W ciemnościach ebook i audiobook

Prolog

Za kolejny rok razem. – Paweł wzniósł toast i przeczesał szpakowate, ostrzyżone po żołniersku włosy.

Katarzyna uśmiechnęła się do męża i uniosła swoje martini. Bawiła się przy tym ciemnobrązowym kosmykiem, doskonale wiedząc, jak to na niego działa.

– Mam coś dla ciebie. – Na białym obrusie wylądowało niewielkie zawiniątko, które Paweł nieudolnie chował przez cały wieczór.

Kobieta rozejrzała się po ekskluzywnej restauracji, upewniając się, czy nikt nie patrzy. Dwie pary były całkowicie zajęte sobą, pucołowaty mężczyzna przy oknie z wielką namiętnością pochłaniał deser, a kelnerzy zniknęli na zapleczu.

– Czy to coś szalonego? – spytała Kasia, puszczając mężowi oko. Na tle wielkiego okna wychodzącego na roziskrzone światła Poznania wyglądała jak gwiazda filmowa. Pośród nieregularnej zabudowy dumnie wyrastały oświetlone wieże katedry, a w tle majaczyły nowoczesne biurowce zwane potocznie poznańskim Manhattanem. Obok nich widać było kształty pozostałych budowli. Widok zapierał dech w piersiach. Paweł postanowił zrobić żonie zdjęcie telefonem. Uśmiechnęła się szeroko, kiedy poprawiał kadr.

– W pewnym sensie, Oliwka pomagała mi wybierać – oznajmił, klikając i pokazując żonie swoje dzieło. Pokiwała głową i znowu spojrzała na prezent. Żałował, że nie wziął jednak czegoś bardziej niegrzecznego. Żona najwyraźniej miała ochotę na coś zwariowanego. Może dałaby się namówić na numerek w lesie? Wydęła wargi, udając niezadowolenie. W jej piwnych oczach czaił się łobuzerski ognik.

– Czyli to coś nudnego – podsumowała przekornie.

– Sama sprawdź, a nie od razu zakładasz najgorsze! – Paweł wskazał brodą prezent i ustawił nowe zdjęcie na tapetę w telefonie.

Katarzyna zaczęła rozpakowywać miękki, luksusowy papier. Jej oczom ukazały się dwie małe, niesymetryczne filiżanki do espresso, szafirowe ze złoconym środkiem. Były tak zachwycające, że na chwilę wypadła ze swojej roli.

– To rękodzieło sprowadzone z Francji. Chciałem coś z biżuterii, ale Oliwka powiedziała, że porcelanowa rocznica wymaga odpowiedniego akcentu – mówił Paweł, nadal niepewny, czy prezent przypadnie żonie do gustu.

– Są przepiękne! – pisnęła na wydechu, przyglądając się szlachetnej porcelanie i obracając ją w palcach.

Dąbrowscy byli zamożną rodziną. W suterenie swojej niewielkiej, podmiejskiej willi prowadzili prywatny gabinet stomatologiczny. Paweł przyjmował pacjentów, Katarzyna prowadziła księgowość i załatwiała wszystkie formalności. Co prawda ich wspaniała rezydencja na obrzeżach miasta była na kredyt, tak samo jak firma i samochody, ale wszystko było tak dobrze przemyślane, że dawali radę spłacić zobowiązania i wychodzili na plus. Dzieci chodziły do prywatnej, elitarnej szkoły i były zapisane na mnóstwo zajęć dodatkowych. Rodzina Dąbrowskich kilka razy w roku jeździła na wspaniałe wakacje za granicę. Paweł starał się zapewnić swoim najbliższym możliwe najwygodniejsze i najlepsze warunki życia.

Gdy okazało się, że z prezentem trafił w dziesiątkę, wypuścił powietrze z ulgą i dyskretnie dał znak kelnerowi, że chce zapłacić rachunek. Zostawił zapłatę z niebotycznym napiwkiem w skórzanym pudełku, wstał i zdjął z wieszaka płaszcz, który pomógł włożyć żonie. Opuścili restaurację, trzymając się za ręce, i chwilę całowali się na parkingu, zupełnie jak gdyby to była ich pierwsza randka.

Paweł otworzył drzwi lexusa i zaprosił żonę gestem do środka. W drodze do domu rozmawiali w sposób nieprzeznaczony dla uszu osób poniżej osiemnastego roku życia. Paweł robił się coraz bardziej podniecony i zastanawiał się, czy nie skręcić gdzieś w boczną alejkę.

Samochód minął tabliczkę z przekreślonym napisem „Poznań” i znaleźli się na otoczonej wysokimi drzewami dwupasmówce prowadzącej do Zakrzewa.

Ich sprośne pogaduszki przerwał dzwonek telefonu Pawła. Nie zamierzał odebrać, ale dzwonek wybrzmiewał raz po raz.

– Może to coś poważnego? – stwierdziła Katarzyna, zerkając na świecącą kieszeń marynarki na piersi męża.

– Cholera! – przeklął Paweł i wyciągnął telefon. – Dąbrowski, słucham?

Po chwili jego twarz pobladła, a drobne kropelki potu zaczęły spływać po czole. Rozmówca po drugiej stronie mówił szybko i najwyraźniej nie miał dobrych wiadomości.

– Rozumiem. Dziękuję za informację. Do widzenia – powiedział Paweł i zakończył połączenie. Ręka mu się trzęsła.

– Co się stało? – zapytała przerażonym szeptem Katarzyna. Jej mąż należał do ludzi, którzy charakteryzowali się spokojem i wiecznym optymizmem. Jeżeli coś doprowadziło go do takiego stanu, oznaczało to naprawdę gigantyczne kłopoty. Paweł prowadził nieostrożnie, chaotycznie. Nerwowo dociskał pedał gazu, a licznik przekraczał sto sześćdziesiąt kilometrów na godzinę. Było widać, że jest bardzo zdenerwowany.

– Paweł? Może chcesz się zatrzymać? – zasugerowała delikatnie, wskazując dłonią na oświetloną na zielono stację benzynową.

Odwrócił gwałtownie głowę i spojrzał jej prosto w oczy.

– Dzwonił Arek. Frank podrożał. Saldo naszych kredytów wzrosło o siedemdziesiąt procent – wyrzucił z siebie zdławionym głosem.

Kasia zamrugała szybko oczami, nie wierząc własnym uszom, i powtórzyła ostatnie słowa. Miała wrażenie, że krew odpływa jej z twarzy. To oznaczało, że suma ich wszystkich opłat przekroczy zarobek. Suma zadłużenia przed krachem mogła sięgać dwóch milionów złotych, a teraz…

– Paweł, uważaj! – krzyknęła znienacka.

