Wiersze prawie wszystkie. Tom II ebook

Copyright © Agata Passent, 2009

Wybór i przygotowanie

Marta Dobromirska-Passent

Wstęp i opracowanie

Jarosław Klejnocki

Korekta

Grażyna Nawrocka

Fundacja wyraża podziękowanie pani Magdzie Umer

i panu Maciejowi Łyszkiewiczowi

za przekazanie kilku nieznanych wierszy Poetki.

Projekt okładki

Maria Bożycka

Autorzy i źródła zdjęć:

Andrzej Zborski/Fotonova, Zygmunt Samosiuk,

Archiwum Fundacji Okularnicy

im. Agnieszki Osieckiej

Książka powstała we współpracy

z Fundacją Okularnicy

im. Agnieszki Osieckiej

ISBN 978-83-8234-573-5

Warszawa 2020

Wydawca

Prószyński Media Sp. z o.o.

Ul. Rzymowskiego 28, 02-651 Warszawa

Nie narzekajmy na klimat

A KIEDY BĘDĘ GOTÓW DO DROGI1

A może to tak,

a może to tak,

– tak właśnie miało być?

A może to tak,

a może to tak,

tak właśnie trzeba żyć?

A może to już,

a może to już,

a może to już wszystko?

A może to już,

a może to już,

do celu całkiem blisko...

A kiedy będę gotów do drogi,

walizkę sznurem przewiążę,

z tobą zostawię mój pałac ubogi,

księżyca złoty pieniążek.

A kiedy będę gotów do drogi,

daruję ci przestrzeń i czas,

a kiedy będę gotów do drogi,

zawrócę od progu nieraz...

nieraz... nieraz...

Bo może to tak,

bo może to tak –

tak właśnie miało być,

bo może to tak,

bo może to tak,

tak właśnie trzeba żyć.

A może tak jest,

a może tak jest,

a może tak jest w niebie –

na pewno to tak,

na pewno to tak,

jeżeli blisko ciebie.

ACH, PANIE, PANOWIE2

Gasną ognie wśród łąk, biegną chłopcy znad rzek,

chłodna noc, długa noc zawitała na brzeg.

Śpią samotne ziemniaki w popiele,

nie przyjedzie już nikt na niedzielę...

Jeszcze czynny GS, więcej piwa niż łez,

lecz nie taki już tłok – przeszedł rok – minął rok.

Sennie chwieją się łany rzepaku,

umierają co słabsi wśród ptaków...

Ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

czemu ciepła nie ma w nas?

Co było, to było,

co było, to było,

co było, to było,

nie wróci drugi raz.

Ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

już ciepła nie ma w nas.

Co było, to było,

minęło jak miłość,

prześniło, przelśniło –

wyśniło się do dna.

Poczerniały pnie drzew, liście porwał im wiatr,

poznikały gdzieś hen, jak nadziei mych ślad.

Niezłowione figlują szczupaki,

minął rok, znowu rok – byle jaki...

Widzisz, kończy się bal, nie mów mi, że ci żal,

przecież patrzysz nie tak, mówisz „szczęścia nam brak”,

zamarzają na śmierć kartofliska,

wiem, że pora rozstania już bliska.

Ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie, 

ach, panie, panowie,

czemu ciepła nie ma w nas?

Co było, to było,

co było, to było,

co było, to było,

nie wróci drugi raz.

Ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

już ciepła nie ma w nas.

Co było, to było,

minęło jak miłość,

prześniło, przelśniło –

wyśniło się do dna.

Umiem cenić twój takt,

elegancki twój styl,

kto nauczył cię tak ładnie patrzeć na łzy?

Jeszcze tulisz do ust moją rękę,

lecz zapomnisz mnie jak tę piosenkę.

Żegnaj miły, no cóż,

jak się żegnać – to już,

pięknie było nam z tym,

lecz za dużo jest zim,

ja cię może za mało kochałam,

lecz zapomnieć, to już nie umiałam.

Ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

czemu ciepła nie ma w nas?

Co było, to było,

co było, to było,

co było, to było,

nie wróci drugi raz.

Ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

ach, panie, panowie,

już ciepła nie ma w nas.

Co było, to było,

minęło jak miłość,

prześniło, przelśniło –

wyśniło się do dna...

ADAM I EWA3

Piosenka o podziale świata

Kiedyśmy jabłko zerwali

(właśnie padał deszcz).

I jabłkośmy podzielili,

historią wstrząsnął dreszcz.

Historią wstrząsnął dreszcz.

Bo nic się nie dzieje bez

konsekwencji ciągu dalszego.

Więc pierwszy ten podział jest

przyczyną podziału wszelkiego.

Świat się podzielił więc

jak jabłko z drzewa brzydkiego.

I wszystko musiało pęc,

i kształtu jest dwoistego.

I kształtu jest dwoistego.

A cała dialektyka

Z podziału pierwszego wynika.

Fatalnie się złożyło,

wszystko się podzieliło:

na brunetów i blondynów,

tych z Kalwarii, tych z Londynu,

i na prawo, i na lewo,

na krzaczynę i na drzewo,

nieparzyste i parzyste,

ręce brudne oraz czyste,

krowy tłuste, krowy chude,

baby białe, baby rude,

i na złe, i dobre czasy,

na klasyków i na klasy,

na czerwone i zielone.

Wszystko, wszystko podzielone.

