Okaleczony Bóg. Opowieści z Malazańskiej Księgi Poległych. Tom 10 ebook

Podziękowania

Podzię­ko­wa­nia

Prze­ka­zuję wyrazy naj­głęb­szej wdzięcz­no­ści nastę­pu­ją­cym oso­bom: Czy­tel­ni­kom pierw­szej wer­sji za zgło­szone na czas uwagi odno­szące się do tek­stu, który zwa­li­łem im na głowę bez ostrze­że­nia i zapewne w zupeł­nie nie­od­po­wied­niej chwili. Byli to: A.P. Cana­van, Wil­liam Hun­ter, Hazel Hun­ter, Baria Ahmed i Bowen Tho­mas-Lun­din.

Dzię­kuję też per­so­ne­lowi The Nor­way Inn w Per­ra­nar­wor­thal oraz Mango Tango i Costa Cof­fee w Fal­mo­uth, który rów­nież na swój spo­sób pomógł w powsta­niu tej powie­ści.

Jestem także z całego serca wdzięczny czy­tel­ni­kom, któ­rzy (naj­wy­raź­niej) towa­rzy­szyli mi przez wszyst­kie te lata, aż do dzie­sią­tego, ostat­niego tomu Mala­zań­skiej księgi pole­głych. Nasza długa roz­mowa spra­wiła mi wielką przy­jem­ność. Cóż zna­czy trzy i pół miliona słów mię­dzy przy­ja­ciółmi?

To samo pyta­nie mógł­bym rów­nie dobrze zadać swoim wydaw­com. Dzię­kuję Wam za cier­pli­wość i wspar­cie. Nie­sforną bestię wresz­cie udało się poskro­mić. Sły­szę Wasze wes­tchnie­nia ulgi.

Na koniec wyrazy miło­ści i wdzięcz­no­ści dla mojej żony, Clare Tho­mas, która cier­piała razem ze mną nie tylko w trak­cie pisa­nia tej powie­ści, lecz rów­nież wszyst­kich poprzed­nich. Chyba to Twoja matka ostrze­gała Cię, że wyj­ście za pisa­rza jest ryzy­kow­nym pomy­słem

Dramatis Personae

Dra­ma­tis Per­so­nae

(Poza tymi, które wystę­pują w Pyle snów)

Mala­zań­czycy

Him­ble Thrup

Sier­żant Chude Oko

Kapral Żebro

Etap Obrót

Smutna

Spa­lony Sznur

Zastęp

Ganoes Paran, wielka pięść i Władca Talii

Wielki mag Noto Czy­rak

Zwia­dowca Hur­lo­chel

Pięść Rythe Bude

Kapi­tan Słod­ka­struga

Impe­rialny arty­sta Ormu­lo­gun

Wódz wojenny Mathok

Straż­nik oso­bi­sty T’morol

Gum­ble

Khun­dryle

Wdowa Jastara

Shake’owie

Sier­żant Cel­lows

Kapral Nithe

Sharl

T’lan Imas­so­wie: Nie­zwią­zani

Uru­gal Utkany

The­nik Strza­skany

Beroke Cichy Głos

Kahlb Mil­czący Łowca

Halad Olbrzym

Tiste Andii

Niman­der Golit

Spin­nock Durav

Kor­lat

Kleszcz

Desra

Dathe­nar Gowl

Nemanda

Jaghuci: Czter­na­stu

Gath­ras

Sanad

Varan­das

Haut

Suva­las

Aima­nan

Kap­tur

For­krul Assa­ilo­wie: Inkwi­zy­to­rzy Prawa

Rewe­ren­cja

Bło­go­stan

Rów­ność

Łagodny

Pilny

Wytrwały

Wynio­sły

Cisza

Nega­cja

Wol­ność

Grób

Roz­wod­nieni: Niż­sze war­stwy Assa­ilów

Nie­do­sta­tek

Nagły

Hestand

Festian

Kess­gan

Tris­sin

Melest

Hag­graf

Tiste Lio­san

Kada­gar Fant

Apa­ral Forge

Iparth Erule

Gaelar Throe

Eldat Pres­san

Inni

Absi

Spul­ta­tha

K’rul

Kamin­sod

Munug

Sila­nah

Apsal’ara

Tulas Odcięty

D’rek

Gil­li­mada

Kora­bas

Księga pierwsza

Księga pierw­sza

„Był żoł­nie­rzem”

Poznano mnie

w reli­gii gniewu.

Odda­waj­cie mi cześć jako kałuży krwi

na waszych dło­niach.

Napij­cie się mnie do syta.

To gorzka furia,

która wrze i parzy.

Wasze noże są krót­kie,

ale jest ich wiele.

Nazwano mnie

w reli­gii gniewu.

Odda­waj­cie mi cześć swymi

bez­ce­re­mo­nial­nymi cię­ciami

jesz­cze długo po mojej śmierci.

To pięść snów

obró­co­nych w proch.

Wasze pra­gnie­nia prze­lały się przez brzegi,

ale teraz są puste.

Uto­piono mnie

w reli­gii gniewu.

Odda­waj­cie mi cześć aż po

śmierć i potem, na ster­cie kości.

Naj­czyst­szą księgą

jest ta, któ­rej nikt ni­gdy nie otwo­rzył.

Żadna potrzeba nie pozo­stała nie­speł­niona

owego zim­nego świę­tego dnia.

Zna­le­ziono mnie

w reli­gii gniewu.

Odda­waj­cie mi cześć

poto­kiem prze­kleństw.

Ale idziemy przez pusty­nię

usianą ska­łami oskar­żeń,

gdzie żaden czło­wiek nie gło­duje,

jeśli ma w kościach nie­na­wiść.

Noc poety i, ivMala­zań­ska Księga Pole­głych Rybak kel Tath

Rozdział pierwszy

Roz­dział pierw­szy

Jeśli ni­gdy nie zna­li­ście

świa­tów mojego umy­słu,

wasze poczu­cie utraty

będzie bar­dzo słabe

i zapo­mnimy o nim na szlaku.

Weź­cie, co wam dano,

i odwróć­cie skrzy­wione twa­rze.

Nie zasłu­guję na to,

choćby wasza pry­watna plaża

była nie wiem jak wąska.

Jeśli dacie z sie­bie wszystko,

Spoj­rzę wam w oczy.

To pękowi strzał w dłoni

nie potra­fię zaufać,

choć zbli­ża­cie się z uśmie­chem.

Nie spo­ty­kamy się w smutku

albo w jakimś innym szwie

ponad bli­znami.

Nie tań­czy­li­śmy na tym samym

cien­kim lodzie

i współ­czu­cie dla waszych trud­no­ści

ofia­ruję swo­bod­nie, nie myśląc

o wza­jem­no­ści ani rów­no­wa­dze sza­lek.

Tego wymaga przy­zwo­itość, to wszystko.

Nawet jeśli to poję­cie

dla wielu jest zupeł­nie obce.

Pozo­staną jed­nak tajem­nice,

któ­rych ni­gdy nie pozna­cie

i nie chciał­bym, by było ina­czej.

Wszyst­kie moje strzały pocho­wano,

a piasz­czy­sta połać jest sze­roka

i wszystko, co pry­watne,

sty­gnie przy­bite do ołta­rza.

Nawet kapa­nie ustało,

to dziecko pra­gnień

o umy­śle peł­nym świa­tów

oraz poczer­wie­nia­łych łez.

Tak bar­dzo nie­na­wi­dzę dni, gdy czuję się śmier­telny.

Dni spę­dzone w moich świa­tach

są tymi, w któ­rych żyję wiecz­nie,

i jeśli kie­dyś nadej­dzie świt,

prze­bu­dzę się z jego świa­tłem,

naro­dzony na nowo.

Noc poety iii, ivMala­zań­ska Księga Pole­głych Rybak kel Tath

Koty­lion wycią­gnął dwa szty­lety i skie­ro­wał spoj­rze­nie na ich klingi. Poczer­nione żela­zne powierzch­nie wyglą­dały jak dwie szare rzeki prze­są­cza­jące powoli swe wody przez parowy i wąwozy. Brzegi miały wyszczer­bione w miej­scach, gdzie zbroja albo kość spo­wol­niły pchnię­cia. Gapił się przez chwilę na to zło­wro­gie odbi­cie nieba o nie­zdro­wej bar­wie.

– Nie mam zamiaru niczego wyja­śniać, do cho­lery – oznaj­mił wresz­cie. Uniósł głowę, spo­glą­da­jąc wprost w oczy roz­mówcy. – Zro­zu­mia­łeś?

Sto­jąca naprze­ciwko niego postać nie była zdolna do mimiki. Do kości jej skroni, policz­ków i żuchwy przy­le­gały nie­ru­chome strzępy prze­gni­łych ścię­gien oraz paski skóry. Oczy były puste, cał­ko­wi­cie puste.

Lep­sze to niż zbla­zo­wany scep­ty­cyzm, pomy­ślał Koty­lion. Tego naprawdę miał ser­decz­nie dość.

– Powiedz mi, co twoim zda­niem widzisz? – pod­jął. – Despe­ra­cję? Panikę? Utratę woli, jakiś nie­unik­niony schy­łek wio­dący do nie­kom­pe­ten­cji? Czy wie­rzysz w prze­graną, Cho­dzący po Kra­wę­dzi?

Zjawa mil­czała przez dłuż­szą chwilę.

– Nie możesz być aż tak… śmiały – odparła wresz­cie chra­pli­wym ury­wa­nym gło­sem.

– Pyta­łem, czy wie­rzysz w prze­graną. Ja nie wie­rzę.

– Nawet gdyby ci się powio­dło, Koty­lio­nie. Ponad wszel­kie ocze­ki­wa­nia, a nawet wszel­kie pra­gnie­nia. I tak będą mówić, że prze­gra­łeś.

– Wiesz, gdzie mogą sobie wsa­dzić swoje gada­nie – odparł patron skry­to­bój­ców, cho­wa­jąc szty­lety.

Głowa unio­sła się nagle. Zwi­sa­jący luźno kosmyk zako­ły­sał się na wie­trze.

– Aro­gan­cja?

– Kom­pe­ten­cja – wark­nął w odpo­wie­dzi Koty­lion. – Wątp we mnie na wła­sne ryzyko.

– Nie uwie­rzą ci.

– Nic mnie to nie obcho­dzi, Cho­dzący po Kra­wę­dzi. Jest, jak jest.

Ruszył w drogę. Nie zdzi­wił się, gdy nie­umarły straż­nik podą­żył za nim.

Robi­li­śmy to już przed­tem.

Przy każ­dym jego kroku w górę wzbi­jały się obłoczki pyłu i popiołu. Wiatr zawo­dził, jak uwię­ziony w kryp­cie.

– Już pra­wie czas, Cho­dzący po Kra­wę­dzi.

– Wiem. Nie możesz wygrać.

Koty­lion zatrzy­mał się i odwró­cił w bok. Roz­cią­gnął usta w zło­wro­gim uśmie­chu.

– Ale to nie zna­czy, że muszę prze­grać, prawda?

* * *

Za nią wzbi­jały się tumany kurzu. Z jej ramion zwi­sały dzie­siątki upior­nych łań­cu­chów: powy­gi­nane kości połą­czone w nie­re­gu­larne ogniwa, sta­ro­żytne gnaty o tysiącu odcieni – od bieli aż po głę­boki brąz. Na każdy łań­cuch skła­dały się dzie­siątki indy­wi­duów: znie­kształ­cone czaszki ze strzę­pami wło­sów, połą­czone w całość krę­go­słupy, dłu­gie kości stu­ka­jące o sie­bie. Wlo­kły się za nią jak dzie­dzic­two tyrana, zosta­wia­jąc w wysu­szo­nej ziemi splą­tany ślad cią­gnący się przez wiele mil.

Nie zwal­niała kroku, posu­wała się naprzód mia­rowo niczym słońce opa­da­jące ku hory­zon­towi przed nią, nie­po­wstrzy­ma­nie jak zbli­ża­jąca się z tyłu ciem­ność. Pozo­sta­wała obo­jętna na poję­cie iro­nii i gorzki posmak bez­czel­nej drwiny, potra­fiący tak mocno razić pod­nie­bie­nie. Tutaj liczyła się tylko koniecz­ność, naj­głod­niej­szy z bogów. Zaznała uwię­zie­nia. Wspo­mnie­nie raniło ją dotkli­wie, ale nie było w nim murów krypty ani pogrą­żo­nych w mroku gro­bow­ców. Tak jest, była tam ciem­ność, ale także nacisk. Strasz­liwy i nie­zno­śny.

Obłęd był demo­nem żyją­cym w świe­cie bez­sil­nej potrzeby, tysiąca nie­speł­nio­nych pra­gnień, w świe­cie pozba­wio­nym roz­wią­zań. Obłęd, tak jest, znała tego demona – tar­go­wali się ze sobą o monety bólu, pocho­dzące ze skarbca, któ­rego nic nie opróżni. Dys­po­no­wała kie­dyś podob­nym bogac­twem.

Ciem­ność nie prze­sta­wała jej ści­gać.

A ona szła wciąż przed sie­bie – istota o łysej czaszce, skó­rze barwy wybla­kłego papi­rusu oraz wydłu­żo­nych koń­czy­nach poru­sza­ją­cych się z nie­sa­mo­witą gra­cją. Ota­cza­jący ją kra­jo­braz był pusty i pła­ski. Tylko przed nią hory­zont nazna­czył bez­barwny sze­reg zero­do­wa­nych wzgórz.

