Wenecja komisarza Brunettiego ebook

PRAKTYCZNA WSKAZÓWKA

Wenecja to miejsce fizycznie oraz duchowo skomplikowane i niezwykle trudno jest ustalić weneckie fakty. Nic nie jest tam nigdy zupełnie pewne.

Jan Morris, Venice

Spośród długiego szeregu cudzoziemców piszących o Wenecji to Jan Morris najlepiej opisuje dość prostą zagadkę, przed jaką stają wszyscy próbujący zrozumieć to bezgranicznie fascynujące miasto, a tym bardziej odnaleźć w nim drogę – nic nie jest takie, jakie się wydaje. Pełno jest przewodników, mnożą się pamiętniki, na półkach stoją opisy literackie – niemal wszystkie stworzone przez szczerych, uczynnych obcokrajowców. Niepowtarzalna topografia Serenissimy jest szczegółowa, jej dzieje ujęte w archiwach, a osobliwości zbadane; mimo to dla rzesz turystów pozostaje ona zagadką. Turysta – zaskoczony przez acqua alta, oszołomiony krętymi calli, zbity z tropu przez dialekt i odmienną pisownię wyrazów, pokonany w próbach dopasowania map do rzeczywistości – zwykle czuje się poirytowany osobliwą topografią Wenecji i marzy o sympatycznym i wiarygodnym miejscowym przewodniku.

Na szczęście Donna Leon stworzyła postać commissario Guida Brunettiego, idealnego towarzysza wszelkich spacerów po Wenecji. Cykl powieści detektywistycznych, rozpoczęty w 1992 roku Śmiercią w La Fenice, odsłania świat fikcyjny w swoich intrygach i postaciach, za to ujmująco dokładny w portretowaniu rodzinnego miasta komisarza. Nawet nieliczne wymyślone firmy i pałace istnieją w rzeczywistych lokalizacjach, wszystkie można rozpoznać na podstawie przedstawionego przez Leon opisu drobnych detali, a uwydatnia to wrażliwy wzrok Brunettiego.

Ów przewodnik, przeznaczony zarówno dla czytających Donnę Leon w domu, jak i dla rzeczywiście spacerujących po Wenecji, oferuje szeroko zakrojone zwiedzanie miasta, które Brunetti uwielbia i nad którego stanem ubolewa. Bez względu na to, czy bada otrucie w operze, czy turystykę seksualną, korupcję urzędniczą, zabójstwa w rodzinie, niepotrzebną śmierć młodej osoby, zamknięty świat laguny bądź egzaltowany świat swoich arystokratycznych teściów, jego profesja sprawia, że przemierza miasto świadomy, jak liczne są oblicza Wenecji. Jego wyczulenie zarówno na piękno, jak i na zmiany, fascynacja przeszłością, ucho do języka i mowy ulicy, zamiłowanie do dobrej kuchni, zaduma nad moralnością i zepsuciem... łączą się, sprawiając, że w jego towarzystwie każda wędrówka po Wenecji to coś znacznie więcej niż zwykły spacer.

Podczas dwunastu spacerów obejmujących wszystkie sześć dzielnic (sestieri), posiłkując się powieściami Donny Leon, w Wenecji komisarza Brunettiego przyglądamy się ludziom, motywom, pogodzie, scenerii, kościołom, targom, potrawom i winu, żeby poznać dogłębnie rodzinne miasto komisarza. Ostatni rozdział, niebędący opisem prawdziwego spaceru, przedstawia w ogólnym zarysie świat Laguny Weneckiej i jej wysp, skupiając się na scenerii Morza nieszczęść oraz Mętnego szkła.

W odróżnieniu od większości przewodników po weneckich trasach spacerowych niniejsza książka nie jest uporządkowana wyłącznie według sestieri, jako że Brunetti spędza w pewnych dzielnicach znacznie więcej czasu niż w innych. Jej celem jest prześledzenie pewnych motywów, które wyrażają związek Brunettiego z określonymi miejscami: dom i okolice domu; komenda itd. Trasy wędrówek, zaprojektowane tak, by spacer trwał od jednej do dwóch godzin, i uporządkowane w sekwencyjnej formie, pozwalają się zatrzymać lub z łatwością kontynuować spacer po dokonaniu dowolnego wyboru: na przykład Spacer I zaczyna się od Śmierci w La Fenice przed gmachem opery, żeby pokazać wieczorną przechadzkę Brunettiego po mieście, i kończy się u stóp Ponte di Rialto. Spacer II rozpoczyna się od wspinaczki po białym marmurowym łuku mostu, obejmuje wędrówkę po placach targowych i kończy się dotarciem do rodzinnego mieszkania oraz pojawieniem się Paoli. Jedyny wyjątek od tego dogodnego schematu następuje pod koniec Spaceru VIII koło Piazza San Marco. Tekst proponuje wybór między kontynuacją wędrówki na wschód do Castello trasą Spacerów IX i X a wyruszeniem na zachód do Cannaregio trasą wyznaczoną w Spacerach XI i XII.

