś się wtedy naprawdę świetnie, prawda? Twój nastrój od razu się poprawiał, czułeś się wolny, a wszelki stres nagle znikał. Wszyscy instynktownie zdajemy sobie sprawę z korzyści płynących ze śpiewu. Nauka również je odkryła.

Kiedy śpiewasz, angażujesz struny głosowe, które znajdują się bardzo blisko niezwykle ważnego nerwu, zwanego nerwem błędnym. Nerw ten należy do przywspółczulnego układu nerwowego. Kiedy ta część układu nerwowego zostaje w pełni uaktywniona, układ odpornościowy, trawienny i wydalniczy zaczynają funkcjonować w sposób optymalny. Niska aktywność układu przywspółczulnego oznacza więc kiepską odporność.

Podczas śpiewu twoje struny głosowe wibrują, stymulując właśnie tę część układu nerwowego. Co więcej, badanie przeprowadzone przez Royal College of Music pokazało, że już jedna godzina śpiewu w chórze zwiększa uwalnianie cytokin1, obniża poziom kortyzolu oraz podnosi poziom oksytocyny u pacjentów chorych na raka. Kortyzol to główny hormon stresu w mózgu, który hamuje aktywność układu odpornościowego. Oksytocyna jest hormonem wyzwalającym emocje radości, miłości i przywiązania, których wszyscy pragniemy.

A zatem: włącz swoją ulubioną muzykę i śpiewaj głośno razem z wykonawcą!

Sposób 3

Wyjdź na słońce w przerwie na lunch

Być może już wiesz, że witamina D, którą organizm wytwarza podczas ekspozycji na promienie słoneczne, odgrywa bardzo istotną rolę w funkcjonowaniu twojego układu odpornościowego. Możesz natomiast nie być świadomym faktu, że wpływ słońca na wytwarzanie witaminy D jest zmienny w ciągu dnia i całego roku.

Dla uzyskania optymalnej pracy układu odpornościowego najlepszą porą na przebywanie na słońcu jest południe. Dlaczego?

Wszystko sprowadza się do zależności między twoim ciałem a słońcem, a konkretnie zmiennej długości fal światła słonecznego. Najlepiej znane nam długości fal możemy zaobserwować na tęczy – powstają wskutek rozszczepienia światła, które załamuje się w przestrzeni wypełnionej kropelkami wody lub w pryzmacie. Każdy kolor tęczy odpowiada konkretnej długości fali świetlnej.

Nie wszystkie fale świetlne docierają do Ziemi w tym samym czasie. Niektóre z nich przenikają atmosferę jedynie w określonych porach dnia lub w pewnych porach roku. Ultrafiolet B (UV-B) jest dla naszego układu odpornościowego najważniejszym rodzajem promieniowania. Dopiero gdy fale UV-B dosięgną powierzchni skóry, organizm zaczyna produkować witaminę D. Promieniowanie UV-B dociera do Ziemi od pierwszych miesięcy wiosennych do wczesnej jesieni i jest najsilniejsze, gdy Słońce znajduje się w najwyższym punkcie na niebie (południe). Gdy Słońce znajduje się w niższej pozycji na niebie, promieniowanie UV-B praktycznie zanika. Począwszy od wczesnej wiosny, promieniowanie UV-B wzrasta, podobnie jak jego okres dostępności. Pod koniec lata jego poziomy obniżają się, a na jesieni nie ma ich już wcale. Jeśli mieszkasz bliżej równika, możesz cieszyć się wyższymi poziomami promieniowania UV-B przez dłuższą część dnia oraz roku, w porównaniu z resztą świata. Oznacza to większą elastyczność w wyborze pory wyjścia na dwór po swoją dawkę witaminy D. Czy jest ważniejszy powód, żeby wyjść na zewnątrz w czasie przerwy na lunch?

Sposób 4

Polub czosnkowy oddech

Czosnek należy do grupy warzyw znanych jako cebulowe, które stosowano, żeby wyleczyć wiele stanów chorobowych, takich jak gorączka, zaburzenia gastryczne, ból ucha, cholera, a nawet grypa. Do grupy warzyw cebulowych oprócz czosnku zalicza się również cebulę, zieloną cebulkę, pora, szalotkę i szczypior.

Jednym z głównych powodów pozytywnego wpływu czosnku na odporność jest związek zwany alliiną (najwyższą zawartość ma czosnek). Podczas żucia z alliiny uwalniany jest związek siarkoorganiczny o wspaniałych właściwościach antyoksydacyjnych, antywirusowych i antybakteryjnych. Rośliny zawierają wysoką zawartość siarki, aby ochronić się przed drapieżnikami – to właśnie ona sprawia, że ronisz łzy podczas krojenia cebuli, oraz odpowiada za nieprzyjemny oddech po zjedzeniu warzyw cebulowych. Udowodniono także, że czosnek zapobiega przeziębieniom i grypie, co spowodowane jest jego korzystnym wpływem na zwiększenie ilości białych krwinek podczas przebiegu infekcji.