Przy­pro­wa­dziła ze sobą przod­ków, grze­cho­czą­cych w cha­otycz­nym chó­rze. Nie zosta­wiła nikogo. Wszyst­kie gro­bowce jej rodu były teraz puste, zupeł­nie jak czaszki, które wyjęła z sar­ko­fa­gów. Mil­cze­nie zawsze było świa­dec­twem nie­obec­no­ści. Wro­giem życia. Nie chciała mil­cze­nia. Jej dosko­nali przod­ko­wie roz­ma­wiali ze sobą w cichych pomru­kach i prze­cią­głych zgrzy­tach. Byli gło­sami jej pry­wat­nej pie­śni, odstra­sza­ją­cymi demona. Skoń­czyła już z tar­gami.

Wie­działa, że dawno temu na świa­tach – bla­dych wyspach w Otchłani – roiło się od roz­ma­itych stwo­rzeń. Ich myśli były pro­ste i bez­po­śred­nie, a poza tymi myślami nie ist­niało nic oprócz mroku, cze­lu­ści igno­ran­cji i stra­chu. Gdy w owej ciem­no­ści poja­wiły się pierw­sze prze­bły­ski, roz­ja­rzyły się bar­dzo szybko, prze­cho­dząc w pożary. Nie­stety, umysł nie budził się w imię chwały ani piękna, czy nawet miło­ści. Nie pobu­dzały go do życia śmiech ani triumf. Wszyst­kie owe nowo naro­dzone pło­mie­nie pra­gnęły tylko jed­nego.

Pierw­szym sło­wem rozum­no­ści zawsze była spra­wie­dli­wość. To słowo kar­miło obu­rze­nie. Rodziło wolę zmiany świata ze wszyst­kimi jego okrut­nymi zasa­dami, odwo­ły­wało się do pra­wo­ści, by poło­żyć kres hanieb­nej bru­tal­no­ści. Spra­wie­dli­wość budziła się w czar­nej gle­bie obo­jęt­nej natury. Sca­lała rodziny, wzno­siła mia­sta, wynaj­do­wała i bro­niła, two­rzyła prawa i zakazy, dys­cy­pli­no­wała bogów i wyku­wała reli­gie. Wszyst­kie ofi­cjal­nie uzna­wane wie­rze­nia wyra­stały z tego jed­nego korze­nia, roz­ga­łę­zia­jąc się i wzno­sząc ku ośle­pia­ją­cemu niebu.

Ona i jej pobra­tymcy trzy­mali się jed­nak pod­stawy tego ogrom­nego drzewa, zapo­mnia­nej i przy­gnie­cio­nej jego cię­ża­rem. W owym miej­scu, pod kamie­niami, ukryci pośród korzeni i ciem­nej ziemi, byli świad­kami zepsu­cia spra­wie­dli­wo­ści, zdra­dze­nia jej i odar­cia ze zna­cze­nia.

Bogo­wie i śmier­tel­nicy wypa­czali prawdy. Kalali nie­zli­czo­nymi uczyn­kami to, co ongiś było czy­ste.

No cóż, nad­cho­dził ich kres. Koniec jest już bli­sko, moi dro­dzy. Nie będzie wię­cej dzieci wyła­nia­ją­cych się z kości i gruzu, by odbu­do­wać wszystko, co utra­cone. W końcu, czy było wśród nich choć jedno, które nie ssa­łoby piersi zepsu­cia? Och, wszyst­kie kar­miły swój wewnętrzny ogień, ale jed­no­cze­śnie zagar­niały dla sie­bie świa­tło i cie­pło, jakby spra­wie­dli­wość była ich wyłączną wła­sno­ścią.

Wypeł­niało ją obu­rze­nie. Kipiała wzgardą. Spra­wie­dli­wość gorzała w niej jasnym ogniem, który z dnia na dzień roz­pa­lał się coraz gorę­cej, gdy z nie­szczę­snego serca Przy­ku­tego bez końca sączyły się stru­mie­nie krwi. Zostało tylko dwu­na­stu Czy­stych i wszy­scy kar­mili się tą krwią. Być może byli też inni, zagu­bieni w jakichś odle­głych miej­scach, ale nic o nich nie wie­działa. Nie, tylko tuzin ich będzie twa­rzami ostat­niej burzy, a ona – jako naj­po­tęż­niej­sza z nich – sta­nie w samym cen­trum nawał­nicy.

Dawno temu nadano jej imię w tym wła­śnie celu. For­krul Assa­ilom z pew­no­ścią nie bra­ko­wało cier­pli­wo­ści. Cier­pli­wość jed­nak była tylko kolejną utra­coną cnotą.

Cisza szła przez rów­ninę, wlo­kąc za sobą łań­cu­chy z kości, a świa­tło dnia gasło za nią powoli.

* * *

– Bóg nas zawiódł.

Apa­ral Forge zaci­snął zęby, by zdła­wić odpo­wiedź. Drżał i drę­czyły go mdło­ści. W jego żyłach krą­żyło coś zim­nego i obcego.

Ta zemsta jest star­sza niż wszel­kie hasła, jakie mógł­byś wymy­ślić. Bez względu na to, jak czę­sto powta­rzasz te słowa, Synu Świa­tła, kłam­stwa i obłęd otwie­rają się w nich jak kwiaty w pro­mie­niach słońca. Widzę przed sobą tylko pola krwi cią­gnące się we wszyst­kie strony.

To nie była ich bitwa. Nie ich wojna.

Kto usta­no­wił prawo mówiące, że dziecko musi pod­nieść miecz ojca? Drogi Ojcze, czy naprawdę tego wła­śnie pra­gną­łeś? Czyż nie porzu­ciła swego mał­żonka dla cie­bie? Czyż nie roz­ka­za­łeś nam żyć w pokoju? Nie powie­dzia­łeś, że dzieci muszą się stać jed­nym pod nowo naro­dzo­nym nie­bem waszego związku?

Jaka zbrod­nia skło­niła nas do tego?

Nawet jej nie pamię­tam.

– Czu­jesz to, Apa­ralu? Moc?

– Czuję, Kada­ga­rze.

Odsu­nęli się od towa­rzy­szy, ale nie aż tak daleko, by nie sły­szeć krzy­ków bólu, war­cze­nia Oga­rów albo napły­wa­ją­cych od strony skru­szo­nych skał upior­nych stru­mieni, strasz­li­wego tchnie­nia chłodu muska­ją­cego ich plecy. Przed nimi wzno­siła się okrutna bariera. Ściana uwię­zio­nych dusz. Opa­da­jąca przez całą wiecz­ność fala roz­pa­czy. Gapił się na twa­rze widoczne za cęt­ko­waną zasłoną, przy­glą­dał się bez­den­nej gro­zie w ich oczach.

Niczym się nie róż­ni­li­ście od nas, prawda? Nie wie­dzie­li­ście, co począć ze swym dzie­dzic­twem, masywne mie­cze zwra­cały się to w tę, to w tamtą stronę w waszych dło­niach.

Dla­czego mie­li­by­śmy pła­cić za nie naszą nie­na­wiść?

– Co cię gry­zie, Apa­ralu?

– Nie znamy przy­czyn nie­obec­no­ści naszego boga, panie. Oba­wiam się, że to bez­czel­ność mówić, że nas zawiódł.

Kada­gar Fant mil­czał.

Apa­ral zamknął oczy. Nie powi­nien był się odzy­wać.

Ni­gdy się niczego nie uczę. Dotarł do wła­dzy krwawą drogą. Kałuże w bło­cie na­dal lśnią czer­wie­nią. Kada­gara wciąż jesz­cze ota­cza drżąca aura. Ten kwiat trzę­sie się na nie­do­strze­gal­nych wia­trach. On jest nie­bez­pieczny, bar­dzo nie­bez­pieczny.

– Kapłani opo­wia­dali o oszu­stach i imper­so­na­to­rach, Apa­ralu – ode­zwał się Kada­gar spo­koj­nym i pozba­wio­nym into­na­cji gło­sem. Zawsze tak mówił, kiedy był wście­kły. – Jaki bóg by na to pozwo­lił? Porzu­cił nas. Ścieżka przed nami nie jest czy­jąś wła­sno­ścią. Sami możemy ją wybrać.

My. Tak jest, prze­ma­wiasz w imie­niu nas wszyst­kich, nawet jeśli kulimy się trwoż­nie, sły­sząc wła­sne wyzna­nia.

– Wybacz mi te słowa, panie. Nie czuję się dobrze. Smak…

– Nie mamy wyboru, Apa­ralu. Gorzki posmak jego bólu przy­pra­wia cię o mdło­ści. To minie. – Kada­gar pokle­pał go z uśmie­chem po ple­cach. – Rozu­miem twą przej­ściową sła­bość. Zapo­mnijmy o two­ich wąt­pli­wo­ściach, dobrze? Ni­gdy już wię­cej o nich nie mów. W końcu jeste­śmy przy­ja­ciółmi i bar­dzo bym nie chciał ogło­sić cię zdrajcą. I roz­piąć na Bia­łym Murze. Ukląkł­bym i roz­pła­kał się, przy­ja­cielu. Naprawdę.

Apa­rala wypeł­nił syczący spazm obcej furii.

Na Otchłań! Czuję cię, Grzywo Cha­osu!

– Moje życie należy do cie­bie, panie.

– Panie Świa­tła!

Apa­ral odwró­cił się. Kada­gar rów­nież.

Iparth Erule pod­szedł do nich chwiej­nym kro­kiem. Z ust pły­nęła mu krew. Spoj­rze­nie sze­roko roz­war­tych oczu wle­pił w Kada­gara.

– Panie, Uhan­dahl, który pił jako ostatni, przed chwilą sko­nał. Sam roz­darł sobie gar­dło!

– A więc doko­nało się – odparł Kada­gar. – Ilu?

Iparth obli­zał wargi i wyraź­nie się wzdry­gnął, poczuw­szy smak.

– Jesteś Pierw­szym z Trzy­na­stu, panie – odparł.

Kada­gar ruszył przed sie­bie z uśmie­chem, omi­ja­jąc męż­czy­znę.

– Kes­so­bahn cią­gle oddy­cha? – zapy­tał.

– Tak. Ponoć może krwa­wić przez stu­le­cia.

– Ale jego krew jest teraz tru­ci­zną – stwier­dził Kada­gar, kiwa­jąc głową. – Rana musi być świeża, a moc czy­sta. Mówisz: Trzy­na­stu? Zna­ko­mi­cie.

Apa­ral wbił spoj­rze­nie w smoka. Olbrzy­mie włócz­nie, któ­rymi przy­szpi­lono go do stoku, zro­biły się czarne od posoki i zakrze­płej krwi. Czuł ból wypły­wa­jący falami z Ele­inta. Kes­so­bahn raz po raz pró­bo­wał unieść głowę, kła­pał pasz­czą, a w oczach gorzały mu pło­mie­nie. Ogromna pułapka trzy­mała jed­nak mocno. Cztery oca­lałe Ogary Świa­tła krą­żyły w oddali, stro­sząc sierść, gdy spo­glą­dały na smoka. Na ich widok Apa­ral oplótł się rękoma.

To było kolejne sza­lone ryzyko. Kolejna gorzka porażka. Panie Świa­tła, Kada­ga­rze Fant, nie radzisz sobie za dobrze w zewnętrz­nym świe­cie.

Za tym strasz­li­wym wido­kiem, naprze­ciwko pio­no­wego oce­anu nie­mo­gą­cych umrzeć dusz, wzno­sił się Biały Mur, za któ­rym kryły się żało­sne pozo­sta­ło­ści Sara­nas, mia­sta Lio­san. Ciemne dłu­gie kre­ski widoczne tuż pod blan­kami były wszyst­kim, co pozo­stało z braci i sióstr ska­za­nych za zdradę sprawy. Pod zmu­mi­fi­ko­wa­nymi cia­łami można było dostrzec ciemne plamy po pły­nach, które wycie­kły z nich na ala­ba­strową fasadę.

Mówisz, że ukląkł­byś i roz­pła­kał się, przy­ja­cielu?

– Panie, czy po pro­stu zosta­wimy Ele­inta? – zapy­tał Iparth.

– Nie. Pro­po­nuję znacz­nie sto­sow­niej­sze roz­wią­za­nie. Zbierz wszyst­kich. Zmie­nimy postać.

Apa­ral pode­rwał się nagle, ale się nie odwró­cił.

– Panie…

– Jeste­śmy teraz dziećmi Kes­so­bahna, Apa­ralu. Mamy nowego ojca w miej­sce tego, który nas opu­ścił. Osserc jest mar­twy w naszych oczach i nic już tego nie zmieni. Nawet Ojciec Świa­tło klę­czy zła­many, bez­u­ży­teczny i ślepy.

Apa­ral nie odry­wał spoj­rze­nia od Kes­so­bahna.

Jeśli wygła­sza się podobne bluź­nier­stwa wystar­cza­jąco czę­sto, prze­ra­dzają się one w banały. Prze­stają szo­ko­wać. Bogo­wie tracą moc i sami zaj­mu­jemy ich miej­sce.

Pra­stary smok pła­kał krwią. W jego ogrom­nych obcych oczach nie było niczego poza gnie­wem.

Nasz ojcze, twój ból i twoja krew, to nasz dar dla cie­bie. Nie­stety nie rozu­miemy innych darów.

