Jak pisać, żeby napisać swoją książkę ebook

Projekt graficzny okładki i wnętrza, ilustracje: Patrycja Niewiadomska

Redaktor inicjujący: Barbara Czechowska

Redakcja: Maria Śleszyńska

Redaktor prowadzący: Aleksandra Janecka

Redakcja techniczna: Sylwia Rogowska-Kusz

Skład wersji elektronicznej: Robert Fritzkowski

Korekta: Kamil Kowalski, Irma Iwaszko

© for the text by Mikołaj Marcela

© for this edition edition by MUZA SA, Warszawa 2025

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Żadna część niniejszej publikacji nie może być reprodukowana, przechowywana jako źródło danych i przekazywana w jakiejkolwiek formie zapisu bez pisemnej zgody posiadacza praw.

ISBN 978-83-287-3690-0

You&YA

MUZA SA

Wydanie I

Warszawa 2025

–fragment–

Wszystkim tym, którzy nie wierzą, że kiedyś napiszą swoją wymarzoną książkę

Jak pisać, żeby napisać swoją książkę? Jeśli i ty często zadajesz sobie to pytanie, trzymasz w rękach idealny poradnik dla siebie! Choć już na wstępie mam dla ciebie dwie wiadomości: dobrą i złą.

Ta dobra jest taka, że dziś właściwie każdy nie tylko może napisać książkę, ale ma też duże szanse, by ją wydać. Jest internet, są social media. Zresztą, wystarczy spojrzeć na Wattpada czy Instagram, by przekonać się, że dzielenie się swoją twórczością jeszcze nigdy nie było tak łatwe! Co więcej, dzięki Instagramowi czy TikTokowi masz na wyciągnięcie ręki kontakt z dziesiątkami wydawnictw! Prawdę mówiąc, nigdy tak wielu autorów i autorek nie wydawało tak wielu książek. Pod wieloma względami żyjesz więc w cudownych czasach dla pisarzy i pisarek. Chciałoby się rzec, że wystarczy tylko napisać książkę i sukces mamy w kieszeni!

No dobrze, ale jest też ta zła wiadomość. Z pisaniem książki nie jest tak prosto, jak mogłoby się wydawać. Jeśli czytasz ten poradnik, być może już coś wiesz na ten temat. Wpaść na świetnypomysł to jedno. Do pisania trzeba jednak także odpowiednio się przygotować, mieć pod ręką właściwe narzędzia i schematy, które zawodowym autorom i autorkom ułatwiają pracę. No i konieczna jest determinacja, bez której trudno ci będzie ukończyć książkę i mierzyć się z pojawiającymi się w czasie pracy problemami.

Generalnie rzecz ujmując, są dwie zasadnicze trudności, z którymi mierzą się ludzie marzący o karierze pisarskiej:

1.   Czasami najtrudniej jest im zacząć – napisać pierwsze zdanie lub pierwszych kilka stron (gdy jednak sobie z tym poradzimy, potem wszystko nabiera tempa).

2.   Czasami jednak problemu nie stanowi rozpoczęcie pisania – wiele osób zaczyna wcielać w życie jakiś pomysł, ale praktycznie nigdy nie jest w stanie go zrealizować.

W tym poradniku znajdziesz sprawdzone sposoby na radzenie sobie w obu tych sytuacjach. Od razu tutaj dodam, że jest jeszcze jedno, być może największe wyzwanie, które przed tobą stoi. Gdy już napiszesz swoją książkę, może się okazać, że nie jest dobra. Z czego to będzie wynikało? Z faktu, że z jednej strony brakuje ci teorii (wiedzy), a z drugiej – praktyki (doświadczenia).

Koniec końców pisanie to umiejętność jak każda inna – im więcej wiemy na jej temat i im częściej ją praktykujemy, tym lepiej piszemy.

Brzmi sensownie, prawda?

A teraz najważniejsze: im lepiej przygotujesz się do pisania, tym szybciej skończysz pracować nawet nad najbardziej ambitnym projektem literackim. Chociaż teraz może ci się to wydawać nieprawdopodobne, pisanie twojej książki nie musi trwać dłużej niż miesiąc – i wcale nie mówię o pracy od świtu do zmierzchu!

Czy to jest realne? Można powiedzieć, że wszystko sprowadza się do czterech „K”:

1.   Po pierwsze, chociaż teraz chyba wyda ci się to dziwne, nim zaczniesz pisać, musisz znać KONIEC swojej opowieści, bez tego bardzo łatwo pogubisz się w trakcie pisania.