Warzywa cebulowe wspierają naszą odporność, ponieważ oprócz alliiny zawierają:

wzmacniającą odporność witaminę C, potas i selen,

kwercetynę (bardzo silny antyoksydant),

flawonoidy, które podnoszą poziom glutationu niezbędnego w procesach odpornościowych i detoksykujących,

fruktany (znajdują się tylko w czosnku i cebuli), które odżywiają bakterie jelitowe odpowiadające za odporność.

W celu pełnego wykorzystania dobrodziejstw roślin cebulowych przed spożyciem należy je posiekać, zmiażdżyć lub pożuć, żeby lecznicze związki siarkoorganiczne uwolniły się z alliiny. Nie ma zalecanej dziennej ilości spożycia czosnku, natomiast badania udowodniły, że przyjmowanie 2–10 g czosnku dziennie (1–2 ząbki) może wzmocnić twój układ odpornościowy. Zamiast świeżego czosnku można też spożyć kapsułki z ekstraktem.

Jeśli cierpisz na zespół drażliwego jelita, zachowaj ostrożność, ponieważ warzywa cebulowe mogą podrażnić jelito. Czosnek posiada też właściwości rozrzedzające krew, dlatego osoby przyjmujące takie leki jak warfaryna powinny go unikać.

Sposób 5

Zmień swoje poranne nawyki

Sposób, w jaki zaczynasz dzień, ma ogromny wpływ na twój układ odpornościowy. Twoje ciało posiada swój wewnętrzny zegar biologiczny, który tak naprawdę nie jest osobnym mechanizmem, tylko znajduje się w każdej komórce. To właśnie dzięki tym „zegarom”, nazywanym potocznie „rytmem dobowym”, twoje komórki wiedzą, kiedy zapoczątkować poszczególne procesy biologiczne, takie jak aktywacja genów i enzymów lub uwalnianie hormonów.

Rytm dobowy jest czynnikiem decydującym o sprawności układu odpornościowego, a także wszystkich pozostałych układów oraz komórek w twoim ciele. Satchin Panda (światowej sławy badacz rytmu dobowego) wraz ze swoim zespołem badawczym odkrył, że zaburzenie rytmu dobowego przekłada się na podniesione poziomu stresu oksydacyjnego (uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki) i stanów zapalnych, jak również zwiększa ryzyko rozwinięcia wielu zaburzeń związanych z układem odpornościowym, jak rak, infekcje oraz choroby o podłożu metabolicznym i zapalnym. Nawet Światowa Organizacja Zdrowia stwierdziła, że praca pozbawiona stałego rytmu, w systemie, który często się zmienia, prawdopodobnie jest czynnikiem kancerogennym (mogącym wywoływać raka). Udowodniono też, że otrzymanie szczepionki przeciwko grypie z samego rana wpływa na większą produkcję przeciwciał niż podanie szczepienia o innej porze.

Możesz poprawić swój stan zdrowia, synchronizując codzienne nawyki z naturalnym rytmem dobowym swojego organizmu. Sposób, w jaki zaczynasz dzień, również jest decydującym czynnikiem aktywującym twój zegar dobowy. Oto trzy istotne nawyki, które należy dodać do swojej porannej rutyny:

Przez pierwszą godzinę po przebudzeniu przebywaj w świetle dziennym (na dworze lub wewnątrz, jeśli masz lampę o natężeniu światła powyżej 10 000 luksów).

W ciągu pierwszej godziny po przebudzeniu wykonaj ćwiczenia.

Jedz śniadanie codziennie o tej samej porze.

Te proste nawyki mogą mieć ogromny wpływ na twoją odporność i pomóc zapobiegać chorobom.

Sposób 6

Rozwijaj swoją energię qi

Udowodniono, że starożytna sztuka qigong ma niezwykle korzystny wpływ na zdrowie i układ odpornościowy. Słowo „qi” odnosi się do siły lub energii życiowej, zaś „gong” oznacza pracę. A zatem, praktyka qigong oznacza praktykowanie lub ćwiczenie energii siły życiowej.

Qigong łączy subtelne ruchy, pozycje, medytację oraz oddech kontrolowany, aby wzmocnić, oczyścić i rozprowadzić energię qi po ciele. Stagnacja qi jest silnie związana z rozwinięciem słabego zdrowia i chorób.

Główne korzyści płynące z praktykowania qigong dla układu odpornościowego obejmują:

lepszą pracę organów wewnętrznych,

zdrowszy układ nerwowy i endokrynny (hormonalny),

modulację układu odpornościowego,

zwiększoną ilość białych komórek krwi,

ulgę w bólu,

uwolnienie głęboko skrywanych emocji i napięcia.

Współczesna nauka nie odkryła jeszcze w pełni znaczenia wielu praktyk i nauk starożytnych tradycji, dysponujemy jednak licznymi badaniami ukazującymi wartość qigong przy wzmacnianiu układu odpornościowego. W większości z nich główny obszar badania skupiał się na pacjentach nowotworowych poddawanych leczeniu (np. chemioterapii). Wyniki sugerują, że qigong może obniżyć poziom stresu (produkcję kortyzolu), zmniejszyć zmęczenie, wzmocnić układ odpornościowy i poprawić jakość życia oraz wskaźniki przeżywalności pacjentów z rakiem. Istnieją różne rodzaje qigong, ale najodpowiedniejszy dla wzmocnienia odporności jest medyczny (uzdrawiający) qigong. W internecie znajdziesz więcej informacji o tej technice oraz pomocne filmy instruktażowe.