Na ulicę wszedł przygarbiony pieszy w ciemnej kurtce z kapturem. Nie miał na sobie żadnych odblasków i był w zasadzie niewidoczny na tle czarnej, wilgotnej jezdni. Paweł skręcił gwałtownie, tracąc panowanie nad samochodem. Gumowe opony zapiszczały na mokrym asfalcie. Lexus wpadł w poślizg i zderzył się czołowo z nadjeżdżającym z naprzeciwka tirem.

Półtora roku później…

Rozdział 1

Dominik, czas do szkoły! – Potrząsnęłam młodszym braciszkiem, który smacznie chrapał w spranej, szarawej pościeli. – Na blacie w kuchni czeka śniadanie.

Mały usiadł na łóżku i przetarł brązowe oczy. Wyglądał przy tym jak słodki, niewyspany aniołek.

– Znowu pasztet? – zapytał sennym głosem.

– Nie marudź, wstawaj – powiedziałam, pakując mu kanapki do wyświechtanego tornistra. Chwyciłam małą butelkę i zaczęłam przelewać do niej wodę z filtra.

– Dzisiaj jest wtorek, dzień soku – przypomniał, zakładając na stopę krzywo zacerowaną skarpetkę.

Zakręciłam korek i włożyłam butelkę między podniszczone książki, obok kanapek. Odwróciłam się do niego z przepraszającym wyrazem twarzy.

– Przykro mi, skarbie. Pan Mariański nie zapłacił mi jeszcze za zeszły tydzień.

Ubrany i obrażony Dominik podreptał umyć zęby. Miałam wrażenie, że idzie z zamkniętymi oczami, by przespać się jeszcze trochę po drodze. Gdy wrócił, usiadł na taborecie i sięgnął z obrzydzeniem po kanapkę.

– Nie jest taki zły! A na pewno lepszy niż konserwa turystyczna – bezskutecznie próbowałam bronić smaku taniego pasztetu drobiowego.

Młody przewrócił oczami i popił pierwszego nieszczęsnego gryza słodką herbatą. Ja w tym czasie zaczęłam chować pościel i składać kanapę. Później będzie służyć za miejsce do nauki dla Dominika.

Chwyciłam grzebień i w pośpiechu uczesałam blond włoski braciszka.

– Dzisiaj bez numerów w szkole, dobrze? Bądź grzeczny! – poprosiłam. Nie miałam ochoty po raz trzeci w tym tygodniu rozmawiać z wychowawczynią przez telefon.

– Ale oni się ze mnie nabijają – powiedział Dominik, odkładając kanapkę.

– To nie ma znaczenia. Musisz być mądrzejszy – odparłam.

– Mówią na mnie salonowy piesek z rynsztoka. Co to znaczy?

Zacisnęłam zęby i poczułam, jak coś się we mnie gotuje. Z wściekłości połamałam kilka zębów w plastikowym, czerwonym grzebieniu. Dobrze, że przy okazji nie rozcięłam małemu skóry na głowie. Miałam problemy z panowaniem nad sobą, kiedy coś mnie rozzłościło.

– Który to taki mądry? – zapytałam w końcu.

– Wiktor Zaręba – odpowiedział Dominik.

– Odgryź się temu mądrali. Możesz powiedzieć, że… Wiktor Zaręba, brzydka gęba. Albo wiem, lepiej, Wiktor Zaręba, obleśna gęba! – rzuciłam z dziką satysfakcją.

– Ale…

– Chcesz, żeby się z ciebie dalej nabijali?

– Nie, ale…

– No właśnie! Musisz pokazać, że się nie boisz! – powiedziałam, wkładając mu trampki, i wysłałam go do łazienki, by jeszcze raz umył zęby. Dzieci dentysty.

Wyszliśmy pięć minut później i biegliśmy w kierunku szkoły publicznej mieszczącej się przy ulicy Berwińskiego.

W powietrzu unosił się słodki zapach kwiatów. Minęliśmy niewielką kwiaciarnię, przed którą tęgawa kobieta z rudymi włosami poprawiała róże w wazonie. Widok naszej dwójki w pośpiechu nie był dla niej nowością.

– Już po dzwonku – oznajmiła i wskazała ręką na zegarek na przegubie. Podziękowałam jej i pociągnęłam Dominika, by przyspieszył. Szkoła mieściła się w potężnym ceglanym budynku w alei drzew. W całym Poznaniu znajdowały się ślady po pruskim budownictwie.

Pomachałam Dominikowi, zanim zdążył zniknąć w dzikim tłumie rozwydrzonych uczniów, i ruszyłam szybkim krokiem do pracy. Wyciągnęłam serwetkę z niedojedzoną kanapką po bracie i pochłonęłam ją szybko na przystanku. Pasztet rzeczywiście nie powalał smakiem…

Wsiadłam do autobusu i złapałam się za uchwyt. Po chwili dostrzegłam faceta z notesem i identyfikatorem kilka metrów dalej. Obróciłam się gwałtownie i próbowałam wysiąść, ale było już za późno. Jakiś koleś zastawił mi drzwi. Popatrzyłam na niego, licząc, że moje szaroniebieskie oczy wyglądają wystarczająco niewinnie i mnie wypuści. Niestety. Autobus ruszył, a ja, chcąc nie chcąc, weszłam na schodek. W środku było tak dużo osób, że nie miałam szans przepchnąć się do tyłu. Zaczesałam ciemnobrązowe włosy na twarz, pragnąc się za nimi schować i ominąć kontrolę.

– Bilet proszę – powiedział krótko człowiek stojący na schodach, sprawiając, że serce podeszło mi do gardła. Założył przez głowę smycz z identyfikatorem i uśmiechnął się do mnie złośliwie, niczym kot, który właśnie dorwał mysz.

Zaczęłam udawać głupka, szukając nerwowo biletu w torebce. Bardzo dokładnie przejrzałam wszystkie przegródki portfela i wszystkie kieszenie. Kanar jednak czekał cierpliwie, bo był pewien, że nic to nie da.

– Nie mogę znaleźć – powiedziałam rozpaczliwie.

– Dowód osobisty. – Był nieugięty.

