Sokół Pustyni. Powieść ebook

An­to­ni Fer­dy­nand Ossen­dow­ski

So­kół Pu­sty­ni

Po­wieść

Re­dak­cja Ewe­li­na Stry­jec­ka-Do­li­wa

Pro­jekt okład­ki Mi­ko­łaj Ja­strzęb­ski

Kon­wer­sja do wer­sji elek­tro­nicz­nej Mi­ko­łaj Ja­strzęb­ski (epub@mi­ko­laj.co)

Opra­co­wa­no na pod­sta­wie wy­da­nia:

Księ­gar­nia św. Woj­cie­cha, Po­znań [1928]

© Co­py­ri­ght for this edi­tion Wy­daw­nic­two LTW

ISBN 978-83-7565-282-6

Wy­daw­nic­two LTW

ul. Sa­wic­kiej 9, Dzie­ka­nów Le­śny

05-092 Ło­mian­ki

tel./faks (022) 751-25-18

www.ltw.com.pl

e-mail: [email protected]

I. Na brzegach Sebkha Azzel Matti

Tam, gdzie na­gie, wy­żar­te przez mkną­cy piach Sa­ha­ry, po­szczer­bio­ne, ja­ło­we, mar­twe góry Ahag­gar two­rzą la­bi­ryn­ty wą­skich przejść i okrą­głe ko­tli­ny, za­wa­lo­ne gła­za­mi i osy­pa­mi sza­rych skał, truch­tem bie­gły trzy hie­ny.

Opusz­czo­ne ku zie­mi, krót­kie, wstręt­ne py­ski, ja­rzą­ce się śle­pia, na­je­żo­na, twar­da sierść na po­tęż­nych kar­kach i cią­gle strzy­gą­ce uszy mó­wi­ły o tym, że dra­pież­ni­ki idą śla­dem, wę­sząc i nad­słu­chu­jąc. Chwi­la­mi za­trzy­my­wa­ły się i dłu­go sta­ły nie­ru­cho­me, bacz­ne, le­d­wie się zna­cząc prę­go­wa­ny­mi cia­ła­mi na bez­barw­nym tle pu­sty­ni, roz­rzu­co­nych wszę­dzie odła­mów skal­nych i ogrom­nych do gła­zów po­dob­nych sza­rych kłę­bów kak­tu­sów.

Na­gle przy­pa­dły, przy­war­ły do zie­mi, wtło­czy­ły się po­mię­dzy ka­mie­nie i za­mar­ły, uszy tu­ląc, marsz­cząc okrut­ne py­ski i mru­żąc złe, żół­te oczy.

Od wschod­nich usko­ków gór zbli­ża­ła się po­su­wi­stym, lecz szyb­kim bie­giem pan­te­ra i mi­gnąw­szy wśród ka­mie­ni cęt­ko­wa­ną skó­rą, zni­kła za kra­wę­dzią pła­skie­go pa­gór­ka.

Po chwi­li roz­le­gło się tęt­nie­nie i zgrzyt ko­pyt, z siłą bi­ją­cych w twar­dą, ka­mie­ni­stą gle­bę. Spo­za nie­wy­so­kich szczy­tów wzgórz wy­rwa­ło się na płasz­czy­znę stad­ko ga­zel.

Na prze­dzie biegł sta­ry ko­zioł z dłu­gi­mi, spi­cza­sty­mi ro­ga­mi, oglą­dał się i z ci­cha po­ry­ki­wał. Pięć sa­mic, le­d­wie do­ty­ka­jąc zie­mi ko­pyt­ka­mi, mknę­ło za nim w prze­ra­że­niu bez­mier­nym.

Bie­gły peł­nym pę­dem, pod­bie­ra­jąc pod brzuch na­raz wszyst­kie nogi, wy­prę­ża­jąc je po chwi­li z siłą i od­biw­szy się od zie­mi, zno­wu za­wi­sa­ły na mo­ment w po­wie­trzu z za­rzu­co­ny­mi w tył gło­wa­mi, wle­piw­szy oczy przed sie­bie w trwo­dze i roz­pa­czy. Ko­zioł zwol­nił bie­gu i prze­ko­naw­szy się, że sa­mi­ce na­bra­ły już peł­ne­go roz­pę­du, prze­pu­ścił je przed sobą i do­pie­ro wte­dy za­czął sa­dzić ol­brzy­mi­mi sko­ka­mi, niby duży ptak, prze­la­tu­ją­cy z gła­zu na głaz, ze szczy­tu na szczyt.

Hie­ny ostroż­nie pod­nio­sły gło­wy, lecz na­tych­miast wtu­li­ły je po­mię­dzy ka­mie­nie. Uj­rza­ły bo­wiem pla­mi­ste­go dra­pież­ni­ka go­nią­ce­go ga­ze­le.

Duża, zwin­na jak wąż pan­te­ra mi­ga­ła na spad­kach wzgórz i mięk­ko ska­cząc przez prze­szko­dy, za­mie­rza­ła prze­ciąć dro­gę ucie­ka­ją­ce­mu sta­du.

Hie­ny pod­nio­sły się i za­czę­ły biec z dala za go­nią­cym zdo­bycz dra­pież­ni­kiem.

Stad­ko zni­kło w ku­rza­wie, uto­nę­ła w niej cęt­ko­wa­na kot­ka, po chwi­li wpa­dły w żół­te ob­ło­ki pia­sku su­ną­ce śla­dem po­ści­gu hie­ny i wszyst­ko umil­kło i scze­zło jak wid­mo.

Ci­sza za­pa­no­wa­ła do­oko­ła, tyl­ko mały, czar­ny pta­szek-pu­stel­nik, ten, co wi­dział nie­jed­ną roz­pacz, nie­jed­ną zbrod­nię i śmierć tu, w ser­cu Sa­ha­ry, spo­koj­nie fru­wał śród ka­mie­ni, szu­ka­jąc prze­nie­sio­nych przez wi­cher na­sion lub wy­peł­za­ją­cych ze swych kry­jó­wek ja­do­wi­tych skor­pio­nów.

Czy do­go­ni pla­mi­sta, po­tęż­na kot­ka lek­kie, chy­że ga­ze­le? Czy wy­nik­nie wal­ka o zdo­bycz po­mię­dzy pan­te­rą a zu­chwa­ły­mi hie­na­mi? O tym opo­wie­dzieć mo­gły­by tyl­ko opa­da­ją­ce i wzno­szą­ce się z lada po­wo­du kłę­by pia­sku, mil­czą­ce gła­zy, co przez ty­sią­ce lat pa­trzą i słu­cha­ją, tyl­ko tkwią­cy pod bla­dym, mar­twym na­mio­tem roz­pa­lo­ne­go nie­ba sęp-włó­czę­ga.