Każdy spacer prowadzi przez kilka różnych powieści, by dać pełne wyobrażenie tego, jak Brunetti postrzega tę konkretną część miasta. Żeby odwołać się do dwoistej grupy czytelników – zarówno tych w Wenecji, jak i tych spoza miasta – na początku każdego rozdziału widnieje mapa trasy z ponumerowanymi przystankami; wszystkie wskazówki dla korzystających z przewodnika w mieście ograniczone zostały do pasków umieszczonych z boku tekstu i opatrzone numerami w stosownych miejscach. Żeby dodatkowo pomóc podróżnikowi, w uzasadnionych przypadkach użyto na paskach bocznych pisowni w dialekcie weneckim. Czytelnika będącego w domu wskazówki na paskach bocznych nie muszą rozpraszać: w tekście jako takim ujęto jedynie główne przystanki (oznaczone wytłuszczonymi numerami), czyniąc oczywistym usytuowanie Brunettiego na mapie. Miejsca warte zobaczenia oznaczono literami, także wydrukowanymi pogrubioną czcionką.

Ponieważ nie jest to konwencjonalny przewodnik po Wenecji, nacisk położony został na Wenecję Brunettiego przedstawioną w powieściach. Nie ma konkretnych rekomendacji dotyczących hoteli, barów lub restauracji, a miejsca uczęszczane przez komisarza są wskazane w tekście kwadratem (■); szczegółowe informacje na ich temat zawarto w ramce na końcu opisu każdego spaceru.

Jest to jednak Wenecja, więc nic nigdy nie jest tak jasne, jak się wydaje. Pisownia nazw na mapach i ulicznych znakach może się nieznacznie różnić: „Calle Alla Madonna” po włosku na mapie wygląda znajomo, „al la Madonna” na ulicznym znaku już mniej, co sprawia, że mapa jest bezpieczniejszym przewodnikiem. Numery i adresy są, w przeważającej mierze, niepotrzebne, tak samo jak próby zorientowania się co do kierunku północ−południe. Punktów orientacyjnych jest niewiele i w wąskich ulicach trudno je dostrzec. Kanały się wiją. Ale te drobne sprzeczności nigdy nie mącą w głowie naprawdę, a często potęgują niepowtarzalny urok tego miasta. W towarzystwie tubylca Brunettiego wszystko staje się zrozumiałe i przyjemne – nawet ryzyko zgubienia się w mieście, które on nazywa „najpiękniejszym na świecie”.

Nakładem wydawnictwa Noir sur Blanc ukazały sięnastępujące powieści Donny Leon:

ŚMIERĆ W LA FENICE1998 2006 (seria kieszonkowa)

ŚMIERĆ NA OBCZYŹNIE1999

STRÓJ NA ŚMIERĆ1999

ŚMIERĆ I SĄD1999

ACQUA ALTA1999 2011 (seria kieszonkowa)

CICHO, WE ŚNIE2001 2009 (seria kieszonkowa)

SZLACHETNY BLASK2002

ZGUBNE ŚRODKI2003 2007 (seria kieszonkowa)

ZNAJOMI NA STANOWISKACH2004 2008 (seria kieszonkowa)

MORZE NIESZCZĘŚĆ2005 2007 (seria kieszonkowa)

PERFIDNA GRA2006 (seria kieszonkowa)

SŁOWO OFICERA2007 (seria kieszonkowa)

FAŁSZYWY DOWÓD2008 (seria kieszonkowa)

KREW Z KAMIENIA2009 (seria kieszonkowa)

MĘTNE SZKŁO2010 (seria kieszonkowa)

OKROPNA SPRAWIEDLIWOŚĆ2010 (seria kieszonkowa)

DZIEWCZYNA Z JEGO SNÓW2011 (seria kieszonkowa)

UKRYTE PIĘKNO2012 (seria kieszonkowa)

KWESTIA WIARY2013 (seria kieszonkowa)

PO NITCE DO KŁĘBKA2014 (seria kieszonkowa)

DZIKA ZACHŁANNOŚĆ2015 (seria kieszonkowa)

ZŁOTE JAJO2016 (seria kieszonkowa)

GRA POZORÓW2017 (seria kieszonkowa)

WODA WIECZNEJ MŁODOŚCI2018 (seria kieszonkowa)

ZAUROCZENIE2019 (seria kieszonkowa)

DOCZESNE SZCZĄTKI2020 (seria kieszonkowa)

POKUSA PRZEBACZENIA2021 (seria kieszonkowa)

ADOPCJA2022 (seria kieszonkowa)