I na końcu się gdzieś podział

nasz jedyny rajski podział.

On po nocach nam się śni,

ten rozkoszny podział płci.

BALLADA O CHMIELNEJ4

Pan słyszał? Chmielnej ma już nie być.

Coś tam rozwalą, coś tam zburzą...

To śmieszne, aż się nie chce wierzyć:

zamiast burdelu ma być urząd

i zamiast budki z piwem w bramie

będzie – ja wiem co? – mieszkanie...

Pan słyszał? Chmielnej ma już nie być,

Chmielnej ma nie być już...

W popołudnie niedzielne

będziesz chodził po Chmielnej

jak po jakiejś normalnej ulicy.

Razem z tobą bezczelnie

będą chodzić po Chmielnej

jacyś, na przykład… urzędnicy.

Ach, co to była za ulica...

Panie, to jeszcze jest ulica!

Niech pan się przejdzie raz po Chmielnej

wieczorem,

przy świetle księżyca...

Panie, w tej bramie – trzecia z lewej –

obok gnojówki stał cadillac.

Ten facet, co go miał, to świnia,

powinien za to dawno siedzieć.

Ale nie będzie siedzieć – panie,

pan wie, z kim on jadł dziś śniadanie?

Pan słyszał? Chmielnej ma już nie być,

Chmielnej ma nie być już...

A te stare kobiety, malowane kobiety,

no – które chodzą tam, chodzą wciąż nocą...

Pan je widział, no nie?

To pan pewnie już wie,

no – po co one tak chodzą, no, po co?

A wie pan?

Na rogu Chmielnej w cedecie

to, wie pan, lalki się paliły!

Zresztą pan czytał, to pan wie.

No, jakoś tam się potem zgasiły...

Ale ludzie, no, to bydło, swoją drogą,

żeby tratować tyle dzieci...

Że oni jeszcze pisać o tym mogą!

No, jeszcze rozejdzie się po świecie...

A tamten stragan za neonem,

patrz pan – naprawa wiecznych piór...

Panie, ten facet to milioner,

on żyje, panie, tak jak król!

W podwórzu – trzecie piętro, dzwonisz,

wchodzisz za kuchnię, drzwi uchylisz...

Możesz pan kupić swojej żonie

taki, proszę pana – brylant!

Pan słyszał? Chmielnej ma już nie być,

Chmielnej ma nie być już...

A ci smutni faceci, grzeczni, ładni faceci,

którzy chodzą tam, chodzą wciąż nocą...

Pan ich widział, no nie? To pan pewnie już wie,

no – po co oni tam chodzą, no, po co?

Ach, co to była za ulica...

Panie, to jeszcze jest ulica!

No chodź pan, przejdziemy się raz po Chmielnej

wieczorem,

przy świetle księżyca...

BALLADA O OGNIU

W mieście Mrągowie, na rogu ulicy

stał pewien człowiek za młodu.

Chociaż nie zaznał blichtru stolicy,

do zmartwień nie miał powodu.

Aż gdy tak stoi na rogu ulicy

i papierosa wyciąga,

nie ma zapałki, lampy i świcy,

więc się za ogniem rozgląda.

Wzrok mu się błąka po różnych osobach,

aż tu kobietę napotka,

nóżka powabna, suknia w ozdobach,

buzia niewinna i słodka.

On z papierosem do niej się garnie,

ona mu ognia podaje,

on proponuje kino, kawiarnię,

wreszcie do ślubu z nią staje.

Wielki tłum ludzi był na pogrzebie,

ziemia biedaka zakryła,

a żonie w ręku iskrzy się grzebień,

którym małżonka zabiła.

Chociaż posępna jest ta ballada,

lecz za to z jasnym morałem;

trzeba przy sobie ogień posiadać

i nie pożyczać zapałek.

BARD

Raz pewien bard

niewiele wart

gdy poczuł pustą kieszeń,

przez ulic sześć

przez godzin sześć

oglądać chodził jesień.

(I w ogóle – miasto.)

A zatem – małe sklepy na Woli

w nich koślawe maczugi buraków,

dancing „Dziesięć mandolin”,

tu reklama Apollo we fraku.

Na dostojną secesję

niepoważnie siusiają gołębie,

dalej ogon po „Express”

z wiadomością, kto kogo po gębie,

dalej sprzedaż dzieł sztuki –

bardzo tanio i wszystko na raty,

na kila oraz na sztuki

pejzaże koloru sałaty.

Astry w kubłach za grosze,

na przedmieściu spalona pokrzywa,

kozy jedzą pachnący groszek,

jesień liście obrywa.

(Wróćmy do bohatera.)

Więc tenże bard

niewiele wart,

zapełnić pragnąc kieszeń,

napisał wiersz

ogromny wiersz

pe te „Widziałem jesień”.

A zatem – ja i sklepy na Woli

ja i dziesięć mandolin,

ja w kolejce po „Express”,

ja w dostojnej secesji

ja i sprzedaż (moich) dzieł sztuki,

ja taniutko i wszystko na raty,

ja na kila oraz na sztuki,

ja w pejzażu koloru sałaty.

Astry mój kwiat ukochany,

pokrzywy i mole raby,

co w życiu dla mnie najdroższe,

to kozy jedzące groszek.

CIĄG DALSZY DOSTĘPNY W PEŁNEJ, PŁATNEJ WERSJI