Jak gdy­by po­twier­dza­jąc po­do­bień­stwo ludz­kiej i zwie­rzę­cej na­tu­ry, w oko­li­cach sło­ne­go je­zio­ra Seb­kha Az­zel Mat­ti, tam, gdzie od wie­ków zbie­ga­ją się szla­ki ka­ra­wa­no­we, dą­żą­ce od Fezu, La­gu­atu, Tug­gur­tu i Mu­rzu­ku, wśród ka­mie­ni wy­schłe­go ło­ży­ska rze­ki cza­iło się kil­ko­ro uzbro­jo­nych w ka­ra­bi­ny lu­dzi. O kil­ka­set kro­ków od za­sadz­ki, za piasz­czy­sty­mi pa­gór­ka­mi, z wy­sta­ją­cy­mi z zie­mi rzad­ki­mi ba­dy­la­mi ja­kiejś ro­śli­ny, pa­sło się sześć chu­dych wiel­błą­dów, w któ­rych każ­dy znaw­ca od razu doj­rzał­by naj­droż­sze, rą­cze wierz­chow­ce – me­ha­ri, na­zy­wa­ne przez Tu­are­gów „brać­mi sa­mu­mu”.

– Dwa szla­ki śla­dów prze­cię­ły rów­ni­nę – mó­wił głu­chym gło­sem wy­so­ki, bar­czy­sty Ber­ber, za­sła­nia­jąc usta połą bur­nu­su, aby złe du­chy pu­sty­ni nie wdar­ły się mu do du­szy. – Jed­nym prze­szło dwa­na­ście wiel­błą­dów, dru­gim prze­mknę­ło dzie­się­ciu jeźdź­ców na do­brych wierz­chow­cach.

– Któż by od­wa­żył się za­pu­ścić się tak da­le­ko, pra­wie do Ta­ne­zro­uftu1, na ko­niach?! – za­wo­łał czło­wiek o bia­łej twa­rzy i dłu­gich pło­wych wą­sach. – Przy­wi­dzia­ło ci się, Abd Ka­ra­cie!

– Milcz, Dża­ni! – syk­nął Ber­ber. – Ja się my­lić nie mogę w pu­sty­ni. Czy­tam z niej jak z księ­gi otwar­tej. Sam wiel­ki mah­di tyl­ko mnie chciał mieć za prze­wod­ni­ka…

– Czy ko­nie były pod­ku­te? – za­py­tał inny bia­ły czło­wiek, za­pa­la­jąc faj­kę.

Abd Ka­rat w jed­nej chwi­li sko­czył ku nie­mu i wy­biw­szy faj­kę z rąk, za­wo­łał:

– Dym ła­two zwę­szy dzi­ki zwierz i… dzi­ki czło­wiek! Za­cho­waj­cie ci­szę, a ty, Bar­to, nie pal wię­cej. Słu­chaj­cie! Ko­nie były pod­ku­te, a lu­dzie, któ­rzy sie­dzie­li na nich, nie byli ani Tu­are­ga­mi, ani Ber­be­ra­mi. Ni­g­dzie bo­wiem Al­lah nie po­zwo­lił mi do­strzec dzi­ry­tów.

– Czy wi­dzia­łeś już jeźdź­ców? – rzu­cił py­ta­nie ła­ma­ną arab­ską mową je­den z obec­nych.

– Nie! – od­parł Ber­ber. – Lecz ni­g­dzie nie spo­strze­głem głę­bo­kich dziur w zie­mi, tam, gdzie się za­trzy­my­wa­li jeźdź­cy. Gdy­by mie­li dzi­ry­ty, wbi­ja­li­by je w zie­mię, po­zo­sta­wia­jąc śla­dy. Chcia­łem do­trzeć do ich ostat­nie­go noc­le­gu, lecz mu­sie­li zro­bić wiel­ki prze­bieg, bo przed wie­czor­ną mo­dli­twą nie zdą­żył­bym po­wró­cić, gdy­bym dłu­żej szu­kał ich obo­zo­wi­ska.

– Co my­ślisz o tych lu­dziach, Abd Ka­ra­cie? – za­py­tał Dża­ni.

– Niech Al­lah ma nas w swej opie­ce! – szep­nął Ber­ber. – Oba­wiam się, że jest to So­kół Pu­sty­ni.

– Kto? – za­py­ta­li bia­li lu­dzie.

– So­kół Pu­sty­ni! – po­wtó­rzył Ber­ber gło­sem, w któ­rym brzmia­ły prze­strach i za­chwyt za­ra­zem.

– Opo­wiedz o nim, co wiesz! – rzekł Bar­to.

– Na Al­la­ha Spra­wie­dli­we­go! – żach­nął się Abd Ka­rat. – Nikt w ca­łej Sa­ha­rze ani sło­wa o nim nie pi­śnie, bo każ­de­mu ży­cie jest dro­gie… ija nie po­wiem. Bi­smil­lah! La Ula il­lah… Ma­ho­med, ras­sul Al­lah…

Ber­ber za­czął mru­czeć mo­dli­twy i na żad­ne py­ta­nia nie od­po­wia­dał.

To­wa­rzy­sze Abd Ka­ra­ta nic nie mo­gli do­wie­dzieć się od nie­go o ta­jem­ni­czym So­ko­le Pu­sty­ni.

– Bar­to – rzekł Dża­ni – po­je­dzie­my sami zba­dać oko­li­cę i śla­dy.

– Do­brze! – od­parł ol­brzy­mi Bar­to i wstał, kie­ru­jąc się w stro­nę pa­są­cych się w od­da­li wiel­błą­dów.

Wkrót­ce dwóch jeźdź­ców ru­szy­ło na wschód ku da­le­kim, zę­ba­tym gó­rom, w po­bli­żu któ­rych Ber­ber doj­rzał śla­dy koni i wiel­błą­dów.

Zbli­żał się wie­czór i słoń­ce już za­pa­dać za­czę­ło za ho­ry­zon­tem.

Dża­ni i Bar­to wkrót­ce spo­strze­gli śla­dy i je­cha­li da­lej, ba­da­jąc je. Zna­leź­li wkrót­ce nie­do­pa­łek pa­pie­ro­sa i po­rzu­co­ne pu­ste pu­deł­ko za­pa­łek.

– Bia­li lu­dzie są wśród tych jeźdź­ców… – mruk­nął Dża­ni. – Pa­pie­ro­sy do­bre, egip­skie, za­pał­ki wo­sko­we – tego nie uży­wa­ją tu­byl­cy…

– Stój – szep­nął na­gle Bar­to. – Patrz tam, na gó­rze…

Dża­ni spoj­rzał i na­tych­miast zsu­nął się ze swe­go me­ha­ri, któ­ry z lek­kim ję­kiem po­ło­żył się, ukry­wa­jąc za sobą jeźdź­ca.

Za przy­kła­dem to­wa­rzy­sza po­szedł Bar­to.

