Uzyskaj dostęp do ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Podróże jasne jak słońce!
Morze i słońce, mnóstwo zabytków, nurkowanie w krystalicznie czystej wodzie, górskie wędrówki, turkusowe jeziora – Chorwacja to idealne miejsce na wakacje. Przewodnik Pascal Holiday podpowie, co warto zobaczyć, które plaże są najpiękniejsze i gdzie spróbować lokalnych specjałów. Z jego pomocą odkryjesz ten kraj dla siebie. I będzie to urlop doskonały!
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 133
Tytuł serii: Pascal Holiday
Autorzy: Krzysztof Bzowski, Sławomir Adamczak, Katarzyna Firlej-Adamczak
Redakcja: Mariusz Kulan
Korekta: Marcin Gałuszka
Mapy: Wydawnictwo Kartografika
Skład: Władysław Gólski
Fotoedycja: Luba Ristujczina Studio Litera – www.studiolitera.pl, Andrzej Macura
Projekt graficzny bloku: Jarosław Jabłoński
Projekt okładki: Icca Studio
Redaktor techniczny serii: Jarosław Jabłoński, Mariusz Kurkowski
Redaktor prowadząca: Agnieszka Marekwica
Zdjęcia:
Shutterstock.com
Dreamstime.com
Wikimedia
Bielsko-Biała 2016
Copyright © Wydawnictwo Pascal
Autorzy i wydawcy tego przewodnika starali się, by jego tekst był rzetelny, nie mogą wziąć jednak odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki wynikające z wykorzystania podanych w nim informacji.
Wydawnictwo Pascal Spółka z o.o.
43-382 Bielsko-Biała, ul. Zapora 25
tel. 338282828, faks 338282829
pascal@pascal.pl, www.pascal.pl
Przewodniki dla firm i agencji reklamowych
creative@pascal.pl
www.pascalcreative.pl
ISBN 978-83-8103-063-2
Przygotowanie e-Booka: Mariusz Kurkowski
Długie wybrzeże, słońce i morze, mnóstwo zabytków, nurkowanie w krystalicznie czystej wodzie, górskie wędrówki… to pierwsze skojarzenia, jakie przychodzą na myśl po usłyszeniu nazwy: Chorwacja. Ten niezwykły kraj słynie także z żywiołowej radości życia i gościnności mieszkańców oraz czystości i bezpieczeństwa.
Ale kojarzenie Chorwacji wyłącznie z wybrzeżem to błąd: wystarczy rzut oka na mapę. Kraj ma niecodzienny kształt, składa się jakby z dwóch części rozdzielonych klinem przez terytorium Bośni i Hercegowiny. Podróżując po Chorwacji, można się szybko przekonać, że mapa nie kłamie – to państwo tworzą dwie zupełnie różne krainy. Podział na te główne części nie wynika tylko z niezwykłego przebiegu granic, lecz przede wszystkim z odmienności krajobrazu, tradycji, kultury, historii, kuchni.
Gdy pada nazwa kraju, w umyśle pojawiają się obrazy typowe dla tej bardziej znanej części Chorwacji. Adriatyckie wybrzeże, ciągnące się na przestrzeni niemal pół tysiąca kilometrów, zwane popularnie dalmatyńskim – choć obejmuje nie tylko historyczny region Dalmacji, ale również Kvarner i Istrię – odwiedzają co roku miliony turystów z zagranicy, także z Polski.
Park Narodowy Kornati
Mogą tam liczyć na najwięcej słońca i na wypoczynek na pięknych plażach. Wielu z nich odwiedza region także po to, by zobaczyć dziesiątki pełnych zabytków miast i miasteczek. Przyciągają ich także urokliwe kamienne wioski, które przycupnęły na brzegach spalonych słońcem górzystych wysepek. Ciekawe jest także to, co pod wodą – świat morskich stworzeń w Adriatyku, przy skalistych brzegach i w płytkich, ciepłych lagunach jest niezwykle bogaty.
Zawodu nie doznają też amatorzy dzikiej przyrody. Choć na plażach tłoczą się w szczycie sezonu tysiące opalających się wczasowiczów, a stare miasta pękają w szwach od nadmiaru zwiedzających, w górskich ostępach tuż ponad brzegiem Adriatyku można znaleźć miejsca prawie bezludne. Co prawda, te najsławniejsze nie są już tak dzikie: wielkie wąwozy Parku Narodowego Paklenica w górach Velebit, czy szumiące krystalicznie czystymi wodami wodospady rzeki Krki w Parku Narodowym Krka to obowiązkowy punkt programu dla wielu turystów w Chorwacji.