I teraz zaczynała się ta część, której nie lubiłam najbardziej. Zaczynałam płakać i opowiadać o wielkiej tragedii sprzed półtora roku, mówić o tym, jak sobie nie radzę z wychowaniem brata, że pracuję na dwie zmiany, żeby związać koniec z końcem, ale co miesiąc i tak zawsze jestem na minusie. Bez wyrzutów sumienia stwierdziłam, że mały dzieciak jest jak skarbonka bez dna, że mam jeszcze długi z czasów, kiedy mama była w szpitalu po wypadku. To wszystko była prawda, ale nie lubiłam tego wykorzystywać. Tym razem trafiłam na człowieka o kamiennym sercu.

– Akurat dzisiaj sprawdzałem kobietę, która mi mówiła, że nie kupuje biletów, bo zbiera na bułkę. Potem ją widziałem z piwkiem na przystanku.

– Ja mówię prawdę. Nie jestem żulem, jestem po prostu biedna – wyznałam ze łzami w oczach. Ludzie patrzyli na tę scenę z politowaniem, sprawiając, że miałam ochotę zapaść się pod ziemię. Kanar jednak miał zamiar dalej zgrywać „bohatera” na straży uczciwości transportu publicznego.

– Nie ze mną te numery. Wysiadamy – oznajmił.

– Nie mogę, spóźnię się do pracy – zaprotestowałam. – Proszę mi darować ten jeden raz.

Kontroler był nieugięty. Ludzie zaczęli kręcić głowami i mruczeć, żeby dał spokój. Przyniosło to odwrotny skutek. Najwyraźniej tak samo jak ja nie lubił, kiedy ktoś mówił mu, co ma robić.

– Albo pani wysiada, albo wzywamy policję – warknął zniecierpliwiony. – Zatrzymanie autobusu odbędzie się na pani koszt.

– Dobrze już, dobrze – powiedziałam, przerażona, że mogę dostać jeszcze większą karę.

Kanar bez skrupułów wypisał mi mandat, a gdy dowiedział się, że nie mam przy sobie gotówki, z przyjemnością poinformował mnie, że jeśli nie zapłacę na miejscu, to należność będzie większa. Z rozpaczą popatrzyłam na wypisaną brzydkim charakterem pisma kwotę, która miała wartość trzech dni mojej pracy. Równowartość nowej zimowej kurtki dla Dominika, butów, pary nowych spodni ze sklepu. Równowartość naszego dwutygodniowego wyżywienia. Chciało mi się wyć, ale dumnie schowałam świstek do kieszeni, odwróciłam się na pięcie od tego przeklętego służbisty i pobiegłam przez park Wilsona do pracy.

– Jeszcze raz się spóźnisz i wylatujesz! – warknął Mariański, grożąc mi serdelkowatym palcem. – Ruszaj się, furgonetka czeka!

To był zły moment, żeby przypomnieć o zaległej wypłacie, więc skinęłam pokornie, chwyciłam torby ze środkami czystości i popędziłam na dół.

Pracowałam w firmie sprzątającej Pan Czyścioch, w której logo znajdowała podobizna naszego wyszczerzonego w komicznym uśmiechu szefa z mopem i szczotką do toalety. Na nieproporcjonalnie wielkich zębach znajdowała się gwiazdka symbolizująca błysk czystości. Po pierwsze, bardziej to wyglądało na reklamę pasty do zębów, chyba że Mariański mył w domu zęby szczotką do WC. Po drugie, było to wielkie kłamstwo, bo nigdy nie widziałam, żeby kiedykolwiek trzymał te przedmioty w ręku. Ten człowiek nie był dobrym pracodawcą. Zapewniał jedynie umowę śmieciową, a część wypłaty i tak dawał pod stołem albo i nie dawał, w zależności od swojego widzimisię. Zawsze znalazł na kogoś haka, tu było coś niedokładnie, tu jakaś sprzątaczka zbiła wazon. Potem miał pretekst, by ucinać nam głodowe pensje, a my i tak dziękowaliśmy za jego łaskawość. Część pracowników z Ukrainy pracowała na czarno. Jedyny plus tej pracy był taki, że Mariański zgodził się mnie zatrudnić od ręki i nie wymagał matury.

– Nie mam dobrych wiadomości – przywitał mnie Kajetan z ponurym uśmiechem. Wsiadłam do furgonetki na przednie siedzenie obok kierowcy.

– To znaczy? – spytałam, zapinając pas.

– Jedziemy do domu po starszej babci. Zmarła pięć dni temu, podobno już pod blokiem śmierdzi.

– O ja pierdolę – jęknęłam. Czy ten dzień mógł potoczyć się jeszcze gorzej?

Po pracy musiałam szorować się i nacierać ciało mydłem przez bite pół godziny, by zmyć z siebie zapach trupa.

W pośpiechu obrałam ziemniaki na obiad i wyjęłam twarożek z lodówki. Zostawiłam pyry we wrzątku, by nie marnować gazu, i pospieszyłam odebrać Dominika ze szkoły. Po drodze chwyciłam ze skrzynki wszystkie gazetki z pobliskich marketów i włożyłam do kieszeni.

– Co tak śmierdzi? – zapytał mój brat, gdy do mnie podbiegł. Powąchałam dyskretnie kołnierzyk mojej przeciwdeszczowej kurtki. Cholera jasna!

– Pewnie śmieciarka. Jak było w szkole? – zmieniłam temat, nie chcąc wdawać się w szczegóły dotyczące mojej pracy. Zabrałam od niego plecak i zarzuciłam sobie na ramię. Nic dziwnego, że jego pokolenie ma problemy z kręgosłupem. Miałam wrażenie, że niosę worek pełen kamieni. Uśmiechnęłam się wesoło, próbując zatuszować swój kiepski nastrój, ale nie odpowiedział mi tym samym. Był jakiś niemrawy.

– Hej! – Dźgnęłam go łokciem.

– Dostałem pałę z matmy – przyznał się. – Pawlicka zrobiła niespodziewaną kartkówkę.

– Och, to niedobrze! Czemu się nie nauczyłeś? – zapytałam tonem pełnym troski. Powinnam dać mu chyba reprymendę, ale nie potrafiłam wejść w rolę karzącego rodzica.

– Próbowałem, ale… Zupełnie tego nie ogarniam – powiedział bezradnie i pokręcił głową.

– Co to za temat?

– Równania z jedną niewiadomą.

– Dobrze. Po obiedzie ci to wytłumaczę. – Poklepałam go po głowie.

Gdy młody jadł, ja przeglądałam gazetki i wypisywałam na kartkę produkty, które były teraz w promocji. Przed pracą chciałam wstąpić jeszcze po zakupy, kończyły się nam zapasy. Ucieszyłam się, gdy okazało się, że w jednym z marketów jest teraz promocja na sok pomarańczowy.