Oświe­tlo­ny zło­ci­stosz­kar­łat­ny­mi bły­ska­mi za­cho­dzą­ce­go słoń­ca na zbo­cze góry wjeż­dżał czło­wiek na wspa­nia­łym ko­niu.

Ru­mak szedł w pod­sko­kach, rzu­ca­jąc grzy­wia­stą gło­wą i wy­ma­chu­jąc dłu­gim ogo­nem. Czer­wo­ne rze­mie­nie, ozdo­bio­ne sre­brem i per­ło­wą masą, czer­wo­ne, po­ły­sku­ją­ce me­ta­lem sio­dło sta­no­wi­ły rynsz­tu­nek ko­nia. Mały jeź­dziec w czar­nym bur­nu­sie, za­sła­nia­ją­cym mu gło­wę i twarz, sie­dział za­du­ma­ny, moc­no opie­ra­jąc się o sze­ro­kie, mau­re­tań­skie strze­mio­na. Za ple­ca­mi wi­siał ka­ra­bin, a z pasa zwi­sa­ła krzy­wa sza­bla tu­rec­ka.

Jeź­dziec do­tarł szczy­tu góry i tu się za­trzy­mał. Stał się po­dob­ny do czar­ne­go po­są­gu, od­ci­na­ją­ce­go się ciem­ną syl­wet­ką na pur­pu­ro­wym, już ga­sną­cym nie­bie.

– Bo­ga­ty jeź­dziec! – za­czął szep­tać Bar­to.

– Nie moż­na ta­kie­go opu­ścić. Po­śle­my mu kul­ką i za­bie­rze­my ko­nia, rynsz­tu­nek i broń! Z pew­no­ścią w sa­kwach też coś się znaj­dzie przy ta­kim panu.

– A pew­no! – zgo­dził się Dża­ni, mie­rząc z ka­ra­bi­nu do sto­ją­ce­go na wzgó­rzu jeźdź­ca, lecz ten na­gle ru­szył ko­niem i znikł za szczy­tem góry.

– Psia­krew! – za­wo­łał Dża­ni. – Nie mo­że­my go prze­cież ści­gać w gó­rach na na­szych me­ha­ri?!

– Zwiał nam ten chły­stek, a szko­da! – wes­tchnął Bar­to. – Moż­na by­ło­by się na ta­kim ob­ło­wić!

Cze­ka­li jesz­cze przez kil­ka mi­nut, roz­glą­da­li się i słu­cha­li, lecz ża­den dźwięk nie mą­cił ci­szy wie­czor­nej.

Wkrót­ce po­gna­li wiel­błą­dy do po­zo­sta­łych to­wa­rzy­szy; nie od­na­leź­li ich jed­nak na daw­nym miej­scu, w skryt­ce ło­ży­ska wy­schłe­go uedu2, więc ru­szy­li do obo­zu po­ło­żo­ne­go po­mię­dzy pa­gór­ka­mi po­ro­sły­mi twar­dą, sza­rą tra­wą i zbie­ga­ją­cy­mi ku błot­ni­stym brze­gom je­zio­ra.

Zna­leź­li to­wa­rzy­szy sie­dzą­cych w na­mio­cie do­ko­ła ko­tła z dy­mią­cą się stra­wą.

Gdy Dża­ni opo­wie­dział o spo­tka­niu się z ma­łym jeźdź­cem na bia­łym ko­niu, mil­czą­cy Tu­areg Bu-Ima­ma bły­snął oczy­ma i rzekł:

– Gdy­by kule wa­szych ka­ra­bi­nów wy­le­cia­ły z luf, skie­ro­wa­nych w ma­łe­go czło­wie­ka, wszyst­kie rody Twu­re­gów od Ta­ne­zru­ftu do Mu­rzu­ku pod­nio­sły­by się prze­ciw­ko wam!

– Nie by­ło­by wte­dy bez­piecz­ne­go miej­sca na ca­łej Sa­ha­rze dla was i dla nas! – do­dał mło­dy Ber­ber ibn So­li­ma­na, pod­no­sząc ręce do góry. – Wszę­dzie do­się­gła­by nas ze­msta Tu­are­gów, je­że­li­by on tego ze­chciał!

– Był to So­kół Pu­sty­ni! – szep­nął Abd Ka­rat. – Wi­dzie­li­ście go, więc za­pa­mię­taj­cie go so­bie do­brze, a gdy spo­tka­cie, tro­piąc zdo­bycz, ustąp­cie przed nim, jak ustę­pu­je hie­na przed lwem lub pan­te­rą!

– Opo­wiedz­cie nam o nim! – pro­si­li Bar­to i Dża­ni, lecz lu­dzie o brą­zo­wych twa­rzach oczy opu­ści­li, szep­cąc świę­te imio­na przed­wiecz­ne­go Al­la­ha i sku­tecz­ne na złe przy­go­dy za­klę­cia.

Po dłu­gim mil­cze­niu Abd Ka­rat ode­zwał się:

– Sko­ro zja­wił się tu So­kół Pu­sty­ni, zna­czy to, że nad­cią­ga duża i bo­ga­ta zdo­bycz. So­kół nie na­pa­da po­je­dyn­czych lu­dzi i na małe ka­ra­wa­ny po­dróż­ni­ków. Mu­si­my mieć się na bacz­no­ści, gdyż może zdo­ła­my coś z tego urwać dla sie­bie…

Na tym się roz­mo­wa skoń­czy­ła i wkrót­ce za­le­gła ci­sza, prze­ry­wa­na tyl­ko chra­pa­niem lub bez­ład­nym po­mru­kiem śpią­cych lu­dzi, da­le­kim, płacz­li­wym wy­ciem sza­ka­li, cięż­ki­mi wes­tchnie­nia­mi i par­ska­niem pa­są­cych się w po­bli­żu me­ha­ri. Księ­życ wy­pły­nął już daw­no na czar­ne, głę­bo­kie nie­bo i w bla­dych pro­mie­niach mie­sią­ca pu­sty­nia wy­da­wa­ła się bia­łą, niby śnie­giem po­kry­tą, a za­wsze mar­twą jak bez­gra­nicz­ne płasz­czy­zny noc­nej to­wa­rzysz­ki zie­mi.

Czar­ną pla­mą na bia­łej po­wierzch­ni pu­sty­ni wy­da­wał się na­miot śpią­cych lu­dzi.

Nic nie świad­czy­ło o nie­bez­pie­czeń­stwie, a tym­cza­sem tych sześć za­wi­nię­tych w bur­nu­sy uśpio­nych po­sta­ci było uoso­bie­niem nie­bez­pie­czeń­stwa i zbrod­ni jak hie­ny gra­su­ją­ce w pu­sty­ni, groź­ne i dra­pież­ne.

Był to rok 1906, nie­spo­koj­ny, trwoż­ny rok, gdy wy­ni­kło wiel­kie po­ru­sze­nie wśród wy­znaw­ców Świę­tej Księ­gi.