Lecz jest również całkiem odmienna Chorwacja – to północna jej część, rozciągająca się ze wschodu na zachód wzdłuż rzek Sawa i Drawa między Bośnią i Hercegowiną a Węgrami. Oddzielona od wybrzeża pasmem wyżyn i Gór Dynarskich, należy do zupełnie innej krainy. Tu sięgają wpływy klimatu kontynentalnego. Im dalej na północny wschód, tym teren staje się bardziej płaski, by w końcu jeszcze przed szerokimi zakolami Dunaju na granicy z Serbią zamienić się w gładką jak stół równinę – część Niziny Węgierskiej.
W tej północnej części kraju leży Zagrzeb. Zarówno stolica, jak i jej okolice są dość rzadko odwiedzane przez turystów – zupełnie niesłusznie. Nie brak tu zabytków, malowniczych krajobrazów z zielonymi wzgórzami, lasami, winnicami, pośród których wyrastają stare zamki i rozciągają się kameralne miasteczka z barokowymi świątyniami. Jednak większość przyjezdnych mknie autostradami na wybrzeże, zatrzymując się najwyżej przy istnym cudzie natury – Jeziorach Plitwickich.
Różnorodność zabytków z różnych epok, od czasów starożytnych aż po współczesność, reprezentujących różne style i kręgi kulturowe, to świadectwo skomplikowanej i długiej historii ziem, które tworzą dzisiejszą Chorwację.
Przed przybyciem słowiańskich Chorwatów (VII w.) zachodnią częścią Półwyspu Bałkańskiego władali Ilirowie, Celtowie, Grecy, Rzymianie, Bizantyjczycy, a w pierwszych stuleciach po ich przybyciu – Awarowie i Frankowie. Do końca VIII w. powstały związki plemienne Chorwatów z ośrodkami w Dalmacji i Slawonii. W 800 r. Chorwaci przyjęli od Franków chrześcijaństwo. Niezawisłe i samodzielne państwo chorwackie powstało w IX w. i istniało do XII w. Podpisana przez Chorwatów w 1102 r. unia personalna z Węgrami okazała się kolejnym zdarzeniem o długofalowych konsekwencjach, bowiem przetrwała aż do roku 1918!
Westybul pałacu Dioklecjana w Splicie
W XIV w. podboje w Europie rozpoczęli Turcy. W XVI stuleciu opanowali część terytorium chorwackiego. Gdy w 1526 r. tron węgierski i chorwacki objęli Habsburgowie, pod ich rządami znalazły się tylko okolice Zagrzebia, gdyż reszta ziem po wschodniej stronie Adriatyku dostała się w ręce Turków. Z kolei Chorwacja dalmatyńska od XV do XVIII w. pozostawała pod panowaniem Wenecji.
W początkach XIX w. w Chorwacji rozwinął się ruch odrodzenia narodowego. Po upadku Austro-Wegier, 1 grudnia 1918 r. powstało Królestwo Słoweńców, Chorwatów i Serbów (SHS), od 1929 r. – Królestwo Jugosławii.
Josip Broz-Tito (pierwszy z prawej), maj 1944 r.
6 kwietniu 1941 r. Niemcy zaatakowały Jugosławię. Jednocześnie Hitler zgodził się na usankcjonowanie niepodległości Chorwacji. Powstało Niezależne Państwo Chorwackie. 29 listopada 1945 r. marszałek Tito stanął na czele Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii, w skład której weszła także Chorwacja. Państwo rządzone przez Titę silną ręką zaczęło się rozpadać po jego śmierci w 1981 r. Na kryzys gospodarczy nałożyły się nacjonalistyczne dążenia Serbskiego Związku Komunistów do utworzenia Wielkiej Serbii. Sprzeciwiła się temu Chorwacka Wspólnota Demokratyczna (Hrvatska demokratska zajednica, HDZ).
W 1990 r. HZD zdobyła większość w wyborach do parlamentu, a na prezydenta Chorwacji został wybrany Franjo Tudjmana. 25 maja 1991 r. Chorwacja i Słowenia ogłosiły niepodległość. Rząd w Belgradzie uznał to za bezprawie. W lipcu 1991 r. Jugosłowiańska Armia Ludowa, składająca się głównie z Serbów, rozpoczęła brutalną agresję na Chorwację. Był to początek krwawej wojny domowej w Jugosławii, która dla Chorwacji zakończyła się w 1995 r.
Pierwsze lata nowego stulecia były dla Chorwatów raczej pomyślne. Kraj starał się o wejście do Unii Europejskiej. Rozpoczęcie rokowań akcesyjnych stało się możliwe po publikacji raportu Carli del Ponte, naczelnej prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Byłej Jugosławii. 1 lipca 2013 r. Chorwacja stała się członkiem Unii Europejskiej.
