Czy mogę ci mówić mamo ebook

Dedykacja

Książkę tę dedykuję mojemu adoptowanemu synowi Michałowi. Jestem mu wdzięczna za zaufanie, jakim mnie obdarzył. Podziwiam go za odwagę i siłę. Podczas wielogodzinnych rozmów nieraz pytałam: „Michał, jak ty to zrobiłeś, jak ci się udało przejść przez takie piekło i nie zostać diabłem?”.

Michał nie dość, że nie został diabłem, to jeszcze jest pięknym człowiekiem o wrażliwej duszy i sercu pełnym empatii i miłości. Jest bohaterem z tragiczną przeszłością i niewyobrażalną siłą, który wybrał mnie na swoją mamę.

Opowiadanie o przeszłości, o dzieciństwie na ulicach wśród narkomanów, a następnie w pogotowiu opiekuńczym i domach dziecka wymagało od Michała wielkiej odwagi. Otwieranie starych ran bolało, ale miało też efekt terapeutyczny. Michał po raz pierwszy w życiu mówił o swoim cierpieniu, marzeniach, rozczarowaniach i bezradności. Sądziłam, że najtrudniejszy był nasz wspólny wyjazd do Wrocławia, podczas którego otworzył się po raz pierwszy. Wśród tętniącego radością tłumu na wrocławskim Rynku dowiadywałam się o tej części życia Michała, której nie znałam. Podczas naszych wspólnych lat dostrzegałam przebłyski czegoś mrocznego i niepokojącego, ale nie znałam źródła tego mroku ani głęboko ukrywanej złości, która raz na jakiś czas wybuchała nieuzasadnioną agresją. Jednak nigdy nie była to agresja skierowana w stosunku do mnie ani do moich dzieci. Nasza rodzina była dla Michała święta i nietykalna. Przemierzając kolorowe uliczki Wrocławia, Michał otwierał przede mną drzwi do swojego mrocznego świata. Najpierw uchylał ostrożnie, jakby testując moją reakcję, aż w końcu otworzył je na oścież, a ja mogłam do niego wejść, zanurzyć się w nim, poczuć i zobaczyć… To, co ujrzałam, przekroczyło granice mojej wyobraźni.

Najbardziej zdumiało mnie w postawie Michała to, że mimo wszystkiego, co przeżył, nie chciał robić swojej biologicznej mamie przykrości tym, co mogłoby ukazać się w książce. Czytał zapisane przeze mnie strony, i jeśli coś wzbudzało jego sprzeciw, wykreślałam albo zmieniałam tak, by czuł się komfortowo. Nie było w nim chęci odwetu, nikogo nie próbował obwiniać. Nie pozwolił napisać złego słowa na temat nieżyjącego już taty, który jest dla Michała najważniejszą postacią, filarem, który pomógł mu przetrwać najtrudniejsze chwile. Jego empatia i wrażliwość po raz kolejny mnie ujęły. Uszanowałam wszystkie jego potrzeby i uwagi. Widząc, jak bolesne są dla Michała te wspomnienia, pytałam wielokrotnie, czy na pewno chce, żeby ta książka trafiła w twoje, drogi czytelniku, ręce. Za każdym razem odpowiadał, że tak, bo chce dać nadzieję innym dzieciakom takim jak on.

Pierwszej nocy we Wrocławiu obudziłam się o świcie i nie mogłam już spać. Łzy spływały mi na poduszkę. Patrzyłam na zmierzwioną czuprynę śpiącego w swoim łóżku Michała i przeżywałam jego cierpienie. Teraz już rozumiałam wiele sytuacji i jego nietypowych reakcji. Znałam ich źródło. Tak bardzo chciałam mu to jakoś wynagrodzić, naprawić. Wiedziałam jednak, że jedyną osobą, która może to zrobić, jest on sam. Moim zadaniem jest podarować mu wystarczająco dużo miłości, by miał odwagę odkryć, zaakceptować i pokochać siebie. Żeby umiał wybaczyć światu i sobie samemu. Dać mu poczucie bezpieczeństwa, by mógł zmierzyć się ze swoimi demonami ze świadomością, że jest i będzie kochany bez względu na okoliczności. Akceptacja takiej miłości zajęła mu sporo czasu. Do tej pory miewa z tym kłopot.

Pod koniec naszego pobytu Michał obudził się z bólem głowy. Widziałam, że coś jest nie tak. Nagle duszone przez lata emocje zaczęły się wylewać na moją różową sukienkę. Michałem wstrząsały spazmy, między którymi wyszeptał tylko jedno pytanie:

– Czy ty, mamuś, mnie nigdy nie zostawisz?

– Nigdy cię nie zostawię, Michał. NIGDY… – wyszeptałam.

Tego dnia padało. Zamiast na Rynek poszliśmy do kina na Króla Lwa. Ten film był ostatecznym przesłaniem dla Michała. Było w nim wszystko, co potrzebował usłyszeć. Seans wybraliśmy spontanicznie. Ja jednak wierzę, że to nie był przypadek. To już nie pierwszy raz, kiedy Bóg pomaga nam w niezwykły sposób, wysyła sygnał, za którym podążamy. Tego dnia była to potrzeba pójścia do kina. Michał wybrał film…

W nocy Michał spał spokojnie. Demony przeszłości odeszły. Wtedy miałam nadzieję, że na zawsze. Jednak ten wyjazd jedynie uchylił wieko puszki Pandory. Prawdziwe demony miały zacząć wypełzać dopiero, kiedy książkę kończyliśmy. Michał budził się w środku nocy z krzykiem, walcząc o powietrze podczas duszenia, którego kiedyś doświadczył. Kulił się z bólu od zadawanych niegdyś ciosów. Odczuwał paniczny lęk. Wszystko to przez lata leżało głęboko pogrzebane w podświadomości. Wtedy nie miał prawa, nie miał szans na przeżywanie terroru, którego doświadczał. Teraz, w otoczeniu kochającej go rodziny, w atmosferze zrozumienia i czułości, poprzez sny do pamięci wracały miejsca, zdarzenia i ludzie tak realni, że trudno było to wszystko oddzielić od rzeczywistości. To była jego rzeczywistość, do której wracał, by móc rozpocząć proces leczenia ran.

Książka, którą trzymasz w ręku, pokazuje nie tylko moje doświadczenia i emocje, ale też wspomnienia, nadzieje, lęki, rozczarowania i emocje Michała. Napisaliśmy ją z nadzieją, że przełamie stereotypy dotyczące adopcji, a w szczególności adopcji dzieci starszych. Chcemy, by zwróciła uwagę na obszary, które wymagają przemyślenia ze strony ustawodawców oraz osób bezpośrednio odpowiedzialnych za dobro dzieci niemających własnego głosu ani rodziców zdolnych, by o nie zawalczyć. Wierzymy, że pokaże prawdziwy obraz rodzin zastępczych i adopcyjnych oraz dzieci do nich trafiających. Nie ten wyidealizowany i nie ten pełen czarnych scenariuszy i uprzedzeń, ale prawdziwy, ze wszystkimi trudami i cudami.

Wstęp

Wstęp

Powoli moje życie zaczynało się układać. Słowo „powoli” ma tu wielkie znaczenie, biorąc pod uwagę to, że dopiero co wszystko straciłam. I to na własne życzenia. Dwa lata wcześniej trafiłam do szpitala. Zdiagnozowana z nadciśnieniem, depresją i nerwicą rozpoczęłam walkę o siebie. Rozwiodłam się, w ramach porozumienia oddałam firmę, którą budowałam przez całe swoje dorosłe życie. Zostałam sama. Bez pracy, za to z siedmioletnim Krystianem z zespołem Downa, trzyletnią adoptowaną córeczką i zbuntowanym dwunastoletnim Aleksem. Miałam bałagan we wszystkich możliwych papierach, od medycznych po finansowe.

To był najtrudniejszy, ale i najpiękniejszy okres mojego życia. Okres, w którym odkrywałam i po raz pierwszy definiowałam siebie. Poznawałam swoje chciejstwa, nazywałam swoje marzenia, dawałam sobie prawo do wszystkich uczuć i emocji. Medytowałam, afirmowałam, pisałam nową wizję życia. Uczyłam się prosić o pomoc, widzieć siłę w swojej niemocy. Odkrywałam, kim jestem, uczyłam się tę nowo poznaną istotę akceptować i powoli się w niej zakochiwałam. Pisałam książkę opartą na moich doświadczeniach, którą zatytułowałam Depresjologia. Kompletny poradnik, jak wyjść spod kołdy i wymalować życie na nowo. Uczyłam się doświadczać i kochać życie. Uczyłam się kochać i szanować siebie. Po raz pierwszy w życiu czułam zachwyt nad samym faktem istnienia. Doświadczałam teraźniejszości. Rozliczałam się z przeszłości. Planowałam przyszłość. Jednak już niedługo miałam się przekonać, że najlepszy plan na życie to niezaplanowana zmiana planów. To przyjmowanie od życia niespodziewanych prezentów. Nawet jeśli mierzą sto czterdzieści siedem centymetrów i w pakiecie niosą dodatkowy bagaż ciężkich doświadczeń.

CZĘŚĆ PIERWSZA. Proszę pani

CZĘŚĆ PIERWSZA Proszę pani

Rozdział 1. Kawałek serca

Rozdział 1

Kawałek serca

Moje powołanie przyszło na świat wraz z najstarszym synem Aleksem. Wstawałam do niego po kilka razy w nocy, głaskałam po główce, kiedy nie mógł zasnąć, i klepałam po plecach, kiedy był chory. Już wtedy nie mogłam opędzić się od myśli: „A kto głaszcze i oklepuje dzieci alkoholików, mieszkające w domach dziecka sieroty…”. Fizycznie czułam potrzebę przytulania i dbania o dziecko, które już kochałam, ale którego jeszcze nie znałam.

W TVP leciał serial o adopcjach. Każdy odcinek był reportażem o innym dziecku. Każda historia miała happy end, czyli dziecko znajdowało nową rodzinę. Czubówna czytała, ja ryczałam. Tuliłam mojego małego synka i płakałam nad losem tamtych dzieci. Aleks miał osiem miesięcy, kiedy nie wytrzymałam i zadzwoniłam do losowo wybranego z książki telefonicznej domu dziecka. Chciałam przychodzić i głaskać, klepać, czytać, przewijać, niańczyć i przytulać. Pani po drugiej stronie słuchawki szybko skwitowała, że mają wolontariuszy. Wolontariusz przychodzi i odchodzi, a ja chciałam przychodzić na stałe. Chciałam przywiązać się do tych dzieci. Czułam instynktownie, że to, czego najbardziej potrzebują, to czułość i emocjonalne przywiązanie. To właśnie chciałam im dać. Kawałek swojego serca, kogoś, kto będzie zawsze tego samego dnia, o tej samej porze. Kogoś, kto pokocha. Nie umiałam tego wyjaśnić mojej rozmówczyni, a ona nie miała cierpliwości mnie słuchać.