– A co zro­bimy w nowej postaci?

– Ależ roz­szar­piemy Ele­inta na strzępy, Apa­ralu.

Wie­dział, jaką odpo­wiedź usły­szy. Poki­wał głową.

Nasz ojcze.

Twój ból, twoja krew, nasz dar. Ciesz się ponow­nymi naro­dzi­nami przez śmierć, nasz ojcze Kes­so­bah­nie. Dla cie­bie nie będzie już powrotu.

* * *

– Nie mam ci nic do zaofe­ro­wa­nia. Co cię do mnie spro­wa­dza? Nie, rozu­miem to. Mój zła­many sługa nie zawę­druje daleko, nawet w snach. Tak jest, moje dro­go­cenne ciało i kości zostały oka­le­czone na tym nie­szczę­snym świe­cie. Widzia­łeś jego trzodę? Jakie bło­go­sła­wień­stwa może zesłać? Ależ jedy­nie nędzę i cier­pie­nie. Mimo to tłumy wciąż napły­wają do niego. Gło­śne bła­galne tłumy. Och, kie­dyś patrzy­łem na nie ze wzgardą. Napa­wa­łem się ich żało­snym sta­nem, ich błęd­nymi decy­zjami i strasz­li­wym pechem. Ich głu­potą.

Ale prze­cież nikt nie wybiera, ile będzie miał rozumu. Każdy rodzi się ze swoim i ni­gdy nie zdo­bę­dzie go wię­cej. Za pośred­nic­twem mego sługi patrzę w ich oczy – jeśli się ośmielę – a oni obda­rzają mnie dziw­nym spoj­rze­niem, któ­rego przez długi czas nie potra­fi­łem zro­zu­mieć. Jest w nim głód, oczy­wi­ście, prze­le­wa­jący się przez brzegi. Ale prze­cież jestem Obcym Bogiem. Przy­ku­tym. Upa­dłym. A moje święte słowo to Ból.

Mimo to ich oczy wciąż mnie bła­gały.

Teraz to rozu­miem. O co mnie pro­szą? Ci nie­roz­gar­nięci dur­nie pełni stra­chu, ze swymi strasz­li­wymi minami, na któ­rych widok świad­ko­wie kulą się z obrzy­dze­nia. Czego chcą? Odpo­wiem ci. Pra­gną mojej lito­ści.

Rozu­miesz, zdają sobie sprawę, że mają żało­śnie mało monet w sakiewce rozumu. Wie­dzą, że brak im inte­li­gen­cji i że to wła­śnie jest prze­kleń­stwem cią­żą­cym nad ich życiem. Wal­czyli i szar­pali się, od samego początku. Nie, nie patrz tak na mnie. Twoje myśli są gład­kie i sub­telne, udzie­lasz współ­czu­cia za szybko i stąd wła­śnie bie­rze się twoje prze­ko­na­nie o wła­snej wyż­szo­ści. Nie prze­czę, że jesteś bystry, ale wąt­pię w szcze­rość twych uczuć.

Pra­gnęli mojej lito­ści. Dostali ją. Jestem bogiem, który odpo­wiada na modli­twy. Czy znasz jakie­goś innego boga, który mógłby to o sobie powie­dzieć? Widzisz, jak się zmie­ni­łem? Mój ból, któ­rego tak samo­lub­nie się trzy­ma­łem, sięga teraz ku innym jak zła­mana ręka. Doty­kamy ze zro­zu­mie­niem i wzdry­gamy się od tego dotyku. Jestem teraz jed­nym z nimi wszyst­kimi.

Zaska­ku­jesz mnie. Nie wie­rzy­łem, że to ma war­tość. Co za poży­tek ze współ­czu­cia? Ile kolumn monet zrów­no­waży szalki? Mój sługa marzył kie­dyś o bogac­twie. O skar­bie pogrze­ba­nym pod wzgó­rzami. Sie­dząc na uschnię­tych nogach, bła­gał o litość ulicz­nych prze­chod­niów. Widzisz mnie teraz. Jestem tak poła­many, że nie mogę się poru­szać, ota­czają mnie gęste opary, a wiatr targa bez chwili wytchnie­nia połami namiotu. Nie mam nic do zaofe­ro­wa­nia. I mnie, i mojego sługę opu­ściło już pra­gnie­nie bła­ga­nia. Pra­gniesz mojej lito­ści? Dam ci ją za darmo.

Czy muszę ci opo­wia­dać o bólu, który mnie drę­czy? Spo­glą­dam w twoje oczy i dostrze­gam w nich odpo­wiedź.

To mój ostatni ruch, ale prze­cież to rozu­miesz. Ostatni. Jeśli prze­gram…

Pro­szę bar­dzo. Nie ma w tym żad­nej tajem­nicy. Zgro­ma­dzę tru­ci­znę. W łosko­cie swego bólu, tak jest. Gdzieżby indziej?

Śmierć? Odkąd to ona jest porażką?

Wybacz mi ten kaszel. To miał być śmiech. Idź więc, wypró­buj swe obiet­nice na tych par­we­niu­szach.

No wiesz, to wszystko, czym jest wiara. Litość nad naszymi duszami. Zapy­taj mojego sługę. On ci powie. Bóg zagląda wam w oczy i kuli się trwoż­nie.

* * *

Trzy smoki przy­kute za swoje grze­chy. Koty­lion wes­tchnął na tę myśl. Nagle ogar­nął go ponury nastrój. Stał dwa­dzie­ścia kro­ków od nich, zapa­da­jąc się po kostki w miękki popiół. Nasu­nęła mu się myśl, że ascen­den­cja jest odle­gła od zwy­czaj­no­ści o krok krót­szy, niżby tego pra­gnął. Poczuł ucisk w gar­dle, jakby coś zapchało mu prze­wody odde­chowe. Drę­czył go ból w mię­śniach bar­ków i czuł słabe ryt­miczne pul­so­wa­nie za oczami. Gapił się na uwię­zio­nych Ele­in­tów, trzy śmier­tel­nie chude syl­wetki spo­czy­wa­jące pośród ławic pia­sku, i czuł się… śmier­telny.

Niech mnie Otchłań, ależ jestem zmę­czony.

Cho­dzący po Kra­wę­dzi pod­szedł do niego, mil­czący jak widmo.

– To nie­wiele wię­cej niż kości – mruk­nął Koty­lion.

– Nie daj się nabrać – ostrzegł go mar­twiak. – Ciało i skóra to tylko strój. Mogą go wdziać albo odrzu­cić wedle woli. Widzisz te łań­cu­chy? Pod­dano je pró­bie. Uno­szą łby… czują zapach wol­no­ści.

– A jak ty się czu­łeś, Cho­dzący po Kra­wę­dzi, gdy wszystko, co trzy­ma­łeś w dło­niach, roz­pa­dło ci się w nich? Czy porażka przy­była jak ściana ognia? – Zwró­cił się ku upior­nemu towa­rzy­szowi. – Te łach­many wyglą­dają na przy­pa­lone, jeśli się nad tym zasta­no­wić. Czy pamię­tasz tę chwilę, kiedy wszystko stra­ci­łeś? Czy świat odpo­wie­dział echem na twoje wycie?

– Jeśli chcesz mnie drę­czyć, Koty­lio­nie…

– Nie, tego bym nie chciał. Wybacz.

– Jeśli to one budzą twój strach…

– Nie strach. W żad­nym wypadku. Są moją bro­nią.

Cho­dzący po Kra­wę­dzi zadrżał, a może to popiół pod jego zbu­twia­łymi moka­sy­nami poru­szył się lekko, pozba­wia­jąc na chwilę mar­twiaka rów­no­wagi. Pra­dawny znie­ru­cho­miał i prze­szył Koty­liona spoj­rze­niem wyschnię­tych jam oczu.

– Nie jesteś uzdro­wi­cie­lem, Panie Skry­to­bój­ców.

To prawda. Pro­szę, niech ktoś ukoi mój nie­po­kój. Oczy­ści nacię­cie, usu­nie wszystko, co chore, uwolni mnie od tego. Cho­ru­jemy od nie­zna­nego, ale wie­dza rów­nież może się oka­zać tru­jąca. Dry­fo­wa­nie mię­dzy tymi dwiema opcjami też wcale nie jest lep­sze.

– Ist­nieje wię­cej niż jedna ścieżka wio­dąca ku zba­wie­niu.

– To cie­kawe.

– Co jest cie­kawe?

– Twoje słowa. Wypo­wie­dziane… innym gło­sem przez… kogoś innego… uspo­ko­iłyby słu­cha­cza, dodały mu otu­chy. Nie­stety, gdy płyną z two­ich ust, wywo­łują w duszy śmier­tel­nika dreszcz prze­ni­ka­jący do szpiku kości.

– Tym wła­śnie jestem – stwier­dził Koty­lion.

Cho­dzący po Kra­wę­dzi poki­wał głową.

– To prawda. Tym wła­śnie jesteś.

Koty­lion postą­pił jesz­cze sześć kro­ków naprzód, wle­pia­jąc spoj­rze­nie w naj­bliż­szego smoka. Mię­dzy pasmami zbu­twia­łej skóry było widać błysz­czące kości czaszki.

– Eloth, chciał­bym usły­szeć twój głos – ode­zwał się.

– Mamy wzno­wić targi, uzur­pa­to­rze?

Głos był męski, ale takie sprawy czę­sto się zmie­niały pod wpły­wem chwi­lo­wego nastroju. Koty­lion zmarsz­czył brwi, pró­bu­jąc sobie przy­po­mnieć poprzed­nią roz­mowę.

– Kalse, Ampe­las, zacze­kaj­cie, aż nadej­dzie wasza kolej. Czy mówię teraz z Eloth?

– Jestem Eloth. Co w moim gło­sie tak cię nie­po­koi, uzur­pa­to­rze? Wyczu­wam twoje podej­rze­nia.

– Chcia­łem się upew­nić – odparł Koty­lion. – I osią­gną­łem ten cel. Jesteś Moc­kra.

Inny dra­ko­niczny głos wypeł­nił jego czaszkę śmie­chem.

– Uwa­żaj, skry­to­bójco, to mistrzyni oszu­stwa – oznaj­mił.

Koty­lion uniósł brwi.

– Oszu­stwa? Bła­gam, tylko nie to. Jestem zbyt nie­winny, by wie­dzieć cokol­wiek o takich spra­wach. Eloth, widzę, że sku­wają cię łań­cu­chy, a mimo to w kró­le­stwie śmier­tel­ni­ków sły­szano twój głos. Naj­wy­raź­niej mury two­jego wię­zie­nia nie są tak nie­prze­nik­nione jak nie­gdyś.

– Sen prze­myka się przez naj­okrut­niej­sze łań­cu­chy, uzur­pa­to­rze. Moje sny roz­po­ście­rają skrzy­dła i jestem wolna. Pró­bu­jesz mi teraz powie­dzieć, że owa wol­ność była czymś wię­cej niż tylko ilu­zją? Jestem wstrzą­śnięta. Nie wie­rzę w to.

Koty­lion skrzy­wił się z nie­za­do­wo­le­niem.

– A o czym ty śnisz, Kalse?

– O lodzie.

Czy to mnie zaska­kuje?

– A ty, Ampe­las?

– O desz­czu, który parzy, Panie Skry­to­bój­ców. Głę­boko w cie­niu. Cóż to za ohydny cień. Czy mamy wszy­scy troje opo­wia­dać ci szep­tem wróżby? Wszyst­kie moje prawdy są tu przy­kute. Tylko kłam­stwa latają swo­bod­nie. Był jed­nak pewien sen, który na­dal pło­nie świe­żym ogniem w moim umy­śle. Czy wysłu­chasz mojego wyzna­nia?

– Mój sznur nie jest jesz­cze tak wystrzę­piony, jak ci się zdaje, Ampe­las. Lepiej by było, gdy­byś opi­sała swój sen Kalse. Uznaj tę radę za mój dar. – Prze­rwał, obej­rzał się na moment na Cho­dzą­cego po Kra­wę­dzi, a potem zwró­cił się z powro­tem ku smo­kom. – Przejdźmy do praw­dzi­wych tar­gów.

– To bez­war­to­ściowe – sprze­ci­wił się Ampe­las. – Nie masz nam nic do zaofe­ro­wa­nia.

– Ależ mam.

– Koty­lio­nie… – ode­zwał się nagle za jego ple­cami Cho­dzący po Kra­wę­dzi.

– Wol­ność – rzekł patron skry­to­bój­ców.

Odpo­wie­działa mu cisza.

– To nie­zły począ­tek – oznaj­mił z uśmie­chem. – Eloth, czy zechcesz dla mnie śnić?

– Kalse i Ampe­las podzie­lili się twoim darem. Popa­trzyli na sie­bie, zwra­ca­jąc ku sobie kamienne twa­rze. Był tam ból. Był tam ogień. Oko się otwo­rzyło i spoj­rzało w otchłań. Panie Noży, moi zakuci w łań­cu­chy kuzyni są… prze­ra­żeni. Będę dla cie­bie śnić. Mów.

– Słu­chaj uważ­nie… – zaczął Koty­lion. – Oto co musi się wyda­rzyć.