Wyjęłam jakieś stare rachunki, które nie były już dłużej potrzebne, i zaczęłam pisać po drugiej stronie.

– Dwadzieścia jeden podzielić przez x równa się siedem. To taka zagadka logiczna – wyjaśniłam, chcąc, żeby zaczął traktować naukę bardziej jak zabawę, a nie przykry obowiązek. – Ile siódemek mieści się w dwudziestu jeden?

Dominik wzruszył bezsilnie ramionami, a ja w tym czasie przełknęłam zimnego ziemniaka, którego on już nie mógł.

– To spróbujmy od drugiej strony. Siedem razy dwa to ile to jest?

Mały patrzył na mnie, jakbym mówiła do niego po łacinie.

– Dwadzieścia jeden? – próbował zgadnąć.

– Znasz tabliczkę mnożenia? – zapytałam cierpliwie. Nigdy nie byłam najlepsza z matematyki, ale wydawało mi się, że dziecko w jego wieku powinno mieć już nieprzyjemny obowiązek nauczenia się jej na pamięć dawno za sobą.

Dalej kręcił głową.

– Kurczę! – Chwyciłam podręcznik i znalazłam odpowiednią tabelę. – Zakuj na pamięć, zgoda?

Dominik pokiwał głową, ale miałam wrażenie, że myślami był gdzie indziej.

Spojrzałam na stary zegar z kukułką, wiszący nad wejściem do przedpokoju. Po raz któryś z kolei pożałowałam, że kukułka nie działa.

– Cholera, cholera, cholera! – Zerwałam się jak poparzona z podłogi i zaczęłam pędzić w kierunku przedpokoju. – Dominik, bądź grzeczny i połóż się spać przed dziewiątą.

Mieliśmy taką umowę, że kładł się na sofie pod kocem, a kiedy wracałam, to rozkładałam nam kanapę. Odpowiedział coś niemrawo, ale nie miałam czasu już z nim dyskutować. Wybiegłam błyskawicznie i ruszyłam w stronę centrum. Nie zdążyłam po zakupy, tak jak sobie wcześniej zaplanowałam, więc miałam nadzieję, że uda mi się dzisiaj coś wynieść z kuchni po pracy.

Wieczorami dorabiałam jako kelnerka w restauracji Chicks’n’Shakes. Był to przybytek żywcem zerżnięty z amerykańskiego baru Hooters. Chodziłam ubrana jak niegrzeczna cheerleaderka w kusych szortach zamiast spódniczki. Nie zrezygnowałam z tej pracy tylko dlatego, że napiwki pozwalały mi spłacać kredyt i częściowo opłacić czynsz za naszą kawalerkę. Po śmierci rodziców podjęłam kilka fatalnych w skutkach decyzji. Poszłam za radą naszego doradcy finansowego i wszystko straciłam. Zamiast zrzec się spadku i długów, sprzedałam dom z gabinetem, wszystkie aktywa i dobra materialne. Oferta była tak przygotowana, że byłam pewna, iż zostanie nam jeszcze wystarczająco dużo funduszy, by kupić niewielkie mieszkanie w Poznaniu. Gdy tylko transakcja doszła do skutku, Arkadiusz wziął swoją prowizję, obrócił się na pięcie i tyle go widziałam. W końcu udało mi się go odnaleźć. Próbowałam odzyskać choćby część pieniędzy, błagałam go, żeby jakimś cudem unieważnił transakcję i nam pomógł, ale rozłożył bezradnie ręce. Przyrzekłam sobie, że tak tego nie zostawię, i zwróciłam się o pomoc do profesjonalisty, licząc, że prawo będzie stało po mojej stronie. Niestety radca prawny powiedział, że wszystko odbyło się zgodnie z przepisami. Część kredytów udało się spłacić, ale i tak byliśmy sporo na minusie. Zostało mi siedemnaście lat spłacania rat po tysiąc dwieście złotych miesięcznie. Za nic. Zostaliśmy bez mieszkania i środków do życia. Jaka ja byłam głupia i naiwna! Nie mogłam uwierzyć, że los tak strasznie nas ukarał.

Szczęście w nieszczęściu miałam skończone osiemnaście lat, więc mogłam ubiegać się o adopcję Dominika.

– Wszystko w porządku, Loli? – spytała Daga, moja koleżanka z pracy. Przystanęła z drugiej strony za barem. – Strasznie zbladłaś.

– Tak… – powiedziałam niewyraźnie i przejechałam ścierką po czystym blacie, unikając jej wzroku. Byłam na granicy wybuchu. Nic nie było w porządku! Nie kupiłam tego głupiego soku dla Dominika, dostał pałę z matmy, a w dodatku widziałam dzisiaj na własne oczy płyny ustrojowe po trupie. Miałam wrażenie, że to wszystko mnie przerasta.

Daga już więcej nie próbowała zagajać. Przez całą zmianę rzucała mi tylko pełne troski spojrzenia. Pracowałam bez tchu, żeby zebrać jak najwięcej napiwków. Liczył się każdy grosz. Pod koniec pracy miałam w swoim fartuszku prawie pięćdziesiąt złotych. Wbrew pozorom napiwki nie były aż tak wysokie, jak by można było się tego spodziewać po naszych strojach. Grupą docelową była średnia klasa robotnicza. Nie serwowano tu kawioru czy drogiej whisky. Nie było nawet można palić, o drogich cygarach nie wspominając. W menu królowały kurczaki z frytkownicy i piwo.

Gdy wreszcie skończyła się zmiana, zmyłam podłogę na sali i poszłam usiąść na chwilę w kuchni. Za ladą krzątał się nasz kucharz, Krzysiek. Był wysoki i szczupły. Czasami zastanawiałam się, jak taki chudzielec jest w stanie dźwigać takie ciężkie garnki. Puścił mi oko i wyłożył na talerze po sporej porcji dań, które nie mogły już czekać do jutra. Usiedliśmy przy wydawce na twardych taboretach. Rzuciłam się na jedzenie jak wilk. Moi znajomi z pracy przyglądali się temu przedstawieniu z markotnymi minami. W połowie jedzenia przypomniało mi się, że muszę się zatrzymać. Popiłam wszystko szklanką wody z cytryną, by dopełnić żołądek. Przełożyłam nienaruszone udko i kilka frytek do opakowania na wynos. Moi koledzy z pracy chyba domyślali się, co robię, ale dzięki Bogu oszczędzili mi wstydu i darowali sobie komentarze.