Sposób 7

Unikaj sztucznego światła po zmroku

Twój układ odpornościowy i sen są ze sobą wzajemnie powiązane. Kiedy nie śpisz dobrze, jesteś bardziej podatny na choroby.

Istotnym aspektem wpływającym zarówno na sen, jak i na odporność jest światło. Mózg korzysta ze światła, żeby ocenić sytuację na zewnątrz i określić porę dnia. Informacje o rodzaju światła (długości fal), jak i jego jasności (intensywności) są wychwytywane przez mózg za pomocą gałek ocznych i fotoreceptorów w skórze, za czym podążają odpowiednie reakcje biologiczne.

Kiedy mózg postrzega ciemność, wyzwala melatoninę. Melatonina jest najbardziej znana z roli, jaką odgrywa przy ułatwianiu zasypiania, ale wpływa też na układ odpornościowy. Moduluje go w odpowiedni sposób, co oznacza, że albo stymuluje funkcje układu odpornościowego, albo je hamuje (dlatego może mieć zarówno prozapalne, jak i przeciwzapalne właściwości), w zależności od innych występujących czynników.

Kiedy jednak uwalnianie melatoniny zostaje w jakiś sposób zahamowane, zdolność twojego organizmu do regulacji układu odpornościowego również przygasa. Dokładnie ten sam mechanizm zachodzi, gdy jesteś wystawiony na jasne światło w nocy, zwłaszcza w ciągu dwóch godzin przed zaśnięciem.

Dowiedziono, że jasne światło lub niebieskie światło (długości fal) hamują produkcję melatoniny. Niebieskie światło może pochodzić z dowolnego źródła (nie musi być koniecznie niebieskie), ale jego poziomy są szczególnie przekroczone w ekranach telefonów komórkowych, komputerów i telewizorów, z których korzystasz w nocy.

Aby więc cieszyć się zdrowym i sprawnym układem odpornościowym, po zmierzchu ogranicz ekspozycję na sztuczne światło, zwłaszcza niebieskie. Możesz to zrobić, korzystając z filtrów niebieskiego światła w urządzeniach elektronicznych, nosząc specjalne okulary blokujące niebieskie światło lub łącząc obie metody.

Sposób 8

Jedz jagody

Jagody są przydatnym zasobem w twoim odpornościowym arsenale, który może dostarczyć wielu wzmacniających odporność korzyści.

Zawierają one witaminy wzmacniające odporność (witaminę C), antyoksydanty, fitonutrienty oraz inne wspierające odporność związki. Jagody wspierają także zdrową mikrobiotę (ekosystem mikroorganizmow żyjących na powierzchni skóry i w ciele) w jelitach, która odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Oprócz ogólnego działania właściwego wszystkim jagodom niektóre rodzaje mają szczególne właściwości. Maliny, jeżyny, borówki i truskawki mają dużą zawartość witaminy C (zwłaszcza truskawki) i flawonoidów. Flawonoidy to silnie działające polifenole znajdujące się w roślinach, które wzmacniają twój wewnętrzny mechanizm antyoksydacyjny, obniżają stany zapalne i podnoszą liczbę mitochondriów. Mitochondria są to organelle komórkowe, które dostarczają komórkom, narządom i układom w ciele energię niezbędną do pracy. Posiadanie zwiększonej liczby mitochondriów w komórkach organizmu wpływa na zdrowszy i bardziej responsywny układ odpornościowy. Dodatkowo, borówki zawierają pterostylben, kolejny fitonutrient o udowodnionym działaniu przeciwzapalnym, obniżającym poziom cholesterolu i modulującym odporność.

Udowodniono, że czarne jagody, żurawina i granat (tak, to też jagoda) zmniejszają stany zapalne i pomagają wyregulować pracę układu odpornościowego.

Granaty zawierają też witaminę E oraz mają antybakteryjne i antywirusowe właściwości.

Owoce czarnego bzu pomagają skrócić o połowę czas wychodzenia z grypy i przeziębienia oraz złagodzić ich przebieg! One również mają antywirusowe, przeciwnowotworowe i przeciwzapalne efekty. Wyjaśnia to, dlaczego w medycynie ludowej zawsze stosuje się syrop z czarnego bzu na przeziębienia, grypę i zapalenie zatok. Nie wolno jednak spożywać owoców czarnego bzu na surowo; trzeba je najpierw ugotować i zrobić z nich dżem lub syrop.

Zacznij dodawać jagody do swojej diety w postaci owocowych smoothie i jogurtów lub w innych smacznych przepisach, aby wzmocnić odporność.