* * *

W głąb kanionu nie docie­rało świa­tło. Daleko pod powierzch­nią oce­anu pano­wała wieczna noc. W ciem­no­ści otwie­rały się roz­pa­dliny. Cała śmierć i roz­kład świata spa­dały nie­prze­rwa­nym desz­czem, a gwał­towne prądy wzbi­jały osady w górę, two­rząc tań­czące wiry przy­po­mi­na­jące tor­nada. Mię­dzy wyszczer­bio­nymi pod­wod­nymi tur­niami ścian wąwozu cią­gnęła się pła­ska rów­nina. W samym jej środku zapło­nął krwa­wo­czer­wony ogień, samotny i nie­malże zagu­biony w pustce.

Mael prze­su­nął na ramie­niu nic pra­wie nie­wa­żące brze­mię i zatrzy­mał się, przy­glą­da­jąc się z uwagą nie­wia­ry­god­nemu ogniowi. Potem ruszył naprzód, kie­ru­jąc się pro­sto ku świa­tłu.

Na mor­skie dno padał mar­twy deszcz, a gwał­towne prądy uno­siły go z powro­tem w jasność, gdzie żywe stwo­rze­nia kar­miły się tą gęstą zupą tylko po to, by z cza­sem umrzeć i opaść na dno. To była bar­dzo ele­gancka wymiana. Życie i śmierć, świa­tło i ciem­ność, świat na górze i świat na dole. Mogłoby się nie­mal zda­wać, że ktoś to zapla­no­wał.

Dostrze­gał już zgar­bioną postać, która sie­działa przy ogni­sku, wycią­ga­jąc dło­nie do jego wąt­pli­wego cie­pła. Maleń­kie mor­skie stwo­rzonka sku­piały się w czer­wo­na­wym bla­sku niczym ćmy. Pul­su­jący ogień wypły­wał z pęk­nię­cia w dnie kanionu. Ku górze uno­siły się pęche­rzyki gazu.

Mael zatrzy­mał się przed syl­wetką i zrzu­cił z ramie­nia owi­nię­tego w tka­ninę trupa. Gdy ciało opa­dało na dno, maleńcy poże­ra­cze odpad­ków pod­pły­nęli bli­żej, ale zaraz umknęli, nie doty­ka­jąc go. Zwłoki spo­częły w ile, wzbi­ja­jąc maleń­kie obłoczki.

Spod kap­tura dobiegł głos K’rula, pra­daw­nego boga grot.

– Jeśli cały byt jest dia­lo­giem, jak to moż­liwe, że tak wiele pozo­staje nie­wy­po­wie­dziane?

Mael podra­pał się po pokry­tej twar­dym zaro­stem szczęce.

– Ja mówię ze swo­imi, ty ze swo­imi i on też ze swo­imi, a mimo to wciąż nie udaje się nam prze­ko­nać świata o jego nie­od­łącz­nej absur­dal­no­ści.

K’rul wzru­szył ramio­nami.

– On ze swo­imi. Tak jest. To dziwne, że ze wszyst­kich bogów tylko on zdo­łał odkryć ten sza­lony, przy­pra­wia­jący o sza­leń­stwo sekret. Nad­cho­dzący świt… czy zosta­wimy go jemu?

– Naj­pierw musimy prze­żyć noc – mruk­nął Mael. – Przy­nio­słem ci tego, o któ­rego pro­si­łeś.

– Widzę to. Dzię­kuję, stary przy­ja­cielu. Powiedz mi, co sły­chać u Sta­rej Cza­row­nicy?

– To samo, co zawsze – odparł bóg morza z kwa­śną miną. – Pró­buje znowu, ale ten, któ­rego wybrała… No cóż, powiedzmy, że Onos T’oolan kryje w sobie głę­bie, któ­rych Olar Ethil nie ma szans pojąć. Oba­wiam się, że poża­łuje swego wyboru.

– Jedzie przed nim męż­czy­zna.

Mael poki­wał głową.

– Jedzie przed nim męż­czy­zna. To… łamie mi serce.

– „Wobec zła­ma­nego serca nawet absurd jest bez­radny”.

– „Ponie­waż słowa odpa­dają”.

W sła­bym bla­sku poru­szyły się palce.

– „Dia­log ciszy”.

– „Która ogłu­sza”. – Mael wpa­trzył się w mroczną dal. – Ślepy Gal­lan i jego cho­lerne wier­sze. – Po bez­barw­nym dnie masze­ro­wały armie śle­pych kra­bów zwa­bio­nych obcym świa­tłem i cie­płem. Przyj­rzał się im uważ­nie. – Wielu zgi­nęło.

– Erra­stas coś podej­rzewa. Nie trzeba mu nic wię­cej. Strasz­liwy pech albo śmier­cio­no­śne trą­ce­nie. Tak jak powie­działa, nie będzie świad­ków. – K’rul uniósł głowę, kie­ru­jąc pusty kap­tur w stronę Maela. – Czy to zna­czy, że wygrał?

Bóg morza uniósł kosmate brwi.

– Nie wiesz tego?

– Tak bli­sko serca Kamin­soda groty są plą­ta­niną ran i prze­mocy.

Mael spoj­rzał na owi­nię­tego trupa.

– Brys tam był. Widzia­łem to przez jego łzy. – Mil­czał przez dłuż­szą chwilę, prze­ży­wa­jąc wspo­mnie­nia kogoś innego. Nagle oplótł się rękoma i ury­wa­nie wypu­ścił powie­trze. – W imię Otchłani, zaiste warto było ujrzeć tych Łow­ców Kości!

W mroku pod kap­tu­rem ukształ­to­wały się nie­wy­raźne zarysy twa­rzy, bły­snęły białe zęby.

– Naprawdę, Maelu? Naprawdę?

– To jesz­cze nie koniec – wark­nął bóg morza prze­po­jo­nym emo­cją gło­sem. – Erra­stas popeł­nił strasz­liwy błąd. Bogo­wie, oni wszy­scy go popeł­nili!

Po dłu­giej chwili K’rul wes­tchnął i znowu wpa­trzył się w ogień, uno­sząc blade dło­nie nad pul­su­ją­cym bla­skiem wypły­wa­ją­cym ze skały.

– Nie pozo­stanę ślepy. Dwoje dzieci. Bliź­nięta. Maelu, wygląda na to, że sprze­ci­wimy się życze­niu przy­bocz­nej Tavore Paran, która pra­gnie na zawsze pozo­stać nie­znana dla nas, nie­znana dla wszyst­kich. Co wła­ści­wie zna­czy ta chęć oby­cia się bez świad­ków? Nie rozu­miem tego.

Mael potrzą­snął głową.

– Jest w niej tak wiele bólu… nie, nie odważę się zbli­żyć. Stała przed nami, w sali tro­no­wej, jak dziecko ukry­wa­jące jakąś strasz­liwą tajem­nicę, ponad wszelką miarę wypeł­nione wsty­dem i poczu­ciem winy.

– Być może mój gość potrafi nam odpo­wie­dzieć.

– Czy dla­tego o niego pro­si­łeś? Po pro­stu dla zaspo­ko­je­nia cie­ka­wo­ści? Chcesz się bawić w pod­glą­da­cza, K’rulu? Zaj­rzeć w zra­nione serce kobiety?

– Czę­ściowo – przy­znał K’rul. – Ale nie kie­ruje mną okru­cień­stwo ani wabik zaka­za­nego owocu. Jej serce musi nale­żeć tylko do niej, pozo­stać odporne na wszel­kie ataki. – Bóg przyj­rzał się owi­nię­temu tru­powi. – Jego ciało jest mar­twe, ale dusza zacho­wała siły, choć więzi ją kosz­mar poczu­cia winy. Chciał­bym ją uwol­nić.

– Jak?

– Gotowy do czynu, gdy nadej­dzie chwila. Gotowy do czynu. Życie za śmierć. To będzie musiało wystar­czyć.

Z ust Maela wyrwało się ury­wane wes­tchnie­nie.

– W takim razie cię­żar spad­nie na jej barki. Samotna kobieta. Armia, którą już zma­sa­kro­wano. Sojusz­nicy tra­wieni gorą­cym pożą­da­niem nad­cho­dzą­cej wojny. A cze­ka­jący na nich wróg pozo­staje nie­ugięty, prze­sy­cony nie­ludzką pew­no­ścią sie­bie, gotowy zatrza­snąć bez­błęd­nie przy­go­to­waną pułapkę. – Uniósł dło­nie do twa­rzy. – Śmier­telna kobieta, która nie chce nic powie­dzieć.

– A mimo to, idą za nią.

– To prawda.

– Maelu, czy rze­czy­wi­ście mają szanse?

Bóg morza spoj­rzał na K’rula.

– Impe­rium Mala­zań­skie wycza­ro­wuje ich z niczego. Pierw­szy Miecz Das­sema, Pod­pa­la­cze Mostów, a teraz Łowcy Kości. Cóż mogę ci rzec? To jest tak, jakby zro­dzili się w innej epoce, w dawno minio­nym zło­tym wieku. Naj­cie­kaw­sze, że wcale o tym nie wie­dzą. Może wła­śnie dla­tego pra­gnie, by wszystko, co uczy­nią, obyło się bez świad­ków.

– Nie rozu­miem.

– Nie chce, żeby całemu światu przy­po­mniano, czym ongiś był.

K’rul na­dal wpa­try­wał się w ogień.

– W tych mrocz­nych wodach nie czuje się wła­snych łez – ode­zwał się po chwili.

– A jak ci się zdaje, dla­czego tu miesz­kam? – odparł z gory­czą Mael.

* * *

Jeśli nie sta­wia­łem przed sobą wyzwań, nie dawa­łem z sie­bie wszyst­kiego, na co mnie stać, stanę z pochy­loną głową przed osą­dem świata. Jeśli jed­nak miano by mnie oskar­żyć o to, że jestem spryt­niej­szy niż w rze­czy­wi­sto­ści – jak w ogóle mia­łoby to być moż­liwe? – albo – bogo­wie, broń­cie – o to, że jestem zbyt świa­domy każ­dego echa, które umyka w noc, by odbi­jać się rado­śnie, dźwię­czeć jak miecz ude­rza­jący o tar­czę, jeśli, innymi słowy, miano by sta­wiać mi zarzuty dla­tego, że słu­cha­łem wła­snej wraż­li­wo­ści, no cóż, w takim przy­padku coś musia­łoby roz­pa­lić się we mnie niczym ogień. Zapło­nął­bym, w dosłow­nym sen­sie tego słowa.

Udi­naas prych­nął pogar­dli­wie. Poni­żej karta była ode­rwana, jakby gniew autora prze­ro­dził się w apo­plek­tyczny szał. Zasta­no­wił się nad oskar­ży­cie­lami nie­zna­nego pisa­rza, praw­dzi­wymi lub wyima­gi­no­wa­nymi, i znowu cof­nął się myślą do tych daw­nych cza­sów, gdy na jego zbyt ostry dow­cip odpo­wia­dała czy­jaś pięść. Dzieci bie­gle potra­fiły wyczu­wać podobne rze­czy. Jeśli jakiś chło­pak był za bystry dla wła­snego dobra, wie­działy, co w tej spra­wie zro­bić.

Spuść­cie mu łomot, chło­paki. Słusz­nie mu się należy.

Dla­tego potra­fił sym­pa­ty­zo­wać z duchem dawno zmar­łego pisa­rza.

– Ale z dru­giej strony, stary dur­niu, oni obró­cili się w proch, a twoje słowa prze­trwały. I kto się śmieje ostatni?

Ota­cza­jące go butwie­jące drewno nie potra­fiło mu odpo­wie­dzieć. Udi­naas odrzu­cił z wes­tchnie­niem frag­ment. Dro­biny per­ga­minu opa­dały na zie­mię niczym kurz.

– Ech, co mnie to obcho­dzi? Wkrótce z pew­no­ścią utraci wszel­kie zna­cze­nie.

Lampka oliwna już się dopa­lała i do wnę­trza z powro­tem zakradł się chłód. Udi­naas nie czuł rąk. Dzie­dzic­twa prze­szło­ści, nikt nie zdoła się uwol­nić od tych uśmiech­nię­tych prze­śla­dow­ców.

Ulshun Pral zapo­wia­dał dal­sze opady śniegu, a Udi­naas ser­decz­nie znie­na­wi­dził śnieg.

– To tak, jakby samo niebo umie­rało. Sły­szysz, Fearze Sen­gar? Jestem już pra­wie gotowy kon­ty­nu­ować twoją opo­wieść. Któż mógłby sobie wyobra­zić takie dzie­dzic­two?

Opu­ścił ładow­nię statku, skar­żąc się jękiem na sztyw­ność koń­czyn, i wyszedł na pochyły pokład. Zamru­gał ośle­piony nagłą jasno­ścią. Wicher sma­gał mu twarz.

– Biały świe­cie, co pró­bu­jesz nam powie­dzieć? Że nie wszystko jest w porządku. Że los zaczął nas oble­gać.

Czę­sto ostat­nio mówił do sie­bie. Wtedy nikt nie musiał pła­kać, a on czuł się już zmę­czony wido­kiem błysz­czą­cych łez na ogo­rza­łych twa­rzach. To prawda, że mógłby je wszyst­kie ogrzać kil­koma sło­wami, ale cie­pło, które nosił w sobie, nie miało dokąd pójść, prawda? Dla­tego odda­wał je zim­nemu pustemu powie­trzu. Ni­gdzie nie widział ani jed­nej zamar­z­nię­tej łzy.