Jak przystało na turystyczny raj, Chorwacja ma do zaoferowania nie tylko wspaniałe krajobrazy, cudowne plaże, piękne zabytki, ale też wyborne przysmaki – zarówno do jedzenia, jak i picia. A że kraj dzieli się na wiele odmiennych regionów, więc i tutejsza kuchnia nie jest bynajmniej jednorodna. Zupełnie co innego jada się w Slawoni, Dalmacji i na Istrii.
W wielu lokalach można zjeść typowe dania kuchni chorwackiej. Porządny obiad powinien zacząć się od przystawek (predjedlo). Wśród nich są m.in. pršut (wędzona lub suszona szynka podawana na zimno), paški syr (ser owczy z wyspy Pag), gavrilocič salama (wędlina podobna do salami), masline (oliwki). Wszystkie powyższe produkty mogą zostać podane jako hladni pladanj (zimny talerz).
Po przystawkach na stołach pojawia się zupa. Najbardziej znaną jest čorba (bulion z mięsa i warzyw). Inne to np. riblja juha (rybna), juha od jenjetine (z mięsa jagnięcego), juha od povrća (jarzynowa), juha od rajčice (pomidorowa), zagorska juha od krumpira (zagorska zupa ziemniaczana), juha od gljiva (grzybowa) czy svatovska juha (zupa podobna do barszczu, z warzywami i mięsem). Na Istrii podaje się minestrę (zupa jarzynowa z ryżem i serem).
Na wybrzeżu i wyspach jada się sporo ryb, często z rusztu, i owoców morza. W kartach dań figurują takie ryby, jak zubetac (leszcz), šaran (karp), orada (złoty leszcz), brancin (okoń morski), tabinja (sola), škarpin (smok morski). Popularne dania z frutti di mare to šcampi (krewetki), crni risotto (risotto z mątwą), hobotnice (ośmiornice), lignji (kalmary) czy punjene lignje (faszerowane kałamarnice). U nasady półwyspu Pelješac hoduje się ostrygi (mušule) – oferują je nawet stoiska przy magistrali.
Warto spróbować dań mięsnych, takich jak janjetina ispod peke (pieczona jagnięcina z ziemniakami), čulbastija (cielęcina lub wieprzowina z rusztu), pastičada (mięso wołowe duszone w winie, serwowane z makaronem). Specjalnością Zagorja, podawaną też w zagrzebskich restauracjach, jest pečenica Stubica (pieczeń wieprzowa faszerowana śliwkami, duszona w winie). Niemal w każdej restauracji można zamówić dania mięsne powszechne na całym Półwyspie Bałkańskim: čevapčići (pieczone pikantne wałeczki z mięsa wołowego lub wieprzowego) albo pljeskavicy (takie samo mięso jak na čevapčići uformowane w okrągły kotlet).
Ważną pozycję w kuchni chorwackiej stanowią różnorodne zapiekanki oraz dania z mięsa i warzyw. Ciekawy w smaku jest pilav (ryż z mięsem, na ogół na ostro), djuveč (ryż z warzywami, m.in. papryką) czy sarma (rodzaj gołąbków). Na Istrii podaje się rozmaite dania z truflami – najtańsze jest spaghetti z tymi szlachetnymi grzybami.
Uzupełnieniem posiłków są doskonałe chorwackie wina, np.: Merlot, Teran, Cabernet Sauvignon, Pinot czy Vranac. Powszechnie znany jest deserowy Prošek, np. ze Splitu. Oczywiście w wielu lokalach można nabyć niedrogie, a często również bardzo smaczne wino z pobliskiej winnicy, zwane po prostu domowe (domače vino) Amatorzy piwa powinni spróbować Karlovačka, Ožujska lub PAN-a. Wśród mocniejszych alkoholi króluje rakija (wódka z winogron). Ceniona jest także tutejsza šljivovica oraz produkowany w Zadarze likier maraschino (wiśniowy).
Niesłychanie długie wybrzeże adriatyckie w Chorwacji sprzyja uprawianiu wielu sportów wodnych. Choć latem panują upały, warto spędzić czas nie tylko plażując, ale także pływając, nurkując, żeglując…
Uprawianiu żeglarstwa sprzyja w Chorwacji klimat pozwalający na tę formę aktywnoście od połowy kwietnia do końca października (a nawet przez cały rok), urozmaicona linia brzegowa oraz ogromna liczba wysp i wysepek z setkami idyllicznych zatoczek, w których można zakotwiczyć i obcować sam na sam ze wspaniałą przyrodą.
Chorwackie wybrzeże oferuje także całkiem przyzwoite warunki do uprawiania windsurfingu. Na kanałach między wyspami tworzą się silne wiatry, dzięki którym nawet w pełni lata można ślizgać się na desce z żaglem.
Czyste lazurowe wody Adriatyku u wybrzeży Chorwacji słyną z wielu ciekawych form życia i podwodnych atrakcji. Sezon nurkowy trwa od wiosny do późnej jesieni. Ciepłe i przejrzyste morze (widoczność do 30–40 m) rokrocznie przyciąga nurków z całej Europy. Popularne są zarówno płytkie zanurzenia z maską i fajką (tzw. snorkeling), jak i nurkowanie z pełnym osprzętem (dozwolone do głębokości 40 m). Pod wodą, między skałami i w grotach (wstęp do nich jest zwykle zarezerwowany wyłącznie dla doświadczonych nurków) żyją różne gatunki gąbek, ukwiałów, rozgwiazd i ryb, a także ośmiornice i homary.
Także i na lądzie czeka wiele atrakcji. Choć rowerów w Chorwacji używają głównie turyści, to ciągle powstają nowe trasy przystosowane specjalnie dla rowerzystów, tzw. biciklističke staze. Wiele z nich oddala się od wybrzeża, dzięki czemu można poznać mniej skażony masową turystyką interior.
Łańcuchy górskie ciągną się wzdłuż całego wybrzeża, stwarzając nieograniczone możliwości uprawiania turystyki i wspinaczki skałkowej. Najbardziej znanym pasmem jest Velebit, w którym znajdują się dwa parki narodowe.
Górskie rzeki to znakomite miejsca do emocjonujących spływów. Jedną z najbardziej znanych rzek, na której są one organizowane, jest Cetina, uchodząca do morza w Omišu, na południe od Splitu. Jej koryto przedziera się przez góry, tworząc piękny kanion. Równie malowniczy jest przełom Krki w okolicach Szybeniku, tyle że objęto go ochroną w ramach parku narodowego, co ogranicza ofertę spływów (można brać udział w imprezach organizowanych przez parku). Inne rzeki warte uwagi to m.in. Dobra, Kupa, Zrmanja, Una czy Mrežnica.
Śmiałkowie mogą też uprawiać sporty ekstremalne. W Chorwacji działa wiele agencji, zajmujących się organizowaniem tego typu aktywności. Często łączą one wiele różnych dyscyplin sportu, zapewniając uczestnikom podwyższony poziom adrenaliny przez kilka dni. Wielką popularnością cieszą się loty na paralotniach – w całym kraju nie brakuje dobrych miejsc startowych. Przelot nad wyspami i morzem dostarcza niezapomnianych przeżyć. Inny rodzaj latania, a właściwie bezwładnego spadania, to skoki na bungee. Sceneria może być niesamowita, np. zawieszony 40 m nad wodą most łączący wyspę Krk z wybrzeżem.
Wyprawa do jednego z dwóch sławnych kanionów: Velka lub Mala Paklenica stanowi nie lada przeżycie. Wąwozy okolone są spektakularnymi ścianami skalnymi – w pierwszym z nich można dodatkowo odnaleźć jaskinię Manita peć.
Dla dzieci wielką frajdą może być wędrówka wokół Starego Miasta w Dubrowniku po potężnych murach miejskich. Są tam i ogromne kamienne baszty, i bramy, i skały opadające wprost do morza, a w wielu miejscach idzie się ponad dachami okolicznych domów.
Jeziora Plitwickie to wymarzone miejsce dla dzieci – są tam różnej wielkości jeziora i jeziorka, kaskady i wodospady, od całkiem małych aż po wysoki Velki Slap, oraz bujna, niemal tropikalna roślinność. Mnóstwo radości sprawiają najmłodszym spacer po drewnianych kładkach i rejs elektrycznym stateczkiem po jeziorze Kozjak.
Wizyta w dwóch znakomitych akwariach pozwala zapoznać dzieci z niezwykłymi morskimi stworzeniami, które żyją w Adriatyku u wybrzeży Chorwacji, bez strachu o to, że dotkną groźnego zwierzęcia lub nieopatrznie nadepną na jeżowca.
Rejs łodziami z Rovinja lub miasteczka Vrsar to wielka atrakcja dla dzieci: wody są spokojne, więc nie trzeba się obawiać zbyt dużego kołysania.
.
.
.
…(fragment)…
Całość dostępna w wersji pełnej