Zaczęłam organizować zbiórki na rzecz domów dziecka. Prowadziłam z mężem agencję reklamową. Przed każdym Bożym Narodzeniem wysyłałam maile do naszych klientów z prośbą o przekazanie słodyczy i gadżetów dla dzieci z domów dziecka. Nasi klienci wykazywali się wielką szczodrością. Robiłam z tych darów piękne paczki i wysyłałam do domów dziecka gdzieś daleko w Polsce.

Miałam jakiś szósty zmysł, specjalny radar bezustannie skanujący okolicę w poszukiwaniu placówek, gdzie porzucone, niechciane i niekochane dzieci odbywały niezasłużoną karę. Tuż obok mojego miejsca zamieszkania wywęszyłam trzy. Szczególną uwagę przykuł przepięknie położony kompleks katolicki. Zadbana zieleń, wyremontowane budynki, bogato wyposażony plac zabaw. Przejeżdżałam obok minimum dwa razy dziennie. Za każdym razem próbowałam dojrzeć jakieś dzieci. Nigdy żadnych nie widziałam. Zastanawiałam się, jak to możliwe, że widzę taką wielką placówkę i ani jednego dziecka w ogrodzie.

Którejś zimy zbiórka słodyczy zajęła więcej czasu niż zwykle. Karton łakoci był gotowy dopiero dwa dni przed Wigilią. Zawiozłam go do tego właśnie domu dziecka. To była okazja, by zajrzeć do środka, by rzucić szpiegowskie spojrzenie w poszukiwaniu dzieci. Weszłam na dziedziniec, dźwigając pokaźnej wielkości pudło. Odnalazłam sekretariat, wręczyłam siostrze paczkę, a ona podziękowała i zapewniła, że dzieci bardzo się ucieszą. Nie wiedziałam, że piętro wyżej na tapczanie przykrytym starym kocem w kratkę siedzi chłopczyk o ciepłych orzechowych oczach, w których za jakiś czas przejrzy się moja dusza.

Kupowałam pieluchy, kaszki, pluszaki i zawoziłam do warszawskich domów dziecka. Któregoś dnia poproszono mnie o zaniesienie przywiezionych darów do magazynu. Zobaczyłam wielki pokój wypełniony po sufit pieluchami, kaszkami i pluszakami. Wyszłam rozczarowana własną głupotą i naiwnością. To nie pieluchy były tu potrzebne. Dzieci w domach dziecka nie potrzebowały pluszaków. One potrzebowały rodziców i domu, który będą mogły nazwać swoim. Już wtedy co jakiś czas przebąkiwałam mężowi o adopcji, ale on wciąż powtarzał, że najpierw „urodzimy” drugie, a potem zobaczymy. Pewnie sądził, że po drugim mi przejdzie. Nie przeszło. Krystian urodził się sześć lat po Aleksie. Nie był taki jak inne dzieci. Miał zespół Downa.

Niepełnosprawność Krystiana wywróciła moje życie do góry nogami. Ten mały, słaby i bezbronny chłopiec przewartościował wszystko, co znałam i w co wierzyłam. Wszystko poza moim powołaniem. Zapytana któregoś dnia przez męża, czy nadal chcę adoptować, bez wahania odparłam: tak. Narodziny niepełnosprawnego syna nic w tej kwestii nie zmieniły. Jedyne, do czego mężowi się nie przyznałam, to to, że teraz chciałam adoptować dziecko z zespołem Downa. No bo kto będzie w stanie pomóc choremu dziecku lepiej niż matka, która już jedno takie ma…

Rozdział 2. Uszkodzony

Rozdział 2

Uszkodzony

Krystian miał sześć miesięcy, kiedy trafił do szpitala z uchyłkiem pęcherza moczowego. Była to dodatkowa bańka na pęcherzu, do której podczas oddawania moczu wtłaczana była część jego zawartości. Uchyłek nie mógł się sam opróżniać, bo nie był zdolny do obkurczania. Wada była wrodzona, ale dostrzegłam ją dopiero, gdy Krystian miał pół roku.

Wcześniej rehabilitowałam go regularnie metodą Vojty. To bardzo trudna, wymagająca od rodzica i od dziecka forma wspomagania rozwoju psychoruchowego. Krystian miał cztery tygodnie, kiedy rozpoczęliśmy tę żmudną pracę. Cztery razy dziennie rozbierałam mojego maleńkiego synka, tego naguska układałam na stole w ściśle określonej pozycji i wykonując serię zaleconych podczas cotygodniowych spotkań ucisków w konkretnych punktach ciała, wywoływałam u niego zdrowe reakcje, które stymulowały prawidłowy rozwój. Metoda wymagała silnych nerwów i dużej liczby chustek do nosa, bo dziecko za każdym razem przeraźliwie płakało, a ja razem z nim. Ćwiczenia nie powodowały u Krystiana bólu, ale zmuszany do wysiłku, unieruchomiony w moim żelaznym uścisku, walczył jak mały lew. Po ćwiczeniach tuliłam synka, spijałam łzy z jego migdałowych oczu i koiłam rozgoryczenie czułymi pocałunkami. Potem kładłam na przewijaku, żeby obserwować reakcję jego mięśni.

Pewnego popołudnia, kiedy byłam z Krystiankiem zupełnie sama, położyłam go jak zwykle golutkiego na plecach. Zaczął siusiać i nagle jego buzia wykrzywiła się w przeraźliwym płaczu, a na brzuszku wyrosła pokaźna gula. Patrzyłam na to z przerażeniem, nie wiedząc, co robić: dzwonić na pogotowie czy trzymać jego brzuszek. Paraliżujące uczucie, że go uszkodziłam, prześladowało mnie aż do ostatecznej diagnozy. Po wielu wizytach lekarskich i tygodniach badań okazało się, że jest to wrodzona wada pęcherza moczowego.

Pierwsza operacja odbyła się parę dni później i zakończyła vesicostomią, czyli dziurą w brzuchu, którą mocz wyciekał na zewnątrz. Celem tego zabiegu było odciążenie pęcherza moczowego, by dać mu czas na regenerację i wzmocnienie przed kolejną operacją. Przez dwa lata Krystian funkcjonował w pieluszce, a ja panikowałam w obawie przed grożącym mu ciągle zakażeniem. Vesicostomia zarastała i musiała być dwukrotnie odnawiana. To był trudny czas.

Dwa lata później Krystian leżał na tym samym oddziale urologii w Centrum Zdrowia Dziecka. Tym razem pęcherz był już gotowy, by go ostatecznie naprawić i zaszyć brzuszek. Podczas operacji mój mały dzielny synek stracił sporo krwi i trzeba ją było przetaczać. Lekarze nie mogli zagwarantować, że układ moczowy będzie prawidłowo funkcjonował. Co kilkanaście minut Krystian dostawał skurczów gojącego się, połatanego pęcherza i krzyczał z bólu tak przeraźliwie, że za każdym razem serce pękało mi na milion kawałków. W nocy przy każdym ataku wyciągałam go błyskawicznie z łóżeczka i wybiegałam na korytarz, żeby nie budził innych dzieci.

Kiedy on spał, ja czuwałam. Przyglądałam się maluchowi, koło którego nie było dmuchanego materaca ani rozbebeszonej torby z różowym dresem i szczoteczką do zębów. Był sam. Podsłuchiwałam rozmowy pielęgniarek, zdawkowe komentarze. Miał jakąś wrodzoną wadę. Nikt go nie chciał. Moja pierwsza myśl? Ja go wezmę! Ale wtedy nawet ja wiedziałam, że nie dam rady. Że jeszcze nie teraz, nie w tym momencie, kiedy Krystian potrzebował całej mojej uwagi. I był jeszcze Aleks, który pokornie i w milczeniu czekał na swoją kolej. Jemu mama była równie potrzebna. A może nawet bardziej.

Krystian wyzdrowiał i niedługo potem wybraliśmy się z mężem do Katolickiego Ośrodka Adopcyjnego. Dlaczego katolickiego? Bo byliśmy wierzącą i praktykującą rodziną. Bo nasze dzieci były ochrzczone, regularnie chodziliśmy do spowiedzi, odmawialiśmy koronki i biegaliśmy na kolanach za obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Byliśmy przykładnymi katolikami, więc udaliśmy się do katolickiego ośrodka. Duży, elegancki budynek. Przywitała nas przemiła pani. Byłam przygotowana na habit, ale nie, miała na sobie szarą spódnicę i brązowy sweterek. Zaprosiła nas do niewielkiej sali. Byłam lekko zdenerwowana, ale mimo to czułam się dosyć pewnie. W końcu moje intencje były czyste, papiery też, a zarobki wysokie. Czy cokolwiek mogło pójść nie tak? Niestety, poszło.

Rozmowa toczyła się pomyślnie. Rokowania wydawały się raczej dobre. Nie było żadnych wpadek ani zawahań, a z twarzy naszej rozmówczyni można było wyczytać ogólną aprobatę. Przemiła pani poprosiła, żebyśmy opowiedzieli nieco o naszej rodzinie. Zaczęłam od tego, jak się poznaliśmy, i od ślubu kościelnego. Zatrzymałam się na chwilę przy narodzinach pierworodnego syna Aleksandra. W końcu dotarłam do naszego jajka z niespodzianką, czyli Krystiana z zespołem Downa. W tym momencie twarz rozmówczyni stężała. Nie wyglądała już tak przyjaźnie. Zamrugała, spojrzała w lewo, potem w prawo, odchrząknęła i przerwała mój wywód na temat tego, jak świetnie nam się to wszystko udało poukładać, jak Krystian sobie fantastycznie radzi, a my z nim.

– Przepraszam – powiedziała – ale muszę pani przerwać. Państwa przypadek będzie musiał być rozpatrzony przez specjalną komisję – zawyrokowała spokojnym, choć zdecydowanym tonem.

– Jak to „przypadek”? I przez jaką „komisję”? – Byłam zbita z tropu i nie wiedziałam, o co chodzi.

– Są państwo nietypową rodziną, a takie przypadki rozpatruje komisja.