Po­mię­dzy brze­ga­mi Czer­wo­ne­go Mo­rza a głę­bo­ki­mi wą­wo­za­mi Atla­su, da­le­ki­mi oa­za­mi Ku­fry i ta­jem­ni­czym Tim­buk­tu nie­zna­ni jeźdź­cy śpie­szy­li z wie­ścią, że nowy a po­tęż­ny mah­di – „miecz Al­la­ha” – za­mie­rza ująć w swe dło­nie zie­lo­ny sztan­dar woj­ny z nie­wier­ny­mi.

Licz­ne ka­ra­wa­ny ha­dżów, czy­li tych wy­znaw­ców is­la­mu, któ­rzy od­by­li już piel­grzym­ki do gro­bu Wiel­kie­go Pro­ro­ka, prze­ci­na­ły w róż­nych kie­run­kach Egipt, Pu­sty­nię Li­bij­ską i Sa­ha­rę, roz­no­si­ły po ca­łej pół­no­cy Afry­ki taj­ne roz­ka­zy wo­dzów zbli­ża­ją­ce­go się po­wsta­nia, broń, amu­ni­cję i pie­nią­dze, kry­jąc się przed An­gli­ka­mi, Wło­cha­mi i Fran­cu­za­mi.

Mniej­sze gru­py wiel­błą­dów i koni, nie­ob­cią­żo­nych ła­dun­kiem, z ła­two­ścią prze­śli­zgi­wa­ły się po­mię­dzy po­ste­run­ka­mi i roz­rzu­co­ny­mi pla­ców­ka­mi bia­łych żoł­nie­rzy, do­cie­ra­ły aż do brze­gów Atlan­ty­ku, do la­bi­ryn­tów daw­nej kor­sar­skiej sie­dzi­by – Salé – i za­nu­rza­ły się do ste­pów naj­wspa­nial­szych jeźdź­ców kra­iny Jaha i Lip­ta­ko. Wszę­dzie nie­zna­ni przy­by­sze mie­li na­ra­dy ze star­szy­zną tu­byl­czą i miej­sco­wy­mi ima­ma­mi, świę­ty­mi ma­ra­bu­ta­mi i mę­dr­ca­mi, bie­gły­mi w na­uce i pra­wie Ko­ra­nu, wy­zna­cza­li wo­dzów, da­wa­li wska­zów­ki i rady, usta­la­li czas i miej­sce pierw­sze­go ude­rze­nia na znie­na­wi­dzo­nych bia­łych lu­dzi, wy­zna­ją­cych na­ukę pro­ro­ka Ais­sa3, któ­ry za­mie­rzał przy­nieść na zla­ną łza­mi, po­tem i krwią zie­mię wie­czy­stą mi­łość i po­kój, a nie wie­rząc w po­tę­gę mie­cza, umarł na krzy­żu, po­zo­sta­wia­jąc po so­bie nową zbrod­nię, krzyw­dę i bez­pra­wie.

W ogól­nym za­mie­sza­niu i pod­nie­ce­niu umy­słów, w tu­ma­nie pod­no­szą­cej się nie­na­wi­ści i żą­dzy ze­msty przez ni­ko­go nie­ści­ga­ne za­czę­ły że­ro­wać prze­róż­ne ban­dy lu­dzi dra­pież­nych i wy­stęp­nych. Na­pa­da­ły te ban­dy na słab­sze i nie­licz­ne ka­ra­wa­ny, ra­bo­wa­ły, za­bi­ja­ły męż­czyzn i po­ry­wa­ły ko­bie­ty, sprze­da­jąc je do da­le­kich ha­re­mów lub do ab­dal­lah, po­nu­rych, ohyd­nych dziel­nic roz­pu­sty i śmier­ci. Nie­raz ban­dy­ci wry­wa­li się do ko­czo­wisk Ber­be­rów i Tu­are­gów, do sie­dzib Ara­bów, sze­rzy­li w nich znisz­cze­nie i mord, po­da­jąc się za żoł­nie­rzy ko­lo­nial­nych wojsk, pod­sy­ca­jąc tym nie­na­wiść do Eu­ro­pej­czy­ków i pod­no­sząc prze­ciw­ko nim nowe za­stę­py nie­prze­jed­na­nych, pa­ła­ją­cych ze­mstą wy­znaw­ców wo­jow­ni­cze­go Pro­ro­ka.

Jed­na z ta­kich band za­pa­dła wła­śnie wśród pa­gór­ków, zbie­ga­ją­cych ku Seb­kha Az­zel Mat­ti.

Skła­da­ła się ona z sze­ściu lu­dzi – trzech tu­byl­ców i ty­luż bia­łych, Ber­be­ro­wie, Abd Ka­rat i ibn So­li­man, na­le­że­li do sze­re­gu tych włó­czę­gów, ja­kich moż­na z ła­two­ścią spo­tkać w każ­dym fon­du­ku lub ka­ra­wan­se­ra­ju4. Były to typy, opę­ta­ne przez dżi­na Sa­ma­hi, czy­li po pro­stu przez po­pęd do włó­czę­go­stwa. Lu­dzie ci prze­szli dłu­gą i cięż­ką dro­gę róż­nych prób. Tłu­kli oni ka­mie­nie na szo­sach, pie­kli się żyw­cem jako pa­la­cze przy ko­tłach okrę­to­wych, ko­pa­li stud­nie i ka­na­ły, ni­g­dzie nie za­grze­wa­jąc dłu­go miej­sca, lecz ni­g­dzie nie zna­leź­li uko­je­nia trwa­ją­cej ich żą­dzy cią­głe­go ru­chu i zmia­ny wra­żeń. Na­resz­cie do­szli do le­go­wi­ska pew­ne­go przed­się­bior­cy arab­skie­go, któ­ry do­star­czał prze­wod­ni­ków ka­ra­wa­nom, za­pusz­cza­ją­cym się do Sa­ha­ry. Prze­wod­ni­cy ci, w za­leż­no­ści od wa­run­ków i bo­gac­twa ka­ra­wa­ny, nie­raz do­pro­wa­dza­li po­dróż­nych do osta­tecz­ne­go celu ży­cio­wej wę­drów­ki – do mo­gi­ły, ra­bu­jąc to­wa­ry i wiel­błą­dy i zni­ka­jąc bez śla­du, po do­rę­cze­niu czę­ści zdo­by­czy przed­się­bior­cy. Były to typy od­waż­ne, prze­bie­głe, a z ko­niecz­no­ści umie­ją­ce trzy­mać ję­zyk za zę­ba­mi.