2.   Po drugie, zanim zaczniesz pisać, konieczne będzie stworzenie KONSPEKTU, który stanie się dla ciebie nieocenionym wsparciem podczas pracy nad książką.

3.   Po trzecie, niezbędna będzie KONSEKWENCJA w pisaniu – jest niemal pewne, że kilkukrotnie najdą cię wątpliwości lub przyjdzie ochota, by rzucić pomysł w diabły, ale właśnie wtedy trzeba być konsekwentnym w działaniu!

4.   Po czwarte, przyda się stały KONTAKT z czytelnikami – warto zadbać o to, by ktoś na bieżąco czytał twoją książkę i dawał ci feedback, co z kolei ułatwi ci redakcję i edycję tekstu, nad którym pracujesz. Do tego tematu jeszcze wrócę.

W tym wszystkim pomogą ci narzędzia, ćwiczenia i pomysły, które znajdziesz w niniejszym poradniku. Oddaję go w twoje ręce przede wszystkim po to, by ułatwił ci nie tylko napisanie książki – będzie on także wsparciem dla wszystkich, którzy chcieliby nauczyć się opowiadać ciekawe, angażujące historie. Tym bardziej że dziś właściwie każdy powinien potrafić to robić. Zapytasz teraz zapewne: jak to każdy?!

Storytelling jako kompetencja jutra

W liceum nigdy nie odrabiałem zadań domowych – szczególnie z języka polskiego. Najczęściej spisywałem je od znajomych na przerwie poprzedzającej lekcję. Wszystko zmieniło się, gdy nasza nauczycielka zaproponowała nam… napisanie opowiadania grozy. Gdy tylko o tym usłyszałem, jak za dotknięciem magicznej różdżki coś we mnie zaiskrzyło. Wróciłem do domu i… zacząłem pisać. Nim się obejrzałem, miałem już szesnaście stron tekstu, przy pisaniu którego bawiłem się znakomicie! Ba, było to na tyle wspaniałe doświadczenie, że napisałem również opowiadania dla czterech kolegów, którym brakowało pomysłu. Zarówno ja, jak i oni dostaliśmy szóstki lub piątki, choć moja nauczycielka dobrze wiedziała, że to ja jestem autorem wszystkich opowiadań. Myślę, że to zrobiła, by nagrodzić mój wysiłek i zachęcić mnie do pisania. A jeśli wziąć pod uwagę fakt, że do dziś napisałem blisko dwadzieścia książek, jeszcze więcej artykułów naukowych, a na koncie mam też scenariusze i teksty piosenek – udało jej się! Śmiało mogę powiedzieć, że bez tamtego zadania domowego nie byłbym poczytnym autorem. Oczywiście do mojego sukcesu prowadziła długa i kręta droga, ale swój początek miała ona na tamtej lekcji polskiego.

No właśnie, każda historia gdzieś się rozpoczyna. Mogłem to napisać wprost, ale mogłem też o tym opowiedzieć. Okazuje się bowiem, że sprawnie opowiedziana historia potrafi zdziałać znacznie więcej niż suche fakty:

   zachęca do działania,

   pomaga w utrzymaniu uwagi naszych odbiorców,

   wpływa na lepsze zapamiętanie przez nich tego, co mówimy lub piszemy.

Od kilku już lat storytelling – czyli opowiadanie historii – wymienia się wśród najważniejszych kompetencji przyszłości.

Osoby, które potrafią to robić, nie tylko mają przed sobą karierę pisarską, ale z powodzeniem odnajdą się też w marketingu, polityce, dziennikarstwie czy w rolach przywódczych. W świecie krótkich nagrań i ulotnych relacji na social mediach prawdziwą potęgę daje zdolność snucia opowieści, która przyciągnie uwagę odbiorców na dłużej niż kilka sekund. Zacytuję tu słowa Olgi Tokarczuk z przemowy noblowskiej: „Ten, kto ma i snuje opowieść – rządzi”. Bo też nasza historia nie jest niczym innym jak siecią różnych opowieści.

A my kochamy wciągające historie! To właśnie dlatego niemal wszyscy czytamy Harry’ego Pottera i Igrzyska śmierci, uwielbiamy powieści Jennifer L. Armentrout, Alice Oseman, Weroniki Marczak czy Marty Łabęckiej. Oglądamy Heartstoppera, Arcane i Stranger Things, słuchamy piosenek Taylor Swift i Lany Del Rey lub gramy w Fortnite’a i Red Dead Redemption. Czymś oczywistym jest dziś dla nas, iż historie, które sprawiają, że przejmujemy się losami ich bohaterów i bohaterek, angażują nas emocjonalnie i pochłaniają bez reszty. Często o wiele skuteczniej niż nawet najzabawniejsze tiktoki czy rolki na Instagramie.