– Czy my będziemy uczestniczyli w obradach tej komisji? – Dla mnie było to oczywiste, wręcz konieczne.

– Nie.

– Dlaczego nie? Przecież jeśli komisja będzie miała jakieś pytania co do naszego przypadku, to tylko my możemy na nie odpowiedzieć.

– Bardzo mi przykro, ale to jest nasza wewnętrzna komisja – odparła.

– A na jakiej podstawie jest w takim razie podejmowana decyzja, skoro obiekt obrad, czyli my, nie może w niej uczestniczyć? – Przyznaję, byłam wkurzona.

– Powiadomimy państwa o naszej decyzji. – Pani w szarej spódnicy zaczęła zbierać papiery.

– Kiedy mamy oczekiwać decyzji?

– Komisja zbierze się w przyszły piątek. – Wstała, sugerując, że i my powinniśmy.

Miałam ochotę uciec z tego podłego miejsca. Czułam się tak okropnie bezradna i upokorzona. Wiedziałam, że nasz przypadek jest już przesądzony, a owa komisja to albo fikcja, albo tylko formalność. Bo ta kobieta miała już o nas wyrobione zdanie. Byliśmy przeklęci, splamieni, okryci hańbą niepełnosprawnego dziecka.

W piątek po południu zadzwonił telefon.

– Halo?

– Dzień dobry. Dzwonię z ośrodka adopcyjnego. Z przykrością muszę panią poinformować, że komisja odrzuciła państwa kandydaturę.

– Dlaczego? – Wiedziałam, ale chciałam, żeby ta kobieta to powiedziała.

– Dzieci do adopcji jest naprawdę niewiele. Komisja uznała, że mogą trafić do bardziej odpowiedniej rodziny.

– Bardziej odpowiedniej, to znaczy jakiej? – Nie zamierzałam ułatwić jej zadania.

– Obciążonej mniejszą liczbą problemów – odparła wymijająco.

– To znaczy? – O nie, ja tak szybko nie odpuszczam.

– Po prostu są bardziej odpowiednie rodziny – zaczynała się wić niczym osaczona żmija.

– Dlaczego pani tego zwyczajnie nie powie? Chodzi o rodzinę bez dziecka z zespołem Downa, tak?!

– Tak.

– A co pani mój syn przeszkadza?! Dzięki niemu jesteśmy świadomi tego, jak różne mogą być dzieci. Nie mamy nierealnych oczekiwań wobec dziecka adoptowanego. Zdajemy sobie sprawę, że może nie być idealne, i mamy doświadczenie, by sobie ze wszystkim poradzić. Taki brat jak mój syn to prawdziwy skarb, to bogactwo, którego nikt nie jest w stanie sobie wyobrazić…

– Decyzja komisji jest ostateczna. Do widzenia. – Rozłączyła się.

Łzy spływały mi po policzkach. Gorące, palące łzy wstydu, bezradności i nieopisanej złości. Ta sytuacja była okrutnym policzkiem. Dostałam w twarz tak mocno, że nie potrafiłam się podnieść. Krwawiłam. Krwawiła moja dusza, krwawiło moje serce.

Rozdział 3. Różowa sukienka

Rozdział 3

Różowa sukienka

Dla mnie każde NIE jest pewnego rodzaju testem. Jeśli słysząc NIE, czuję ulgę, to znaczy, że należy odpuścić. Ale ja nie czułam ulgi. Czułam rosnącą siłę i determinację. Nie odpuszczę. NIGDY! Przez kolejne miesiące zmagałam się z żalem, złością i rozczarowaniem. W końcu postanowiłam napisać list, w którym szczegółowo opowiedziałam historię naszej rodziny. Wybrałam kilka ośrodków adopcyjnych w promieniu 200 kilometrów od Warszawy i wysłałam listy w świat. Tym razem omijałam ośrodki katolickie. Uznałam, że jeśli komuś nie spodoba się mój synek z zespołem Downa, to zrobi z listu kulkę i zamiast rzucać mi tym w twarz, trafi do kosza na śmieci.

Był czerwiec 2009 roku. Całą rodziną bawiliśmy w parku Tivoli w Kopenhadze. Krystian zaczynał nareszcie chodzić. Zadzwonił telefon. Przemiła pani z jednego z ośrodków adopcyjnych, które otrzymały mój list, zapraszała nas na rozmowę. W ten sposób rozpoczął się dwuletni etap, na którego końcu czekała na nas kochana maleńka, rozwrzeszczana Ada. Jednak zanim było nam dane ją poznać, przebyliśmy długą drogę, którą przejść musi każdy, kto pragnie adoptować dziecko.

Kiedy początkowo marzyłam o adopcji, zdawało mi się, że wystarczy przyjść do domu dziecka, rozejrzeć się, wskazać dziecko, na którego widok załopotało moje serce, i po krótkich formalnościach można zabrać malucha do domu. Sądziłam, że domy dziecka są przepełnione biednymi sierotkami, które czekają, aż ktoś je uratuje. Sądziłam, że rodziców adopcyjnych całuje się po piętach za to, że mają na tyle dobre serce, by przygarnąć samotną duszyczkę. Ta zaś natychmiast przylgnie do tego serca, stopi się z nim w jedno i wszyscy będą żyli długo i szczęśliwie. Boże, jak ja się myliłam.

Po pierwszym szokującym doświadczeniu w ośrodku katolickim byłam już nieco ostrożniejsza. Jazda do nowego ośrodka zajmowała około dwóch godzin. Na miejscu czekały na nas dwie panie psycholog. Po krótkiej rozmowie zostaliśmy rozdzieleni. Mąż zniknął w gabinecie pani dyrektor, ja zaś zostałam zaproszona do innego pokoju. Przesympatyczna młoda kobieta o bujnych czarnych włosach wskazała mi krzesło, po czym rozpoczęłyśmy rozmowę. Rozmawiałyśmy o mojej przeszłości, o rodzinie, w której się wychowałam, o obecnej sytuacji rodzinnej i zawodowej, o powodach, dla których chcę adoptować dziecko. Czułam się komfortowo. Nie miałam wrażenia, że jestem przesłuchiwana, wręcz przeciwnie – pani psycholog sprawiła, że z przyjemnością dzieliłam się moimi doświadczeniami i planami na przyszłość. Mąż miał podobne wrażenie po wizycie u pani dyrektor.

Czekały nas kolejne spotkania, których celem było szczegółowe poznanie kandydatów na rodziców adopcyjnych. Pracownicy ośrodków adopcyjnych mają niezwykle odpowiedzialne zadanie i nie jest nim poszukiwanie odpowiedniego dziecka dla zainteresowanej pary. Ich praca polega na znalezieniu odpowiednich rodziców dla oczekujących dzieci. Wcześniej sądziłam, że to ja będę wybierać odpowiednie dla mnie dziecko. Poczułam się zażenowana własną arogancją. Z każdym spotkaniem nabierałam więcej pokory. Efektem naszych rozmów była kwalifikacja na kurs dla kandydatów na rodziców adopcyjnych.

Kurs rozpoczynał się we wrześniu i miał trwać trzy miesiące. Spotkania odbywały się raz w tygodniu. Cotygodniowe wycieczki stały się dla męża i dla mnie doskonałym pretekstem do refleksji i rozmów, na które nie mieliśmy czasu od miesięcy, a może nawet lat. Wspominam je jako jeden z najjaśniejszych punktów naszego małżeństwa. Kurs adopcyjny miał na celu pokazanie realiów życia z adoptowanym dzieckiem. Kandydatów było sporo, wszyscy niezwykle podekscytowani, niektórzy zdenerwowani, większość bezdzietna. Uczyliśmy się radzić sobie z własnymi uprzedzeniami, stereotypami i potencjalnymi problemami. Usłyszeliśmy historie, o jakie trudno nawet w powieściach kryminalnych. O dzieciach, które w wieku kilku miesięcy już nie płaczą, bo wiedzą, że płacz nie przynosi pomocy, jedynie może sprowadzić ból. O dzieciach, które rodzą się z głodem alkoholowym i narkotykowym. Zapoznaliśmy się z doświadczeniami rodziców adopcyjnych z wieloletnim stażem. Z otwartymi buziami słuchaliśmy o ich trudach, niezwykłych radościach i sukcesach. Czasem płakaliśmy, czasem byliśmy przerażeni tym, w co się pakujemy.

Na każdym etapie mieliśmy prawo się wycofać. Po każdym spotkaniu, po każdym wykładzie mogliśmy powiedzieć: „Dziękuję, to nie dla mnie”. Nikt by nam nie robił wyrzutów, nikt by nie miał żalu ani pretensji, nikt by nie krytykował zmiany decyzji. Bo te kursy są również po to, żeby poznać świat, w który wkraczamy, kiedy adoptujemy dziecko. I jeśli uznamy, że to nie jest nasz świat, to lepiej zweryfikować plany na tym etapie, niż kiedy skrzywdzone przez życie dziecko zanosi się niezrozumiałym dla nas płaczem na środku naszego salonu.

Punktem kulminacyjnym szkolenia była wizyta w domu dziecka. Każda para miała odwiedzić inną placówkę. Nas wysłano do rodzinnego domu dziecka, gdzie przebywały dzieci w wieku od kilku lat do pełnoletności. Rodzinny dom dziecka różni się od państwowego tym, że jak sama nazwa wskazuje, prowadzi go rodzina. Jest to zwykle małżeństwo wychowujące poza własnym potomstwem gromadkę dzieci, które z najróżniejszych powodów nie mogą mieszkać ze swoimi rodzicami. Powody są tak różne, że nie sposób je wszystkie wymienić, ale osierocenie jest najrzadszym z nich. Zazwyczaj są to dzieci odebrane rodzicom wskutek zaniedbania, nałogów, przemocy lub z powodu przebywania rodzica w odosobnieniu, czyli w zakładzie karnym lub psychiatrycznym.

Zapukaliśmy do drzwi dużego nieotynkowanego budynku ogrodzonego siatką. Przywitała nas pogodna kobieta, która przepraszała, że jest w fartuchu, ale akurat gotuje obiad. Zerknęłam do kuchni. Tam nie było garnków, tam były kotły! Taka wielka rodzina potrzebuje mnóstwo jedzenia, a rodzinny dom dziecka polega na tym, że dzieci są w warunkach rodzinnych. Pani domu jest żoną, matką dzieci biologicznych i opiekunką tych przyjętych. Wszystkie te role były skupione w jednej pulchnej, roześmianej i radosnej kobiecie. Tuż za jej spódnicą kryła się dziewczynka w kraciastej sukience. Bladolica, smutnooka Zosia z krótko obciętą ciemną czuprynką.