Trze­ci tu­by­lec – Bu-Ima­ma – na­le­żał do szcze­pu Tu­are­gów Ad­rar. Był to pięk­ny mło­dzian o atle­tycz­nej po­sta­wie, a zwin­ny i lek­ki jak śmi­ga­ją­ca wśród ka­mie­ni żmi­ja, miał sze­ro­ko otwar­te oczy dra­pież­ni­ka, a roz­ma­rzo­ne jak u rap­so­da-no­ma­da.

Bu-Ima­ma po­cho­dził z bo­ga­tej ro­dzi­ny, bo na ste­pie po­mię­dzy Ma­bru­kiem a Bam­bą pa­sło się dwa ty­sią­ce wiel­błą­dów i pięć ty­się­cy ba­ra­nów no­szą­cych zna­ki jego rodu, miesz­czą­ce­go się w pięć­dzie­się­ciu du­żych, pa­sia­stych na­mio­tach.

Mło­dzian sły­nął w ca­łym ob­wo­dzie jako zręcz­ny jeź­dziec i strze­lec, lecz bar­dziej dum­ny był Bu-Ima­ma ze swej sztu­ki im­pro­wi­za­tor­skiej, któ­rą za­dzi­wiał i za­chwy­cał wszyst­kich pod­czas zwy­kłych u Tu­are­gów aha­łów, gdy mło­dzież oko­licz­na zbie­ra­ła się ra­zem, urzą­dza­jąc wspól­ne gry, tur­nie­je śpie­wa­ków, bar­dów i szer­mie­rzy – mów­ców. W tej sztu­ce mło­dy Bu-Ima­ma nie znał rów­nych so­bie prze­ciw­ni­ków, więc ogni­ste spoj­rze­nia kra­sa­wic pu­sty­ni, ich wy­ra­zi­ste wes­tchnie­nia i pło­mien­ne wy­zna­nia go­ni­ły za nim.

Na­gle zja­wił się do ko­czo­wi­ska są­sia­dów bla­dy mło­dzie­niec, któ­ry przed kil­ku laty po­rzu­cił oj­czy­ste na­mio­ty i od­je­chał do bia­łych lu­dzi po na­ukę. Te­raz po­wró­cił i od razu zwal­czył Bu-Ima­mę.

Nie umiał on wpraw­dzie, jak jego roz­ro­sły prze­ciw­nik, zła­pać na ar­kan i spę­taw­szy w oka­mgnie­niu, oba­lić i okul­ba­czyć dzi­kie­go mło­de­go wiel­błą­da – ogie­ra, nie mógł prze­bić strza­łą orła w lo­cie, na­dziać na dzi­ryt dwa­dzie­ścia bran­so­let trzy­ma­nych przez pięk­ne dziew­czy­ny w twar­dych, nie­zna­ją­cych drże­nia pal­cach, nie mógł jed­nym za­ma­chem mie­cza prze­ciąć na dwo­je sta­re­go ba­ra­na. Nie mógł tego do­ko­nać bla­dy, chu­dy i sła­by Amar He­dżas, lecz za to, gdy do­szło do tur­nie­ju rap­so­dów i bar­dów, nikt nie uło­żył pięk­niej­szych i bar­dziej na­tchnio­nych, peł­nych po­ry­wu i na­mięt­no­ści pie­śni i ba­jek.

Na pierw­szym aha­le Amar zwy­cię­żył i zdo­był nowe imię „dzwo­nu du­szy”, Bu-Ima­ma od­szedł na dru­gie miej­sce. Pa­li­ła go za­zdrość i nie­na­wiść, a te złe do­rad­czy­nie po­pchnę­ły go do sprzecz­ki, w któ­rej za­bił bla­de­go mło­dzień­ca, prze­biw­szy go dzi­ry­tem.

Rada star­ców wy­da­ła wy­rok ska­zu­ją­cy Bu-Ima­mę na wy­gna­nie.

Od tego cza­su tu­łał się po ca­łej pół­noc­nej po­ła­ci Afry­ki, przy­sta­jąc do róż­nych band i co­raz bar­dziej grzę­znąc w zbrod­ni­czym ży­ciu.

Bia­li byli ludź­mi in­ne­go po­kro­ju, lecz też o du­szach twar­dych, do prze­le­wu krwi i zbrod­ni ła­twych.

„Szul­ca”, jak go na­zwa­li tu­byl­cy, był Niem­cem Schul­zem. Słu­żył w Le­gii Cu­dzo­ziem­skiej, gdzie zra­bo­wał kasę, za­biw­szy sto­ją­ce­go na war­cie żoł­nie­rza, i zbiegł.

Dwaj inni – Po­la­cy: Jan, na­zy­wa­ny przez Ara­bów i Ber­be­rów Dża­nim, i Bar­tło­miej, czy­li Bar­to, byli ucie­ki­nie­ra­mi z Pol­ski, gdzie na­bro­ili coś, o czym nie lu­bi­li roz­po­wia­dać. Przy­byw­szy do Al­gie­ru, usi­ło­wa­li utrzy­mać się na po­wierzch­ni ży­cia, pra­cu­jąc w por­cie, w win­ni­cach lub ko­pal­niach, lecz bę­dąc trak­to­wa­ni po ma­co­sze­mu przez przed­się­bior­ców, cier­pie­li nie­raz głód, aż po­zna­li pew­ne­go Ara­ba, któ­ry na­mó­wił ich do na­pa­du na od­cho­dzą­cą do Tim­buk­tu ka­ra­wa­nę i od tego cza­su pro­wa­dzi­li pro­ce­der zbó­jec­ki na wła­sne ry­zy­ko. Kil­ka razy do­sta­wa­li się w ręce władz jako włó­czę­dzy, lecz po­sia­da­jąc pasz­por­ty, po­tra­fi­li się wy­mi­gać, uda­jąc po­szu­ki­wa­czy skar­bów, ja­kich spo­ro włó­czy się po Al­gie­rii i Ma­ro­ku.

Taka to ban­da, do­wo­dzo­na przez Dża­nie­go, spa­ła te­raz spo­koj­nie w na­mio­cie, czer­nie­ją­cym na pu­sty­ni, za­la­nej bla­dym świa­tłem księ­ży­ca.

Umil­kły ję­kli­we gło­sy sza­ka­li czu­ją­cych zbli­że­nie się dnia, po­kła­dły się wiel­błą­dy, ci­cho po­stę­ku­jąc i le­ni­wie prze­żu­wa­jąc tra­wę.

Nikt nie mógł­by doj­rzeć ob­cej isto­ty, za­glą­da­ją­cej do ma­łej, głę­bo­kiej ko­tli­ny z ukry­tym w niej obo­zem ban­dy­tów.

Isto­ta zaś ta nie tyl­ko zaj­rza­ła do obo­zu, lecz do­czoł­ga­ła się do na­mio­tu i uchy­liw­szy jego połę, dłu­go przy­glą­da­ła się śpią­cym lu­dziom, wzro­kiem oma­ca­ła każ­dy przed­miot i prze­li­czy­ła wiel­błą­dy, któ­re na­wet nie zwę­szy­ły ob­ce­go.