Dzieje się tak, ponieważ dobrze opowiedziana historia pozwala czytelnikom i czytelniczkom przeżyć zarówno te pozytywne, jak i trudne emocje bohaterów niczym własne. Innymi słowy, czytanie to dla nas często forma terapii. Ale tylko wtedy, gdy historia jest odpowiednio opowiedziana. Na szczęście po przeczytaniu tej książki będziesz dysponować narzędziami i schematami, które pomogą ci w tworzeniu takich historii. I które sprawdzą się z jednej strony w pracy nad książką, a z drugiej – nad scenariuszem. Bo dlaczego się ograniczać?

Po co w ogóle opowiadamy historie?

Co odróżnia nas – ludzi – od innych istot? Świat ludzi w dużej mierze oparty jest na opowieściach. A dlaczego opowiadamy je sobie od dziesiątek tysięcy lat? Cóż, opowiadanie jest dla ludzkości niczym innym jak najpowszechniejszym sposobem wyjaśniania otaczającej nas rzeczywistości. Gdy o czymś opowiadamy – niezależnie od tego, czy to miłość, śmierć, przyjaźń, czy radzenie sobie z trudnościami życiowymi – próbujemy zrozumieć świat wokół nas. Można powiedzieć, że dzięki opowieściom wszystko nabiera sensu.

Oczywiście historie opowiadamy na różne sposoby. Najczęściej służą nam one do tego, by poznać nas samych – czyli ludzi – ale przecież równie często dzięki dobrze opowiedzianej historii zaczynamy lepiej rozumieć zwierzęta, przyrodę, a także rozmaite zjawiska i procesy: to, jak działa ekonomia i społeczeństwo, co zagraża naszej planecie i z czym wiąże się dzisiejszy kryzys klimatyczny oraz dokąd zmierza współczesna nauka.

Dlaczego o tym wszystkim piszę? Ponieważ dziś opowieści są właściwie wszechobecne, a gdy potrafisz je opowiadać, masz podstawy do tego, by w przyszłości być nie tylko świetnym autorem lub świetną autorką powieści czy scenariuszy, ale także:

   prawnikiem/prawniczką – w końcu w rozprawach sądowych istotne jest przedstawienie spójnej historii tego, jak doszło do danego przestępstwa lub złamania prawa (to także fundament pisania kryminałów, jeśli cię to interesuje!);

   naukowcem/naukowczynią – od najmłodszych lat obcujemy z różnymi podręcznikami i tekstami mniej lub bardziej naukowymi, bo przecież nauka tłumaczy nam świat, opowiadając o nim;

   politykiem/polityczką – fundamentem działania polityków jest przecież zdolność do klarownego komunikowania swoich pomysłów, a przy tym snucia opowieści o lepszej przyszłości dla ludzi.

Lubisz opowieści o Percym Jacksonie? Kręcą cię skandynawskie lub słowiańskie mity? Pytam o to, ponieważ to nie przypadek, że starożytne mity czy średniowieczne eposy nadal są tak bardzo popularne w dzisiejszej kulturze. Współczesne opowieści – zarówno te fikcyjne, jak i naukowe – do pewnego stopnia są spadkobiercami starożytnych mitów. Funkcją mitów było właśnie tłumaczenie otaczającego nas świata w taki sposób, by było nam się w nim łatwiej odnaleźć lub byśmy lepiej zrozumieli samych siebie i ludzi wokół nas. Pod tym względem w opowiadaniu historii na dobrą sprawę nic się nie zmieniło.

Do dziś zasadniczą rolę w uwielbianych przez nas opowieściach odgrywa pewien mit – nazywany monomitem – który z powodzeniem możesz wykorzystać także ty.

Pracując nad swoją książką… ale nie uprzedzajmy faktów! Obiecuję, że powrócimy do tego już niebawem. A na razie czas na kilka ćwiczeń!

* * *

koniec darmowego fragmentuzapraszamy do zakupu pełnej wersji

You&YA

MUZA SA

ul. Sienna 73

00-833 Warszawa

tel. +4822 6211775

e-mail: [email protected]

Księgarnia internetowa: www.muza.com.pl

Wersja elektroniczna: MAGRAF sp.j., Bydgoszcz