Wystarczyło jedno spojrzenie w jej ogromne smutne oczy, a moje serce opuściło swoje stałe miejsce, zrobiło dwa susy w stronę Zosi i wsiąkło bez śladu. Zosia wybiegła z pokoju i za moment wróciła z książeczką z puzzlami. Usiadła na dywanie. Rozrzuciła puzzle z pierwszej karty i szybko złożyła, sprawdzając uważnie, czy na nią patrzę. Usiadłam na dywanie tuż obok. Rozrzuciła kolejną kartę z mniejszymi elementami i równie szybko je ułożyła. Cmokałam z zachwytu i chwaliłam wylewnie, a wtedy ona cichutko spytała: „Przyjdziesz jeszcze do mnie?”. Spojrzałam w jej smutne, wyczekujące mojego potaknięcia oczy i zrozumiałam… Zosia się właśnie reklamowała. Chciała, żebym ją zabrała. Żebym była jej mamą. Nie zabrałam jej. Chciałam, ale Zosia była już w trakcie procedury adopcyjnej z inną parą. Nie byłyśmy sobie pisane. Czasem o niej myślę. Wysyłam jej moją miłość i nadzieję, że jest kochana i szczęśliwa.

Wśród zabawek, wózków z lalkami, gier planszowych i klocków podskakiwała przepiękna, wesolutka pięcioletnia Klaudia o ogromnych błękitnych oczach i blond loczkach. Wyglądała jak dziecko z plakatów adopcyjnych. Wystarczyło zrobić zdjęcie, podpisać „Zaadoptuj mnie” i kampania reklamowa gotowa. Klaudia może była słodkim i uśmiechniętym dzieckiem, ale kryła w sobie mroczne doświadczenia, które sprawiały, że nigdy nie wypowiadała swojego imienia. Nikt nie wiedział dlaczego.

Na kanapie siedział cicho dwunastoletni Karol przygotowujący się do adopcji zagranicznej. Tak duże dzieci nie mają szans na adopcję w Polsce. Do 2017 roku mogły liczyć na bardziej otwartych ludzi z zagranicy. Niestety, mimo że przepisy nie uległy zmianie, zmieniły się wytyczne. Obecnie prawo do prowadzenia procedur adopcji zagranicznych ma tylko jeden ośrodek katolicki w Polsce, który zgodę na wyjazd dziecka wydaje wyłącznie w przypadku łączenia rodzin. Karol załapał się na stare dyrektywy i mam nadzieję, że dzisiaj włoskim włada równie dobrze jak wtedy polskim. Był niezwykle grzecznym, dobrze ułożonym i uprzejmym chłopcem. Jednak brakowało mu elementarnej wiedzy o świecie. Nie wiedział, gdzie leżą Włochy, choć już niedługo miał tam zamieszkać. Nie wiedział nawet, czy są częścią Europy. Nie miał pojęcia o wielu rzeczach, które dzieci w zwykłych domach przyjmują poprzez obserwację, słuchanie i zadawanie pytań: „A co to?” i „Dlaczego?”. Jeśli dziecko dorasta w warunkach, gdzie nie ma kontaktu z podstawowymi informacjami, nikt nie odpowiada mu na te pierwsze, jakże irytujące pytania, a jedynymi zabawkami są patyki i puszki po piwie, to niby jak ma nabyć podstawową wiedzę o świecie? Czasami wręcz ciężko zdiagnozować, czy ta niewiedza jest wynikiem upośledzenia intelektualnego, czy zaniedbania. Głęboko wierzę w to, że miłość czyni cuda i jest w stanie odwrócić wiele procesów zaistniałych w wyniku zaniedbania. To, czego odwrócić się nie da, z całą pewnością da się pokochać.

Ukończyliśmy kurs i otrzymaliśmy kwalifikacje do adopcji. Formalny etap naszej przygody adopcyjnej zajął rok. Teraz pozostało oczekiwanie w kolejce, aż pojawi się dziecko, dla którego będziemy właściwymi rodzicami. W ankiecie, którą wypełniliśmy w ośrodku adopcyjnym, podaliśmy, że jesteśmy gotowi przyjąć dziewczynkę w wieku do sześciu lat. Nasz najstarszy syn miał lat siedem i chcieliśmy, by jego pozycja pierworodnego pozostała niezachwiana. Mieliśmy już dwoje dzieci, więc moje przewidywania oscylowały bardziej wokół dziecka sześcioletniego niż noworodka. Byłam wręcz pewna, że będzie to dziecko starsze, więc w styczniu 2011 roku oddałam wózek, łóżeczko, nosidełko i wszystkie inne akcesoria dla noworodków.

Dwudziestego siódmego maja, dzień po Dniu Matki i w urodziny mojego męża, zadzwonił telefon. Jechałam z Krystiankiem na wizytę do neurologa i za nic nie mogłam znaleźć adresu. Kluczyłam po wąskich uliczkach starego Anina, kiedy rozległ się dzwonek. Nie miałam zestawu głośnomówiącego, więc zatrzymałam się przy krawężniku.

– Dzień dobry, pani Agato. – W telefonie zabrzmiał nieco zachrypnięty głos pani dyrektor ośrodka adopcyjnego. – Czy byłaby pani gotowa przyjąć dwumiesięczną dziewczynkę? Dziecko bez obciążeń, zrzeczenie przy porodzie. Przepraszam, że tak prosto z mostu, ale muszę działać szybko.

Zachłysnęłam się tą informacją. Zatkało mnie. Zaniemówiłam.

– Tak! – wydusiłam z siebie po chwili. – Tak! – powtórzyłam już bardziej pewnym głosem.

– Dobrze, to złożymy wniosek do sądu o zgodę, ponieważ pani mąż przekroczył już czterdziestkę, a jak pani wie, różnica wieku między rodzicami a dzieckiem nie może przekraczać czterdziestu lat. Pani jest nieco młodsza, mąż trochę starszy, mają państwo naszą pozytywną opinię, więc sąd powinien się przychylić.

Podziękowałam przez łzy. Słyszałam, że głos tej cudownej kobiety też się łamał. Ta kobieta była prawdziwym aniołem, człowiekiem, który z powołania wykonuje swoją pracę, który jest gotów walczyć o dobro każdego dziecka. Czułam się wyróżniona, czułam ogromną wdzięczność, że właśnie nas wybrała na rodziców tej maleńkiej dziewczynki. Parę dni później mogliśmy już poznać naszą córeczkę.

Wszystko teraz działo się bardzo szybko. Matka biologiczna po zrzeczeniu miała sześć tygodni na zmianę zdania. Potem miesiąc trwały formalności sądowe pozbawiające ją praw. Trzeba było poczekać jeszcze kolejny miesiąc, aż wyrok się uprawomocni, zanim procedury adopcyjne mogły się rozpocząć.

Obecnie procedury adopcji noworodków są uproszczone. Jeśli mama biologiczna deklaruje chęć zrzeczenia się władzy rodzicielskiej, dziecko jest umieszczane w pieczy zastępczej. Po sześciu tygodniach od jego urodzenia mama – lub rodzice, jeśli ojcostwo jest ustalone – wyraża zgodę na adopcję dziecka. Najczęściej już tego samego dnia ustanawiany jest opiekun prawny dziecka i ośrodek adopcyjny zaczyna działać w kierunku jak najszybszego wskazania rodziny adopcyjnej. Nie ma zatem oczekiwania na pozbawienie praw rodzicielskich czy uprawomocnienie.

My poznaliśmy Adę, kiedy miała dwa miesiące. Nie byliśmy do końca świadomi procedur prawnych, które odbywały się w tle za pośrednictwem ośrodka adopcyjnego i sądu. Na szczęście mogliśmy ją już odwiedzać w rodzinnym pogotowiu opiekuńczym, w którym przebywała. Jak widać, są ośrodki adopcyjne bardzo dobre i bardzo złe. Kiedy trafi się na zły, trzeba uciekać i szukać innego. W tym zakresie nie ma rejonizacji. Znam Adę od drugiego miesiąca życia tylko i wyłącznie dzięki sprawnemu działaniu ośrodka adopcyjnego, z którym mieliśmy szczęście współpracować. Wiem, że niekiedy procedury trwają dłużej i są bardziej skomplikowane. Wynika to z liczby spraw i bezwładu wielkiej machiny sądowej, a czasem wręcz braku znajomości kodeksu rodzinnego przez samych orzekających, czego parę lat później miałam dotkliwie doświadczyć przy adopcji kolejnego dziecka.

Pierwsza wizyta u Ady była dla mnie prawdziwym świętem i – jak się okazało – wielkim szokiem. Nie mogłam spać całą noc poprzedzającą nasze spotkanie. Rano nie byłam w stanie dobrać odpowiedniej sukienki i butów. Chciałam się dla niej wystroić, ale nie robić wrażenia wyfiokowanej paniusi, na którą nie można ulać mleczka. Może to było głupie z mojej strony, bo przecież Adzie było wszystko jedno, jaki kolor kiecki opluwa, ale jeszcze wtedy nie była Adą, a ja nie miałam pojęcia, czego się spodziewać. Takie pierwsze spotkanie dziecka, które ma być twoje, ale go jeszcze nie znasz, naprawdę szarpie nerwy. Starałam się wymalować w wyobraźni jej obraz, przewidzieć, jak będzie wyglądało nasze poznanie się. Zamknąwszy oczy, widziałam słodkiego aniołeczka, który na mój widok wyciąga rączki, bo jego maleńkie serduszko rażone moją obecnością niczym defibrylatorem ożywa gwałtownie, markując tę chwilę, którą kiedyś będziemy wspominały jako moment połączenia dwóch poszukujących się od lat dusz: matki i córki. Jednak żadne moje wyobrażenia nie mogły przygotować mnie na to, co nas czekało.