Ta­jem­ni­czy czło­wiek wy­czoł­gał się z po­wro­tem za ota­cza­ją­ce ko­tli­nę pa­gór­ki, gdzie pod­niósł się. Był drob­ne­go wzro­stu, otu­lo­ny w czar­ny bur­nus, prze­pa­sa­ny czer­wo­nym pa­sem, ze zwi­sa­ją­cą krzy­wą sza­blą. Prze­szedł­szy kil­ka­na­ście kro­ków, ci­cho gwizd­nął. Spo­mię­dzy piasz­czy­stych na­sy­pów wy­biegł bia­ły koń.

Jeź­dziec wsko­czył na bo­ga­te czer­wo­ne sio­dło i znik­nął w la­bi­ryn­cie fa­li­stych wzgórz.

Przypisy

1 Ta­ne­zro­uft – „pu­sty­nia pra­gnie­nia i roz­pa­czy”, arab­ska na­zwa po­łu­dnio­wej, po­zba­wio­nej wody czę­ści Sa­ha­ry, któ­rą obec­nie prze­cię­ły eks­pe­dy­cje Re­naul­ta i Ci­tro­ena [wszyst­kie przy­pi­sy po­da­no we­dług wy­da­nia I, od­no­szą się więc one do rze­czy­wi­sto­ści z roku 1928 – przyp. red.].

2 Ued – arab­skie sło­wo ozna­cza­ją­ce rze­kę.

3 Je­zus Chry­stus.

4 Za­jazd w kra­jach mu­zuł­mań­skich.

II. Napad w pustyni

Przez nagą, ka­mie­ni­stą pu­sty­nię po­su­wa­ła się mała ka­ra­wa­na po­dróż­ni­ków. Dwa­na­ście wiel­błą­dów, wy­cią­gnąw­szy dłu­gie szy­je i wparł­szy w da­le­ki ho­ry­zont mę­czeń­skie, bła­gal­ne oczy, kro­czy­ło je­den po dru­gim, niby sznur le­cą­cych żu­ra­wi. Na prze­dzie je­chał sta­ry Ber­ber, zna­ny na Sa­ha­rze prze­wod­nik rzą­do­wy – Jus­suf, za­wi­nię­ty w brud­ny bia­ły bur­nus z kap­tu­rem – ha­ikiem – na­su­nię­tym na oczy. Za nim kro­czył duży wiel­błąd, nio­są­cy na swym grzbie­cie jeźdź­ca o opa­lo­nej, su­ro­wej twa­rzy i ja­snych, sza­fi­ro­wych oczach. Mógł li­czyć so­bie pięć­dzie­siąt lat lub wię­cej, lecz su­cha jego po­stać zdra­dza­ła dużą siłę. Miał na so­bie ubra­nie kha­ki woj­sko­we­go po­kro­ju i Or­der Le­gii Ho­no­ro­wej na pier­si. Do boku wiel­błą­da był przy­tro­czo­ny ka­ra­bin żoł­nier­ski i dłu­gi pa­łasz fran­cu­skie­go ofi­ce­ra.

Da­lej su­nę­ło kil­ka wiel­błą­dów, na­ła­do­wa­nych na­mio­ta­mi, na­czy­niem z wodą, sa­kwa­mi i skrzy­nia­mi z pro­wian­tem i ba­ga­ża­mi. Na sa­mym koń­cu ka­ra­wa­ny ko­ły­sa­ła się na wy­so­kim sio­dle mło­da ko­bie­ta, ubra­na po mę­sku, w heł­mie kor­ko­wym na ja­snych, zło­ci­stych wło­sach. Po­chód za­my­kał uzbro­jo­ny w dłu­gi arab­ski ka­ra­bin, na­ci­na­ny sre­brem, Ber­ber o śmia­łej, okrut­nej twa­rzy, co chwi­la gar­dło­wym, prze­raź­li­wym gło­sem po­krzy­ku­ją­cy na wiel­błą­dy.

– Jus­su­fie! – za­wo­łał Eu­ro­pej­czyk. – Ile dni po­zo­sta­je nam jesz­cze do grzbie­tu Ahag­gar?

Ber­ber zwró­cił do mó­wią­ce­go czar­ną twarz i do­ty­ka­jąc si­wej bro­dy, rzekł:

– Je­że­li Al­lah mi­ło­ści­wy po­zwo­li, sidi, gdy po raz trze­ci słoń­ce za­nu­rzy się do da­le­kie­go mo­rza, roz­bi­je­my na­sze na­mio­ty w wą­wo­zie Ba­rat, gdzie prze­cho­dzi wiel­ka dro­ga ka­ra­wa­no­wa z Ku­fry.

– A pa­mię­taj, sta­ry, za­opa­trzyć się w świe­żą wodę – przy­po­mniał prze­wod­ni­ko­wi po­dróż­nik – bo w Ta­ne­zro­uf­cie znaj­dzie­my tyl­ko za­tru­te źró­dła1.

– Weź­mie­my wodę do wszyst­kich ba­ry­łek i skó­rza­nych wo­rów w In Ra­bir, gdzie tuż przy kub­bie2 sidi Ibra­hi­ma ben Ha­dża try­ska z zie­mi do­bre, zim­ne źró­dło – od­parł Jus­suf, bi­jąc pię­ta­mi zwal­nia­ją­ce­go swój chód wierz­chow­ca.

Ka­ra­wa­na za­czę­ła pod­no­sić się na spad­ki nie­wy­so­kiej grzę­dy ka­mie­ni­stych pa­gór­ków, a gdy z ich szczy­tu uj­rze­li bez­gra­nicz­ną, bie­gną­cą aż do ho­ry­zon­tu płasz­czy­znę, ja­dą­cy z tyłu Ber­ber na­gle ru­szył na­przód i zrów­naw­szy się z prze­wod­ni­kiem, za­czął coś mó­wić, wy­ma­chu­jąc rę­ko­ma i wska­zu­jąc na zie­mię.

– O co cho­dzi Fa­gi­to­wi? – za­py­tał po­dróż­nik.

– Po­wia­da, że spo­strzegł śla­dy pod­ku­tych koni, a te­raz zno­wu me­ha­ri – od­po­wie­dział Jus­suf.

– Z pew­no­ścią ja­kaś ka­ra­wa­na prze­cię­ła nam dro­gę – po­wie­dział spo­koj­nym gło­sem Eu­ro­pej­czyk.

Ber­ber mil­czał dłu­go, słu­cha­jąc ob­ja­śnień Fa­gi­ta, aż za­trzy­mał swe­go wiel­błą­da i gdy po­dróż­nik pod­je­chał do nie­go, szep­nął:– Fa­git do­wo­dzi, że to nie jest ka­ra­wa­na, gdyż śla­dy bie­gną w róż­ne stro­ny. Oba­wiam się, że krę­cą się tu ja­cyś źli lu­dzie. Nie­spo­koj­ne te­raz cza­sy, sidi… Nie trze­ba było wy­ru­szać w tak da­le­ką po­dróż!