Sposób 9

Szukaj prawdziwych przyczyn

Próby naprawienia problemów związanych z układem odpornościowych, niezależnie od tego, czy spowodowane są jego obniżoną aktywnością (np. częste chorowanie), czy nadmierną aktywnością (cierpisz na chorobę o podłożu autoimmunologicznym lub zapalnym), prawdopodobnie sprowadzą cię na drogę powierzchownych rozwiązań, jak na przykład uzależnienie od środków przeciwzapalnych lub związków stymulujących odporność (zioła). Tego rodzaju metody są świetne na krótką metę, lecz nie radzą sobie z dotarciem do głębszych przyczyn leżących u podłoża twojego problemu z odpornością. Najprawdopodobniej prawdziwe źródło nie tkwi w twoim układzie odpornościowym, ponieważ wszystkie zewnętrzne symptomy niemal zawsze dotyczą głębszych tkanek.

Układ odpornościowy zawsze reaguje na środowisko, które go otacza, lub wskutek innych czynników jest zmuszony reagować w określony sposób (środki farmaceutyczne, zioła, toksyny, stan zdrowia itp.). Należy zrozumieć, że układ odpornościowy funkcjonuje wewnątrz większej sieci innych mechanizmów. Oznacza to, że czasami lepiej zrobić krok wstecz i zastanowić się, dlaczego zachowuje się właśnie w taki sposób, zamiast szukać środków przynoszących błyskawiczną ulgę w przypadku wystąpienia określonych symptomów.

Suplementy żywności lub pożywienie mające zaradzić danym problemom zdrowotnym należy stosować jako tymczasowe rozwiązanie i szukać prawdziwego źródła zaburzeń, które odnajdziesz dopiero dzięki głębszej analizie mającej na celu zrozumienie, dlaczego twój układ odpornościowy zachowuje się w niepokojący sposób.

Sposób 10

Kwestionuj swoje założenia

Być może się zastanawiasz, co kwestionowanie założeń ma wspólnego z układem odpornościowym? No cóż, całkiem sporo!

Dzień w dzień, konsekwentnie działasz zgodnie ze swoimi przekonaniami. To one określają twoje nawyki i zachowania, włącznie z tym, co jesz, jak często ćwiczysz, śpisz itp. Twoje przekonania dotyczące życia i otaczającego cię świata mogą wydawać ci się oczywiście bardzo prawdziwe i słuszne, jednak każdy pogląd powstaje w wyniku osobistych przeżyć lub tego, czego nauczyliśmy się od innych. W większości przypadków proces ten zachodzi nieświadomie. Wielu z nas posiada sporo przekonań, które nie są poparte twardymi faktami.

W ciągu dnia jesteś bombardowany czterystoma miliardami bitów informacji na sekundę. Jest to oczywiście przytłaczająca ilość, więc żeby nie postradać zmysłów, część twojego mózgu zwana siatkowym systemem aktywującym, filtruje, zniekształca i usuwa większość tych informacji, zostawiając ci tylko dwa tysiące bitów. Te wybrane dwa tysiące to informacje, które są najbliższe twojemu aktualnemu systemowi przekonań. Krótko mówiąc, twoje doświadczanie życia nie jest po prostu czymś, co ci się przydarza, tylko czymś, co tworzysz poprzez swoje przekonania.

A co, jeśli część z tego, co uznajesz za prawdę, nią nie jest? Co, jeśli twoje założenia nie tylko są fałszywe, ale też szkodliwe dla ciebie? Właśnie dlatego regularne zastanawianie się i kwestionowanie swojej wiedzy jest tak ważne i istotne w obszarze zdrowia. Niektóre z twoich przekonań i doświadczeń stworzonych na ich bazie mogą cię hamować przed wprowadzeniem w życie zmian niezbędnych do tego, by przeobrazić stan swojego zdrowia i odporności. Zastanów się na przykład:

Czy zasługujesz na miłość lub szczęście?

Co według ciebie jest niezbędne, by być szczęśliwym lub odnieść sukces?

Jakie masz przekonania na temat samego siebie i swojego ciała?

Twoje poglądy na powyższe kwestie, jak i wiele innych określają działania, które albo wspierają twoje zdrowie i odporność, albo rzucają im wyzwanie. Na przykład pogląd, zgodnie z którym nie zasługujesz na szczęście, może prowadzić do zaniedbywania siebie i wypracowania niezdrowych nawyków. Przekonanie, że musisz zarobić dużo pieniędzy, aby być szczęśliwym, może doprowadzić do tego, że cały swój czas będziesz przeznaczał na pracę, zamiast zadbać o swój dobrostan.

Odbądź ze sobą szczerą i otwartą rozmowę dotyczącą tego, w co wierzysz. Następnie określ, czy te poglądy naprawdę ci służą, czy też nadszedł czas, żeby je zmienić. Takie przedsięwzięcie może okazać się jedną z najlepszych rzeczy, jakie masz szansę zrobić, aby poprawić swoją odporność.

Możesz zacząć odkrywanie tych przekonań, które najbardziej wpływają na twoją odporność, dzięki wypowiadaniu następujących zdań: „Nie robię __________, ponieważ ___________”. Teraz zastanów się, czy dane zachowanie służy twojemu układowi odpornościowemu. Zapisz odpowiedzi, które jako pierwsze przyjdą ci do głowy, nie odrzucaj niczego.