Weszliśmy na czwarte piętro bez windy. Nieco zasapana stanęłam w drzwiach, a mój zachłanny wzrok zaczął skanować mieszkanie w poszukiwaniu malutkiej pięknej księżniczki. W końcu zatrzymał się na leżaczku, a kiedy wyostrzyłam zoom, stanęłam jak wryta. Ada spała. Nie przypominała ani księżniczki, ani aniołka. Ba, nie przypominała nawet niemowlaka. W bujaczku leżała miniaturka zawodnika sumo odziana w różową sukieneczkę. Co prawda odcień jej różu idealnie pokrywał się z cukierkowym różem mojej sukienki, ale na tym nasze podobieństwa się kończyły. W bujanym leżaczku spała łysa dziewczynka z zaropiałym okiem i skrzywioną czaszką. To nie była miłość od pierwszego wejrzenia. To było „O mój Boże…” od pierwszego spojrzenia. Miałam prawo odmówić, ale intuicja podpowiadała mi, że im bardziej będę ją kochała, tym ona będzie piękniejsza. Rok później była błękitnooką pięknością z blond loczkami i spojrzeniem cherubinka. Była tak bardzo piękna, jak była przez nas kochana. Więcej, była wierną kopią swojego o dziesięć lat starszego brata Aleksa, a dzisiaj wszyscy twierdzą, że jesteśmy do siebie podobne jak dwie krople wody.

Podczas kursu adopcyjnego napisałam, jaka jest moja wizja córki, o której marzę. Już wtedy pracowałam ze swoją podświadomością. Sądziłam wówczas, że dostaniemy dziecko okołopięcioletnie, bo nasze biologiczne dzieci były już dosyć duże. Ada trafiła do nas, mając trzy miesiące, i wyglądała zdecydowanie inaczej, niż ją wymalowałam w swoich wizjach. Kiedy miała lat pięć, była dokładnie taka, jak ją opisałam siedem lat wcześniej. Dotyczyło to zarówno jej wyglądu, jak i cech charakteru. Możecie w to wierzyć albo nie, ale dokładnie tak się stało. Niedawno, porządkując szuflady, natknęłam się na tamten opis. Czytałam go zdumiona i oniemiała, bo kiedy go pisałam, Ady nie było jeszcze na świecie. Oto najlepszy dowód na potęgę podświadomości, magię wielkiego pragnienia i cud miłości.

Od dnia tego pamiętnego telefonu od pani dyrektor ośrodka adopcyjnego zaczęliśmy zbierać papiery i zaświadczenia niezbędne do złożenia wniosku adopcyjnego. Biegaliśmy po urzędach i przychodniach, kolekcjonując nasze akty urodzenia, zaświadczenia o zarobkach, zaświadczenia lekarskie o tym, że nie chorujemy na żadną niebezpieczną ani przewlekłą chorobę, zaświadczenia z przychodni leczenia uzależnień o tym, że tam nie figurujemy, zaświadczenia od psychiatry, że nie leczymy się psychiatrycznie, i zaświadczenia z sądu o niekaralności.

I chociaż do tej pory zdawało mi się, że jestem zdrową, dobrze zarabiającą kobietą bez uzależnień i wyroków, to każdy wniosek o kolejny dokument powodował u mnie lęk i niepewność. No bo czy na przykład mandaty komunikacyjne są brane pod uwagę? Albo może ktoś kiedyś mnie o coś pozwał, a ja nawet o tym nie wiem? I czy jak pójdę do psychiatry, to czy ten nie prześwidruje mnie swoim fachowym okiem i nie wygrzebie z czeluści mojej duszy jakiegoś psychicznego przeciwwskazania do adopcji? No i chociaż wiem, że nie leczyłam się w przychodni uzależnień, to czy nie przepytają mnie o liczbę kieliszków wina wypitych w moim prawie czterdziestoletnim życiu? A może okaże się, że wypiłam o jeden za dużo w porównaniu z dopuszczalną przez jakieś nieznane mi jeszcze normy czy statystyki? Na szczęście wszystko poszło gładko i bez niespodzianek. Stosik dokumentów zdobyliśmy dosyć szybko, choć lista wydawała się bardzo długa.

Dostałam absolutnego fioła. Miałam miesiąc na skompletowanie wyprawki i urządzenie pokoju. Żyłam jak w transie. Chciałam, żeby moja wymarzona córeczka miała wszystko najlepsze, najpiękniejsze, idealne, słodkie i bajeczne. W trzydzieści dni, a raczej nocy przekształciłam nudny brzoskwiniowy pokój w komnatę księżniczki w odcieniach lodów waniliowych z bitą śmietaną, polewą brzoskwiniową i różową posypką. Przykleiłam skrzydlate wróżki na drzwiach szafy. Kupiłam kilkaset maleńkich różyczek, które poupinałam na białych jak śnieg firankach. Ustawiłam łóżeczko z koronkowym baldachimem, który również ozdobiłam różyczkami. Koronki, kokardy, wróżki i kwiatuszki wypełniały pokoik mojej córeczki. W tym czasie odwiedzaliśmy Adę prawie codziennie. Zazwyczaj spała, a gdy nie spała, wrzeszczała. Kiedy brałam ją na ręce, przyglądała mi się uważnie jednym zdrowym i jednym zmrużonym, zapyziałym okiem. Z każdą wizytą coraz bardziej kochałam tę małą rozkrzyczaną pyzę.

Miesiąc później otrzymaliśmy zgodę sądu na urlopowanie Ady, czyli możliwość zabrania jej do domu, podczas gdy wszystkie formalności będą finalizowane. Piątego sierpnia 2011 roku odbyła się ostateczna rozprawa adopcyjna, w której poza nami uczestniczyli opiekun prawny dziecka, czyli osoba prowadząca rodzinne pogotowie opiekuńcze, i nasza pani dyrektor ośrodka adopcyjnego.

Włożyłam elegancką ołówkową sukienkę z krótkimi rękawkami w odcieniu pudrowego różu i niebotycznie wysokie obcasy. Tego dnia słońce kąpało świat w złotej poświacie. Pamiętam miejsce parkingowe przed sądem. Pamiętam odcień farby na ścianach budynku. To zdumiewające, jakie detale zostają zapisane w pamięci i już na zawsze będą symbolizowały dzień adopcji Ady. Sala sądowa była niewielka. Stanęłam na mównicy i odpowiedziałam na pytania o imię, nazwisko, wiek i zawód.

Sędzia był wysoki i szczupły.

– Kiedy zdecydowała się pani na adopcję? – zapytał.

– Dziesięć lat temu – odparłam.

– Dziesięć lat pani czekała?! – Sędzia zdjął okulary i popatrzył na mnie z uwagą.

– Po raz pierwszy zgłosiliśmy się do ośrodka adopcyjnego po narodzinach naszego drugiego syna Krystiana, ale zostaliśmy zdyskwalifikowani, bo Krystian ma zespół Downa.

Wysoki sąd spojrzał na mnie zdumiony. Pokręcił z niedowierzaniem głową, założył okulary i po chwili pytał dalej:

– Jak wygląda państwa życie obecnie, kiedy do rodziny dołączyło tak małe dziecko?

– Wysoki sądzie, mam wrażenie, że Ada jest brakującym ogniwem w naszej rodzinie, że od dawna na nią czekaliśmy. Owszem, wymaga dużo pracy i uwagi, ale już udało mi się wyregulować jej posiłki. Uczę się odczytywać jej potrzeby. Wiem na przykład, że kiedy płacze, zwykle chce pić, a nie jeść. Nasi synowie ją pokochali. Krystian, ten z zespołem Downa, zmienia jej pieluchy. Oczywiście nie sam, tylko z moją pomocą, ale czuje się jej starszym bratem i opiekunem. Ada jest naszą córeczką, na którą tyle lat czekaliśmy.

Potem na mównicy stanęli kolejno mój mąż, opiekun prawny dziecka i pani dyrektor. Po przesłuchaniu wszystkich sąd pouczył nas o odpowiedzialności, jaką na siebie bierzemy, o naszych prawach i obowiązkach, zarządził zmianę danych adoptowanego dziecka i sporządzenie nowego aktu urodzenia w urzędzie stanu cywilnego. Miesiąc później wyrok był prawomocny. W urzędzie stanu cywilnego wyrobiony został nowy akt urodzenia, w którym mój mąż i ja zostaliśmy wpisani jako rodzice dziewczynki, a Ada otrzymała nowy PESEL.

Rozdział 4. Talerz

Rozdział 4

Talerz

Dwa lata później moje życie się zawaliło, zdrowie posypało, a małżeństwo rozpadło. Rozwód, chociaż bardzo bolesny i okrutny, pod względem prawnym traktował wszystkie dzieci identycznie. Nie ma w takiej sytuacji możliwości odebrania rodzicom zaadoptowanego dziecka tylko dlatego, że się nie sprawdzili jako para. Piszę o tym, bo wiem, że takie groźby są niejednokrotnie używane jako argumenty między skłóconymi małżonkami w czasie brutalnych batalii rozwodowych. Dziecko adoptowane jest przez prawo traktowane jak rodzone pod każdym względem. Kiedy więc odeszłam od męża, zamieszkałam sama z całą trójką.

Jeszcze jako mężatka mieszkałam w pobliżu trzech domów dziecka, i kiedy przyszedł czas, żeby wybrać Aleksowi szkołę podstawową, miałam bardzo duże obiekcje co do szkoły rejonowej. Nie chciałam, żeby chodził do klasy ze zbyt dużą liczbą „patologicznych rówieśników”. Tak wtedy myślałam o chłopakach z domów dziecka. Byłam gotowa przytulić i adoptować malutkie dziecko, ale dziecka w wieku szkolnym już nie. Bałam się, że towarzystwo „takich” rówieśników skazi mojego nieskazitelnego synka. Po co kusić los? Po co ma szwendać się po krzakach z małymi pijakami i złodziejaszkami, którzy mogą przeciągnąć go na ciemną stronę mocy? Lepiej zapewnić mu nobliwe towarzystwo dzieci z „dobrych domów”.

I gdyby wtedy ktoś mi powiedział, że za kilka lat mój syn nie tylko będzie z jednym z „tych” dzieci chodził do szkoły, ale też przyprowadzi go do domu i pokocha jak brata, a ja nie tylko wpuszczę go do domu, ale też sama pokocham całym sercem i stoczę wojnę o to, by mógł z nami zostać, tobym parsknęła śmiechem. Taki scenariusz może nadawał się na produkcję filmową, ale w życiu takie rzeczy się nie zdarzają. Nie przyszło mi wtedy do głowy, że to właśnie mój syn zostanie uznany za szkodliwe towarzystwo dla „takiego” dziecka.

Żeby zapewnić Aleksowi odpowiednich rówieśników i satysfakcjonujący poziom nauki, wybrałam dla niego wysoko notowaną w rankingach szkołę społeczną. Aleks skończył szkołę podstawową, choć bez fajerwerków. Nie przepadał za nauką. Do gimnazjum społecznego nawet nie startował. Poszedł do rejonowego. To był pierwszy rok mojej samotnej egzystencji po rozwodzie. Nie miałam siły szukać innych opcji. Chodził więc do normalnej szkoły z normalnymi dziećmi: bogatymi, biednymi, z „dobrych rodzin”, z rodzin „z problemami” i z takimi zupełnie bez rodziny.