Krzysiek wyczarował trzy corony z terminem ważności do dzisiaj i otworzył nam piwa za pomocą zapalniczki. Oho, czyżby szykowała się kolejna motywacyjna gadka? Daga i Krzysiek, zresztą tak samo jak reszta załogi, bardzo mnie wspierali i tylko dzięki nim nie weszłam na najwyższy budynek i nie wykonałam ostatniego w swoim życiu, popisowego skoku. Musiałam być silna dla Dominika, a te wspólne posiadówki po zmianie pozwalały mi się na chwilę wyluzować i zapomnieć o tym, że jutro czeka mnie kolejny koszmarny dzień. Nie miałam ochoty poruszać teraz ciężkich tematów.

– Wpadłam na pewien pomysł – powiedziała w końcu Daga, obracając kufel w rękach.

– Tylko się nie denerwuj! – uprzedził mnie Krzysiek. – To bardzo dobry pomysł.

Upiłam łyk piwa i oparłam rozgrzane czoło o zimne szkło. Byłam padnięta po całym dniu na nogach. Wolałam już mieć to za sobą.

– Strzelaj.

– Zrobimy zrzutkę. – Daga odgarnęła grzywkę ze spoconego czoła i popatrzyła mi intensywnie w oczy.

– Nie. Dam sobie radę.

Wymienili porozumiewawcze spojrzenia. Zabolało mnie to, że rozmawiali o mnie za moimi plecami.

– Ale chodzi o taką globalną zrzutkę! To się nazywa crowdfunding. Opiszemy waszą historię od śmierci rodziców poprzez zawiłości związane ze spadkiem i w końcu przedstawimy, jak sytuacja wygląda teraz – mówiła Daga, a jej pełne nadziei oczy błyszczały w bladym świetle kuchennych jarzeniówek.

Kręciłam głową, wznosząc wzrok do sufitu.

– Mam dwie ręce. Póki mi starczy sił, nie będę żebrać.

– Loli… Nie traktuj tego tak. Jesteś przemęczona… – powiedział Krzysiek.

Trudno mi było się nie zgodzić. Tego dnia czułam się jak ścierka do podłogi, którą ktoś zanurzył w brudnej, błotnistej wodzie, a potem wyżął i rzucił w kąt. Zacisnęłam powieki, żeby się nie popłakać.

– Pomyśl o Dominiku. W ogóle nie masz dla niego czasu, pracujesz po czternaście godzin dziennie… – dodała Daga.

– Dominik jest już duży. Poradzimy sobie – stwierdziłam urażona. Nie lubiłam, kiedy ktoś się wtrącał, a już na pewno nie miałam ochoty dzielić się naszą historią w internecie. Było wielu więcej, którzy mieli gorzej.

– Oliwia! Co ci szkodzi spróbować? – zapytał Krzysiek.

Wstydziłam się przyznać, że nawet nie mamy w domu komputera ani internetu.

– Nie, nie…

– My się wszystkim zajmiemy. Daj nam tylko wasze zdjęcie, żeby uwiarygodnić akcję – zapewniła mnie Daga.

– Nie chcę nikogo naciągać – powiedziałam zgodnie z prawdą. – Chore na białaczkę dzieci na pewno bardziej potrzebują pieniędzy niż my.

– Jedno nie wyklucza drugiego. Nikt ci nie każe zabierać dzieciom – odrzekł Krzysiek, stukając się palcem w czoło. – Pomyśl, ludzie będą wpłacać niewielkie kwoty. Pięć złotych, dziesięć, nie odczują tego. W kupie siła…

Ponieważ nie odpowiedziałam, Daga poczuła, że zaczynam mięknąć.

– Pomyśl, że ten pieprzony kredyt znika. Za miesiąc jesteś bez tego bagażu. Masz ponad tysiaka więcej, możesz kupić Dominikowi jakąś ładną książkę, nowe trampki. Możesz wejść do sklepu bez kalkulatora i listy. Możesz wreszcie zjeść cały posiłek… Zacząć żyć jak człowiek.

Gdy mówiła, łzy zbierały mi się pod powiekami, w końcu wybuchłam niekontrolowanym płaczem i się zgodziłam.

Rozdział 2

Moja przyjaciółka dotrzymała słowa i umieściła zbiórkę pieniędzy w internecie. Dokładnie opisała całą naszą historię ze wszystkimi detalami. Dzięki dobremu sercu ludzi udało się zebrać tysiąc pięćset złotych, za co starałam się być bardzo wdzięczna. Wyrzucałam sobie, że byłam naiwna, mając nadzieję, że damy radę zebrać równowartość mieszkania w centrum Poznania. Wzrost popularności akcji niósł za sobą falę hejtu, która nakręcała się jak perpetuum mobile. „Mocno bolał upadek z tak wysoka?”, „Córeczka tatusia zaczyna płakać, jak musi sobie trochę pobrudzić rączki”, „Niezła z ciebie dupa, potrzebujesz kasy? Jak zrobisz mi…”.

– Nie czytaj tego! – Daga zamknęła pokrywę swojego laptopa, który przyniosła do pracy.

Wiadomość o tym, że pracuję w Chicks’n’Shakes z prędkością światła dotarła do wychowawczyni Dominika i wezwano mnie na rozmowę. Ciało pedagogiczne chyba chciało się upewnić, że nie świadczymy dodatkowych usług klientom. W życiu nie czułam się tak upokorzona. W dodatku Mariański zagroził, że mnie zwolni, jak nie zdejmę zbiórki, bo jak powiedział – nie życzy sobie mieć na głowie skarbówki przez moje głupie wybryki. Podobno narobiłam mu wstydu, bo jakiś klient zaczął się dopytywać, czy jestem tą dziewczyną z internetu. Ogłoszenie musiało zniknąć jak najszybciej.

***

Jak co dzień szykowałam środki czystości w niewielkiej szatni w siedzibie Pana Czyściocha. Drzwi się nagle otworzyły i Kajetan wsunął głowę do środka. Tak mnie zaskoczył, że mleczko do czyszczenia łazienki wypadło mi z ręki, uderzając boleśnie w stopę.

– Szykuj dwa zestawy – poinformował pospiesznie.

– Co takiego? – spytałam, masując obite miejsce.

– Wpadło jakieś dodatkowe zlecenie na szybko. Mariański sam cię zawiezie, bo my się nie wyrobimy.

Firma miała trzy furgonetki i około sześciu pracowników. Mówię około, bo jak Mariański wpadł w szał, potrafił zwolnić kogoś z dnia na dzień. A zdarzało mu się to dość często. W firmie zostawali tylko ludzie, którzy naprawdę mieli nóż na gardle.