Sposób 11

Daj szansę psu z głową w dół

Istnieje nieskończenie wiele korzyści płynących z praktykowania jogi, a wiele z nich poprawia zdrowie oraz funkcjonowanie twojego układu odpornościowego. Obejmują one między innymi:

wyciszenie i uspokojenie układu nerwowego (redukcja stresu),

obniżenie chronicznych stanów zapalnych,

usprawnienie drenażu limfatycznego,

uspokojenie płuc,

uwolnienie toksyn i śluzu, które nagromadziły się wokół głównych narządów w ciele,

usprawnienie przepływu prany (energii siły życiowej).

W jednym z badań dotyczących wpływu jogi na stany zapalne i modulowanie odporności odkryto, że ćwiczenia te korzystnie oddziaływały na problemy w opisywanych obszarach, co było szczególnie ważne dla osób cierpiących z powodu chorób o podłożu zapalnym lub autoimmunologicznym. Badacze doszli też do wniosku, że joga poprawia funkcjonowanie komórek odpornościowych zlokalizowanych w nabłonku jelit oraz dróg oddechowych. Istnieje wiele rodzajów jogi, ale najwięcej badań wykonanych do tej pory dotyczyło hatha jogi, która koncentruje się na utrzymywaniu określonych pozycji przez dłuższy czas.

Aby doświadczyć pełnych korzyści jogi, spróbuj praktykować ją zgodnie z jej pierwotnym założeniem: powinna być filozofią życiową, a nie tylko ćwiczeniami. Wykonywanie pozycji (asan), które pewnie znasz, stanowi tylko jedną z gałęzi jogi. W swej najczystszej formie joga obejmuje medytację, dietę, oddychanie (pranayama), mantry, mudry, i nie tylko. W celu osiągnięcia jak najlepszych rezultatów włącz do swojego życia tak wiele z nich, ile zdołasz. Oczywiście, najlepsza praktyka jogi odbywa się wówczas, gdy ćwiczysz regularnie, znajdź więc taki rodzaj jogi, który sprawia ci największą przyjemność, i zgłębiaj go we własnym tempie.

Wiele pozycji pozytywnie wpłynie na układ odpornościowy, ale jedną z najskuteczniejszych jest savasana (pozycja trupa). Wymaga wprowadzenia ciała i umysłu (myśli) w stan całkowitej relaksacji. Więcej informacji i porad dotyczących tej pozycji znajdziesz w internecie, dowiesz się także, jak włączyć praktykę hatha jogi do swojego codziennego życia. Możesz też sprawdzić, czy w twojej okolicy ktoś prowadzi zajęcia jogi.

Sposób 12

Strzel szota z imbiru

Imbir zawiera wiele korzystnych związków o ciekawych nazwach, jak gingerol, paradol, szogaol i zingeron. Nazwy tych związków nie mają tak naprawdę znaczenia, liczą się natomiast wywoływane przez nie efekty. Związki te mają udowodnione działanie ochronne na wątrobę, chronią organizm przed stresem oksydacyjnym (uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki) oraz posiadają przeciwnowotworowe, antybakteryjne, przeciwzapalne i przeciwalergiczne właściwości. Innymi słowy, oznacza to, że w organizmie zmniejsza się ilość stanów zapalnych, a twój układ odpornościowy funkcjonuje lepiej i otrzymuje wsparcie w obronie przed szkodliwymi mikrobami i komórkami rakowymi.

W jednym z badań udowodniono, że imbir pomaga wyregulować stan zapalny wywołany przez układ odpornościowy w płucach (częste miejsce infekcji układu oddechowego). Okazało się również, że zmniejsza symptomy astmy, obniża produkcję śluzu oraz ogólny stan zapalny w płucach.

Imbir zbadano również pod kątem jego wspomagającego układ trawienny wpływu. Większość badań ogniskowała się na zdolności korzenia do zmniejszania mdłości – w niektórych z nich wykazano, że był równie skuteczny, co środki farmaceutyczne, ale nie powodował oczywiście właściwych im skutków ubocznych.

Dodatkowo wykazano, że imbir sprzyja utracie wagi i pomaga wyregulować poziom cukru w organizmie, co również ma działanie wzmacniające układ odpornościowy. Najlepsza w korzeniu imbiru jest jego wszechstronność: możesz wykorzystywać go do gotowania, dodawać do herbaty, przyjmować w postaci soku w kieliszku lub jako suplement.

Sposób 13

Zaakceptuj odpowiedź układu odpornościowego

Naturalna reakcja twojego ciała na infekcje może obejmować takie symptomy, jak gorączka (podwyższona temperatura ciała), stan zapalny (opuchnięcie i zaczerwienienie tkanek), zmęczenie, obniżony nastrój, kaszel i katar. Często traktuje się powyższe objawy jako rodzaj szkód wyrządzonych w organizmie przez infekcję, rzeczywistość jest jednak zgoła inna. Powstają one wskutek zwalczania infekcji przez układ odpornościowy.