– Cóż się nam może przy­tra­fić, Jus­su­fie? – za­py­tał bia­ły czło­wiek, pod­no­sząc ra­mio­na. – Nie wie­zie­my ze sobą żad­nych to­wa­rów, któ­re mo­gły­by zwró­cić na sie­bie uwa­gę złych lu­dzi!

– Wie­zie­my ze sobą naj­więk­szy skarb: mło­dą, pięk­ną bia­łą pa­nią! – szep­nął Jus­suf. – Jest to naj­więk­sza przy­nę­ta dla roz­bój­ni­ków, sidi! Mogą po­rwać ją i sprze­dać do ab­dal­lah lub do ha­re­mu. Kto te­raz uj­mie się za ko­bie­tą, gdy wszyst­ko do­ko­ła wre?!

– Prze­cież Ber­be­ro­wie miej­sco­wych szcze­pów i Tu­are­go­wie zna­ją mnie tu od dwu­dzie­stu lat! – za­wo­łał po­dróż­nik. – Nie mam tu wro­gów, a przy­ja­ciół zna­leźć mogę w każ­dym ko­czo­wi­sku, w każ­dej bled3.

– Miesz­kań­cy pu­sty­ni nie uczy­nią nic złe­go ka­ra­wa­nie ka­pi­ta­na Mo­ty­liń­skie­go4, bo sidi jest spra­wie­dli­wym czło­wie­kiem i zna na­szą mowę le­piej od sta­rych bar­dów szcze­pu. Lecz gra­su­ją tu te­raz obcy lu­dzie – bia­li, Ber­be­ro­wie i Tu­are­go­wie z Ha­ma­da Rhat-Ga­trun i z Li­bij­skiej Pu­sty­ni. Oni nie zna­ją szla­chet­ne­go sidi i mogą na­paść go.

Mo­ty­liń­ski za­my­ślił się, roz­wa­ża­jąc sło­wo sta­re­go prze­wod­ni­ka, gdy na­gle roz­legł się głos Fa­gi­ta:

– Pa­trz­cie! Pa­trz­cie! Pę­dzi ku nam jeź­dziec.

Istot­nie, z da­le­ka w ob­ło­kach pia­sku i drob­ne­go żwi­ru mknął jeź­dziec na bia­łym ko­niu. Pięk­ny ru­mak zda­wał się nie do­ty­kać zie­mi, a gdy do­biegł ka­ra­wa­ny, na­gle sta­nął, głę­bo­ko za­ryw­szy się ko­py­ta­mi w pia­sku.

– Kto je­dzie? – spy­tał w ję­zy­ku Ber­be­rów mały jeź­dziec w czar­nym bur­nu­sie.

Jus­suf na­gle zsu­nął się z wiel­błą­da i bi­jąc po­kło­ny do zie­mi, dłu­go wy­li­czał róż­ne ty­tu­ły:

– Świą­to­bli­wy, wspa­nia­ły, po­tęż­ny sidi, ozdo­bo ro­dza­ju ludz­kie­go, mą­dry w my­ślach, spra­wie­dli­wy w wy­ro­kach, od­waż­ny jak lew, szyb­ki jak so­kół i jak so­kół da­le­ko wi­dzą­cy…

– Dość tego! – nie­cier­pli­wie prze­rwał mu jeź­dziec. – Mów, o co py­tam.

– Ka­ra­wa­na na­le­ży do zna­ne­go w każ­dym ko­czo­wi­sku ka­pi­ta­na Mo­ty­liń­skie­go, któ­ry bada ży­cie i mowę Ber­be­rów-rol­ni­ków i Ber­be­rów-pa­stu­chów, Tu­are­gów i in­nych szcze­pów, szla­chet­ny, wiel­ki sidi – od­parł drżą­cym gło­sem sta­ry prze­wod­nik.

– Znam to imię! – od­parł mały jeź­dziec i zwra­ca­jąc się do po­dróż­ni­ka, rzekł po fran­cu­sku:

– W dro­dze może panu gro­zić nie­bez­pie­czeń­stwo. Pro­szę więc wziąć ten skra­wek pa­pie­ru z roz­ka­zem opie­ki nad ka­ra­wa­ną.

– Dzię­ku­ję! – rzekł Mo­ty­liń­ski. – Chciał­bym jed­nak wie­dzieć, komu za­wdzię­czam po­moc.

– W Sa­ha­rze zna­ją mnie pod na­zwą So­ko­ła Pu­sty­ni – mruk­nął nie­zna­jo­my. – W ży­ciu nie­gdyś inne no­si­łem imię. Nie chciał­bym go jed­nak wy­mie­niać do cza­su… do cza­su, aż zro­zu­mie­ją lu­dzie, do cze­go zdą­żam…

Od­daw­szy kart­kę z arab­skim na­pi­sem, jeź­dziec zro­bił ręką znak po­że­gna­nia i już wspiął bia­łe­go ru­ma­ka, gdy na­gle zdarł go gwał­tow­nie i pod­je­chał do ko­bie­ty, sie­dzą­cej na ostat­nim wiel­błą­dzie.

– Źle… – szep­nął Jus­suf, po­chy­la­jąc się do ka­pi­ta­na. – So­kół Pu­sty­ni doj­rzał pięk­ną nie­wia­stę.

Jed­nak nic złe­go się nie sta­ło. Jeź­dziec dłu­go i ba­daw­czo przy­glą­dał się mło­dej ko­bie­cie, aż mimo woli twarz jej spło­nę­ła ru­mień­cem, a póź­niej, przy­kła­da­jąc pra­wą dłoń do czo­ła, ust i pier­si na znak se­la­mu, rzekł ci­chym gło­sem:

– W tych cza­sach nie­bez­pie­czeń­stwo gro­zi ko­bie­cie na każ­dym kro­ku, pięk­na pani. Czy­ha­ją na nią ze­wsząd lu­dzie o roz­pę­ta­nych żą­dzach. Wszyst­ko może się przy­tra­fić. Gdy­by coś się złe­go pani przy­da­rzy­ło, a by­ła­by po­trzeb­na moja po­moc, ze­chciej pani na zie­mię rzu­cić coś na­le­żą­ce­go do niej – chust­kę, skra­wek we­lo­nu, sza­lu lub ubra­nia… Tego wy­star­czy! Od­naj­dę pa­nią i ura­tu­ję, je­śli będę żył. Chciał­bym wie­dzieć imię pani. Pro­szę o to bar­dzo. Je­stem So­kół Pu­sty­ni…

– Na­zy­wam się Ire­na Ora­now­ska – od­par­ła nie­co zmie­sza­na.