– Że co? – Nie podobał mi się ten pomysł. Wyjazd z Mariańskim oznaczał, że będę musiała sprzątać sama.

– Pospiesz się! – ponaglił mnie Kajetan i zniknął za drzwiami, nim zdążyłam zaprotestować.

Dziesięć minut później wsiadłam do pachnącego nowością mercedesa klasy A i oparłam się o skórzany zagłówek. Ścisnęło mnie w żołądku z zazdrości. Mariański nie miał pojęcia o ciężkiej pracy, a jeździł furą, która była warta tyle, co większość mojego kredytu. Wyjeżdżając z parkingu, puścił mi wesoło oko i jeszcze bardziej mnie tym wkurzył. Był wyraźnie podekscytowany nowym klientem. Słuchałam jego paplania jednym uchem, a myślami błądziłam wokół komentarzy, które napisano o mnie w internecie. Czemu złośliwi ludzie nazywali mnie upadłą księżniczką? Mało kto nam współczuł. Internauci pytali, czybym się podzieliła nadwyżką z biedniejszymi, gdyby frank spadł. Miałam wręcz wrażenie, że niektórych bawiło nasze nieszczęście.

Przez okno samochodu widziałam, jak mijamy skąpane w słońcu Jezioro Maltańskie. Na drugim końcu zbiornika tryskała wielka fontanna prosto z tafli wody. Na powierzchni błyszczały kolorowe boje, kilka osób pływało na kajakach. Nim się obejrzałam, wyjechaliśmy już z Poznania i zbliżaliśmy się powoli do jednego z ekskluzywnych osiedli domów jednorodzinnych. Lokalne sklepy, niska zabudowa, dużo zieleni, rozległy gęsty las. Tak wyglądało życie w Zakrzewie. Jak teraz pomyślę, że kiedyś mieszkałam niedaleko, to wydaje mi się to nierealne. Mariański nadal gadał bez przerwy, nie zwracając uwagi, że mu nie odpowiadam.

– Ten Flens… to jakaś szycha. Wyobraź sobie, że jak mu powiedziałem, że dzisiaj nie da rady, to podwoił stawkę. Czujesz? – oznajmił wyraźnie z siebie zadowolony. – A kiedy poinformowałem go, że firma zatrudnia dwóch mężczyzn i trzy kobiety… – Urwał. Chciał coś jeszcze powiedzieć, ale ugryzł się w język.

– Jakie znaczenie ma dla niego, ile osób zatrudniasz i jakiej płci? – zapytałam zaciekawiona.

– Nie wiem, może chciał nas komuś polecić? – odpowiedział Mariański. Coś mi tu nie pasowało.

– To nie ma sensu.

– Najważniejsze, że dobrze płaci. Więcej mnie nie obchodzi i ciebie też nie powinno.

– Czy ja też dostanę podwójną stawkę? – Postanowiłam wreszcie zawalczyć o siebie.

Pan Czyścioch spojrzał na mnie, jakbym się urwała z choinki.

– A z jakiej okazji? – Był bezczelny do bólu.

– A z takiej, że będę w pracy sama. To znaczy, że mam dwa razy więcej roboty niż Żenia i Kajetan. – Mariański zacisnął usta i patrzył chwilę na drogę. Minęliśmy właśnie gminny ośrodek sportu, gdzie zawsze zimą chodziliśmy z Dominikiem na łyżwy.

– Czy ja cię kiedyś oszukałem na pieniądze? – spytał nagle.

– Nie – odpowiedziałam taktownie, chociaż nie starczyłoby mi palców u rąk i nóg, żeby wyliczyć, ile razy mi niesprawiedliwie potrącił z pensji lub nie zapłacił za nadgodziny. – Ale to nie ma nic do rzeczy. Liczę, że docenisz to, że będę pracowała dzisiaj sama.

– Oliwka, Oliwka. Oczywiście, ja zawsze doceniam dobrą pracę, dogadamy się!

Dojechaliśmy pod wielką, ciemnozieloną bramę. Z ulicy nie było widać domu, a siatkę okalał gęsty, wysoki żywopłot, całkowicie uniemożliwiając podglądanie posesji ciekawskim sąsiadom. Znałam to miejsce. Mijaliśmy je czasem samochodem i straszyłam Dominika, że tu mieszka bestia, która pożera niegrzeczne dzieci.

– Trzysta złotych – odparłam, nim wysiedliśmy.

– Słucham? – Mariański zamrugał paciorkowatymi oczami i spojrzał na mnie, jakbym powiedziała coś niezwiązanego z naszą wcześniejszą rozmową. Był z niego naprawdę świetny manipulant i bezczelny cwaniak. Ja jednak nie miałam zamiaru się wycofać. Nie tym razem.

– Tyle chcę bonusu za dzisiejszą robotę – oświadczyłam spokojnie.

– Pogrzało cię? Nie ma mowy. – Czasami używał na siłę młodzieżowego slangu, co tylko przypominało mi, żeby nie traktować go poważnie.

To była jedna czwarta mojej pensji, ale wiedziałam, że Pan Czyścioch dzisiaj ubił wyjątkowo dobry interes. To dawało mi przewagę.

– W takim razie nic z tego. – Skrzyżowałam ręce na piersiach.

Mlasnął językiem niezadowolony, a na jego skroni pojawiła się pulsująca żyła.

– Sto.

– Trzysta, bo nie wysiądę z auta.

Byłam pewna, że teraz rozważa, czy mnie nie zwolnić i nie zabrać mi mopa. Ale to by oznaczało, że sam by musiał popracować, więc byłam bezpieczna.

Brama zaczęła się otwierać, właściciel posiadłości najwyraźniej zobaczył, że ktoś blokuje mu wjazd. Teraz Mariański nie mógł się już wycofać.

– Dobra, ale nie mów nic pozostałym – burknął i wjechał przez bramę.

Miałam wrażenie, jakbyśmy znaleźli się za murami posiadłości państwa Craven z Tajemniczego Ogrodu. Trzypiętrowa rezydencja sprawiała wrażenie ponurej. Otaczał ją ogromny park ze starymi, gubiącymi złotożótłe liście drzewami, ławkami i fontannami.

– Z góry – powiedziałam i uśmiechnęłam się uprzejmie, gdy Mariański zatrzymał się pod schodami prowadzącymi do domu. Byłam bardzo z siebie zadowolona.

– Przeginasz.

W tym momencie ktoś otworzył drzwi, więc Pan Czyścioch nie miał już czasu na dyskusje.