Remedium na choroby we współczesnej medycynie sprowadza się do prób zwalczenia ich objawów dzięki zażyciu farmaceutyków. To oczywiście sprawia, że czujesz się lepiej i jesteś w stanie przetrwać dzień, jednak w najmniejszym nawet stopniu nie pomaga twojemu organizmowi zwalczyć infekcji. Zażycie leków oznacza tak naprawdę, że ignorujesz mądrość swojego ciała. Te wszystkie objawy są efektem walki z infekcją układu odpornościowego, dlaczego więc należałoby je zmniejszać? Tłumiąc je, w rzeczywistości hamujesz tylko swoją zdolność samoleczenia.

Słynny filozof Hipokrates powiedział kiedyś: „Dajcie mi gorączkę, a wyleczę każdego”. Podniesiona temperatura ciała (gorączka) jest wywołana przez pirogeny2, które aktywują część układu odpornościowego. Gorączka pomaga układowi odpornościowemu skuteczniej zwalczać wirusy lub bakterie, tworząc niekorzystne dla nich środowisko.

Biegunka jest z kolei próbą organizmu pozbycia się infekcji w jelicie, a kiedy stosujesz środki na jej zahamowanie, możesz znacznie pogorszyć przebieg choroby, wskutek czego reakcja układu odpornościowego będzie jeszcze silniejsza, podobnie jak objawy chorobowe. Zmęczenie i obniżony nastrój towarzyszące infekcji mają zmusić cię do odpoczynku, zwolnienia tempa i przebywania w odosobnieniu, aby zminimalizować rozprzestrzenianie się choroby. Uwolnienie histaminy i następujący wodnisty katar, kichanie lub opuchnięcie mają na celu zwiększenie przepływu krwi w danym obszarze oraz poprawę jego przepuszczalności, żeby komórki odpornościowe mogły dotrzeć do zainfekowanego miejsca i zwalczyć zagrożenie.

Stan zapalny jest reakcją, która ma na celu wspieranie naprawy i sygnalizowanie komórkom odpornościowym, że muszą przybyć do zainfekowanego czy zranionego miejsca. Ostre stany zapalne wywołane zranieniem lub infekcją nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i nie należy ich tłumić, o ile nie wymykają się spod kontroli. (Chroniczny stan zapalny to jednak inna kwestia i należy go wyleczyć, żeby uniknąć problemów).

Odniesiesz o wiele większą korzyść, jeśli będziesz słuchał swojego ciała i wspierał jego naturalną odpowiedź immunologiczną, stosując odpowiednie składniki odżywcze i zioła. Istnieje co prawda kilka wyjątków – wyjątkowe nasilenie którychkolwiek objawów ze strony układu odpornościowego (np. gorączka powyżej 39°C lub reakcja alergiczna) w rzadkich przypadkach może zagrażać życiu, ale zazwyczaj nie ma się czego obawiać.

Sposób 14

Nawiąż więź z ziemią

Jednym z ważnych, ale mniej rozumianych elementów zdrowia jest twoje połączenie z ziemią. Zarówno ludzkie ciało, jak i ziemia posiadają ładunek elektryczny, który jest przeważnie albo dodatni, albo ujemny. Zachowanie równowagi ładunków elektrycznych w ciele odgrywa kluczową rolę w kwestii zdrowia, kiedy bowiem zostanie nienaturalnie zachwiana, mogą się pojawić problemy zdrowotne. Do niedawna równowaga ładunków elektrycznych w ciele zawsze była utrzymywana dzięki bliskiemu związkowi człowieka z ziemią, niestety stawianie współczesnych budynków, budowa dróg, chodników i noszenie butów na gumowej podeszwie doprowadziło do znacznego poluzowania tej więzi. Właśnie ta kwestia, w połączeniu z wieloma innymi aspektami życia we współczesnym świecie, doprowadziła do nagromadzenia nienaturalnych poziomów ładunków dodatnich w ciele.

Ziemia jest naładowana ujemnie, a zatem dzięki styczności z nią rozładowujesz i neutralizujesz dodatni ładunek elektryczny, który skumulował się wskutek współczesnego trybu życia. Zjawisko to znane jest jako „uziemianie” lub „ugruntowanie”. Badania udowadniają, że uziemianie może:

wyregulować funkcje układu odpornościowego,

obniżyć poziom stresu (kortyzolu),

zmniejszyć uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki (stres oksydacyjny),

przynieść poprawę w różnych chorobach, włącznie z tymi o podłożu autoimmunologicznym, złagodzić ból, stany zapalne, depresję, zmęczenie, niepokój i poprawić jakość snu.

Aby się uziemić, należy dotknąć skórą ziemi, spacerując na bosaka lub stojąc na niej bez obuwia. Żeby proces uziemiania był skuteczny, należy go przeprowadzić na przewodzącym elektryczność podłożu, takim jak ziemia, trawa, piasek lub beton. Jeśli chcesz osiągnąć optymalny efekt, ćwicz ugruntowywanie przez 30 minut dziennie. Jedyne, czego potrzebujesz, to wyjść na dwór i połączyć się z ziemią.