Wdra­pał się na burtę statku, zesko­czył w się­ga­jący kolan śnieg i podą­żył nową drogą do ulo­ko­wa­nego w skal­nym schro­nie­niu obozu. Z powodu gru­bych, obszy­tych futrem moka­sy­nów musiał koły­sać się w bio­drach, brnąc przez zaspy. Czuł już woń dymu z ognisk.

Zoba­czył emlavy w poło­wie drogi do obozu. Para olbrzy­mich kotów przy­cup­nęła na wyso­kich ska­łach. Ich srebrne grzbiety zle­wały się z bia­łym nie­bem. Zwie­rzęta go obser­wo­wały.

– A więc wró­ci­ły­ście. To nie­do­brze, prawda?

Wyczu­wał, że śle­dzą go wzro­kiem. Czas zwal­niał. Choć wie­dział, że to nie­moż­liwe, potra­fił sobie wyobra­zić cały świat pokryty grubą war­stwą śniegu, pozba­wione zwie­rząt miej­sce, w któ­rym wszyst­kie pory roku zamar­zły, prze­cho­dząc w jedną, trwa­jącą bez końca. Potra­fił sobie wyobra­zić zdła­wie­nie wszyst­kich opcji, dopóki nie zosta­nie żadna.

– Czło­wie­kowi może się to przy­da­rzyć. Czemu by nie całemu światu?

Śnieg i wiatr nie udzie­liły mu żad­nej odpo­wie­dzi poza bru­talną obo­jęt­no­ścią.

Skrył się mię­dzy ska­łami. Okrutny wicher osłabł. W noz­drzach Udi­na­asa prze­bu­dziła się gry­ząca woń dymu. W obo­zie pano­wał głód, a na zewnątrz cały świat skryła biel. Mimo to pie­śni Imas­sów nie mil­kły.

– To nie wystar­czy – mruk­nął Udi­naas. Jego oddech zamie­niał się w parę. – Nie wystar­czy, przy­ja­ciele. Zro­zum­cie, ona umiera. Nasze małe kochane dziecko.

Zasta­na­wiał się, czy Sil­chas Ruin od samego początku wie­dział, że porażka jest nie­unik­niona.

– Wszyst­kie marze­nia z cza­sem się koń­czą. Kto jak kto, ale ty powi­nie­neś o tym wie­dzieć. Marze­nia o śnie, o przy­szło­ści. Prę­dzej czy póź­niej nad­cho­dzi zimny bez­li­to­sny świt.

Mijał przy­sy­pane śnie­giem jurty, krzy­wiąc się na dźwięki pie­śni dobie­ga­jące zza wiszą­cych w wej­ściach skór, aż wresz­cie wszedł na szlak wio­dący do jaskini.

Skałę wokół jej wylotu pokrył brudny lód, jak zamar­z­nięta piana toczona z pyska. W środku było cie­plej. Parne powie­trze prze­sy­cał zapach soli. Strzą­snął śnieg z moka­sy­nów i wkro­czył do krę­tego kamie­ni­stego kory­ta­rza. Roz­po­starł ręce, muska­jąc koniusz­kami pal­ców wil­gotną powierzch­nię.

– Och, ależ z cie­bie zimne łono – mruk­nął.

Usły­szał przed sobą głosy, a raczej jeden głos.

Słu­chaj swego instynktu, Udi­naas. Ona się nie ugięła. Ni­gdy się nie ugnie. Oto czego potrafi doko­nać miłość.

Na skale pod jego sto­pami na­dal wid­niały stare plamy, ponad­cza­sowe przy­po­mnie­nie o krwi prze­la­nej w tej okrop­nej komo­rze, o tych, któ­rzy tu zgi­nęli. Sły­szał nie­malże stu­kot mie­cza i włóczni, a także roz­pacz­liwe odde­chy.

Fearze Sen­gar, mógł­bym przy­siąc, że twój brat na­dal tu stoi, Sil­chas Ruin cofa się krok po kroku, a gry­mas nie­do­wie­rza­nia na jego obli­czu jest ni­gdy dotąd nie­wi­dzianą tam maską. Z pew­no­ścią nie było mu w niej do twa­rzy!

Onrack T’emlava stał na prawo od Kilavy, a Ulshun Pral przy­kuc­nął kilka kro­ków na lewo od niej. Przed nimi wzno­sił się budy­nek o zwię­dłym nie­zdro­wym wyglą­dzie.

Umie­ra­jący Domu, twój kocioł pękł. Była wadli­wym nasie­niem.

Kilava zwró­ciła się ku Udi­na­asowi. Przy­mru­żyła powieki ciem­nych zwie­rzę­cych oczu, jak polu­jący kot gotowy do ataku.

– Myśla­łam, że mogłeś odpły­nąć, Udi­naas.

– Te mapy nie wska­zują drogi doni­kąd, Kilavo Onass. Pilot z pew­no­ścią to sobie uświa­do­mił, gdy nagle zna­lazł się pośrodku rów­niny. Cóż może być smut­niej­szego niż wyrzu­cony na brzeg sta­tek?

– Z rado­ścią sły­szę twą mądrość, mój przy­ja­cielu Udi­na­asie – ode­zwał się Onrack. – Kilava mówi o prze­bu­dze­niu Jaghu­tów, gło­dzie Ele­in­tów i ręce For­krul Assa­ilów, która ni­gdy nie drży. Rud Elalle i Sil­chas Ruin znik­nęli. Ni­gdzie ich nie wyczuwa i oba­wia się naj­gor­szego.

– Mój syn żyje.

– Nie możesz być tego pewien – sprze­ci­wiła się Kilava, pod­cho­dząc bli­żej.

Udi­naas wzru­szył ramio­nami.

– Odzie­dzi­czył po matce wię­cej, niż Menan­dore się spo­dzie­wała. Kiedy sta­wiła czoło temu mala­zań­skiemu cza­ro­dzie­jowi i pró­bo­wała zaczerp­nąć swej mocy, no cóż, to była jedna z wielu śmier­tel­nych nie­spo­dzia­nek owego dnia.

Znowu spoj­rzał na poczer­niałe plamy.

I co się stało z twym boha­ter­skim trium­fem, Fear? Ze zba­wie­niem, za które odda­łeś życie? „Jeśli nie sta­wia­łem przed sobą wyzwań, nie dawa­łem z sie­bie wszyst­kiego, na co mnie stać, stanę z pochy­loną głową przed osą­dem świata”. Rzecz w tym, że osąd świata jest okrutny.

– Roz­wa­żamy moż­li­wość opusz­cze­nia tego kró­le­stwa – oznaj­mił Onrack.

Udi­naas spoj­rzał na Ulshuna Prala.

– Zga­dzasz się z tym? – zapy­tał.

Wojow­nik uniósł dłoń i wyko­nał nią serię szyb­kich gestów.

Udi­naas chrząk­nął.

Przed wypo­wia­da­nymi sło­wami, przed pie­śniami, ist­niało to. Ale ta ręka prze­ma­wia zła­ma­nym języ­kiem. Klucz kryje się w jego posta­wie. Przy­kuc­nął jak koczow­nik. Nikt nie boi się cho­dze­nia ani odsło­nię­cia nowego świata. Niech mnie Zbłą­kany, taka nie­win­ność roz­dziera serce.

– Nie spodoba się wam to, co znaj­dzie­cie. Nawet naj­strasz­liw­sze bestie z tego świata nie mają szans w star­ciu z moimi pobra­tym­cami. – Spoj­rzał na Onracka. – Jak ci się zdaje, dla­czego prze­pro­wa­dzono Rytuał? Ten, który ukradł śmierć waszemu ludowi.

– Udi­naas mówi prawdę, choć jego słowa są bole­sne – wark­nęła Kilava. Ponow­nie spoj­rzała na Azath. – Możemy obro­nić tę bramę. Możemy je powstrzy­mać.

– I zgi­nąć – dodał były nie­wol­nik.

– Nie – zaprze­czyła, ponow­nie zwra­ca­jąc się ku niemu. – Odpro­wa­dzisz stąd moje dzieci, Udi­naas. Zawie­dziesz je do swo­jego świata. Ja tu zostanę.

– Zda­wało mi się, że przed­tem mówi­łaś w licz­bie mno­giej.

– Wezwij swego syna.

– Nie.

W jej oczach zapło­nął ogień.

– Znajdź kogoś innego, kto będzie ci towa­rzy­szył w ostat­niej bitwie – zażą­dał Udi­naas.

– Ja z nią zostanę – zapew­nił Onrack.

– Nie – wysy­czała jego żona. – Jesteś śmier­telny…

– A ty nie, uko­chana?

– Jestem rzu­ca­jącą kości. Wyda­łam na świat Pierw­szego Boha­tera, który został bogiem. – Wykrzy­wiła twarz, ale w jej oczach błysz­czał ból. – Mężu, zaiste przy­wo­łam sojusz­ni­ków, któ­rzy wesprą mnie w tej bitwie. Ty jed­nak musisz odejść z naszym synem i z Udi­na­asem. – Wska­zała zakoń­czo­nym dłu­gim paznok­ciem pal­cem na Lethe­ryj­czyka. – Zapro­wadź ich do swo­jego świata. Znajdź dla nich miej­sce…

– Miej­sce? Kilava, w moim świe­cie będą jak zwie­rzęta. Tam już nie ma miej­sca!

– Musisz im jakieś zna­leźć.

Sły­szysz, Fearze Sen­gar? A więc jed­nak nie stanę się tobą. Nie, mam być Hul­lem Bed­dic­tem, kolej­nym ska­za­nym na klę­skę bra­tem. „Pójdź­cie za mną! Słu­chaj­cie wszyst­kich moich obiet­nic! Zgiń­cie”.

– Nie ma już żad­nych miejsc – odparł ze ści­śnię­tym z bólu gar­dłem. – Na całym świe­cie. To prawda, Imas­so­wie mogą zamiesz­kać na jakimś pust­ko­wiu, ale prę­dzej czy póź­niej inni zwrócą na nie pożą­dliwe spoj­rze­nia. I wtedy zaczną was zabi­jać. Zbie­rać wasze skóry i skalpy. Zatru­wać waszą żyw­ność. Gwał­cić córki. A wszystko to w imię pacy­fi­ka­cji, prze­sie­dle­nia czy jakie­goś innego gów­nia­nego eufe­mi­zmu, jaki zechcą wymy­ślić. Im prę­dzej wymrze­cie, tym dla nich lepiej. Będą wtedy mogli zapo­mnieć, że kie­dy­kol­wiek ist­nie­li­ście. Poczu­cie winy jest pierw­szym chwa­stem, który wyry­wamy, bo chcemy, by nasz ogród ład­nie wyglą­dał i słodko pach­niał. Tacy już jeste­śmy. Nie zdo­ła­cie nas powstrzy­mać, tak samo jak poprzed­nim razem. Nikt nas nie powstrzyma.

– Można was powstrzy­mać i tak się sta­nie – oznaj­miła Kilava z twa­rzą bez wyrazu.

Były nie­wol­nik potrzą­snął głową.

– Zapro­wadź ich do swo­jego świata, Udi­naas. Walcz za nich. Nie zamie­rzam tu zgi­nąć, a jeśli ci się wydaje, że nie potra­fię obro­nić wła­snych dzieci, to mnie jesz­cze nie znasz.

– Gubisz mnie, Kilava.

– Wezwij swo­jego syna.

– Nie.

– W takim razie sam sie­bie gubisz.

– Czy będziesz prze­ma­wiać z takim chło­dem, gdy mój los spo­tka rów­nież twoje dzieci?

Naj­wy­raź­niej nie zamie­rzała mu odpo­wie­dzieć. Udi­naas odwró­cił się z wes­tchnie­niem i ruszył ku wyj­ściu, za któ­rym cze­kały na niego zimno, śnieg, biel i zamar­z­nięty czas. Jego serce prze­szył ból, gdy zauwa­żył, że Onrack podą­żył za nim.

– Przy­ja­cielu.

– Przy­kro mi, Onrack. Nie potra­fię ci rzec nic pomoc­nego. Nic, co doda­łoby ci otu­chy.

– Ale jesteś prze­ko­nany, że znasz odpo­wiedź – mruk­nął wojow­nik.

– Wąt­pliwą.

– Ale zawsze odpo­wiedź.

Zbłą­kany, trąć, sprawa jest bez­na­dziejna. Och, spójrz­cie, z jak wielką deter­mi­na­cją kro­czę. Śmiały Hull Bed­dict powró­cił, by raz jesz­cze popeł­nić wszyst­kie swe zbrod­nie.

Na­dal szu­kasz boha­te­rów, Fearze Sen­gar? Lepiej odwróć wzrok.

– Popro­wa­dzisz nas, Udi­naas.

– Na to wygląda.

Onrack wes­tchnął.

Za wylo­tem jaskini śnieg nie prze­sta­wał sypać.

* * *

Szu­kał drogi ucieczki. Pró­bo­wał umknąć z pożaru. Ale nawet moc Azath nie zdo­łała prze­ła­mać Akh­rast Korva­lain. Runął w prze­paść, a jego umysł roz­padł się na frag­menty tonące w morzu obcej krwi. Czy kie­dy­kol­wiek wróci do sie­bie? Cisza nie była tego pewna, nie zamie­rzała jed­nak ryzy­ko­wać. Co wię­cej, uśpiona w nim moc na­dal była nie­bez­pieczna i mogła zagro­zić wszyst­kim jej pla­nom. Mógłby jej użyć prze­ciwko nim, a do tego nie można było dopu­ścić.