– Na­zwi­sko nie­fran­cu­skie… – za­uwa­żył jeź­dziec.

– Je­stem Po­lką! – ob­ja­śni­ła.

– Krew­na ka­pi­ta­na Mo­ty­liń­skie­go? – za­dał py­ta­nie głu­chym gło­sem.

– Nie! Pra­cu­ję z nim jako prak­ty­kant­ka, wy­de­le­go­wa­na przez Sor­bo­nę – od­po­wie­dzia­ła pan­na Ora­now­ska, uważ­nie przy­glą­da­jąc się jeźdź­co­wi.

– Dzię­ku­ję pani! – rzekł, jesz­cze raz czy­niąc se­lam.

Zno­wu zbli­żył się do ka­pi­ta­na i za­py­tał:

– Czy nie spo­tka­li­ście du­żej ka­ra­wa­ny, pro­wa­dzo­nej przez gó­ra­la Suss, a dą­żą­cej na wschód?

– O świą­to­bli­wy sidi! – za­wo­łał sta­ry Ber­ber. – Spo­tka­li­śmy ją w oko­li­cach In-Sa­lah i dzi­wi­ło mnie, że nie po­szła na wschód, lecz skie­ro­wa­ła się na po­łu­dnie. Sły­sza­łem, że wła­ści­ciel ka­ra­wa­ny…

– Sy­ryj­czyk Ba­zy­lis? – rzu­cił py­ta­nie So­kół Pu­sty­ni.

– Tak się na­zy­wał ten czło­wiek! – po­twier­dził Jus­suf. – Sły­sza­łem, że mó­wio­no tam o Ida­les…

– Dzię­ku­ję! – rzekł jeź­dziec. – Al­lah jau­nek!5

Wspiął ko­nia i po­mknął, a ku­rza­wa pia­sku i ka­mie­ni ukry­ła wkrót­ce i ko­nia, i po­dob­ne­go do czar­ne­go orła jeźdź­ca o mio­ta­ją­cych się zwo­jach bur­nu­su.

Pan­na Ire­na Ora­now­ska z za­cie­ka­wie­niem pa­trzy­ła na od­da­la­ją­ce­go się So­ko­ła Pu­sty­ni. Jesz­cze wi­dzia­ła przed sobą małą, zwin­ną po­stać czło­wie­ka o kru­czych wło­sach, prze­ni­kli­wych, piw­nych oczach, bla­dej, o zło­ci­stym od­cie­niu twa­rzy i pur­pu­ro­wych, dum­nie wy­dę­tych war­gach.

– Ni­g­dy nie sły­sza­łem o tym czło­wie­ku – mó­wił tym­cza­sem do prze­wod­ni­ka zdu­mio­ny ka­pi­tan.

– Nie­daw­no przy­był w na­sze stro­ny – od­parł Ber­ber. – Przed­tem ko­czo­wał w pu­sty­ni, w oko­li­cach Ku­fry i da­lej – na wscho­dzie, sta­wia­jąc swój na­miot na­wet nad prą­dem Wiel­kiej Rze­ki6.

– Opo­wiedz o nim, co wiesz – pro­sił po­dróż­nik.

Ber­ber przy­krył oczy dło­nią i prze­czą­co po­trzą­sał gło­wą.

– Do­brze, ro­zu­miem! – rzekł Mo­ty­liń­ski, któ­ry znał oby­cza­je tu­byl­ców i z ru­chu Jus­su­fa wy­wnio­sko­wał o ta­jem­ni­cy, ota­cza­ją­cej za­gad­ko­we­go jeźdź­ca.

Ka­ra­wa­na ru­szy­ła da­lej.

Gdy po­dróż­ni­cy kil­ka go­dzin póź­niej za­trzy­ma­li się w cie­niu sa­mot­nej, osy­pu­ją­cej się ska­ły i roz­pa­li­li ogni­sko z ko­rze­ni dziw­nej ro­śli­ny, po­sia­da­ją­cej dłu­gie pod­ziem­ne pędy, szu­ka­ją­ce wody na znacz­nej głę­bo­ko­ści pod war­stwą wy­schłej i skrze­płej na ka­mień zie­mi – roz­legł się tu­pot ko­pyt i sze­ściu kon­nych lu­dzi z go­to­wy­mi do strza­łu ka­ra­bi­na­mi oto­czy­ło mały obóz.

– Ręce do góry! – krzy­cze­li. – Ani kro­ku na­przód, bo kulą w łeb!

Ze­sko­czy­li z wiel­błą­dów i za­czę­li się zbli­żać, mie­rząc z ka­ra­bi­nów.

– Je­stem Mo­ty­liń­ski, ro­bię ba­da­nia na­uko­we – oznaj­mił ka­pi­tan.

– Gdy do­sta­niesz kulę, nie bę­dziesz ro­bił żad­nych ba­dań! – za­wo­łał ochry­płym gło­sem Dża­ni, lecz w tej chwi­li sta­ry Jus­suf krzyk­nął do Ber­be­rów na­le­żą­cych do ban­dy:

– Mamy glejt So­ko­ła Pu­sty­ni!

Ka­pi­tan po­dał pa­pier. Ber­be­ro­wie obej­rze­li go sta­ran­nie i na­gle za­czę­li bić uni­żo­ne po­kło­ny.

– Co to za szmat pa­pie­ru? – wark­nął Bar­to. – Tu żad­nych glej­tów być nie może!

– Wara od tych lu­dzi! – mruk­nął groź­nie ol­brzy­mi Bu-Ima­ma, zwra­ca­jąc ku nie­mu swój ka­ra­bin, co za jego przy­kła­dem na­tych­miast uczy­ni­li Abd Ka­rat i ibn So­li­ma­na.

– Niech to wszy­scy dia­bli po­rwą! – wy­rwa­ło się Dża­nie­mu.

– Nie chce­my, aby nam So­kół Pu­sty­ni po­de­rżnął gar­dzie­le jak ba­ra­nom! – rzekł Abd Ka­rat.

Na­past­ni­cy sta­li w nie­pew­no­ści, wa­ha­jąc się i ocią­ga­jąc, aż wsie­dli na swo­je me­ha­ri i od­je­cha­li.

– Bar­dzo ro­man­tycz­na przy­go­da! – rzekł, uśmie­cha­jąc się ka­pi­tan. – Bę­dzie pani mia­ła o czym opo­wia­dać w Pol­sce! Cóż to za po­ten­tat ten mały So­kół?

Pan­na Ire­na nic nie od­po­wie­dzia­ła, lecz raz jesz­cze wy­wo­ła­ła w swej pa­mię­ci zwin­ną po­stać czar­ne­go jeźdź­ca, zro­śnię­te­go z sio­dłem, jego śmia­łą, bla­dą twarz i piw­ne, ba­daw­cze oczy.