Prowadziłam dom otwarty, nie segregowałam kolegów Aleksa. Przychodzili do nas wszyscy. Poznawałam najróżniejsze dzieci i ze zdumieniem odkrywałam, że nie ma czegoś takiego jak „złe dziecko”. Są dzieci zaniedbane, źle kochane, samotne, skonfliktowane z jednym rodzicem lub z obojgiem. Dzieci bez mamy albo bez taty, z rodzicem w więzieniu lub z rodzicem niezdolnym do opieki. Każde z tych dzieci potrzebowało do szczęścia trzech rzeczy: kogoś, kto je wysłucha bez oceniania, kogoś, kto je pokocha bez żadnych warunków, i kogoś, kto sprawi, że poczuje się potrzebne i ważne. Tak naprawdę każdy człowiek tego potrzebuje.

Koledzy Aleksa przychodzili do nas coraz częściej, a ja byłam ich bardzo ciekawa. Wielokrotnie rozmawialiśmy i z czasem właśnie po to zaczęli do nas przychodzić – żeby pogadać, żeby pomóc skręcić szafkę albo przywieźć zakupy ze sklepu. To były dobre i kochane dzieciaki. Niektóre miały w życiu mniej szczęścia niż inne. Słuchałam z uważnością, nauczyłam się nie oceniać i szanować wszystkich.

Jak widać, byłam taka sama jak wszyscy, czyli pełna uprzedzeń i stereotypów. Mówię o tym otwarcie, bo jeśli ktoś z was na początku odniósł wrażenie, że zawsze byłam taka dobra, empatyczna, pełna bezwarunkowej akceptacji i miłości, to się bardzo pomylił. Dzisiaj mi wstyd, ale taka jest prawda. W sumie to zabawne, że dokładnie to, przed czym kiedyś starałam się uchronić moje dzieci, w pewnym momencie stało się całym moim życiem, moją wielką miłością, przeznaczeniem, a nawet misją. Bóg ma plan dla każdego z nas. Czasem bardzo zaskakujący.

Po rozwodzie zamieszkałam sama z dziećmi. Kupiłam mieszkanie, które pragnęłam urządzić z wielką miłością i czułością, tak by każdy członek mojej pomniejszonej rodziny znalazł w nim własny kąt i schronienie. Wnętrza miały być ciepłe, jasne, przyjazne i odzwierciedlające moją duszę. Realizacja tego marzenia była trudna i bolesna. Przy okazji zostałam oszukana przez bardzo bliskich ludzi. Musiałam sama zmagać się z niekompetentnymi fachowcami, kupować rzeczy, na których się nie znałam, i podejmować decyzje, które przyprawiały mnie o ból głowy. Wszystko robiłam między szkołami, przedszkolami, wywiadówkami, psychologami, prowadzeniem bloga, pisaniem pierwszej książki i niekończącymi się problemami z dziećmi i z samą sobą.

Krystian poszedł do pierwszej klasy, Ada do przedszkola, a Aleks rozpoczął gimnazjum. Moim zdaniem instytucja gimnazjum była najgłupszym tworem w historii edukacji. Dwunastoletnie dzieci, które nagle poczuły się dorosłe, choć niektóre nie umiały jeszcze wiązać butów. Początki dojrzewania, burza hormonalna, nowe środowisko, walka o pozycję w hierarchii klasowej i szkolnej. Dobrą pozycję w stadzie można było wygrać jedynie siłą i arogancją. Aleks nikomu nie ustępował, co powodowało pyskówki, przepychanki, a w konsekwencji wizyty u dyrektora, psychologa i pedagoga szkolnego.

Na początku roku wszystkie dzieci w klasie wydawały się takie same. Trudno było któreś zapamiętać. Byłam w trójce klasowej i radzie rodziców. Tak bardzo potrzebowałam czuć się potrzebna, mieć jakąkolwiek moc sprawczą.

Zgłosiłam się do organizacji wigilii klasowej. Przyniosłam ciasto i parę bombek. Do klasy wparowali Aleks z kolegą. Kolega był mały, chudy, z ciemną czupryną i psotnymi chochlikami w ciemnych oczach. Świecił białymi zębami w nieschodzącym z twarzy uśmiechu. Wpadli we dwóch, zakręcili się i wypadli. To było nasze pierwsze spotkanie. Był pierwszym dzieckiem w nowej klasie Aleksa, które zauważyłam, byłam w stanie zidentyfikować i nazwać. Wtedy nie miałam jeszcze pojęcia, jak ten mały chochlik zmieni życie moje i mojej pokiereszowanej rodziny. Nie miałam pojęcia, że kiedyś będę go nazywała moim synem.

Któregoś dnia Aleks przyszedł z nim do domu. Przedstawił go i od tej pory wiedziałam, że ma na imię Michał. Coraz częściej wpadali razem po lekcjach. Po jednej z wizyt Aleks powiedział, że Michał mieszka w domu dziecka. Usiadłam z wrażenia. Byłam w szoku, że taki fajny, wesoły i kulturalny chłopiec może być jednym z tych, przed którymi chroniłam kiedyś Aleksa. Boimy się tego, czego nie znamy. Michała poznałam i byłam go coraz bardziej ciekawa. Z racji tego, że miałam już jedno adoptowane dziecko, oraz wcześniejszego zainteresowania domami dziecka zaczęłam się coraz uważniej przyglądać Michałowi.

Była połowa drugiej klasy gimnazjum. Dzieciaki dawały mi popalić, a szczególnie Aleks, który buntował się w każdym możliwym wymiarze. Miał problemy z nauką, zachowaniem i nawigacją – rano zamiast do szkoły trafiał na kebab. Postanowiłam wozić smarkacza do szkoły, doprowadzać pod salę i pilnować, aż wejdzie do klasy. Dopiero kiedy zamykały się za nim drzwi, ruszałam do dalszych zajęć.

Aleks może w szkole i był, ale samo bycie jeszcze nikogo niczego nie nauczyło, tym bardziej że jego stosunek do nauczycieli był wyzywający, kpiący i zwyczajnie chamski. Moje wizyty na zebraniach wyglądały za każdym razem tak samo. Słyszałam: „Pani syn jest inteligentny, ale się nie uczy, nie notuje, nie odrabia lekcji, nie nosi podręczników. Jest głośny i arogancki, kłóci się z nauczycielami”. Nie zdziwiło mnie, kiedy wychowawczyni po raz kolejny poprosiła, bym została po zebraniu. Na tę wywiadówkę zabrałam Aleksa. Chciałam, żeby słyszał, co się o nim mówi; żeby rozmowy o nim były przy nim, a nie poza nim.

Siedzieliśmy w sali, czekając w kolejce na indywidualną rozmowę. Przed nami reprymendę dostawała pani Ewa, wychowawczyni Michała z domu dziecka.

– Jeśli Michał ma zdać, trzeba dowozić go do szkoły – radziła wychowawczyni. – Ma tak kiepską frekwencję, że nie zda z powodu samych tylko nieobecności, nie mówiąc już o wynikach w nauce.

Pani Ewa potakiwała bez przekonania. Spojrzeliśmy z Aleksem po sobie i zrozumieliśmy się bez słów.

– Przepraszam – wtrąciłam się do rozmowy. – Ja mogę wozić Michała. I tak co rano przywożę Aleksa. Mamy prawie po drodze.

Umówiłam się z panią Ewą, że o siódmej czterdzieści pięć będę czekała przed domem dziecka. Był styczeń. Przestawiłam budzik z piątej rano na czwartą czterdzieści pięć. Każdego ranka parkowałam samochód przed głównym wejściem. Michał wybiegał w ostatniej chwili, podskakując bez jednego buta i z kurtką w ręku. Rozbawiał mnie i rozczulał. Na Messengerze sprawdzałam, czy już się obudził. Robiąc rano kanapki, wysyłałam mu emotikonki, witałam miłym słowem.

Któregoś dnia Aleks zapytał, czy mogłabym robić więcej kanapek, bo Michał zjada jego. I nie chodzi o to, że ktoś go głodzi, tylko nie chce mu się robić samemu kanapek w domu dziecka. Aleks oddawał mu swoje. Od następnego dnia robiłam o jeden zestaw więcej. Nie wiedziałam, że te kanapki będą miały tak wielkie, wręcz historyczne znaczenie. Do dzisiaj są wyrazem największej troski w naszej rodzinie. Między dwie pajdy chleba pakuję miłość, czułość i ciepło. Kocham je robić. Maluję buźki i serduszka na papierze śniadaniowym. Pewnie straszny obciach dla dorastających młodzieńców, ale chłopaki nie narzekają.

W szkole byłam codziennie. Woźne, wychowawczyni chłopców i nauczyciele zauważyli, że przychodzę nie tylko z Aleksem, ale też z Michałem. Coraz częściej zaczepiali mnie na korytarzu i prosili o zwrócenie Michałowi uwagi na naukę lub jego zachowanie. Na wywiadówkach nieśmiało pytałam o jego postępy w nauce, choć prawnie nie miałam żadnej podstawy, by takie pytania zadawać. Czułam ogromne wsparcie ze strony wychowawczyni i nauczycieli, którzy bardzo chcieli Michałowi pomóc. Zaczęli więc pomagać mnie w pomaganiu jemu. Kiedy wychodziłam ze szkoły, woźna konspiracyjnym tonem informowała, że Michał wczoraj uciekł z ostatniej lekcji, że nie zmienia butów. Zaczęłam motywować go do nauki i do myślenia o przyszłości.

Wtedy nie miałam świadomości tego, że dzieci z domów dziecka nie wiedzą, co to „przyszłość”. To dla nich pojęcie równie abstrakcyjne jak fizyka kwantowa. Dziecko wychowane bez wsparcia rodziców czy w placówkach wychowawczych jest w ciągłej gotowości do walki o przetrwanie. „Tu i teraz” ma w jego przypadku zupełnie inne znaczenie niż to z krainy zen. Nie ma nic wspólnego z cieszeniem się teraźniejszością, zauważaniem wiosennych pączków na drzewach i okruchów świeżego chleba na rodzinnym stole. Dziecko przyzwyczajone do samodzielnego radzenia sobie z dżunglą życia jest jak dzikie zwierzę. Wyostrzonymi zmysłami non stop wyczekuje zagrożeń i jest zawsze gotowe do walki lub ucieczki. Perspektywa dalszej edukacji, planowanie dorosłego życia to przyszłość tak odległa, że jawi się w kategoriach fantastyki. Dla dzieci placówkowych „przyszłość” nie istnieje. Istnieje „dzisiaj”, a „dzisiaj” trzeba przetrwać, czyli zjeść i nie oberwać.