Sposób 15

Wprowadź rozluźniające nawyki przed snem

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 16

Praktykuj odczuwanie wdzięczności

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 17

Śledź swoją odporność dzięki zmienności rytmu zatokowego

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 18

Ogranicz przetworzone węglowodany i cukry

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 19

Pość, żeby odbudować układ odpornościowy

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 20

Ćwicz tai-chi

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 21

Uważaj na temperaturę przyrządzania żywności

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 22

Śmiej się

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 23

Przykręć ogrzewanie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 24

Miej świadomość ekologiczną

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 25

Zamknij usta

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 26

Podwyższaj kwasowość żołądka

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 27

Wypróbuj akupunkturę lub akupresurę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 28

Wyrzuć płyn do płukania ust

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 29

Zastanów się, zanim weźmiesz antybiotyk

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 30

Włącz swoje mechanizmy uspokajające

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 31

Stosuj metodę Wima Hofa

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 32

Sprawdź zawartość tkanki tłuszczowej w ciele

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 33

Cofnij stany zapalne

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 34

Idź na spacer do lasu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 35

Używaj przypraw

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 36

Wzmocnij sen głęboki

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 37

Monitoruj stan układu odpornościowego

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 38

Praktykuj uwalnianie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 39

Rozważ stosowanie probiotyków

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 40

Niech taniec będzie twoim codziennym nawykiem

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 41

Ogranicz ekspozycję na promieniowanie elektromagnetyczne

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 42

Zatroszcz się o swój układ limfatyczny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 43

Pokonaj depresję

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 44

Słuchaj muzyki

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 45

Wybacz innym

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 46

Zażywaj więcej witaminy D

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 47

Stwórz bezpieczny, wspierający cię krąg społeczny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 48

Śpij dłużej

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 49

Wspieraj swoje mitochondria

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 50

Wyeliminuj niepokój

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 51

Poczuj miłość

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 52

Buduj poczucie pewności siebie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 53

Oddychaj przez nos

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 54

Przepracuj swój gniew

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 55

Wybieraj prawdziwe, nieprzetworzone produkty

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 56

Spędzaj czas z ludźmi

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 57

Spożywaj odpowiednią ilość selenu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 58

Pij wodę strukturyzowaną

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 59

Uważaj na ilość przyjmowanego żelaza

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 60

Sprawdź zawartość składników odżywczych w diecie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 61

Medytuj regularnie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 62

Ogranicz spożycie kofeiny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 63

Wylecz swoje traumy z okresu dzieciństwa

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 64

Sprawdź, czy dostarczasz sobie wystarczającą ilość cynku

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 65

Zaufaj swojemu psychologicznemu układowi odpornościowemu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 66

Wypróbuj różne rodzaje postów

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 67

Przestaw się na nieprzetworzone, pełne ziarna

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 68

Módl się

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 69

Praktykuj uważność

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 70

Naucz się grać na instrumencie muzycznym

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 71

Przyjmuj więcej magnezu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 72

Przytulaj swoich bliskich

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 73

Nie wierz w zdrowy umiar

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 74

Żyj zgodnie z porami roku

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 75

Ćwicz codziennie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 76

Częściej się uśmiechaj

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 77

Spożywaj warzywa krzyżowe

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 78

Rzuć palenie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 79

Uważaj na 5G

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 80

Stosuj echinaceę przeciw infekcjom wirusowym

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 81

Rozważ przyjmowanie colostrum

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 82

Praktykuj kochanie siebie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 83

Niech twoim celem w życiu będzie służenie innym

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 84

Zwolnij tempo

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 85

Spożywaj dużo błonnika

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 86

Przelej emocje na papier

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 87

Wypróbuj Techniki Emocjonalnej Wolności

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 88

Ogranicz spożycie alkoholu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 89

Częściej się ruszaj

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 90

Jedz ryby

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 91

Znajdź swoje kreatywne hobby

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 92

Nie bój się drobnoustrojów

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 93

Wybacz sobie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 94

Stosuj olej kokosowy

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 95

Spróbuj zagłodzić przeziębienie i gorączkę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 96

Oczyść powietrze

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 97

Ogranicz ilość chemii w swoim pożywieniu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 98

Stosuj środki ostrożności podczas lotu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 99

Filtruj wodę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 100

Zmień produkty czyszczące i środki higieny osobistej

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 101

Wyłącz telewizor

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 102

Spożywaj pokarm bogów

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 103

Mądrze korzystaj z niebieskiego światła

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 104

Korzystaj z sauny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 105

Zwalczaj przeziębienia i alergie sezonowe dzięki tragankowi

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 106

Zrozum rezonans Schumanna

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 107

Pij zieloną herbatę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 108

Wypłacz się

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 109

Podaj dalej

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 110

Rozważ przyjmowanie laktoferyny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 111

Wspieraj swoją mikrobiotę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 112

Ogranicz ekspozycję na metale ciężkie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 113

Pij kakao ceremonialne

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 114

Pokonaj zespół stresu pourazowego

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 115

Zatroszcz się o układ odpornościowy swojego mózgu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 116

Ogranicz produkty kwasotwórcze

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 117

Zainwestuj w zdrowie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 118

Przyjmuj witaminę C

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 119

Pij więcej wody

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 120

Zadbaj o swoją skórę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 121

Strząśnij to z siebie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 122

Zwracaj uwagę na cykle księżyca

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 123

Rozkoszuj się smakiem miodu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 124

Codziennie przyjmuj chlorellę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 125