– Z góry albo…

Mariański z przekleństwem na ustach wyjął portfel i wyciągnął banknoty. Schowałam je do kieszeni dżinsów i wysiadłam z triumfem wypisanym na twarzy. Mój szef, sprawiając wrażenie dobrego pracodawcy, również wysiadł i pomógł mi zanieść środki czystości przed wejście. Nigdy tego nie robił. Mogłam się założyć, że chciał się wślizgnąć do środka, by potem móc plotkować o nowym, bogatym kliencie albo oszacować, ile kasy da się z niego wycisnąć.

– Dzień dobry – powiedział pełnym sztucznego entuzjazmu głosem.

W drzwiach stał elegancki, starszy mężczyzna, który przyglądał mu się sceptycznie.

– Poradzimy sobie dalej – oznajmił pan Flens, zabierając mu z rąk bagaże. Mnie poczęstował ciepłym uśmiechem.

– To pewnie Oliwia. Witaj.

Byłam zdziwiona, że zna moje imię. Nie miałam pojęcia, jak powinnam się zachować, więc dygnęłam nieporadnie. Musiałam wyglądać przy tym komicznie. Srebrne brwi podjechały prawie pod samą grzywkę pana Flensa.

– Dzień dobry – odrzekłam w końcu, udając, że nie zauważył moich wygibasów. Byłam już za progiem, a Mariański nadal na zewnątrz. Starszy pan pożegnał go kulturalnie, acz stanowczo i zamknął mu drzwi przed nosem. Od razu wiedziałam, że się polubimy.

Omiotłam wzrokiem bogate wnętrze i poczułam, jak ogarnia mnie panika. Nie starczy mi godzin w dobie, żeby posprzątać tyle metrów.

– To tylko jeden z gabinetów, w którym dzisiaj pan Flens przyjmie swoich kontrahentów – powiedział mężczyzna, bezbłędnie odczytując histerię malującą się na mojej twarzy.

To nie był pan Flens. Oczywiście, ktoś z tak zasobnym portfelem może sobie pozwolić na służbę. Starszy pan od razu skojarzył mi się z kamerdynerem z Batmana, w myślach nazwałam go więc Alfredem. Pokiwałam, onieśmielona przepychem wnętrz. Wielki kryształowy żyrandol połyskiwał w gigantycznym hallu, a kręte schody z pięknie rzeźbioną poręczą prowadziły na piętra. Z rodzicami w naszej willi mogliśmy uchodzić za biedaków w porównaniu z tym bogactwem. Przypuszczałam, że są tu większe składziki na miotły niż kawalerka, w której się teraz gnieździliśmy. Miałam ochotę zagwizdać i powiedzieć Mariańskiemu, że złapał naprawdę dobrego klienta.

– Za mną, proszę – rzekł Alfred i podążył w głąb domu. Stukot naszych butów odbijał się echem od wysokich kremowych ścian rezydencji.

W końcu znaleźliśmy się we wspomnianym pomieszczeniu. Bardziej wyglądało mi to na miejsce do ubijania interesów na wysokim szczeblu niż na zwykły gabinet. Wokół kominka ustawiono skórzane kanapy, a nad gzymsem wisiał obraz Zabicie Wapowskiego, pędzla Jana Matejki. Otworzyłam usta ze zdziwienia. Nie musiałam pytać, czy jest prawdziwy.

– To tu – powiedział Alfred. – Potrzebujesz czegoś?

Miałam ochotę powiedzieć, że przecież tu jest czysto, ale w porę ugryzłam się w język.

– Mam wszystko. – Wskazałam brodą na torbę, którą położył pod oknem.

– Doskonale. Gdy skończysz, zejdź do kuchni, tam będziesz nam jeszcze potrzebna. Rzeczy zostaw, potem je ktoś sprzątnie.

Pokiwałam głową i nim Alfred zamknął drzwi, już się wzięłam do roboty. Mimo że wszystko błyszczało, przejechałam ściereczką po eleganckiej dębowej ławie, umyłam szyby w barku, a nawet przetarłam karafki.

Gdy tylko ścierka z mikrofibry dotknęła sztukaterii nad kominkiem, moich uszu dobiegł rozdzierający błonę bębenkową sygnał syreny alarmowej. Ciężkie rolety w oknach zaczęły się opuszczać ze straszliwym skrzypieniem, pogrążając mnie w całkowitej ciemności. Zastanawiałam się, czy powinnam uciekać, czy paść na ziemię i zakryć głowę rękami. Czy to był jakiś nalot antyterrorystów?

Ktoś z impetem otworzył drzwi i wbiegł do środka.

– Kto tu jest!? – zapytał męski głos.

– Oliwia. Oliwia z firmy Pan Czyścioch – zapiszczałam, wyobrażając sobie, że facet celuje we mnie z kałasznikowa.

– Ach, no tak.

Leżałam za kanapą na dywanie, na szczęście mężczyzna o tym nie wiedział.

– Ruszałaś ten bohomaz? – zapytał niemiło.

– Słucham? – zapytałam nieco zdezorientowana, wyglądając zza kanapy. Wiele można by powiedzieć o dziełach Matejki, ale na pewno nie to, że są bohomazami.

– Obraz, czy go ruszałaś? – spytał niecierpliwie człowiek.

– No wie pan!

– Ma zabezpieczenie przed kradzieżą. Czujnik ruchu, rozumiesz?

Wymieniliśmy zaledwie kilka zdań, a ten tutaj już traktował mnie z góry.

– Myłam kominek – powiedziałam. – I wtedy zaczęło pikać.

Mężczyzna poruszył się po drugiej stronie pokoju.

– OK. Po prostu go nie dotykaj.

Nie miałam zamiaru zostawić dzieła Matejki bez obrony.

– Jan Matejko był bardzo wybitny, jego dzieła do dziś…

– Wiem, kim był Jan Matejko – powiedział mężczyzna ostro.

– No to musi pan wiedzieć, że u pańskiego szefa wisi oryginalne Zabicie Wapowskiego, które jest dziełem sztuki na skalę światową. W żadnym wypadku nie można go nazywać bohomazem!

Wygrałam! Zatkało tego opornego na uroki polskiego malarstwa ignoranta. Dodało mi to odwagi, więc z dumą kontynuowałam:

– Zapewne wie pan również, że Matejko otrzymał liczne nagrody, między innymi na wystawach w Paryżu…

– Dobrze już, dobrze… Przeproszę w swojej ograniczonej głowie Jana Matejkę, zadowolona? – przerwał mi.