Nie, lepiej będzie ująć tę broń w rękę i zwró­cić prze­ciwko wro­gom, któ­rym wkrótce będę musiała sta­wić czoło. A gdyby oka­zała się nie­po­trzebna, zabić go.

Nim jed­nak któ­raś z tych moż­li­wo­ści się ziści, Cisza będzie musiała tu wró­cić.

I uczy­nić to, co konieczne. Zro­bi­ła­bym to już teraz, ale ryzyko jest zbyt wiel­kie. Gdyby się prze­bu­dził, gdyby mnie zmu­sił do dzia­ła­nia… nie, jest za wcze­śnie. Nie jeste­śmy jesz­cze gotowi.

Cisza stała nad nim, przy­glą­da­jąc się ostrym rysom twa­rzy, ster­czą­cym z dol­nej szczęki kłom i lek­kiemu rumień­cowi suge­ru­ją­cemu gorączkę. Potem prze­mó­wiła do przod­ków:

– Pochwyć­cie go. Spę­taj­cie. Upleć­cie sieć swych cza­rów. Musi pozo­stać nie­przy­tomny. Jego prze­bu­dze­nie byłoby zbyt ryzy­kowne. Wkrótce wrócę. Pochwyć­cie go. Spę­taj­cie.

Łań­cu­chy z kości roz­cią­gnęły się niczym węże, zagłę­biły w twardą zie­mię, owi­nęły wokół koń­czyn leżą­cego, wokół jego szyi i torsu, unie­ru­cha­mia­jąc go z roz­po­star­tymi człon­kami na szczy­cie wzgó­rza.

Zauwa­żyła, że kości drżą.

– Tak, rozu­miem. Jego moc jest zbyt potężna. Dla­tego wła­śnie nie wolno dopu­ścić, by odzy­skał przy­tom­ność. Mogę jed­nak zro­bić coś jesz­cze.

Pode­szła bli­żej i przy­kuc­nęła. Bły­ska­wicz­nym ruchem wysu­nęła prawą dłoń, pro­stu­jąc palce jak szty­lety, i zro­biła głę­boką dziurę w boku nie­przy­tom­nego męż­czy­zny. Wcią­gnęła gwał­tow­nie powie­trze i omal nie zato­czyła się do tyłu. Czyżby posu­nęła się za daleko? Czy go obu­dziła?

Z rany wypły­nęła strużka krwi.

Ale Ica­rium się nie ock­nął.

Cisza wypu­ściła z drże­niem powie­trze.

– Pil­nuj­cie, żeby krew nie prze­stała pły­nąć – oznaj­miła przod­kom. – Karm­cie się jego mocą.

Wypro­sto­wała się i omio­tła spoj­rze­niem hory­zont. Kie­dyś to były zie­mie Ela­nów, ale pozbyli się ich już i pozo­stały tylko elip­tyczne głazy, o które wspie­rały się nie­gdyś namioty oraz ścieżki i zasadzki, wywo­dzące się z jesz­cze daw­niej­szych cza­sów. Nie oca­lało ani jedno stado wiel­kich zwie­rząt wędru­ją­cych kie­dyś po tej rów­ni­nie, czy to dzi­kich czy udo­mo­wio­nych. Przy­szło jej na myśl, że ten nowy stan rze­czy ma w sobie godną podziwu dosko­na­łość. Bez zbrod­nia­rzy nie może być zbrodni. A bez zbrodni nie ma ofiar. Wiatr zawo­dził i nikt nie zwra­cał ku niemu twa­rzy, by udzie­lić mu odpo­wie­dzi.

Ide­alny osąd o smaku raju.

To ponowne naro­dziny. Raj rodził się na nowo. Naj­pierw ta pusta rów­nina, a potem cały świat. Z tej obiet­nicy powsta­nie przy­szłość.

Już nie­długo.

Ruszyła w drogę, zosta­wia­jąc za sobą wzgó­rze i leżące na nim ciało Ica­riuma, przy­kute do ziemi łań­cu­chami kości. Kiedy tu wróci, będzie ją niósł triumf. Albo roz­pacz­liwa potrzeba. W tym dru­gim przy­padku obu­dzi go. W pierw­szym ujmie głowę plu­ga­stwa w dło­nie i jed­nym gwał­tow­nym ruchem skręci mu kark.

Bez względu na to, jaka decy­zja ją cze­kała, jej przod­ko­wie zaśpie­wają owego dnia z rado­ści.

* * *

Tron for­tecy pło­nął na dzie­dzińcu na dole, wsparty krzywo na sto­sie odpad­ków. Słup szaro-czar­nego dymu wzbi­jał się pio­nowo ku niebu, aż wresz­cie wycho­dził nad blanki, gdzie wiatr rwał go na strzępy, uno­szące się wysoko nad spu­sto­szoną doliną na podo­bień­stwo cho­rą­gwi.

Po szczy­cie murów bie­gały pół­na­gie dzieci. Ich wyso­kie głosy prze­bi­jały się przez stu­koty i zgrzyty docho­dzące od głów­nej bramy, gdzie mura­rze napra­wiali wczo­raj­sze uszko­dze­nia. Wła­śnie zmie­niały się warty i wielka pięść nasłu­chi­wał roz­ka­zów, wyda­wa­nych ostrym tonem za jego ple­cami. Zamru­gał, by usu­nąć z oczu pot i pył, a potem oparł się z pewną ostroż­no­ścią o zwie­trzałe mury i przy­mru­żył powieki, obser­wu­jąc upo­rząd­ko­wany obóz nie­przy­ja­ciela roz­bity na dnie doliny.

Na pła­skim dachu kwa­dra­to­wej baszty po jego pra­wej stro­nie dzie­wię­cio-, góra dzie­się­cio­let­nie dziecko usi­ło­wało pusz­czać stary lata­wiec sygna­łowy. Po dłu­giej walce skrzy­dła zało­po­tały gło­śno i wystrzę­piony jedwabny smok wzle­ciał w górę, wiru­jąc i zata­cza­jąc kręgi. Ganoes Paran przyj­rzał mu się z uwagą. Długi ogon bestii lśnił w jasnym bla­sku słońca. Paran przy­po­mniał sobie, że ten sam ogon widział nad for­tecą w dniu jej upadku.

Co pró­bo­wali prze­ka­zać wów­czas jej obrońcy?

Nie­bez­pie­czeń­stwo. Pomocy!

Gapił się na wzno­szący się coraz wyżej lata­wiec, aż wresz­cie prze­sło­niły go kłęby nie­sio­nego wia­trem dymu.

Odwró­cił się, sły­sząc zna­jome prze­kleń­stwo. Wielki mag Zastępu prze­dzie­rał się przez grupkę dzieci blo­ku­ją­cych szczyt scho­dów. Wykrzy­wiał twarz w gry­ma­sie nie­smaku, jakby ota­czał go tłum trę­do­wa­tych. Wresz­cie się uwol­nił i pod­szedł do wiel­kiej pię­ści. Rybia ość zatknięta mię­dzy jego zęby aż pod­ska­ki­wała z pod­nie­ce­nia.

– Przy­się­gam, że jest ich tu wię­cej niż wczo­raj. Jak to moż­liwe? Chyba nie wyska­kują z czy­je­goś bio­dra już na wpół doro­słe?

– Cały czas wyłażą z jaskiń – wyja­śnił Ganoes Paran, ponow­nie spo­glą­da­jąc na szyki nie­przy­ja­ciela.

Noto Czy­rak chrząk­nął.

– Jest jesz­cze i to. Komu przy­szedł do głowy pomysł, że jaski­nia to dobre miej­sce do życia? Zaduch, wil­goć i mnó­stwo szkod­ni­ków. Będzie z tego epi­de­mia, zapa­mię­taj sobie moje słowa, wielka pię­ści, a tego Zastęp z pew­no­ścią ma już dosyć.

– Prze­każ pię­ści Bude, żeby powo­łała ekipę czy­ści­cieli – odparł Paran. – Które dru­żyny wła­mały się do tego sklepu z rumem?

– Siódma, Dzie­siąta i Trze­cia z Dru­giej Kom­pa­nii.

– Sape­rzy kapi­tan Słod­kiej­strugi.

Noto Czy­rak wycią­gnął ość z ust i przyj­rzał się jej różo­wemu czub­kowi. Potem wychy­lił się za mur i splu­nął czer­woną śliną.

– Tak jest, wielka pię­ści. To jej sape­rzy.

– I bar­dzo dobrze – stwier­dził z uśmie­chem Paran.

– Ehe, słusz­nie im się należy. Ale jeśli wypło­szą wię­cej szkod­ni­ków…

– To są dzieci, magu, nie szczury. Sie­roty.

– Naprawdę? Na widok tych bia­łych i kości­stych prze­cho­dzą mnie dresz­cze. Nie mam nic wię­cej do powie­dze­nia na ten temat, wielka pię­ści. – Znowu wetknął ość w zęby i zaczął nią poru­szać w górę i w dół. – Wytłu­macz mi, dla­czego tu jest lepiej niż w Are­nie.

– Noto Czy­rak, jako wielka pięść odpo­wia­dam tylko przed cesa­rzową.

– Ale ona nie żyje – zauwa­żył mag z pogar­dli­wym prych­nię­ciem.

– A to zna­czy, że nie odpo­wia­dam przed nikim. Nawet przed tobą.

– W tym wła­śnie pro­blem, wielka pię­ści. Przy­bi­łeś go gwoź­dziami do drzewa. Gwoź­dziami do drzewa. – Wyraź­nie usa­tys­fak­cjo­no­wany swymi sło­wami mag wska­zał głową i ster­czącą z zębów ością na nie­przy­ja­ciela. – Kłębi się ich tam cała masa. Będzie nowy atak?

Paran wzru­szył ramio­nami.

– Na­dal są… wytrą­ceni z rów­no­wagi.

– Wiesz co? Jeśli kie­dyś posta­no­wią spraw­dzić twój blef…

– A kto powie­dział, że ble­fuję, Czy­rak?

Męż­czy­zna przy­gryzł coś i skrzy­wił się z bólu.

– Wielka pię­ści, cho­dzi mi o to, że nikt nie wątpi, że nie brak ci talen­tów i tak dalej, ale jeśli tych dwoje dowód­ców znu­dzi się rzu­ca­niem prze­ciwko nam Roz­wod­nio­nych i Wyspo­wia­da­nych i poma­sze­ruje tu oso­bi­ście… No cóż, rozu­miesz, co mam na myśli, wielka pię­ści.

– Mam wra­że­nie, że przed chwilą wyda­łem ci roz­kaz.

Noto skrzy­wił się.

– Ehe, pięść Bude. Jaski­nie. – Odwró­cił się i zaczął odda­lać, ale nagle zatrzy­mał się i obej­rzał za sie­bie. – No wiesz, oni cię widzą. Jak sto­isz tu co dnia, rzu­ca­jąc im wyzwa­nie.

– Coś mi przy­cho­dzi na myśl – mruk­nął Paran, ponow­nie spo­glą­da­jąc na nie­przy­ja­ciel­ski obóz.

– A co, wielka pię­ści?

– Oblę­że­nie Pale. Odprysk Księ­życa po pro­stu wisiał nad mia­stem. Mie­sią­cami, latami. Jego władca ni­gdy się nie poka­zy­wał, dopóki Tay­schrenn nie zde­cy­do­wał, że jest gotowy zmie­rzyć z nim siły. Ale rzecz w tym, co by się stało, gdyby to zro­bił? Gdyby każ­dego cho­ler­nego dnia sta­wał na skal­nej półce? Gdyby Jed­no­ręki i cała reszta mogli się zatrzy­mać, spoj­rzeć w górę i zoba­czyć go tam? Srebrne włosy powie­wa­jące na wie­trze i Dra­gni­pura na jego ple­cach niczym czarną plamę boskiego gówna?

Noto Czy­rak poru­szał przez chwilę swą wyka­łaczką.

– No i co by się wtedy stało, wielka pię­ści? – zapy­tał wresz­cie.

– Potrzeba czasu, by poja­wił się strach, wielki magu. Praw­dziwy strach, taki, który pożera odwagę i spra­wia, że kolana się ugi­nają. – Potrzą­snął głową i spoj­rzał na Noto Czy­raka. – Ale to ni­gdy nie było w jego stylu, prawda? No wiesz, brak mi go. – Chrząk­nął. – Kto by pomy­ślał?

– Kogo? Tay­schrenna?

– Noto, czy ty w ogóle rozu­miesz, co do cie­bie mówię? Kie­dy­kol­wiek?

– Sta­ram się nie rozu­mieć, wielka pię­ści. Bez obrazy. Cho­dzi o ten strach, o któ­rym mówi­łeś.

– Nie stra­tuj po dro­dze żad­nych dzieci.

– To zależy tylko od nich, wielka pię­ści. Poza tym przy­da­łoby się tro­chę prze­rze­dzić ich sze­regi.

– Noto.

– Chcia­łem tylko zauwa­żyć, że jeste­śmy armią, nie żłob­kiem. Armią oblę­żoną przez prze­ciw­nika, który ma nad nami prze­wagę liczebną, a do tego żyjącą w tłoku, zdez­o­rien­to­waną i znu­dzoną. Pomi­ja­jąc te chwile, gdy jeste­śmy prze­ra­żeni. – Znowu wycią­gnął ość i ze świ­stem wypu­ścił powie­trze. – Jaski­nie pełne dzieci. Co oni z nimi robili? Gdzie są ich rodzice?