Podnieś poziom melatoniny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 126

Stosuj naprzemienne treningi

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 127

Uaktywnij autofagię

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 128

Przyjmuj żeń-szeń syberyjski

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 129

Stosuj odpowiednie zioła

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 130

Zainteresuj się astrologią medyczną

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 131

Zrozum cykl menstruacyjny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 132

Zwracaj uwagę na Słońce

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 133

Pij wodę kokosową

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 134

Wybieraj produkty organiczne

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 135

Spaceruj w czasie przerwy na lunch

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 136

Uważaj na wielką ósemkę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 137

Traktuj swój układ odpornościowy z harmonią i spokojem

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 138

Praktykuj naprzemienne oddychanie hipoksemiczne

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 139

Nie przesadzaj z myciem rąk

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 140

Korzystaj z czerwonego światła

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 141

Stosuj dietę przeciwzapalną

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 142

Wylecz swoje jelita

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 143

Stosuj ashwagandhę na wzmocnienie odporności

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 144

Odstaw prozapalne tłuszcze

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 145

Zmniejsz stres oksydacyjny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 146

Porozmawiaj z zaufanym przyjacielem

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 147

Zastosuj te olejki, żeby wzmocnić układ odpornościowy

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 148

Uzupełnij niedobory żelaza

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 149

Zaopiekuj się zwierzakiem

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 150

Wybieraj zdrowe wzory do naśladowania

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 151

Praktykuj pranayamę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 152

Wypróbuj terapię dźwiękiem

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 153

Wyjdź na dwór i popracuj w ogródku

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 154

Spróbuj terapii PEMF

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 155

Przyjmij zintegrowane podejście

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 156

Jedz mniej mięsa

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 157

Bądź w 100% odpowiedzialny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 158

Wypróbuj olejek CBD

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 159

Zajmij się niematerialnymi przyczynami zaburzeń odporności

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 160

Przyjmuj spirulinę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 161

Zniweluj szkodliwe oddziaływanie sieci wi-fi i telefonów komórkowych

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 162

Dbaj o swoje życie duchowe

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 163

Stosuj n-acetylocysteinę

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 164

Utrzymuj właściwy poziom witaminy E

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 165

Zacznij uprawiać sport

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 166

Dostarczaj sobie dużo witaminy A

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 167

Wzmocnij nerw błędny

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 168

Utrzymuj zdrowe poziomy miedzi

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 169

Zwolnij

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 170

Kiełkuj swoje pożywienie

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 171

Podnieś poziom glutationu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 172

Chroń się przed wirusami dzięki żeń-szeniowi azjatyckiemu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 173

Zdrzemnij się

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 174

Jedz więcej owoców i warzyw

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 175

Zasmakuj w kiszonkach

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 176

Zapyl swój układ odpornościowy

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 177

Jedz więcej surowej żywności

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 178

Odkryj mutacje genetyczne

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 179

Pozbądź się negatywnych reakcji na pokarmy

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 180

Wykorzystaj wszechstronne właściwości zdrowotne propolisu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 181

Spożywaj tłuszcze roślinne

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 182

Poradź sobie z jesiennymi smutkami

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 183

Suplementuj glutation

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 184

Uwolnij się od wstydu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 185

Ciesz się życiem seksualnym

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 186

Zredukuj szkodliwe oddziaływanie stresu

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Sposób 187

Zwiększ swój poziom energii życiowej

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

Indeks

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej

TYTUŁ ORYGINAŁU:

Immune System Hacks: 175+ Ways to Boost Your Immunity, Protect Against Viruses and Disease, and Feel Your Very Best!

Redaktorka prowadząca: Ewa Pustelnik

Wydawczyni: Agnieszka Fiedorowicz

Redakcja: Justyna Techmańska

Korekta: Małgorzata Denys

Projekt okładki: Marta Lisowska

Ilustracje na okładce: © Naumova Marina; © VectorMine / Shutterstock.com

Wyklejka: © elenabsl / Shutterstock.com

Copyright © 2020 by Simon Schuster, Inc.

Published by arrangement with Adams Media,

an Imprint of Simon Schuster, Inc.,

1230 Avenue of the Americas, New York, NY 10020, USA.

Copyright © 2021 for the Polish edition by Wydawnictwo Kobiece Łukasz Kierus

Copyright © for the Polish translation by Katarzyna Dumińska, 2021

Wszelkie prawa do polskiego przekładu i publikacji zastrzeżone.

Powielanie i rozpowszechnianie z wykorzystaniem jakiejkolwiek techniki całości bądź fragmentów niniejszego dzieła bez uprzedniego uzyskania pisemnej zgody posiadacza tych praw jest zabronione.

Wydanie I

Białystok 2021

ISBN 978-83-67014-54-0

Bądź na bieżąco i śledź nasze wydawnictwo na Facebooku:

www.facebook.com/kobiece

www.wydawnictwokobiece.pl

Wydawnictwo Kobiece

E-mail: [email protected]

Pełna oferta wydawnictwa jest dostępna na stronie

www.wydawnictwokobiece.pl

Na zlecenie Woblink

woblink.com

plik przygotowała Aneta Pudzisz