Jednocześnie dzieci te wydają się często pogodnymi lekkoduchami bez kłopotów i zmartwień. Humor, dowcip i dążenie do doraźnych uciech są sposobem na równoważenie całej tragicznej reszty. Prawda pogrzebana jest głęboko pod tym zabawnym sposobem bycia. Bardzo często dochodzi do dysocjacji osobowości. Polega ona na tym, że dziecko nieświadomie rozdziela swoją osobowość na tę, która jest zgodna z oczekiwaniami wychowawców i nauczycieli, i tę, która kształtowała się od urodzenia. Pod egzemplarzem pokazowym kryje się prawdziwy człowiek, do którego często nie ma dostępu nawet on sam. Kiedy warunki życia zmieniają się poprzez adopcję, ta ukryta osobowość zaczyna się budzić i wyskakiwać w najbardziej niespodziewanych momentach. Zadaniem rodziców zastępczych, adopcyjnych i terapeutów jest scalić te dwie osobowości z powrotem w jedno. Bo nikt nie jest tylko nieznośny ani tylko uległy. Zdrowy człowiek potrafi iść na kompromis, ale potrafi też stanąć w obronie własnego ja.

Moja poszarpana rodzina powoli wracała do zdrowia. Zaczęliśmy tworzyć nowe zwyczaje i rytuały. W weekendy jedliśmy razem śniadanie. To był jedyny czas, kiedy wszyscy byliśmy w domu.

Tego pamiętnego dnia za oknem świeciło słońce, była wiosenna sobota. To dla mnie czas, kiedy odżywam po ponurej zimie i zaczynam głęboko oddychać życiem. Kocham wiosnę, pierwsze ciepłe promienie słońca, pierwsze kwiaty i świeżutkie jasnozielone liście na drzewach. Tańczyłam w kuchni, szykując zapiekanki. Krystian jak zwykle nakrywał do stołu. Nagle stanęłam ze ścierką w ręku i zaczęłam uważnie przyglądać się temu, co robi mój syn. Na stole było o jedno nakrycie za dużo.

– Dla kogo ten talerz? – spytałam Krystiana, który mimo zespołu Downa albo raczej ze względu na swój dodatkowy chromosom jest bardzo precyzyjny i nie myli się w takich sprawach. Liczyć nie umie, ale stan rodziny zna bezbłędnie.

– Dla Ała – odparł Krys. Pomimo wielu lat logopedycznych zmagań nadal mówi bardzo słabo i posługuje się głównie końcówkami wyrazów.

– Dla Michała? – dopytałam.

Nie mogłam uwierzyć, że Krystian postanowił nakryć dla kolegi Aleksa. On ma własne zasady, których nigdy, naprawdę nigdy nie łamie. Ten upiorny upór doprowadza mnie do szału. Żadna zmiana nie wchodzi w grę. Letnie buty nie mogą zostać zastąpione zimowymi. A zimowa kurtka wiosenną wiatrówką. Ten brak elastyczności dotyczy przedmiotów i rytuałów. To jedna z cech autystycznych u dzieciaków z zespołem Downa. Prywatny zestaw zasad i sekwencje czynności są niepodważalne i niezmienne. Krystian nigdy nie je posiłków przy stole z osobami, które nie należą ściśle do naszej rodziny. Rodzina to mama, tata, brat i siostra. Zatem to, że Krystian nakrył dla „Ała”, wbiło mnie w deski podłogowe. Taki mały prosty gest, a ja już wiedziałam, że Krystian, nie mówiąc ani słowa, przyjął Michała do naszej rodziny. Krystian posługuje się najbardziej naturalnym zestawem wartości. Jeśli kogoś kocha, akceptuje go bezwarunkowo. Krystian pokochał Michała i nakrywając dla niego do stołu, wyraził to najpiękniej, jak umiał. Ten mój mały kosmita ma tak wysoki poziom inteligencji emocjonalnej, że nasze intelektualne IQ przy tym wysiada. Można go oszukać w grach planszowych, ale nie da się oszukać ani przekupić, kiedy w grę wchodzą uczucia.

Rozdział 5. Czarny habit

Rozdział 5

Czarny habit

Zbliżała się Wielkanoc 2016 roku. Zgodnie z rozwodowym planem wychowawczym dzieci miały spędzać z każdym z rodziców co drugie święta. W tym roku maluchy jechały do taty, a Aleks zdecydował się zostać ze mną. Chciałam, żeby Michał również spędził Wielkanoc z nami. On także tego pragnął. Wszystkie dzieci z domu dziecka zwykle jechały na święta do swoich rodzin. Problem polegał na tym, że nie mogłam, ot tak, wziąć wychowanka domu dziecka na święta. Była tylko jedna możliwość. Mama Michała musiała złożyć wniosek do sądu o urlopowanie syna w czasie Wielkanocy, a następnie zgodzić się na to, żeby Michał spędził je z nami. Nie miała odebranych praw rodzicielskich, jedynie ograniczone, co sprawiało, że pozostawała jego opiekunem prawnym.

Nigdy wcześniej nie poznałam mamy Michała, nie miałam z nią żadnego kontaktu. Michał wziął sprawy w swoje ręce. Sam do niej zadzwonił i zaczął namawiać do złożenia wniosku. Nie znałam ich relacji. Starałam się nie oceniać, nie wtrącać, nie krytykować. Obserwowałam jego zachowanie, słuchałam rozmów telefonicznych. Michał stawał się wtedy zupełnie innym chłopakiem. Był arogancki, krzyczał na mamę jak srogi rodzic na nieznośne dziecko. Żądał, wymagał i szantażował. Byłam zszokowana. Ten łagodny, spokojny chłopak stawał się nagle kimś, kogo zupełnie nie znałam. Uważałam, że mama powinna poznać osobę, która chce zabrać jej syna do domu na święta, więc zaproponowałam spotkanie. Michał się nie zgodził.

Jego mama wysłała wniosek do sądu i otrzymała zgodę. Umowa była taka, że pierwszy dzień świąt Michał spędzi z nami, a wieczorem zawiozę go do mamy. Michał przyjechał do nas w Wielki Piątek wieczorem. Następnego dnia malowaliśmy pisanki i było mnóstwo zabawy. Poszliśmy do kościoła ze święconką. Z tego dnia pochodzi nasze pierwsze „rodzinne” zdjęcie. Z radością patrzyłam na wyjątkową relację Aleksa i Michała. To była przyjacielsko-braterska więź. Na świąteczne śniadanie byliśmy zaproszeni do rodziców mojej serdecznej przyjaciółki Ani. Michał oczywiście pojechał z nami. Został przywitany z otwartymi ramionami. Zjadł niewiele, a potem obaj z Aleksem wymknęli się do innego pokoju i spędzili resztę poranka na surfowaniu po internecie. Śniadanie skończyło się obiadem.

Po południu odwiozłam Michała do mamy. Nie chciał, żebym podjechała przed dom ani weszła przywitać się z mamą. Poprosił, żebym wysadziła go na przystanku autobusowym, i dalej poszedł sam. Uszanowałam to. Następnego dnia rano zadzwonił i spytał, czy może już do nas wrócić.

– No pewnie, że możesz – odparłam. – Ale co się stało?

Nie odpowiedział i nigdy się nie dowiedziałam.

Święta minęły i Michał musiał wracać do domu dziecka. Odwieźliśmy go razem z Aleksem. Wszystkim nam było smutno. Bardzo chciałam, żeby mógł spędzać z nami więcej czasu. Zbliżała się majówka, a potem kolejne wolne dni na początku czerwca. Pomyślałam, że Michał mógłby jechać z nami na konie w Beskidy. Byłam w kontakcie z jego opiekunką z domu dziecka, panią Ewą, i to dzięki jej życzliwości dowiedziałam się o formie opieki, która nazywa się „rodzina zaprzyjaźniona”.

Do sądu składa się wniosek, który musi być pozytywnie zaopiniowany przez placówkę, w której dziecko przebywa. Jeśli sąd mój wniosek zaakceptuje, to mogę osobiście wnosić o urlopowanie Michała, przy czym oczywiście mama zawsze ma pierwszeństwo. Jako rodzina zaprzyjaźniona nie mam żadnych praw ani obowiązków względem dziecka. To taki twór bez zobowiązań, który umożliwia wspólne spędzanie weekendów, świąt i wakacji. Wyglądało to na idealne rozwiązanie w mojej dość trudnej sytuacji samotnej matki, budującej na nowo życie dla siebie i trójki dzieci.

Michał przyniósł wniosek, który skrupulatnie wypełniłam i przekazałam siostrze dyrektor. Zobowiązała się złożyć go w sądzie wraz ze swoją pozytywną opinią. Dni mijały. Majówka była za nami. Czerwiec zbliżał się wielkimi krokami. Nie było żadnej odpowiedzi ani z sądu, ani z domu dziecka. Nie mogłam się do siostry dodzwonić, choć próbowałam rano, w południe i wieczorem. Sprawdzałam numer, dzwoniłam do pani Ewy z prośbą o interwencję. Nastała niezdrowa cisza. W końcu moja upierdliwość zaowocowała i udało mi się z siostrą skontaktować.

– Szczęść Boże, siostro.

– Szczęść Boże – odparła sucho.

– Siostro, nie mam z sądu żadnej odpowiedzi w sprawie rodziny zaprzyjaźnionej. Martwię się, bo wyjazd czerwcowy już za chwilę, a ja nie wiem, co robić. Mam rezerwację w stadninie koni, poza tym zgodnie z naszą wcześniejszą rozmową wykupiłam letnie wczasy nad morzem dla nas i dla Michała.

– Bardzo mi przykro, ale nie mogę się na to zgodzić – odparła siostra szorstkim tonem. – Pani syn Aleksander zachował się obraźliwie w naszym domu. Nie zgodzę się na rodzinę zaprzyjaźnioną, dlatego nie złożyłam pani wniosku.

Zatkało mnie, kompletnie zbiło z tropu. Byłam pewna, że Aleks jest lubiany przez siostry. Często bywał u Michała i nigdy nie było żadnej skargi.