– Noto.

– Chcia­łem tylko powie­dzieć, że powin­ni­śmy prze­ka­zać je nie­przy­ja­cie­lowi, wielka pię­ści.

– Czy nie zauwa­ży­łeś, że dziś po raz pierw­szy wresz­cie się zacho­wują jak praw­dziwe dzieci? Co ci to mówi?

– Nic, wielka pię­ści.

– Idź do pię­ści Bude. Natych­miast.

– Tak jest. Już się robi.

Ganoes Paran ponow­nie skie­ro­wał uwagę na oble­ga­jącą armię, na równe sze­regi namio­tów przy­po­mi­na­jące kostki mozai­kowe, roz­rzu­cone na nie­rów­nej pod­ło­dze, oraz syl­wetki tło­czące się jak pchły wokół tre­bu­szy i Wiel­kich Wozów. Doliny ni­gdy nie opusz­czał odra­ża­jący odór bitwy.

Spra­wiają wra­że­nie goto­wych do następ­nej próby. Czy jest to warte kolej­nej wycieczki? Mathok cią­gle prze­szywa mnie głod­nym spoj­rze­niem. Ma ochotę się do nich dobrać.

Paran potarł twarz. Gdy poczuł pora­sta­jącą ją brodę, po raz kolejny prze­szył go szok. Skrzy­wił się z nie­za­do­wo­le­niem.

Nikt nie lubi zmian, prawda? To wła­śnie chcia­łem powie­dzieć.

Jedwabny smok wyło­nił się z kłę­bów dymu i prze­mknął przez jego pole widze­nia. Paran zer­k­nął na chło­paka na wieży i zoba­czył, że trudno mu jest utrzy­mać się na nogach. To był chudy dzie­ciak, jeden z tych z połu­dnia. Wyspo­wia­dany.

Kiedy się zrobi za ciężko, pamię­taj, bo go wypu­ścić, chłop­cze.

W odle­głym obo­zie doszło do nagłego poru­sze­nia. Zoba­czył błysk pik, zaku­tych w łań­cu­chy nie­wol­ni­ków zapę­dza­nych do jarzm Wiel­kich Wozów. Poja­wili się Wielcy Roz­wod­nieni, oto­czeni przez bie­ga­czy. Nad toczo­nymi naprzód tre­bu­szami two­rzyły się powoli tumany pyłu.

Tak jest, na­dal są wytrą­ceni z rów­no­wagi.

* * *

– Zna­łem kie­dyś wojow­nika, który ock­nął się po ranie zada­nej w głowę prze­ko­nany, że jest psem. A czym są psy, jeśli nie bez­ro­zumną wier­no­ścią? Dla­tego stoję tu teraz, kobieto, i oczy mam pełne łez. Pła­czę nad tym wojow­ni­kiem, który był moim przy­ja­cie­lem i sko­nał prze­ko­nany, że jest psem. Zbyt lojalny, by ode­słać go do domu, zanadto wierny, by odejść. Tacy są pole­gli tego świata. W snach widzę ich tysiące i wszy­scy gryzą wła­sne rany. Dla­tego nie mów mi o wol­no­ści. Miał rację od samego początku. Żyjemy, nosząc łań­cu­chy. Prze­ko­na­nia nas wiążą, przy­sięgi dła­wią nam gar­dła, naszym losem jest klatka śmier­tel­nego życia. Kogo o to obwi­niam? Bogów. Prze­kli­nam ich z ogniem w sercu. Kiedy do mnie przyj­dzie, kiedy powie, że już czas, ujmę miecz w dło­nie. Twier­dzisz, że jestem zbyt mało­mówny, ale wobec morza potrzeb słowa są słabe jak pia­sek. A teraz, kobieto, opo­wiedz mi jesz­cze raz o swo­jej nudzie, o tych nie­koń­czą­cych się dniach i nocach spę­dza­nych poza mia­stem drę­czo­nym obse­sją na punk­cie żałoby. Stoję przed tobą i pła­czę nad mar­twym przy­ja­cie­lem, ale w odpo­wie­dzi dostaję tylko oblę­że­nie mil­cze­nia.

– Wybra­łeś naprawdę okropny spo­sób, by się dostać do mojego łóżka, Karso Orlong – odrze­kła. – No dobra, właź. Tylko mnie nie roz­sz­czep.

– Nisz­czę tylko to, czego nie pra­gnę.

– A jeśli dni naszego związku są poli­czone?

– Dni tak – odparł. – Ale nie noce – dodał z uśmie­chem.

Z oddali dobie­gał słaby dźwięk miej­skich dzwo­nów, gło­szą­cych żałobę po upadku ciem­no­ści. Na oświe­tlo­nych nie­bie­skim bla­skiem uli­cach i w zauł­kach wyły psy.

* * *

Stała w cie­niach w naj­głę­biej ukry­tej kom­na­cie pałacu władcy mia­sta i przy­glą­dała się, jak oddala się od kominka, strze­pu­jąc z dłoni węgiel drzewny. Nie spo­sób było nie zauwa­żyć dzie­dzic­twa jego krwi. Cię­żar, który dźwi­gał ojciec, opadł na zaska­ku­jąco sze­ro­kie barki syna na podo­bień­stwo sta­rego płasz­cza. Ni­gdy nie potra­fiła zro­zu­mieć takich istot. Ich zgody na męczeń­stwo. Brze­mion, któ­rymi mie­rzyły swą war­tość. Akcep­ta­cji obo­wiąz­ków.

Osu­nął się na fotel o wyso­kim opar­ciu i roz­pro­sto­wał nogi. Ćwieki na jego się­ga­ją­cych kolan skó­rza­nych butach lśniły w budzą­cym się bla­sku ognia. Oparł głowę i zamknął oczy.

– Kap­tur wie, jak się zdo­ła­łaś tu dostać – zaczął. – Myślę, że Sila­nah jest już bar­dzo pod­eks­cy­to­wana, ale jeśli nie chcesz mnie zabić, na stole na lewo od cie­bie stoi wino. Poczę­stuj się.

Wysu­nęła się z cieni, łypiąc na niego spode łba. Kom­nata nagle wydała się jej za cia­sna, ściany w każ­dej chwili mogły się zaci­snąć wokół niej. Nie potra­fiła pojąć, jak można dobro­wol­nie wyrzec się nieba na rzecz masyw­nych kamieni i poczer­nia­łych belek.

– Nie masz nic oprócz wina? – zapy­tała zała­mu­ją­cym się lekko gło­sem. Przy­po­mniała sobie, że minęło wiele czasu, odkąd ostat­nio go uży­wała.

Otwo­rzył wydłu­żone oczy i przyj­rzał się jej z nie­skry­waną cie­ka­wo­ścią.

– A co byś wolała?

– Ale.

– Przy­kro mi, ale w takim przy­padku będziesz musiała zejść do kuchni.

– To niech będzie kobyle mleko.

Uniósł brwi.

– Dojdź do bramy pałacu, skręć w lewo i idź pół­tora tysiąca mil. No wiesz, to tylko przy­bli­żona war­tość.

Wzru­szyła ramio­nami i pode­szła do kominka.

– Dar ma trud­no­ści.

– Dar? Nie rozu­miem.

Wska­zała na pło­mie­nie.

– Aha. – Ski­nął głową. – No cóż, znaj­du­jesz się wewnątrz tchnie­nia Matki Ciem­ność… – Pode­rwał się nagle. – Czy ona wie, że tu jesteś? Jak mogłaby nie wie­dzieć? – dodał i znowu usiadł wygod­nie.

– Wiesz, kim jestem? – zapy­tała.

– Imas­sem.

– Jestem Apsal’ara. Spę­dził wewnątrz Mie­cza jedną noc, tylko jedną, ale uwol­nił mnie. Zna­lazł na to czas. Dla mnie.

Zorien­to­wała się, że drży.

Na­dal przy­glą­dał się jej z uwagą.

– I dla­tego przy­by­łaś tutaj?

Ski­nęła głową.

– Nie spo­dzie­wa­łaś się tego po nim, prawda?

– Nie spo­dzie­wa­łam. Twój ojciec… nie miał powo­dów do żalu.

Wstał, pod­szedł do stołu i nalał sobie kie­lich wina. Potem znie­ru­cho­miał, spo­glą­da­jąc na trzy­many w dłoni puchar.

– Wiesz co? – mruk­nął. – Wcale tego nie pra­gnę. Tej potrzeby… zro­bie­nia cze­goś. – Żach­nął się. – „Nie miał powo­dów do żalu”. No cóż…

– Dopa­trują się go w tobie, prawda?

Chrząk­nął.

– Widzą go nawet w moim imie­niu. Niman­der. Nie, nie jestem jego jedy­nym synem. Ani nawet ulu­bio­nym. Nie sądzę, by wyróż­niał któ­re­goś z nas, jeśli się nad tym zasta­no­wić. Ale… – zato­czył krąg pucha­rem – …to ja sie­dzę teraz w jego fotelu przed jego komin­kiem. Ten pałac jest jak… jest jak…

– Jego kości?

Niman­der wzdry­gnął się i odwró­cił wzrok.

– Jest tu za wiele pustych kom­nat, to wszystko.

– Potrze­buję jakie­goś ubra­nia – oznaj­miła.

Poki­wał głową z roz­tar­gnioną miną.

– Zauwa­ży­łem.

– Futer. Skór.

– Zamie­rzasz tu zostać, Apsal’ara?

– U twego boku, tak.

Odwró­cił się na te słowa, szu­ka­jąc wzro­kiem jej twa­rzy.

– Ale nie będę jego brze­mie­niem – dodała.

– To zna­czy, że będziesz moim? – zapy­tał, uśmie­cha­jąc się iro­nicz­nie.

– Wymień swych naj­bliż­szych dorad­ców, panie.

Prze­łknął połowę zawar­to­ści pucharu i odsta­wił go na stół.

– Wielka kapłanka. Żyje teraz w cno­cie i oba­wiam się, że to jej nie służy. Mój brat, Kleszcz. Moja sio­stra, Desra. Kor­lat i Spin­nock, naj­bar­dziej zaufani słu­dzy mojego ojca.

– Tiste Andii.

– Oczy­wi­ście.

– A ten na dole?

– Gdzie?

– Czy on też ci kie­dyś dora­dzał, panie? Czy sta­jesz cza­sem przy kra­cie, by patrzeć, jak mam­ro­cze pod nosem, spa­ce­ru­jąc po celi? Czy go drę­czysz? Chcia­ła­bym poznać męż­czy­znę, któ­remu mam słu­żyć.

Na jego twa­rzy poja­wił się nagły gniew.

– Pra­gniesz zostać moim bła­znem? Sły­sza­łem, że na ludz­kich dwo­rach prze­wi­duje się taką rolę. Czy zamie­rzasz pod­ci­nać mi ścię­gna i śmiać się, gdy będę się poty­kał i padał? – Obna­żył zęby. – Jeśli masz być twa­rzą mojego sumie­nia, Apsal’ara, to czy nie powin­naś być ład­niej­sza?

Zadarła głowę, nie odpo­wia­da­jąc mu.

Jego furia wyga­sła w jed­nej chwili. Odwró­cił wzrok.

– Sam sobie wybrał to wygna­nie. Spraw­dza­łaś zamek w drzwiach tej celi? Są zamknięte od środka. Ale prze­cież my nie mamy opo­rów przed wyba­cze­niem mu. Doradź mi więc. Jestem tu władcą i mam prawo uła­ska­wiać ska­za­nych. Widzia­łaś lochy pod zam­kiem. Ilu więź­niów cierpi pod moją żela­zną dło­nią?

– Jeden.

– A jego nie mogę uwol­nić. To z pew­no­ścią zasłu­guje na żart albo i dwa.

– Czy on jest obłą­kany?

– Klips? Być może.

– W takim razie fak­tycz­nie nawet ty nie możesz go uwol­nić. Twój ojciec uwię­ził w Dra­gni­pu­rze wielu takich jak ten Klips.

– Śmiem twier­dzić, że nie zwał tego wol­no­ścią.

– Ani łaską – przy­znała. – Oni są poza zasię­giem władcy, a nawet boga.

– To zna­czy, że wszy­scy zawie­dli­śmy nasze zła­mane dzieci. I władcy, i bogo­wie.

Apsal’ara uświa­do­miła sobie, że nie­ła­two będzie mu słu­żyć.

– Twój ojciec przy­cią­gał do sie­bie wielu innych. Takich, któ­rzy nie byli Tiste Andii. Pamię­tam jego dwór w Odpry­sku Księ­życa.

Niman­der przy­mru­żył powieki.

Zawa­hała się, tra­cąc na chwilę pew­ność sie­bie.

– Wasz lud jest ślepy na wiele spraw – pod­jęła. – Potrze­bu­jesz przy sobie innych, panie. Sług, któ­rzy nie będą Tiste Andii. Nie jestem jedną z tych… bła­znów, o któ­rych wspo­mi­na­łeś. Naj­wy­raź­niej nie mogę się też stać twoim sumie­niem, jako że jestem brzydka w twych oczach…

Uniósł rękę.

– Wybacz mi to, pro­szę. Chcia­łem cię zra­nić i dla­tego powie­dzia­łem nie­prawdę, ale widzę, że moje słowa spra­wiły ci ból.

– Sądzę, że ja zra­ni­łam cię pierw­sza, panie.

Ponow­nie się­gnął po puchar, a potem zatrzy­mał się, spo­glą­da­jąc w ogień.

– Apsal’ara. Byłaś Panią Zło­dziei. Czy pra­gniesz teraz porzu­cić to życie, by dora­dzać władcy Tiste Andii? Tylko dla­tego, że mój ojciec, pod sam koniec, oka­zał ci łaskę?

– Ni­gdy nie mia­łam do niego żalu o to, co mi uczy­nił. Nie dałam mu wyboru. Nie uwol­nił mnie z łaska­wo­ści, Niman­der.

– W takim razie dla­czego?

Potrzą­snęła głową.

– Nie wiem. Ale zamie­rzam się tego dowie­dzieć.

– I te poszu­ki­wa­nia odpo­wie­dzi zapro­wa­dziły cię tutaj, do Czar­nego Koralu. Do mnie.

– Tak.

– Jak długo będziesz stała u mojego boku, Apsal’ara, pod­czas gdy będę rzą­dził mia­stem, pisał nakazy i deba­to­wał z dorad­cami? Gdy będę powoli gnił w cie­niu ojca, któ­rego led­wie zna­łem, i dzie­dzic­twa, któ­remu nie mam szans spro­stać?

Otwo­rzyła sze­roko oczy.

– Panie, nie takie jest twoje prze­zna­cze­nie.

Odwró­cił się bły­ska­wicz­nie w jej stronę.

– Naprawdę? A dla­czego? Doradź mi, pro­szę.

Zadarła głowę po raz drugi, przy­glą­da­jąc się wyso­kiemu wojow­ni­kowi. Jej oczy wypeł­niała bez­silna gorycz.

– Tiste Andii przez bar­dzo długi czas modlili się o kocha­jące spoj­rze­nie Matki Ciem­ność. Od bar­dzo dawna marzy­li­ście o odzy­ska­niu celu. Sensu życia. A on zwró­cił wam to wszystko. Wszystko. Uczy­nił dla was to, co, jak wie­dział, było konieczne. Dla cie­bie, Niman­der, i dla całej reszty. A teraz sie­dzisz sobie w jego fotelu, w jego mie­ście, oto­czony jego dziećmi. A jej święte tchnie­nie pada na was wszyst­kich. Czy mam cię obda­rzyć mądro­ścią, jaką posia­dam? Pro­szę bar­dzo, panie. Nawet Matka Ciem­ność nie może bez końca wstrzy­my­wać odde­chu.

– Ona nie…

– Kiedy dziecko się naro­dzi, musi krzy­czeć.

– Czy…

– Oznaj­mia wła­snym gło­sem przyj­ście na świat, a nie może nań nie przyjść. Powiedz mi… – skrzy­żo­wała ręce na piersi – …czy zamie­rzasz na­dal się ukry­wać w tym mie­ście? Jestem Panią Zło­dziei. Znam wszyst­kie ścieżki. Wędro­wa­łam każdą z nich i widzia­łam wszystko, co jest do zoba­cze­nia. Panie, jeśli ty i twój lud na­dal będzie­cie się tu ukry­wać, wszy­scy umrze­cie. I Matka Ciem­ność razem z wami. Bądź­cie jej tchnie­niem. Wyjdź­cie na zewnątrz!

– Prze­cież jeste­śmy w tym świe­cie, Apsal’ara!

– Jeden świat to za mało.

– Co więc musimy uczy­nić?

– To, czego pra­gnął twój ojciec.

– A czego on pra­gnął?

– Dowiedzmy się tego – odparła z uśmie­chem.

* * *

– Nie brak ci odwagi, Władco Smo­ków.

Gdzieś dalej na murze wrza­snęło dziecko.

Ganoes Paran wes­tchnął.

– Znowu stra­szysz malu­chy – rzekł, nie odwra­ca­jąc się.

– Ale sta­now­czo za słabo. – Żela­zne oku­cie laski ude­rzyło mocno o kamień. – Czyż nie zawsze tak jest? Hi, hi!

– Nie sądzę, by spodo­bał mi się nowy tytuł, który mi nada­łeś, Tro­nie Cie­nia.

Ciemna nie­wy­raźna plama, jaką był bóg, pode­szła do Parana. Blask srebr­nego oku­cia laski padł na dolinę.

– Władca Talii Smo­ków to sta­now­czo za dłu­gie. Cho­dzi mi o twoje… wyskoki. Nie lubię nie­prze­wi­dy­wal­nych ludzi. – Znowu zachi­cho­tał. – Ludzi. Ascen­den­tów. Bogów. Psów o zaku­tych łbach. Dzieci.

– Gdzie się podział Koty­lion, Tro­nie Cie­nia?

– Powi­nie­neś się już zmę­czyć tym pyta­niem.

– Zmę­czy­łem się cze­ka­niem na odpo­wiedź.

– To prze­stań je zada­wać!

Sza­lony wrzask boga poniósł się echem nad for­tecą, wypeł­nił kory­ta­rze i kom­naty, aż wresz­cie wró­cił do sto­ją­cych na murze męż­czyzn.

– To z pew­no­ścią przy­cią­gnęło ich uwagę – zauwa­żył Paran, wska­zu­jąc głową na kur­han, na któ­rym poja­wiły się dwie wyso­kie posta­cie, chude pra­wie jak szkie­lety.

Tron Cie­nia pocią­gnął nosem.

– Oni nic nie widzą – zapew­nił z syczą­cym śmie­chem. – Ośle­pia ich spra­wie­dli­wość.

Ganoes Paran podra­pał się po bro­dzie.

– Czego ode mnie chcesz? – zapy­tał.

– Skąd czer­piesz swą wiarę?

– Słu­cham?

Laska zastu­kała o kamie­nie.

– Sie­dzia­łeś z Zastę­pem w Are­nie, igno­ru­jąc impe­rialne wezwa­nia. A potem zaata­ko­wa­łeś groty swą mocą. – Bóg zachi­cho­tał. – Szkoda, że nie widzia­łeś twa­rzy cesa­rza! A obe­lgi, jakimi cię obrzu­cał, ojej, nawet nadworni skry­bo­wie kulili się trwoż­nie! – Prze­rwał. – Na czym to sta­ną­łem? Tak jest, wymy­ślam ci, Władco Smo­ków. Czy jesteś geniu­szem? Wąt­pię w to. W związku z tym czuję się zmu­szony uznać cię za idiotę.

– To już wszystko?

– Czy ona tam jest?

– Nie wiesz tego?

– A ty wiesz?

Paran ski­nął powoli głową.

– Teraz rozu­miem. Cho­dzi o wiarę. Jak rozu­miem, to poję­cie jest ci obce.

– To oblę­że­nie nie ma sensu!

– Naprawdę?

Tron Cie­nia syk­nął. Uniósł wid­mową rękę, jakby chciał podra­pać Parana po twa­rzy. Dłoń zatrzy­mała się jed­nak, a potem skur­czyła, prze­cho­dząc w coś podob­nego do pię­ści.

– Nic nie rozu­miesz! – zawo­łał.

– Rozu­miem to, że smoki są stwo­rze­niami cha­osu – sprze­ci­wił się Paran. – To zna­czy, że nie może ist­nieć ich władca. Ten tytuł jest pozba­wiony zna­cze­nia.

– Zaiste.

Tron Cie­nia wycią­gnął rękę, by zdjąć z muru frag­ment splą­ta­nej paję­czyny. Potem uniósł ją do oczu, przy­glą­da­jąc się wyschnię­tym szcząt­kom spo­wi­tego w nić owada.

Cóż to za wredny zasra­niec.

– Oto co wiem, Tro­nie Cie­nia. To, co się tu dzieje, to począ­tek końca. Chcesz temu zaprze­czyć? Z pew­no­ścią nie. W prze­ciw­nym razie nie prze­śla­do­wał­byś mnie tak…

– Nawet ty nie zdo­łasz zła­mać mocy oble­ga­ją­cej tę twier­dzę – oznaj­mił bóg. – Otwórz raz jesz­cze swą bramę, Gano­esie Paran, znajdź jakąś inną kwa­terę dla swo­jej armii. To nie ma sensu. – Odrzu­cił paję­czynę i wska­zał czub­kiem laski na oble­ga­ją­cych. – Nie zdo­łasz poko­nać tych dwojga. Obaj o tym wiemy.

– Ale oni nie wie­dzą, prawda?

– Pod­da­dzą cię pró­bie. Prę­dzej czy póź­niej.

– Na­dal na to cze­kam.

– Być może jesz­cze dziś.

– Zało­żysz się, Tro­nie Cie­nia?

Bóg prych­nął pogar­dli­wie.

– Nie masz nic, czego bym pra­gnął.

– Nie kłam.

– No to ja nie mam nic, czego ty byś pra­gnął.

– Tak się składa, że…

– Widzisz, żebym trzy­mał smycz? Tu go nie ma. Jest zajęty innymi spra­wami. Jeste­śmy sojusz­ni­kami, rozu­miesz? To sojusz, a nie cho­lerne mał­żeń­stwo!

– To dziwne, ale wcale nie myśla­łem o Koty­lio­nie – odparł z uśmie­chem Paran.

– Tak czy ina­czej, taki zakład nie miałby sensu. Jeśli prze­grasz, zgi­niesz. Albo porzu­cisz swą armię na śmierć, a nie wyobra­żam sobie, byś mógł to uczy­nić. Poza tym nie jesteś nawet w przy­bli­że­niu tak pod­stępny jak ja. Chcesz się zało­żyć? Naprawdę? Nawet jeśli prze­gram, i tak wygram. Nawet jeśli prze­gram… wygram!

Paran poki­wał głową.

– Na tym zawsze pole­gała twoja gra, Tro­nie Cie­nia. Widzisz, znam cię lepiej, niż ci się zdaje. Tak, chcę się z tobą zało­żyć. Dziś nie pod­da­dzą mnie pró­bie. Ode­przemy ich atak… po raz kolejny. Znowu zgi­nie wielu Wyspo­wia­da­nych i Roz­wod­nio­nych. Pozo­sta­niemy swę­dzą­cym miej­scem, któ­rego nie mogą podra­pać.

– Mówisz tak tylko dla­tego, że masz wiarę? Ty głup­cze!

– Oto warunki. Zakład?

Syl­wetka boga poru­szyła się, w pew­nej chwili omal nie zni­ka­jąc. Potem zgęst­niała znowu. Laska ude­rzyła o kra­wędź zwie­trza­łej blanki. Posy­pały się kamienne odłamki.

– Zakład!

– Jeśli wygrasz, a ja prze­żyję, dosta­niesz to, czego ode mnie chcesz, cokol­wiek mogłoby to być, pod warun­kiem, że będzie w mojej mocy ci to przy­znać – cią­gnął Paran. – Jeśli ja wygram, dostanę to, czego chcę od cie­bie.

– Pod warun­kiem, że jest w mojej mocy…

– Jest.

Tron Cie­nia mruk­nął coś pod nosem.

– Dobra, powiedz mi, co to jest – wysy­czał.

Paran mu powie­dział.

Bóg zachi­cho­tał.

– Wydaje ci się, że to jest w mojej mocy? Że Koty­lion nie ma nic do powie­dze­nia w tej spra­wie?

– Jeśli ma, lepiej idź go zapy­tać. Chyba że moje podej­rze­nia są słuszne i nie masz poję­cia, co pora­bia twój sojusz­nik. W takim przy­padku, Władco Cieni, zro­bisz to, o co cię pro­szę, i będziesz mu się tłu­ma­czył póź­niej!

– Nie odpo­wia­dam przed nikim!

Wrzask boga znowu poniósł się echem po for­tecy.

– Tro­nie Cie­nia, dosko­nale wiem, jak się w tej chwili czu­jesz – stwier­dził z uśmie­chem Paran. – Powiedz, czego ty ode mnie chcesz?

– Pra­gnę poznać źró­dło two­jej wiary. – Bóg poru­szył laską w powie­trzu. – W to, że ona tam jest. Że pra­gnie tego samego, co ty. Że spo­tkasz ją na Rów­ni­nie Krwi i Łań­cu­chów, a potem spoj­rzysz jej pro­sto w oczy, jak­by­ście zapla­no­wali to od samego początku, mimo że cho­ler­nie dobrze wiem, że tak nie było! Nawet się nawza­jem nie lubi­cie!

– Tro­nie Cie­nia, nie potra­fię sprze­dać ci wiary.

– To skłam, do cho­lery! Tylko prze­ko­nu­jąco!

Paran sły­szał łopot jedwab­nych skrzy­deł, dźwięk tka­niny pru­ją­cej wiatr.

Chło­pak z lataw­cem. Władca Smo­ków. Pan tych, nad któ­rymi nie spo­sób zapa­no­wać. Mknąć na fali wyją­cego cha­osu i zwać to pano­wa­niem. Kogo w ten spo­sób oszu­kuję? Chłop­cze, wypuść ten sznu­rek. To dla cie­bie zbyt wiele.

Nie zrobi tego jed­nak. Nie potra­fiłby tego zro­bić.

Męż­czy­zna o siwie­ją­cej bro­dzie patrzy, ale nie może nic powie­dzieć.

Nie­po­kój.

Zer­k­nął w lewo, ale cień znik­nął.

Odwró­cił się, sły­sząc nagły łoskot dobie­ga­jący z dzie­dzińca. Tra­wiony pło­mie­niami tron zapadł się w głąb stosu, na któ­rym stał. Dym pomknął ku niebu jak bestia spusz­czona z łań­cu­cha.