– Umiarkowanie.

– Wracaj do pracy, mądralo.

– Nie mogę pracować, kiedy nic nie widzę – odpowiedziałam. Kim on był i co sobie wyobrażał?

– Racja.

Usłyszałam trzask drzwi i po chwili rolety zaczęły sunąć do góry. Myślałam, że ten irytujący koleś wróci jeszcze skontrolować, czy wzięłam się do pracy, lub się pożegnać, ale nie zaszczycił mnie już swoją obecnością. Pan Flens powinien ostrożniej dobierać swoich pracowników.

Bez kominka nie miałam zbyt wiele roboty. Gdy przejechałam mopem i tak czystą podłogę, zgodnie z instrukcją Alfreda udałam się w stronę kuchni. Usłyszałam trzaskanie drzwi na korytarzu i podniosłam wzrok. Nikogo tam nie było, ktoś pewnie wszedł do jednego z pokoi.

– Skończyłam – oznajmiłam, pojawiając się w progu wyłożonej marmurowymi kaflami kuchni. Zajrzałam ostrożnie do środka i po raz kolejny oniemiałam. Taka kuchnia to marzenie każdej mamy. Wielka, przestronna i oczywiście wyposażona w najdroższe sprzęty, które odwalają za ciebie najbrudniejszą robotę. Alfred z sympatyczną młodą kucharką nachylał się nad rozpiską przy blacie gigantycznej wyspy. Podnieśli wzrok, kiedy usłyszeli mój głos.

– Przepraszam za zamieszanie z alarmem. – Zaczęłam się trząść, naśladując dźwięk syreny. Patrzyli na mnie dziwnie, więc natychmiast przestałam. – To w czym jeszcze mogę pomóc?

– Usiądź, proszę. – Alfred przywołał mnie gestem ręki.

Wspięłam się na wysoki stołek przy marmurowym, czarnym blacie.

Kucharka postawiła przede mną paterę, na której znajdowało się około piętnastu tartaletek w różnych smakach. Z łososiem, z sałatką, z pieczarką, z serkiem i gruszką…

– I co? – spytałam, patrząc na nich podejrzliwie.

– Zjedz i powiedz, które najbardziej ci smakują – poprosił Alfred.

Wzięłam do ust pierwszą babeczkę i poczułam eksplozję smaków na języku. Niebo w gębie! Szkoda, że nie wypadało schować następnej do kieszeni. Dominikowi na pewno by się spodobały.

– Nie potrafimy sami wybrać, więc robimy głosowanie – wytłumaczyła bezradnie kucharka.

Tak to ja mogę pracować. Jadłam bardzo powoli, resztką woli powstrzymując się, żeby nie brać małych babeczek na jeden gryz.

– Wszystkie są wyśmienite! – stwierdziłam, gdy ostatnia zniknęła z talerza. Musiałam dobrze sprawdzić każdy smak.

– Nie pomagasz – powiedziała dziewczyna, wznosząc oczy ku niebu.

Alfred w tym czasie nalał mi herbaty z dzbanka i podał filiżankę.

– To dla mężczyzn? – spytałam, przypominając sobie, co wcześniej mówił.

Pokiwali zgodnie głowami.

– Proponuję w takim razie zrobić farsz mięsny. Najlepiej z boczkiem i cebulą.

Nie wyglądali na przekonanych.

– Pytacie kelnerki z baru dla mężczyzn. Sałatka zawsze zostaje na talerzu, a kiełbasa nigdy.

Wymienili zaniepokojone spojrzenia i nic nie odpowiedzieli. Spojrzałam na elektroniczny zegarek zamontowany w piekarniku. Odchrząknęłam.

– Czy jestem jeszcze potrzebna? – zapytałam. Wiedziałam, że żeby dojechać do miasta pekaesem, mogę potrzebować nawet godziny.

Nagle usłyszeliśmy wściekły męski głos dobiegający z okolic gabinetu.

– Kto, do jasnej cholery, to tu zostawił?

Wzdrygnęłam się. Właściciel głosu chyba miał na myśli mopa i moje akcesoria.

Już wstawałam, żeby pójść w tamtym kierunku i je sprzątnąć.

– Poczekaj tu. – Alfred zbladł i pospiesznie wyszedł z kuchni.

Zostałam z młodą dziewczyną. Patrząc tępo w blat, słuchałyśmy, jak kamerdyner dostaje ochrzan. Wśród wiązki przekleństw usłyszałam jedno zdanie, które sprawiło, że moje serce na chwilę przestało bić.

– Powiedz tej chodzącej encyklopedii historii sztuki, że oprócz sprzątania pomieszczeń powinna też sprzątać po sobie!

Znowu chciałam wstać i iść wyjaśnić sytuację, ale dziewczyna w fartuszku powstrzymała mnie ręką.

– Nie. Jeszcze bardziej go rozzłościsz.

– To jest pan Flens? – spytałam przerażonym szeptem, a ona pokiwała głową.

Niedobrze, bardzo niedobrze. Jeżeli jaśnie pan się na mnie poskarży, to Mariański się wścieknie i wywali mnie na zbity pysk.

Alfred po chwili pojawił się w kuchni, trzymając w rękach cały mój sprzęt.

– Będzie lepiej, jak już cię odwiozę.

Rozdział 3

Dalsza część dostępna w wersji pełnej

Spis treści:

Redaktorka prowadząca: Marta Budnik

Wydawczyni: Joanna Pawłowska

Redakcja: Natalia Sikora

Korekta: Małgorzata Denys

Projekt okładki: Łukasz Werpachowski

Zdjęcie na okładce: © LightField Studios / Shutterstock.com

Copyright © 2021 by Adelina Tulińska

Copyright © 2021, Niegrzeczne Książki an imprint

of Wydawnictwo Kobiece Łukasz Kierus

Wszelkie prawa do polskiego przekładu i publikacji zastrzeżone. Powielanie i rozpowszechnianie z wykorzystaniem jakiejkolwiek techniki całości bądź fragmentów niniejszego dzieła bez uprzedniego uzyskania pisemnej zgody posiadacza tych praw jest zabronione.

Wydanie elektroniczne

Białystok 2021

ISBN 978-83-66967-92-2

Bądź na bieżąco i śledź nasze wydawnictwo na Facebooku:

www.facebook.com/kobiece

Wydawnictwo Kobiece

E-mail: [email protected]

Pełna oferta wydawnictwa jest dostępna na stronie

www.wydawnictwokobiece.pl

Na zlecenie Woblink

woblink.com

plik przygotowała Katarzyna Rek