– A co takiego zrobił?

– Nie mogę nawet powiedzieć, co zrobił. To było dla nas bardzo obraźliwe. Jak pani wie, jesteśmy placówką katolicką, a pani syn opowiada o szatanie i przekręca krzyże.

Wiedziałam, że Aleks ma na pieńku z Bogiem. Winił go za niespodziewaną śmierć ukochanego dziadka. Nie mógł też pogodzić się z tym, że chociaż modlił się przez dziewięć miesięcy o zdrowego braciszka, ten urodził się z zespołem Downa. To wszystko było ponad wiarę sześciolatka i od tej pory Aleks nie rozmawia z Bogiem, często wręcz z niego kpi. Byłam pewna, że jeśli wyjaśnię siostrze okoliczności, spojrzy na incydent bardziej przychylnym okiem.

– Siostro, czy możemy się spotkać? Bardzo bym chciała porozmawiać o tej sytuacji. Jeśli Aleksander zawinił, to oczywiście muszę wyciągnąć konsekwencje. Dlatego ważne dla mnie jest, by dokładnie dowiedzieć się, co się stało. Być może uda się to jakoś wyjaśnić i będziemy mogły wrócić do rozmowy o rodzinie zaprzyjaźnionej.

– Nie wiem, kiedy będę miała czas. Jestem bardzo zajęta – odparła siostra zniecierpliwiona.

– To może w poniedziałek? – Nie dawałam za wygraną.

– W poniedziałek mamy zebranie. Nie mogę.

– We wtorek? – Byłam gotowa przejść przez wszystkie dni tygodnia.

– Nie wiem. Może w środę rano.

– Dobrze, będę w środę zaraz po ósmej – podchwyciłam szybko i nie pozwoliłam już siostrze się wycofać. – Do zobaczenia, siostro. Szczęść Boże.

Odłożyłam słuchawkę i ciężko westchnęłam. Michał nieraz wspominał o złośliwości sióstr w domu dziecka. Wiedziałam, że ich metody wychowawcze są dalekie od najnowszych standardów. Nie mogłam jednak uwierzyć w to, że zakonnica jest w stanie odmówić wychowankowi możliwości spędzania wakacji z rodziną, która go kocha i z którą on sam dobrze się czuje, jedynie ze względu na wyznanie czy zaangażowanie w praktyki religijne. Już niedługo miałam się przekonać, jak bardzo się myliłam.

Pod koniec drugiego roku gimnazjum Aleks został przeniesiony do innej klasy. Miał konflikt z kolegą i chłopców trzeba było rozdzielić. Nikt nie zważał na więź Aleksa z Michałem. To był dla Michała cios. Sądził, że nie tylko straci przyjaciela, ale też że ja przestanę go wozić do szkoły i się nim interesować.

„Michał, Aleks został przeniesiony, ale w naszych relacjach nic się nie zmienia. Jutro czarna limuzyna będzie na ciebie czekała i tak zostanie do końca roku szkolnego. Chyba że zdecydujecie z Aleksem inaczej” – napisałam mu na Messengerze.

„Proszę pani, ja osobiście chcę, żeby limuzyna nadal czekała” – odpisał Michał, dodając serduszko i uśmieszki.

Jeździliśmy więc wciąż razem.

Tymczasem u Michała zbliżał się wyjazd na zieloną szkołę. Klasa miała trochę problemów z integracją, dlatego niezwykle ważne było, żeby wszyscy uczniowie wzięli udział w wycieczce. Wychowawczyni poprosiła mnie o pozostanie po zebraniu, które odbywało się przed wyjazdem. „Znowu coś narozrabiał” – pomyślałam, przewracając oczami. Jednak tym razem chodziło o coś innego.

– Pani Agato, czy wie pani o tym, że Michał jako jedyny z klasy nie jedzie na zieloną szkołę?

Nie wiedziałam.

– Ale dlaczego? – spytałam zdumiona.

– Bo dom dziecka się nie zgadza – odparła wychowawczyni. – Nie jedzie za karę. Nie wiem za co.

Wkurzyłam się. Ten wyjazd był na tyle ważny dla integracji klasy, że rada rodziców uchwaliła pomoc finansową dla rodzin, które nie są w stanie pokryć całego kosztu wycieczki. Tymczasem siostra dyrektor karze Michała, odmawiając mu możliwości uczestnictwa. Jakiego to przestępstwa dopuścił się chłopiec, by aż tak bardzo piętnować go na tle klasy? Postanowiłam interweniować. Zadzwoniłam do pani Ewy, prosząc o wstawiennictwo. Obiecała, że porozmawia z siostrą dyrektor. Miałam nadzieję, że coś wskóra, bo frekwencja Michała zdecydowanie się poprawiła. Zaczął też zbierać lepsze stopnie. Myślałam, że to wystarczy, żeby zmiękczyć serce zakonnicy. I znowu się pomyliłam.

Wychowawczyni napisała do mnie maila z informacją, że Michał nie jedzie. Jako jedyny z całej klasy zostanie w szkole. Ma chodzić w tym czasie z obecną klasą Aleksa, która na wycieczkę nie jechała. Był tylko jeden mały problem. Klasa miała zgrany komplet uczniów i nie było nawet jednego wolnego miejsca. Oczywiście można było liczyć na nieobecności, ale sam pomysł wrzucenia ukaranego ucznia na parę dni do klasy równoległej był okrutny. Wobec nieprzejednanego stanowiska siostry dyrektor szkoła nie miała innego wyjścia. Gdzieś w końcu tego odrzutka musiała ulokować, a umieszczenie go razem z Aleksem wydawało się najłagodniejszym rozwiązaniem.

Do wyjazdu zostało jeszcze trochę czasu, a ja przecież byłam umówiona z siostrą na spotkanie. W swojej aroganckiej naiwności sądziłam, że w osobistej rozmowie uda mi się przekonać ją zarówno do rodziny zaprzyjaźnionej, jak i do zielonej szkoły.

Tego ranka odwiozłam chłopców i pojechałam prosto do domu dziecka. Jako niepoprawna optymistka byłam niemal pewna, że przekonam siostrę. Przed bramą zaparkowałam mojego czarnego smoka, czyli ukochanego dodge’a durango. Wzięłam głęboki wdech i ruszyłam. Furtka zaskrzypiała, a potem zamknęła się za mną z głośnym szczękiem. Serce łopotało niczym spłoszony ptak w mojej klatce piersiowej. Wiedziałam, że to spotkanie może przesądzić o naszej wspólnej z Michałem przyszłości.

Przeszłam przez imponujący dziedziniec z wielkim Chrystusem na środku i dużą ilością zieleni naokoło. Część biurowa mieściła się w głębi kompleksu. Zadzwoniłam domofonem. Zamek szczęknął i drzwi były otwarte. Weszłam do środka, gdzie przywitała mnie spora postać Matki Boskiej i nikt poza nią. Usiadłam na krześle i czekałam. Wokół nie było żywego ducha. W końcu usłyszałam kroki i siostrę wychodzącą zza rogu. Nie była to siostra dyrektor, ale skorzystałam z okazji i spytałam, gdzie mogę ją znaleźć, bo jestem umówiona. Wskazała właściwe drzwi, a ja zapukałam.

– Proszę – usłyszałam zza drzwi.

– Szczęść Boże, siostro. – Uchyliłam drzwi i weszłam.

– Szczęść Boże – odparła, nie patrząc na mnie.

Usiadłam na krześle ustawionym po drugiej stronie biurka, naprzeciwko siostry.

– Siostro, byłyśmy dzisiaj umówione w sprawie Michała – zaczęłam bardzo spokojnie.

Odłożyła dokumenty i zamknęła oczy.

– Siostro, co się stało, że nastąpiła taka zmiana stanowiska w sprawie Michała?

– Ja nie wiedziałam o tych działaniach Aleksa. Dopiero się dowiedziałam! – wypaliła siostra podniesionym głosem, nie otwierając oczu. – Ale to już zostało wszystko przekazane Michałowi. No właśnie, dlaczego taki przepływ jest, dlaczego pani wszystko Michałowi przekazuje?! Bo on już zrobił awanturę! – Jeszcze mocniej zacisnęła powieki.

– Jeżeli coś dotyczy chłopców, to ich pytam, bo mają prawo do przekazania swojej wersji wydarzeń – odparłam spokojnie.

– Zachowanie Michała jest rozstrzygane u nas w ośrodku. Nie chcę, żeby pani to konfrontowała i rozstrzygała. Jak to wygląda! Nie życzę sobie tego! Nie życzę sobie, żeby ktoś tu przychodził i poniewierał krzyż i Pismo Święte! Jak sama nazwa wskazuje, my jesteśmy katolickiego wyznania. To wcale nie wyszło od wychowawców, a on już zrobił im awanturę. Przepływ informacji jest za szybki. Jeszcześmy nie wyjaśnili, nie uzgodnili, a Michał już wszystko wie. A po co?

Próbowałam przerwać ten słowotok, ale bez powodzenia.

– To nie jest pedagogiczne! – kontynuowała siostra.

– Jeśli jest jakiś zarzut w stosunku do mojego syna, to pedagogiczne jest skonfrontować to z nim – przerwałam.

– Ale nie z Michałem – skwitowała siostra.

– Jeżeli to dotyczy również Michała i byli wtedy z Aleksem we dwóch, to ja pytam też Michała.

– Ale po co od razu mówić, że to od wychowawców? To nie wychowawcy, to rówieśnicy.

– Nie powiedziałam, że to od wychowawców, bo skąd niby ja mam wiedzieć, kto siostrze donosi. Ale to chyba nieważne, kto siostrze powiedział. Ja chciałabym się dowiedzieć, co się wydarzyło, bo siostra nie chciała mi przez telefon powiedzieć.

– Pismo Święte poniewierał! Krzyże do góry nogami odwracał!

– Ale kto?

– Aleks! A Michał potem to papugował, twierdził, że Pana Boga nie ma. Aleks nie wierzy w Pana Boga, bluźni. Właśnie tego nie chciałam mówić. On takich słów używa, że ja nawet nie chcę tego mówić, co on na Pana Boga mówił! I to słyszą dzieci, słyszą też młodsze dzieci. Michał sam mi powiedział, że Aleks w Pana Boga nie wierzy, a o tym, że Pismo Święte było poniewierane, dowiedziałam się od rówieśników. Krzyż kładł na Pismo Święte, odwracał go do góry nogami. To są dla nas, proszę pani, rzeczy święte! Najświętsze w tej chwili!

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki