Słownik Historyczno-Geograficzny Księstwa Łowickiego. Część II, Zeszyt 2 ebook

łódzkie towarzystwo naukowe

SOCIETAS SCIENTIARUM LODZIENSIS

WYDAWNICTWA — PUBLICATIONS

Bulletin de la Socićtć des Sciences et des Lettres de Łódź

Odczyty

Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń

Szlakami Nauki (publikacje popularnonaukowe)

WYDZIAŁ I — JĘZYKOZNAWSTWA, NAUKI O LITERATURZE I FILOZOFII

Prace Polonistyczne

Rozprawy Komisji Językowej

Zagadnienia Rodzajów Literackich

Prace Wydziału I

WYDZIAŁ II — NAUK HISTORYCZNYCH I SPOŁECZNYCH

Acta Archaeologica Lodziensia (dawniej Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis) Prace z Historii Myśli Społecznej i z Badań Społecznych (ukazywały się w latach 1953—1959) Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych (ukazywał się w latach 1951—1958) Przegląd Socjologiczny

Prace Wydziału II

WYDZIAŁ III — NAUK MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

Acta Anthropologica Lodziensia (dawniej Acta Anthropologica Universitatis Lodziensis) Acta Geographica Lodziensia (dawniej Acta Geographica Universitatis Lodziensis) Biuletyn Peryglacjalny

Societatis Scientiarum Lodziensis Acta Chimica

Prace Wydziału III

WYDZIAŁ IV — NAUK LEKARSKICH

Folia Medica Lodziensia

Prace Wydziału IV

WYDZIAŁ V — NAUK TECHNICZNYCH

Prace Wydziału V

ŁÓDZKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE

SOCIETAS SCIENTIARUM LODZIENSIS

PRACE WYDZIAŁU II — NAUK HISTORYCZNYCH I SPOŁECZNYCH

Nr 40

JAN WARĘŻAK

SŁOWNIK HISTORYCZNO-GEOGRAFICZNYKSIĘSTWA ŁOWICKIEGO

CZĘŚĆ II

Zeszyt 2

MICHOWICE—SŁUPIA

ŁÓDŹ 1967

Adres Łódzkiego Towarzystwa NaukowegoŁÓDŹ, UL. SIENKIEWICZA 29

Printed in Poland

Zakład Narodowy im. Ossolińskich—Wydawnictwo, Wrocław 1967.

Wydanie I. Nakład 450+140 egz. Ark. wyd. 11,10 Ark. druk. 8,75.

Ark. form. Al 11,64. Papier druk. m. gł. kl. III, 70 g, 70x100 z

fabryki papieru w Kluczach. Oddano do składania 19. XII. 1966.

Pod pisano do druku 20. VI. 1967. Druk ukończono w czerwcu 1967.

Nr zam. 988/66. R-53-663 Cena zł 28,—

Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków, Czapskich 4

PRZEDMOWA

Słownik historyczno-geograficzny Księstwa Łowickiego zawiera bogaty materiał dotyczący dziejów wsi, osad i miast Księstwa od najdawniejszych czasów do r. 1864. Zeszyt drugi jest dalszym ciągiem zeszytu pierwszego, wydanego w 1961 r. Zeszyt ten obejmuje nazwy miejscowości od Michowie do Słupii.

Z uwagi na obszerny materiał, objętość prawie wszystkich haseł nieco skrócono w stosunku do zeszytu pierwszego. Jednakże zmiany te i skróty nie mogły iść zbyt daleko ze względu na konieczność utrzymania tego samego charakteru wydawnictwa.

Wykaz używanych skrótów podano w zeszycie pierwszym (s. 19—22). W niniejszym zeszycie uwzględniono w opisach szereg dalszych objaśnień dotyczących słownictwa, miar, wag, pieniędzy, ale pełny ich wykaz zamieszczony będzie w końcowym zeszycie Słownika.

Zaleconego przez recenzentów ujednolicenia miar powierzchni, podanych w łanach, włókach, morgach i prętach oraz w miarach współczesnych (ha), nie dokonano z uwagi na trudność tego zadania, jak i ze względu na to, że w zeszycie pierwszym dane te podano według źródeł, z których czerpano te wiadomości. Na końcu zeszytu trzeciego Słownika będą podane te wiadomości według miar obecnych, gdy chodzi o miary powierzchni, przeliczenie dawnych pieniędzy w stosunku do rubla (sprzed 1914 r.) i ewentualnie — złotego obiegowego z okresu międzywojennego. Ale porównywanie wartości nie da czytelnikowi pełnego obrazu ze względu na różnice siły nabywczej dawnej i dzisiejszej waluty.

Indeks miejscowości zostanie wykonany dla całości wydawnictwa i zamieszczony w zeszycie końcowym.

Autor

[SŁOWNIK]

Michowice — wś, gm. Głuchów, par. Wysokienice, kl. Michowice, pow. Rawa, dziś Skierniewice. W XIV—XVI w. Mnychowice, wś na prawie polskim, obejmowała ogółem 10 ł. i 11/2 źr. Były sadzawki, stawy i lasy (Lvg., 167—168). W 1563, 1573 i 1578 r. wś. miała 10 ł. km. i 2 karcz. (AS, ks. 51, k. 281—284 i ks. 49, k. 248—249). W 1567 i 1580 wś miała 101/2 ł. km., 1 rzem. (AS, ks. 49, k. 212—161 i 478—480), (AS, ks. 49, k. 287—293).

W kl. michowickim w 1644 r. były bory w następujących wsiach: w Michowicach gaj brzozowy niemały, w Chrościechowie brzezina między szlacheckimi granicami, w Byczkach chrusty brzozowe, w Białyninie zapust drzewa różnego gatunku, w Lipcach chrust brzozowy 10 staj, był do niego gajowy, i w Złotej bór młody różnego gatunku drzewa. Stawy zaś: w Michowicach 2 staj, w Grochli powyżej 2 staj, w Janisławicach do 2 staj, w Gzowie 2 staj i w Słupii. Ten ostatni w 1644 r. był pusty (6Aw, 222). W 1685 r. wieś nadal miała 101/2 wł. (a wł. 60 zag.), w tym: włod. na posługę 30 zag., karcz, na szynk 30 zag., do rob. pańsk. 6 wł. 23 zag., pusto leży 3 wł. 7 zag. Podd. 16. Koni 10, wołów 35, krów 35. Czynsz po 27 gr z wł., kur po 2, jaj po 30 szt., owsa czynszowego po 2 kor., wieprzowego cała wś daje 18 gr, owsa gaj. z d. po 1 kor. Innych powinności nie oddają, tylko stróżują we dworze, przy browarze, dają przewody od wsi do wsi dla wywiezienia w pole zboża, oziminy czy jarzyny, do siewu, gdy każą, sieją i sprzątają z pola na pańskim folw. Dzies. wytyczną oddają do kość, w Janisławicach (6Ak, k. 72).

W 1739 r. wś nadal, 101/2 wł. (w 60 zag.), w tym: pusto leży 91/2 wł., a w 1767 r. pusto leży 1 wł. 30 zag. (6An).

W 1785 r. do rob. dw. 8 wł., bez powinności 1 wł. 2 kw., na karb., włod., karcz. 2 kw. Gospod. 14, żon 11, synów 12, cór. 5 — razem 42 dusze. D. 7, stod. 9, zag. 230, wołów 22, koni 12, krów 19. Czynsz z 8 wł. razem 8.4 zł, wieprzowego 18 gr, z ogrodów 9 gr, kur razem 18, kapł. 7, jaj 41/2 kopy, mat 18 szt. Dzies. wytyczna do kość, janisławickiego. Wiecowe sędziemu z włodarzem owsa 1 kor., pieniędzy 3 zł i 1 kapł., owsa sep. 18 kor., owsa gaj. nie dają. Sztukę pola do dworskiego przyłączono, z którego dw. dokłada do hiberny 15 zł co rok. Subsid. charit. na rok 89 zł. Podym. na ratę 50 zł, lenungu nie płacą. We wsi była karcz, o 1 izbie i komorze. Staw mnichowicki pusty i cały zdezelowany (AS, 216, k. 320—322).

W 1789 r. Mnichowice w dzierż. Mikołaja Paklerskiego, dw. z zab. dw., brow., karcz., chał. wiej. z gruntem własnym 11, razem 14 dm. (AS, ks. 74).

Powierzchnia miary nowop. w 1829 r. 600.17 mg. Gr. orny miary magd. 970.114 mg, łąki 120.35 mg, ogr. 26.105 mg, nieużytki 47.98 mg, błota 152.7 mg. Regularnego pomiaru pól nie było. Razem miary magd. 1316.59 mg. Gosp. 23, w tym 1 czynszownik na 6 mg magd.; wś ma 157, a folw. 54 osoby, ogółem ludności 211. Chat 24, stod. 18, obór 16. Wysokość asekuracji 22 050 zł. Koni 21, wołów 38, krów 30, jałow. 32, owiec 53, świń 29, pszczół 6 pni. Czynsz 24.12 zł. Pańsz. do gruntu 108 dni sprzęż., 897 dni pieszych, pańsz. stawowej 28 dni sprzęż., 28 dni pieszych. W naturze dają owsa 29 kor, 22 gar., kapł. 8, kur 18, jaj 270 szt. Podym. 115 zł, szarw. 116 zł, kont. 256.28 zł, składka ogniowa 132.9 zł, składka transport. 8 zł, dla duchownych żyta 28 kor. 233/4 gar., dzies. w gotówce 28.231/2 zł. Składka na nauczyciela 95.15 zł (AS, ks. IV). Spis Ludności z 8 VII 1829 r. wykazał 111 męż., 113 kob., razem 224 mk. (AS, nr 1151).

Folw. Michowice — miał duże stawy zarybione i lasy. W 1512 i 1592 r. tworzył ośrodek klucza, do którego należały: Mnichowice, Jasień, Skoczykłody, Wysokienice, Głuchów, Miłochniewice, Borysław, Reczul, Lnisno, Byczki, Janisławice, Gzów, Drzewce, Lipce, Słupia, Białynin, Mszadła, Złota oraz folw.: Białynin, Mnichowice i Słupia (6Ai). W 1644 r. w Mnichowicach był gaj brzozowy miemały, staw o obszarze ponad 2 staj (6Aw, k. 222). Szynkowano piwa dw. po 1 beczce na tydz. (6Aw, k. 216).

KL w 1685 r. (6Ak), do którego należały te same wioski, z tym że Złota była W dzierżawie.

«Dw. mnichowicki w podwórzu ogrodzonym, z sienią, w niej kominy dwa murowane. Izba mniejsza z piecem zielonym, starym, przy kominie okna w ołów robione, z okiennicami. Podłoga z tarcic. Drzwi do pokoju niedobre, piec zielony przy kominie, okna 3 w ołów, z okiennicami, skąd komórka. Ex opposito jest izba stołowa. Piec w niej zielony, okna niedobre, okiennicami pozawierane. Alkierz z tej izby, w nim kredens, komórka, w sieni wchód na górę. Dach świeżo poprawiony».

Budynek gospodarski pod starym poszyciem. «Ma sień, izbę i izdebkę z piecem starym, okna szklone, niedobre. Izba piekarniana z prostym piecem. Przy piekarni jest obora stara, słupy pogniły, poszycie niedobre. Przy oborze stajnia przestronna. Chlewy dla świń.

Przed tym budynkiem jest domek stary z zawarciem dobrym.

Gorzelnia nad sadzawką w pół dworza z poszyciem starym, za gorzelnią browar z sienią obszerną, w niej piwa robiono. Izba z alkierzem i rostownia, kadź do zalewu. Statki browarne: kocioł, kadzie dwie, drybus, wylewka, kosz, chmielowy lej, skopiec, przecierków dwa, ceber, beczek piwnych 20. Studnia przed browarem. Ozdownia do suszenia słodów. Ogród w ogrodzeniu do pożytku dobry

Gumno w ogrodzeniu żerdziami, w nim stodół trzy. Jedna wielka o 2 bojowiskach, w ścianach i poszyciu naprawy potrzebują. Dwie po jednym bojowisku, mają poszycie nadstarzałe. Spichrz pod starym poszyciem, w ścianach nadwerężony. Sadzawka w gumnie ocembrowana. Wkoło dworu ostrozowanie z drzewa koło sadu. W tym sadzie piwnica niewielka.

Pastewnik folw. mnichowickiego, środkiem jego idzie od grobli rzeka. Jest w nim ogrodów siedem do pożytku i sadzenia kapusty».

Zbiór w kopach w 1685 r.: żyta 121.10, pszenicy 10, jęczmienia 110, owsa 51, grochu 9, rzepaku 12, prosa 30 snopków. Wysiew w 1686 r.: 76.2 kor. żyta. Bydła 37, cieląt 11, świń 41, kur 7, gęsi starych 20 i 17 młodych. W całym kl., 11 wsiach, bez Złotej zostającej w dzierżawie, było 74.20 wł. osianych, w najmie 14.48 wł., wójta 16, pustych 101.45, razem 206 wł. 53 zag.

Czynsz z tych wsi wynosił 898.25 zł. Owsa czynszowego 317 kor., wiecznego 20, gaj. 98 kor., kapł. 137, kur 4281/2, jaj kop. 94.471/2, sn. 51.36 kop., mat 87. Dni sprzęż. 1431/2, pieszych 119 (6Ak). Chłopi posiadali 88 koni, 412 wołów, 422 krów. D. 272.

«Gruntów pszennych w tym kl. nie ma» (6A1).

W 1785 r. browar folw. spustoszały i do użytku żadnego niezdatny, był w dzierż, ks. Wawrzyńca Grocholewskiego, kanonika łow., prób, głuchowskiego, za kontraktem 9-letnim, zaczętym w 1778 r.

Karczmy we wsiach tego kl. pobudowane kosztem grom.

Ogr. 2: I) ogród na «Grodzi» za dworem, w którym pasternaku 17 zag., marchwi 6 zag.; 2) na wsi, w którym kapusty 12 zag., pasternaku 7 zag., marchwi 6 zag.

Łąk 5: 1) Trupień zwana daje siana wozów około 20, 2) Chruśćiehów 30, 3) Stegny 30, 4) na Wysokienicach 6, 5) Lesisko (niedawno wybudowana) 20 wozów, razem siana wozów 106.

Wysiewy w kor.: żyta 110, pszenicy 21/2, jęczmienia 60, owsa 90, grochu 21/2, prosa ćwierci 2, tatarki kor. 4, rzepaku ćwierci 2 (AS, 216, k. 253—254).

KL Mnichowice w 1789 r. w dzierż. Mikołaja Paklerskiego, obejmował wioski: Jasień, Wysokienice, Skoczykłosy, Głuchów, Miłochniewice, Janisławice, Lnisno, Borysław, Byczki, Michewice. Liczył razem gosp. roln.: męż. 196, ich żon 190, syn. do 15 lat 171, od 15 lat 96, cór. 222; komor.: męż. 67, kob. 88, syn. 42, cór. 32; żebraków: męż. 21, kob. 32, syn. 6, cór. 4; służących: męż. 31, kob. 1, cór. 7, ogółem 1206 dusz (AS, ks. 94, s. 37—67).

Din. w tej wsi było: dw., brow., karcz., chał. wiej. o 1 gosp. 11, razem 14 dm. (AS, ks. 74). Stan zab. dobry. Wymiar asekuracji 35 150 zł.

Folw. Michowice w 1821 r. obejmował 1744.56 mg magd. i 7.95 mg pod zab., czyli 1751.151, tj. 797.221 mg miary nowop. Role orne 904.163, łąki 314.111, pastw. 511.104, ogr. 13.161, nieużytki 0.117, zab. 7.95 mg magd. Pod.: podym. 15 zł., szarw. 12zł, składka ogniowa 269.27, w tym z mł. 29 zł, kont. 543.16 zł. Dzies. 184.21 zł. Zasiewy folw. w kor. i gar.: pszenica 10.26, żyto 108.10, jęczmień 41.31, owies 96.16 (AS, ks. IV, k. 71—72).

W 1829 r. kl. michowicki wydzierżawiony został Józefowi Laskowskiemu wg kontraktu z 31 I 1826 r., przez Komisję Województwa Mazowieckiego, spisanego 15 lutego t. r. przez Komisję Rządową Przychodów i Skarbu, a zatwierdzonego na lat 6, tj. do r. 1832 z obowiązkiem opłacania:

z folw.: Miechowice — 4530.02, Lnisno—1218.28,

Skoczykłody — 725.06, Janisławice— 1035.13, razem — 7509.19

z mł. Grochul 1170.22

z propinacji we wsiach: Miechowice, Wysokienice, Jasień pod

Wysokienicami, Skoczykłody, Lnisno, Borysław, Janisławice,

Byczki włącznie wyszynku nadzwyczajnego ogółem:

z rybołówstwa dzikiego w stawie przy mł. Grochul.... 12.00

za daniny ze wsi: Borysław 158.22

Janisławice 218.17

Jasień pod Wysokienicami 137.14

Lnisno 174.27

Miechowice 149.25

Skoczykłody 78.24

Wysokienice 349.01 1267.10

za pańszczyznę ze wsi Borysław 813.06

Byczki 84.00

Janisławice 868.00

Jasień pod Wysokienicami 424.00

Lnisno 1491.18

Miechowice 445.16

Skoczykłody 166.12

Wysokienice 1940.24 6233.06

Razem 20481.00 złp

płatnych w ratach 4 po 5120 złp.

Potrąciwszy od tej sumy nadwyżkę opłaty w podatkach i ciężarach gruntowych, jaką dzierżawca ponosi nad fundusz w anszlagu na ten cel potrącony, jak bliżej poucza protokół stanu dzierżawy 938.23

Suma zatem dzierżawna wynosi 19 542.07 zł, czyli po 5120 złp na jedną z 4 rat.

Płaci zatem dzierż, więcej, aniżeli w anszlagu strącone 938.23 zł i dlatego należy go w takiej sumie bonifikować, wobec czego dzierż, w 4 ratach spłaca tylko 19542.07 zł. Na zabezpieczenie regularnej opłaty dzierżawnej i wykonanie warunków kontraktowych stawiona jest 17 III 1827 r. przez Laskowskiego kaucja listami zastawnymi w sumie 10 500 zł, która wtedy dopiero zwrócona będzie, gdy dzierż, z przyjętych obowiązków dzierżawnych w zupełności usprawiedliwi się Administracji Księstwa Łowickiego (podpisał) Philipp’s i Mazaraki (AS, ks. 11, k. 64—70).

W 1864 r. wś liczyła 42 gosp. i 1336.200 mg obszaru, w tym pl. i ogr. 25.60, rola orna 805.2, zarośla 119.223, pastwiska 285.255, nieużytki 100.260 mg. Stan posiadania: do 5 mg 3 gosp., 5—10 mg 2, 10—15 mg 2, 15—20 mg 3, 20— 30 mg 1, 30—50 mg 19 i jedno 53.289 mg (AS, z akt Kom. Likw. z r. 1864).

Miłochniewice wś, gm. i par. Głuchów, kl. Michowice, dawniej pow. Rawa, dziś Skierniewice.

W 1340 r. wś lokowana na prawie średzkim wraz z Głuchowem. Soł. miał 1 ł. wolny (Lvg., 177). W 1359 r. «Miochnyewicze» (KDw, III, nr 1404). W 1564 r. ł. km. 9, 1. sol. 1, karcz, dz. 2 (ks. 51, k. 281—284). W 1567 r. ł. km. 9 i 2 żr. (ks. 49, k. 212—216). W 1573 r. ł. km. 9, 2 karcz, (ks. 49, k. 248—249). W 1579 — 1581 ł. km. 9'4, (ks. 49, k. 476—480) z tym, że 1580 r. 2 rzem. (ks. 49, k. 476— 480), a w 1581 żadnego (ks. 49, k. 594—597).

W 1682 r. gosp. wiej. 16 (6Ak, k. 73), w 1685 r. obszar wsi wł. 11 zag. 18 (wł. w 60 zag.), w tym: włod. na posługę 30 zag., karcz, na szynk 30 zag., gajownik 10 zag., do rob. pańsk. 3 wł. 20 zag., w najem wielki 1 wł. 41 zag., pusto leżały 5 wł. 17 zag. Podd. 16, koni 4, wołów 14, krów 18. Czynsz 119 zł, gomółkowe po 18 gr, owsa czynszowego po 3 kor. z wł., kur po 9, po 3 kapł., po 120 jaj. Prząść powinni po 4 łok. pańskiej przędzy, sn. dać po 72. Robić po 3 dni, gwałtów po 4 dni z d. Wieprzowego z obednym cała wś dawała 8 zł, brogowego zaś 18 gr. Stróża z d. wynosiła po 5 gr.

W 1768 r. wś w kl. michowickim miała 9 wł. 32 zag. rozległości, 19 gosp., 12 chał., w których posiadaniu było 4 wł. 35 żag. i mieli od 7]/2 zag. do 25 zag. pola, (III E. 37, k. 146). Pańsz. tyg. dni bydlane 7, piesze 12. Roczne: gwałty 48, szarw. 348 dni. Pod. kor.: hiberna na rok 86 zł, pogłówne na ratę 63.25 zł. Pod. do prowentu: lenung na ratę 14 zł, flisowe 4 zł (III, E 37, k. 152—153).

W 1785 r. (AS, 216) — wś miała ogółem 9 wł. 32 zag. (wł. w 60 zag.), w tym: do rob. dw. 1 wł. 2 kw. 15 zag., w najem wielki 1 wł. 2 kw., bez powinności 4 wł. 35 zag., wójt. 1 wł. 20 zag., na karb., włod., karcz, itp. 25 zag. Gosp. 12, żon 10, syn. 9, cór. 6, razem 37 dusz. D. 10, zag. 142, wołów 21, stod. 10, koni 8, krów 16. Czynsz z wł. 1.19 zł. Gomółkowe i wieprzowe 11.23 zł, kurpo 9 z wł,, razem 241/2 szt., kapł. po 3, razem 9, jaj po 2 kopy, razem 51/4 kop., sn. po 72, razem 3.54 kopy, mat po 3, razem 7 szt., przędzy po 4 łok., razem 11 łok., najem wielki z 11/2 wł. — 67 zł. Wiecowe sędziemu owsa 1 kor., pieniędzy 24 gr. Owsa sep. po 3 kor., razem 9 kor., meszne 3 kor. owsa i 3 kor. żyta miary prowent. We wsi była karcz. — chałupa do szynku nowo wybudowana kosztem gromady (AS, 216).

W 1789 r. wś wraz z całym kl. była w dzierż. Mikołaja Paklerskiego, posiadała 14 chał. wiej. z gr. wł., poza tym nie miała żadnych innych dm. (AS, ks. 74). Ludność wykazana wraz z wsią Michowice.

W 1829 r. (AS, ks. IV) wś w ek. Głuchów. Powierzchnia miary nowop. w mg i pr.: gr. orny 1378.65 mg, łąki 55.146 mg, ogr. 19.105 mg, zab. 3.131 mg, zarośla 3.165 mg, drogi i wody 29.126 mg, razem 149.18 mg magd. czyli 679.299 mg nowop. Nadto folw. Głuchów używa tu 38.205 mg nowop. Ilość gosp. 21, nadto 3 czynszown. i 1 karczmarz. Ogółem ludności 174 dusz, chał. 25, w tym 17 db., 4 śr. i 4 złe; stod. 19: db. 13, śr. 6; obór 21: db. 15, śr. 2, złe 4; śpichrze 2 db., chlewów: 8, db. 2, śr. 2, złe 4. Bud. te ubezp. były na sumę 27 300 zł. Koni 16, wołów 45, krów 29, jałow. 34, owiec 102, świń 38, pszczół 2 pnie. Czynsz 89.11 zł, pańsz. do gruntu sprzęż. 364, pieszo 520 dni, tłok 330, stróża 114 dni, pańsz. stawowej sprzęż. 28 dni, pieszo 28 dni. W naturze dają owsa 16 kor. 28 gar., kapł. 9, kur 241/2, jaj 330 szt., sn. wykręć. 234. Podym. 135 zł, szarw. 136 zł, kont. 255.28 zł, składka ogniowa 163.24 zł, składka transport. 8 zł, dla duchownych w gotówce 25.2 zł, w naturze: żyta 11 kor. 20 gar., owsa 11 kor. 20 gar. W księdze IV podano meszne 12 kor. 281/2, gar. żyta i tyleż owsa. Składka na nauczyciela 91.15 zł (tamże, k. 36—37). W Miłochniewicach «podziału regularnego pól nie mają włościanie, lecz obsiewają grunta w miarę spodziewanego pożytku i jak je pod zasiew którego ziarna usposobieni być widzą».

Włościanie czynszownicy, gdy się zmieniają w razie kupna i sprzedaży osad, obowiązani są stosownie do przepisów rządowych opłacać «laudeminium do dominium» w sumie równej półrocznemu czynszowi. Dzies. pod nazwą mesznego dają co rok niejednakowo, a to z każdej ćwierci obsiewanej po 1 ćw. żyta i tyleż owsa (ćw. ma 12 gar.). Do roku takich ćwierci dają 31 żyta i tyleż owsa. Oprócz tego pt. dzies. z gruntów w granicach Głuchowa przez siebie używanych, jak się to z późniejszego śledztwa okazało, co drugi rok, gdyż nie co rok takowe grunta obsiewają, dają żyta po 1 kor. i l/2 kopy słomy prostej. Dzies. ta jest wytyczna i dotychczas nie została zamieniona na pieniężną (AS, ks. IV, k. 36—39).

Ludność 8 VII w 1829 r.: męż. 99, kob. 98, razem 197 (AS, ks. 1151).

W 1864 r. we wsi było 39 gosp. i 874.123 mg rozległości, w tym: rola orna 619.35, zarośla 50.240, pastw. 149.155, nieużytki 54.293 mg. Stan posiadania: 3 gosp. poniżej 5 mg, jedno 15—20 mg, jedno 20—30 mg, 19 powyżej 30 mg. Najzamożniejsze liczyły po 32.262 mg (AS, z akt Kom. Likw. z 1864 r.).

Miedniewice — wś nad rz. Rawką, gm. Skierniewka, par. kl. i pow. Skierniewice, dawniej pow. Rawa. Wś dawna. Arcyb. gnieźn. Wincenty w 1440 r. dał soł. we wsi «Myednyewicze» 4 ł. wolne i łąki: jedną «Mała Brzozowska», drugą między rolami kmiecymi w Małej Brzozowskiej, trzecią na końcu wsi blisko kopca zwaną «Rathaiowicz» i czwartą między łąkami kmieci i strumieniem «Tophola» (Ak, 231).

W XVI w. wś miała 10 k. km., 1 ł. soł., z tym że w 1564 r. 1 mł. o 2 kołach, 3 karcz, dziedz., rzem., 3 ogrod. (AS, ks. 51, k. 281—284), w 1567 r. 1 mł. o 2 koł., 6 rzem., 2 komor. (ks. 49, k. 212—216), w 1573 r. 3 karcz, dz. dziedz., 7 rzem , 3 komor , 1 rzeźnik (ks. 49, k. 248—249), w 1579 r. rzem. 6 (Paw., s. 78—79), w 1580 r. młyn o 2 kołach 1, rzem. 6, kom. 2 (ks. 49, k. 476—480), w 1581 r. 1 mł. o 2 koł., 6 rzem., 2 kom. (ks. 49, k. 594—597).

W 1685 r. 12 wł. (w 72 zag.), w tym: 1 wł. wójt., tamże do rob. 1 wł. 33 zag., prowent dworowi, włod. 36 zag., karczm. 36 zag., gajownik 24 zag., stróż folw. 21 zag., w najmie wielkim 55 zag., na rob. pańsk. 5 wł. 41 zag., pusto leży 58 zag. Podd. 51, koni 20, wołów 103, krów 64. Czynsz z wł. 1.15 zł (6A, k. 68).

W 1739 r. d. os. 18 i 3 wójt., komor 8 i 3 wójt. (6A1).

W 1768 r. wś liczyła 38 gosp., chat 25, na 12 wł. ogólnego obszaru chłopi

użytkowali 5 wł. 63 zag. i posiadali 6—12 zag. (III, E 37, k. 1067).

W 1785 r. rozległość wsi jak dawniej, w tym: do rob. dw. 3 wł., w najem wielki

1 wł. 18 zag., na składowe zostaje 4 wł. 45 zag., wójt. 1 wł., do rob. tamże 1 wł. 33 zag., na karb., włod., karcz, itd. 48 zag. We wsi była karcz. Gosp. 27 i 5, żon 24, syn. 29, cór. 25, razem 110 dusz. D. 29, stod. 28, zag. 204, wołów 49, koni 14, krów 47. Powinności tej wsi: czynszu drobnego z 3 wł. po 3 zł z gomółkowym i wieprzowym 14.722/3 zł, stróżnego 4.5 zł, za łąki puste 26 zł, najmu wielkiego z 1 wł. i 18 zag. 75 zł, razem 119.122/3 zł. Drób czynszowy: kur po 12, razem 57, kapł. 14, jaj 11.55 kóp, sn. wykręcanych ,po 72, razem 5.47 kóp, mat po 6, razem 29, owsa sep. po 3 kor., razem 14 kor., owsa piecowego z domów 25, bo karcz, i włod. nie dają, po 1 kor., razem 25 kor. Żyta dzies. 471/2 kor., z wójtowskich dzies. wytyczna mansjonarzom skierniewickim. Owsa wiecowego sędziemu 2 kor. Do Wisły wywożą z wł. po 14 kor., razem 57 kor. Robocizna: dni sprzęż. z 3 wł. po 6, razem 18 dni w tydz. Dni pieszych z 25 d. po 1 dniu, razem 25 w tydz. Gwałtów walnych z d. 25 po 4 dni, razem 100 dni. Groblę u mł. Rudy naprawić bez dnia powinni. Szarw. 725 dni z 25 d. Stróża dzienna i nocna kolejno. Przędzę dworską, gdy jest, bez dnia oprząść powinni. Chłopi wójtowscy płacą pańsz. wójtowi, zaś wszelką daninę do zamku i przykładają się do daniny chłopom zamk. Taż wś opłacać powinna wg dawnej hiberny: subsid. charit. na rok 185 zł, podym. na ratę 77.15 zł, lenungu na ratę 53 zł, flisowskich na rok 8 zł, na palacza 5 zł. Według dawnych inw. wś ta posiadała 12 wł. w 72 zag., a po lustracji okazało się, że ma (w 72 zag.) wł. 14 i 31 zag., z tego: w robotę do zamku grom, posiadała wł. 9 zag. 12, w najem wielki do czynszu wł. 1 zag. 16, wolnych na 2 radzkich, karcz., włod. i gaj, wł. 1 zag. 6, do wójt, za przywilejem wł. 1, w robociznę wójtowi chłopi wójtowscy mają wł. 1 zag. 33, na składowe do grom, zamkowej zag. 36.

Powinności tej wsi na rzecz zamku:

«Ciż poddani wg dawnych inw. robili do zamku z wł. osiadłej co tydz. po dni sprzęż. 6, z chałup zaś pieszo robili, teraz mają (...) z wł. dni ciągłych 3 i dwie części dnia, z chałup zaś pieszy 1 dzień na zawsze zniesiony i skasowany, a z roli postanowiony. Teraz tylko odrabiają co tydz. z każdej os. wł., a nadto z dostatku łąk posiadanych przez gromadę i z tych pożytkujących po dni sprzęż. 2

1

/

4

oraz pieszych 2

1

/

4

dnia».

«Wł. i 6 zag. wolne są, prócz dni gwałtów walnych odrabiania, lenungu i podatku Rzplitej wypłacania».

«Czynsze wielki i drobny wraz połączone jąko i inne daniny, w czasie pory jesiennej za przykazem radzkich oddają, uporni eksekucję ponoszą».

«Robocizna: dni ciągłych 23

1

/

3

, pieszych 23

1

/

3

na tydz., dni szarw. 717

1

/

2

na rok, gwałtów walnych 134 dni».

«Czynszu rocznie 124.10 zł, kapł. 31

3

/

4

, kur 125

3

/

4

, jaj 25.53

1

/

2

kóp».

«Żyta dziesięcinnego miary prowentowej 30 kor. Owsa sep. 39 kor. 12 gar., wywózki do Wisły 57 kor. Lenungu, flisowego i palaczowego rocznie 119 zł.»

«We żniwa wg dawnego inwentarza narzucono im za dzień po 6 gr, teraz zaś postanowiono, aby każdy gospodarz nie więcej jak na 4 dni miał narzutu, i to za zapłatą przez radzkich, wprzód każdego dnia po 15 groszy daną».

«Stróżę dzienną i nocną odbywają do dworu kolejno»).

«Rowy, gdy tego potrzeba, za gruntami każdy swymi wyrzucają, a od wsi dla uniknięcia własnej szkody grodzą».

«Gdyby dwór nie pretendował wywózki zboża do Wisły, od kor. po 2 zł płacą».

«Hibernę rocznie, podym. w 2 ratach rocznych do skarbu Rzplitej płacą».

«Najmu wielkiego z wł. wg dawnej ustawy 60 zł płacą, groblę u mł. Rudy bez dnia naprawiają».

«Do grom, wsi Samice podd. miedniewiccy z półdziałków 7 w najem wielki tymże oddzielonych czynsz i wszelkie daniny prowentowe jako i podatki Rzplitej składają i oddają».

«Grom, ta uwolniona zostaje na zawsze od gomółkowego, wieprzowego, z łąk pustych płacenia, snopków wykręcanych, mat, przędzy dworskiej przędzenia bez dnia i dla sędziego owsa wiecowego miary prowentowej 2 kor».

«Chłopi wójtowscy z odrabianiem pańsz. do wójta należą, wszelkie natomiast daniny i pod. składają do grom, zamkowej».

«Z ról wójt, dzies. pobierają mansjonarze skierniewiccy».

«Ponieważ wś Miedniewice ma 12

1

/

2

pl. pustych, z których osiedli podd. podziaławszy sobie ogrody, uważają je za swoją własność, Zamek zaś chcąc mieć możliwie dobrze zaludnione osady, przyznaje nowobudującym się na placach tych jednoroczną wolność i dlatego odebrał dawnym poddanym przywłaszczone place» (AS, nr 216, k. 227—229).

Miedniewice — wójt, w dzierżawie spadkobierców Tałzowskiego na mocy przywileju prym. Ostrowskiego z 14 II 1782 r. prawem emfiteutycznym na 40 lat. Kanon roczny do skar. arcyb. 50 zł, a na fabrykę kość, gnieźn. 12 zł.

W 1789 r. (ks. 94, s. 37—63) wójt. Miedniewice. Gosp. 7, żon 7, syn. 16, cór. 9. Komor.: męż. 2, kob. 2, syn. 8, razem 70 dusz, a dm. 38, mianowicie: 1 karcz., 10 chał. wiej. o 2 gosp. z gruntem własnym, zamk. 16 chał, o 1 gosp., 1 ogr. bez gruntu i ogrodu (ks. 74).

W 1829 r. (ks. 111, Ekon. Skier.) wś ma 56 gosp., w tym całorolnych 32, półrolnych 22, ćwierćrolnych 1, og. szkolny, karcz., kowala i pastuchów. Ogółem ludności 386 dusz, w tym 4 do wójtowstwa; chat db. 28, śr. 11, złych 13, stod. db. 13, śr. 21, złych 13, obór db. 10, śr. 14, złych 23. Budowle te ubezpieczone były od ognia na sumę 7425 zł, a wójtostwa na 2400 zł. Koni 46, wołów 112, krów 118, jałow. 104, owiec 142, świń 99, pszczół pni 19. Grunt użyteczny 2635.155 mg, nieużyteczny 102.160 mg miary magd. Obszar: gr. orny 728.197 mg, łąki 116.128 mg, pastw. 190.120 mg, ogr. 158.244 mg, nieużytki 45.186 mg. Razem 1239.275 mg oraz remizy 9.16 mg miary nowop. Czynsze: płacą gotówką z gruntów 1885.5 zł, pańsz. do naddzierżawcy dni ciągłych 1664, ręcznych 832 i do wójt. 1300 dni, podym. 315 zł, w tym 15 zł wójt., szarw. 246 zł, w tym 6 z wójt., kont. 349.9 zł, a wójt. 87.3 zł, dzies. z wójt, żyta 5 kor. 23/4 gar. i 11 kor. z grom. Składka na naucz. 131.15 zł i 5 kor. 14 gar. żyta. Składka na transport włócz. 21 zł, w tym 15 gr z wójt., składka ogniowa 44.161/2 zł grom, i 14.12 z wójt. (AS, ks. I, k. 98—123).

Wg spisu z 8 VII 1829 r. wś ta liczyła 212 męż. i 190 kob., razem 410 oraz 5 Żydów (4 męż. i 1 kob.), ogółem 415 mk. (AS, nr 1151).

W 1864 r. wś posiadała 91 gosp. i 1572.234 mg rozległości, w tym: pl. i ogr. 171.280, rola orna 979.100, zarośla 123.31, pastw, i wygony 206.55, nieużytki 92.60. Stan posiadania: do 5 mg 6 gosp., jedno od 5 do 10 mg, 10—15 mg 23, 15—20 mg 1,20—30 mg 41, najzamożniejsze gospodarstwa posiadały 27.302/5 mg. Około 1885 r. gosp. było 91, obszar 1566.149 mg. Stan posiadania: do 5 mg 6, 5—10 mg 1, 10—15 mg 56, 15—20 mg 6, 20—30 mg 22 i jedno 30.264 mg (AS, z akt Kom. Likw. z 1864 r.).

Mikołajewice — wś, w 1360 r. «Mikolayowicze», zobacz Gągolin.

Modła — wś, par., gm. i ek. Słupia, pow. Rawa, dziś Skierniewice. Osada bardzo dawna.

«Modła» nad rz. Jeżówką (w XIV—XVIII w.), należąca do sufraganii gnieźn., posiadała 9 źr. os., obejmujących 3 ł. Dobra, Modła, Przybyszyce i Rozworzyn były nadane na fundusz sufraganii kość, metropolitalnego gnieźn. (AK, 231).

W r. 1775 było tu 11 dm. wiej. (AS, ks. pob. nr 73, s. 182). Protokół ofiary oraz tab. dm. i ludności z. rawskiej z r. 1789 stan ludności tej wsi podaje wraz z wsią Przybyszyce (zob. Przybyszyce) (AS, ks. 94, s. 37—63).

W 1789 r. tab. dm. pow. rawskiego podaje 16 dm. dla wsi Modła, a to: 1 karcz., 4 dm. o dwóch gospod., w chał. wiej. o 1 gospod. 6 dm., chał, ogrod. 1 dym bez gruntu i ogrodu. Była ona w dzierż. Kazimierza Raczyńskiego (AS, ks. 74).

W 1822 r. wś w ek. Głuchów: ma gosp. 15 i 2 wspólników. Ludności 109 dusz, żab.: chat db. 7, śr. 4, złe 5, stod. db. 8, śr. 5, złe 2, obór db. 7, śr. 3, zła 1. Bud. te były ubezpieczone od ognia na sumę 15 200 zł. Inwentarz żywy: koni 15, wołów 32, krów 29, jałów. 26, owiec 74, świń 30. Wś nie miała pomiaru gruntów, liczono tu ogółem 381/2 kw., wysiewano 60 kor. oziminy: 45 kor. 24 gar. jarzyny, siana zbierano 59 wozów parokonnych. Powinności: wś płaciła z gruntów w gotówce 60.20 zł, robiła pańsz. 1474 dni pieszo. Ciężary gruntowe: podym. 97.15 zł, szarw. 78 zł, kont, liwer. 102.6 zł. Meszne dla duchownych: 4 kor. żyta. Składka na nauczyciela 54.15 zł, składka na transport 4.20 zł. Pańsz. do dworu: 91 dni Stróży. Składka ogniowa 91.6 zł. Daniny w naturze: owsa 13.16 kor.; kapł. 91/2 kur 20, jaj 380 (AS, ks. I i IV). Wś ta wchodziła w skład kl. Słupia i wydzierżawiona była wraz z kl. Antoniemu Bogusławskiemu na okres od 1826 do 1832 r. Opłata dzierż, propinacji tej wsi wynosiła 419.20 zł, za daniny 83.7 zł i za pańsz. 589.25 zł (AS, ks. IV, k. 141—147).

Wg spisu z 8 VII 1829 we wsi tej było 58 męż., 53 kob., razem 111 mk. (AS, nr 1151).

W 1864 r. wś liczyła 563.291 mg, w tym: pl. i ogr. 19.260, rola orna 462.111, zarośla 46.242, pastw, i wygony 7.144, nieużytki 27.134 mg. Stan posiadania 10—15 mg 3 gosp., 20—30 mg 1 gosp., ponad 50 mg 7 gosp. Najmniej 10 mg, a najwięcej 67.287 mg na jedno gosp. (AS, z akt Kom. Likw. z 1864 r.).

Modrzew — wś wcielona w 1346 r. w wś Borysław.

Mokra — wś, gm. Skierniewka, par., kl. i ekon. Skierniewice, pow. Rawa, dziś Skierniewice.

W 1359 r. wś «Mocra» (KDW, III, nr 1404). W 1347 r. arcyb. Jarosław lokował wś na prawie średzkim, wyznaczając na sołectwo co dziesiąty łan wolny. W 1512 r. wś liczyła 36 ł. os. km. i 4 ł. soł., 4 karcz., 36 komor. z ogrod., mł. na stawie, nieduże lasy, wreszcie łąki, które używał folw. Łan miał 3 źr., źr. 4 kw., a kw. 5 zag., razem 60 zag.

W 1564 r. 371. km. i 2 źr., 21. sołt. i 21. spalone, 2 karcz, dz., 4 palące, 5 rzem., 5 komor. (AS, ks. 51, k. 281—284). Przez cały XVI w. wś miała 341. km. i pół źr., 4 ł. sołt. a nadto w 1567 r. 6 rzem., 1 mł. dziedz. o 4 kołach pusty, 5 komor. (AS, ks. 49, k. 212—216). W 1573 r. ł. km. 34 i źr., 1 ł. i 2 źr. sołt., 1 mł. o 2 kolach, 9 karcz., 3 rzem., 3 komor., 4 rzeźn. (AS, ks. 49, k. 248—249). W 1578 r. ł. km. 34 i 1/2 źr., 4 ł. sołt., 1 mł. o 2 kołach, 1 karcz, r., 6 rzem., 4 komor. (AS, ks. 49, k. 287—293). W 1579 r. 6 rzem., 5 komor. (Paw., s. 178—179). W 1580 r. 1 tkacz, 6 rzem., 5 komor. (AS, ks. 49, k. 476—480). W 1581 r. 1 mł. o 4 kołach pusty, 6 rzem., 5 komor., (AS, ks. 49, k. 594—597).

W 1685 r, wś miała 39 wł. (w 72 zag.), w tym: wójt, na folw. obróconych 4 wł., do prób, skierniewickiego 1 wł. 1 kw., włod. 2 kw., karcz. 2 kw., «latek» na posługę pańską 12 zag., bednarz na rob. dw. 24 zag., gajownik, co pilnuje boru, 12 zag., w najmie wielkim 3 wł. 13 zag., do rob. pańsk. 11 wł. 71/2 zag., pusto leży 17 wł. 63 zag. Podd. 56, koni 12, wołów 78, krów 76. Czynsz 1.221/2 zł, ogr. 8 po 6 gr. Zbiór z folw. Mokra w 1685 r. w kopach: żyta 39, jęczm. 3.30, owsa 35, konopi 0.2, lnu 2, rzepiku 5. Wysiew w 1686 r. żyta 31 kor. (6Ak, k. 64).

W 1739 r. d. os. 29 i 4 prób., 16 zagr. (6A1).

W 1767 r. chat 39, gosp. 48 i 7 chat i gosp. wójt. (6An), a w 1768 r. wś liczyła 39 wł., 61 gosp., chat 37. Chłopi użytkowali 13 wł. 27 zag. i posiadali 6—30 zag. gruntu (111, E 37, k. 108).

Wś wielka w kl. i par. Skierniewice ćwierć mili na płn. od kość, skierniewickiego (0.84).

W 1785 r. wś duża o obszarze wł. 45 i 33 zag. (wł. w 72 zag.), z czego: na pańsz. 20 wł., na czynsz 3 wł. 15 zag., wolnych na 2 radzkich, karcz, i włod. po 18 zag., na podwłod. i gaj. po 12 zag., razem 1 wł. 24 zag., w zaroślach do karczowania wolnego przez 6 lat 9 wł., na wygony w 4 miejscach po 12 zag., razem 48 zag., do Woli Makowskiej w zarabianie po 48 zag., chłopi prób, mieli 1 wł. 66 zag., chłopi wójt. 6 wł., chłopi wójt, posiadali 2 wł. 48 zag. (AS, nr 216, k. 231). Gosp. 41, 4 prób, i 6 wójt., razem 51., żon 46, syn. 44, cór.17, razem 158 dusz. D. 42, stod. 31, zag. 886, wołów 77, koni 30, krów 59. Czynsz z 131/4 wł. po 3.6 zł, razem 46.12 zł; stróżne, wieprzowe, gomółkowe 13.142/3 zł, z 6 ogr. 18 zł, kur 131/4 z wł., razem 169, kapł. po 3 szt. z wł., razem 393/4, jaj po21/2kopy, razem 33.8 kopy, sn. po 1.12 kopie, razem 15.54 kóp, mat po 6 szt., razem 791/2 szt., najem wielki z 4 wł. 2 kw. po 60 zł, razem 270 zł. Wszystkie wyżej podane powinności wg starego zarządzenia. Podług nowego zarządzenia zaś czynsz wielki i drobny wynosi 323.17 zł 1 szel., dzies. wytyczna miary prowentowej, owsa wiecowego 3 kor., pieniędzmi 3 zł, owsa sep. po 3 kor., razem 393/4 kor., meszne owsa 3 kor., żyta 3 kor., piecowego po 1 kor., razem 39 kor. owsa. Wg nowego zarządzenia owsa sep. 78 kor. i 371/2 gar. Świadczenia pieniężne: subsid. charit. na rok 412 zł, podym. na ratę 121 zł, lenungu na ratę 80 zł, flisowego na rok 12 zł, na palacza 8 zł. We wsi była karczma. Chałupn. prób., wójt, daniny wszelkie płacą wraz z chłopami zamkowymi, rob. odrabiają prób, na prób., a wójt, dla wójta (AS, nr 216).

Dożywotnim dzierżawcą wójt, w Mokrej był Andrzej Migurski na mocy przywileju prym. Łubieńskiego z 7 X 1779 r. Kanon roczny 34 zł, a na fabrykę kość, gnieźn. 6 zł. Poza tym jest tu drugie wójt, również w dzierżawie Andrzeja Migurskiego na mocy przywileju Ostrowskiego z 9 III 1781 r., mocą którego przywileju do wójt, tego należy 2 zamkowych poddanych również prawem emfiteutycznym na lat 40. Roczny kanon 2 zł i na fabrykę kość, gnieźn. 4 zł. Tenże sam Migurski ma przywilej prym. Ostrowskiego z 7 X 1779 r. na 2 wł. należące przedtem do gromady, również prawem emfiteutycznym do 40 lat. Kanon do stołu arcyb. corocznie 10 zł, a na fabrykę kość, gnieźn. 5 zł.Kapituła zastrzegła, że przywilej ten ma służyć tylko dożywotnio i że wójt, na tych2wł. nie może być na czas dalszy ustanowione.

W 1789 r. wś Mokra do prób, skierniew.; gosp. roln.: męż. 5, kob. 5, syn. 1; czynszownicy: męż. 1, kob. 1, cór. 3; służących: męż. 6, kob. 4; karcz.: 1 męż., 1 kob., 2 syn., 3 cór., razem 32 osób. Wójt. Mokra: 3 męż., 3 kob., 3 syn., 2cór.; komor.: 5 męż., 5 kob., 2 syn., 3 cór.; służący: 3 męż., 1 kob., razem 30 dusz (AS, ks. pob., 94, s. 37—63). Wójt. Mokra: gosp.: 2 męż., 2 kob., 4 syn., 2 cór.; służący: 7 męż., 4 kob., razem 21 dusz. Ludność grom, podana jest razem w kl. skierniewickim. Dm: karcz. 1, chał, wiejsk. o 2 gosp. 2, o 1 gosp. 38, chał, ogr. bez gruntu i ogrodu 1, razem 44 dm. Wójt, w Mokrej: 1 dw. z zab. dw., 3 chał. wiej. o 1 gosp., 2 chał. ogr. bez gruntu i ogrodu. Razem 6 dm. w posesji Antoniego Migurskiego. Drugie wójt. Mokra 1 dw., 2 chał, wiejsk. o 1 gosp., razem 3 dm. w posesji dzierż. Kotyńskiego (AS, ks. pob. 74).

W 1822 r. (ks. III, Ek. Skierniewice) obszar: użyteczny 2528.19 mg miary magd., nieużytecz. 86.119 mg magd., czyli 1192.129 mg miary nowop. Grunt orny 761.68 mg, łąki 75.257 mg, pastw. 254.201 mg, ogr. 61.147 mg, nieużytki 39.156 mg miary nowop., ponadto gaj. 13.204 mg i prób. 96.244 mg miary nowop. Powinności z gruntów gotówką 1887.10 zł (w tym 974.13 zł z zarośli po upływie lat wolnych), pańsz. konna do naddzierż. 1080 dni, piesza 1150 dni. Pod. podym. 260.17 zł, szarw. 211.5 zł, kont. liw. 211.2 zł, dzies.: owsa 26.18 kor., żyta tyleż, składki na nauczyciela 101 zł i żyta 3.29 kor., składka na transport włócz. 17.24 zł. Gosp. 49, w tym: 17 całoroln., 22 półroln., 5 ćwierćroln., 5 ogr., 1 kowal, 1 gaj., ogrody pastuchów, 1 karcz., 5 właśc. należących do prób, skierniewickiego. Ludność: 316 osób. Zab.: chat db. 17, śr. 17, złych 5, stod. db. 14, śr. 15, złych 5, obór db. 14, śr. 17, złych 4, śpichrze 2 db., 2 śr. Inw.: koni 28, wołów 96, krów 80, jałów. 68, owiec 116, świń 39, pszczół 15 pni (AS, ks. I, s. 98—123).

Mokra Lewa: Obszar: łąki 54.293 mg, pastw. 163.96 mg, ogr. 73.73, nieużytki 33.170 mg, grunt orny 613.187 mg, razem 938.219 mg nowop. miary.

Powinności: czynsz 1330.21 zł, pańsz. sprzęż. 1196, ręcznej 1409 dni. Pod.: z folw. 219.13 zł, bez folw. 196.28 zł. Szarw. 160.25 zł, kont. liw. 199.14 zł. Dzies.: owsa 23.14 kor., żyta tyleż. Składka na nauczyciela 88 zł i 3.4 kor. żyta. Składka na transport włócz. 15.6 zł (całorolny płacił 52.2 zł czynszu, pańsz. 52 dni sprzęż. i 52 dni pieszo, podym. 7.22 zł, szarw. 6.9 zł, liw. 7.29 zł. Dzies. 30 gar. żyta i 30 gar. owsa, składka na nauczyciela 3 zł i 4 gar. żyta, składka na transport 4.18 zł). Ilość gosp. 38, w tym całoroln. 14, półroln. 20, ćwierćroln. 4, ogrodn. 3 oraz 2 pastuchy, owczarz i nauczyciel. Ludności ogółem 237 osób, w tym 1 dzierż, i 7 czeladzi. Inw.: koni 23, wołów 79, krów 67, jałów. 86, owiec 126, świń 57, pni pszczół 10.

Zab.: chat db. 12, śr. 9, złych 10, stod. db. 12, śr. 9, złych 9, obór db. 14, śr. 8, złych 9, spichrz db. 1. Bud. te były ubezp. od ognia na sumę 14 857 zł.

Folw. Mokra — obszar: gr. orny 223.160 mg, łąki 22.163 mg, pastw. 74.159 mg, ogr. 2.226 mg, nieużytki 4.99 mg — razem 327.106 mg nowop. Wysiew oziminy 60.24 kor., jarzyny 67.08 kor. Folw. dzierż, na 6 lat Kozłowski za 3378.30 zł, płatnych w 4 ratach po 844.15 zł.

Pod.: podym. 15 zł, szarw. 36 zł, kont. liw. 177.23 zł, składka na nauczyciela 9 zł, składka ogniowa 39.9 zł. W r. 1829 podym. 22.15 zł. Stróża nocna na folw. trwała od zachodu do wschodu słońca (AS, ks. I, s. 98—123; ks. III, k. 254). Zab. dw. były w złym stanie, ubezp. je od ognia na sumę 6500 zł. Wg spisu z 8 VI1 1829 r. we wsi było 311 męż., 297 kob., razem 608 mk.

W 1864 r. Mokra Prawa zajmowała 1192.129 mg obszaru, w tym: pl. i ogr. 61.60, rola orna 761.72, zarośla 75.257, wygony i pastw. 254.201, nieużytki 39.139. Gospod. zaś 49. Stan posiadania: do 5 mg 4 gosp., od 15 do 20 mg 26, ponad 30 mg 15. Na jedno gosp. najmniej 1.193 mg, a najwięcej 32.56 mg. Mokra Lewa 42 gosp. i 1151.275 mg obszaru, w tym: pl. i ogr. 41.259, rola orna 783.125, zarośla 44.9, wygony i pastw. 246.292, nieużytki 35.190 mg. Stan posiadania: do 5 mg 3 gosp., 15—20 mg 23 gosp., 20—30 mg 1 gosp., powyżej 30 mg 14 gosp. Najmniej 1.279, a najwięcej 33.51 mg na jedno gosp.

Po 1886 r. stan posiadania tych wsi przedstawiał się następująco: obszar ogólny a) M. Prawa, b) M. Lewa: a) 1156.38, b) 1152.296, do 5 mg 4 gosp., 5—10 mg 2 gosp., 10—15 mg 1 gosp., 15—20 mg 31 gosp., 20—30 mg 1 gosp., powyżej 30 mg 10 gosp. Najmniej na 1 gosp. 1.12 mg, najwięcej 33.50 mg (AS, z akt Kom. Likw. z 1864 r.).

Mszadła — wś, gm. prokur. Słupia, par. Lipce, pow. Rawa, obecnie pow. Skierniewice. Wieś bardzo dawna.

Arcyb. gnieźn. Jarosław sprzedał w 1361 r. dąbrowę «Lyubyn» za 20 kóp gr praskich Tomaszowi, na miejscu której założył wś «Mschalth» (Lvg., 191.192).

W XVI w. wś miała 15 ł. km., 1 źr. i 1 kw., 21. sołt., nadto w 1564 r. 1 komor., 3 karcz, dz., 12 kom., 1 rzem. (AS, ks. 51, k. 281—284). W 1567 r. 1 rzem. (AS, 1, ks. 49, k. 212—216). W 1573 r. 1 karcz, dz. (ks. 49, k. 248—249). W 1578 r. 1 rzem. (ks. 49, k. 287—293). W 1579 r. 1 rzem. W 1580 r. rzem. (ks. 49, k. 476— 480). W 1581 r. tak samo jak w r. poprzednim (ks. 49, k. 594—597).

W 1685 r. wś ma ogółem 18 wł. 28 zag. (wł. w 60 zag.), w tym: wójt. 2 wł., włod. na posługę 30 zag., do rob. pańsk. 4 wł. 24 zag., karcz, na szynk 15 zag., w najem wielki 2 wł. 11 zag., pusto leży 9 wł. 8 zag. Gosp. 18. Koni 3, wołów 16, krów 15. Czynsz z wł. 1.24 zł. Inne powinności jak wś Lipce. Dzies. pieniężna z ról wójt., a z chłopskich meszne 3 kor. i tyleż owsa z wł. kość, w Lipcach (6Ak, k. 82).

W 1739 r. d. os. 11 i 2 puste, 3 komor.; (6A1). W 1767 r. chat 17, gosp. 19, komor. chat 1, gosp. 3, stod. 141/,..

W 1768 r. obszar wsi 18 wł. 2 kw.; gosp. 15, chat 10, roi. posiadali 15—36 zag. Cała wieś użytkowała 5 wł. 42 zag. (III E 37, k. 121).

W 1785 r. wś miała 18 wł. 2 kw. (wł. w 60 zag.), w tym: do rob. dwór. 2 wł. 2 kw., w najem wielki 1 wł. 3 kw., bez powinności 10 wł. 3 kw., wójt. 3 wł., na karb., włod. i karcz. 2 kw. Gosp. 14, żon 8, syn. 8, cór. 7 — razem 37 dusz. D. 11, stod. 10, zag. 143, wołów 13, koni 11, krów 10. Powinności: Czynsz drobny: gomółkowe, wieprzowe, stróżne 10.28 zł, czynsz z 3 wł. wójt. 90 zł. Kur 25, kura 121/2 zł, razem 10.121/2 zł, kapł. 10 po 251/2 gr., jaj 51/2 kóp po 1 zł, razem 5.15 zł, sn. po 72 szt. z wł., razem 4.48 kopy, mat po 2 szt., razem 8 szt., przędzy po 4 łok., razem 7 łok. Najem wielki z 13/4 wł. po 38.18 zł, razem 67.6 zł. Owsa sep. i piecowego 19 kor., meszne po 3 kor. owsa i żyta prow. Subsid. charit. na rok 120 zł, podym. na ratę 50 zł, lenungu na ratę 26.15 zł. We wsi była karcz., była to chał, na szynk, nowo wybudowana kosztem wsi, o jednej izbie, komorze i stajni (AS, 216, k. 279—280).

W 1789 r. wś w par. i part. Słupia posiadała 30 dym. Karcz. 1, chał. wiej. o 2 gosp. 9, chał. wiej. o 1 gosp. 11, z gr. wł. (AS, ks. pob., nr 74). Słupia, Mszadła, Lipce, Gzów mają ludności: gosp. roln.: męż. 139, kob. 134, syn. do 15 lat 132, syn. od 15 lat 15, cór. 150; komor.: 35 męż., 45 kob., syn. 17, cór. 5; żebraków: 5 męż., kob. 9; służących: 64 męż., 30 kob., razem 770 mk. (ks. 94, s. 37—63).

W 1822 r. gosp. 28 i 11 wspólników, ludności 225 dusz. Chat 29, w tym db. 11, śr. 12, złych 6; stod. 27, w tym db. 8, śr. 121/2, złych obór 26, db. 3, śr. 17, złych 6; spichrzów 3, db. 1, śr. 2. Wysokość asekuracji 28 850 zł. Koni 25, wołów 66, krów 42, jałów. 46, owiec 174, świń 39, pszczół 9 pni. Używali gr. miary nowop. 136 kw. Sieją oziminy 172 kor., jarzyny 85.16 kor., siana zbierają fur parokonnych. Pomiar gruntów nie był jeszcze dokonany. Czynsz 266.4 zł. Pańsz. do gr. 520 dni sprzęż., 520 dni pieszo do naddzierż., stróża 144 dni, tłoki do dw. 318 dni, pańsz. stawowa 60 dni sprzęż. i 60 dni pieszo. W naturze dają: owsa 29.22 kor., kapł. 10, kur 25, jaj 330 szt., sn. wykręcanych 288, przędzy 21 łok. Pod. podym. 172.15 zł, szarw. 144 zł, kont. 144.26 zł, składka ogniowa 173.3 zł, składka na nauczyciela 120.15 zł, składka na transport 8.20 zł. Dla duchownych w gotówce 2.15 zł, żyta 25.16 kor. i tyleż owsa (AS, ks. I, IV, k. 141—147).

Dzierż, kl. Słupia Antoni Bogusławski wg kontraktu z 1 II 1826 r., mocą którego wziął kl. w dzierż, na 6 lat (1826—1832), zobowiązał się płacić z prop. i wyszynku nadzwyczajnego w Mszadle 1881.9 zł, za daniny 157.16 zł, a za pańsz. w tej wsi 751.06 zł (zob. Słupia). Wg spisu z 8 VII 1829 r. męż. 115, kob. 102, razem 217 mk. (AS, nr 1151).

Mszadła, błoto — par. Skierniewice. W 1784 r. przy drodze, jadąc do Trzciany, «między wschodem letnim i zimowym, błoto na kształt sadzawki w polu nazywające się „Mszadła“ pół ćwierci mili od miasta, nie długie, ani szerokie nad staje» (0.84).

W 1864 r. wś w ek. Głuchów, gm. Słupia posiadała 1444.189 mg rozległości, w tym: pl. i ogr. 121.109, rola orna 1285.234, pastw, i wyg. 4.59, nieużytki 33.87 mg. Stan posiadania: 30—50 mg 29 gosp., 205 mg jedno gosp. Najmniej na 1 gosp. przypadało 40 mg, a najwięcej 205 mg. Po 1885 r. gosp. we wsi było 53 i 1454.4 mg obszaru. Stan posiadania: do 5 mg 1 gosp., 5—10 mg 2 gosp., 10—15 mg 4 gosp., 15—20 mg 12 gosp., 20—30 mg 24 gosp., 30—50 mg 10 gosp. i jedno gosp. 205.105 mg (AS, z akt Kom. Likw. z 1864 r.).

Mysłaków, wś nad rzek. Skierniewką, gm. Nieborów, par. Bednary, kl., ek. Kompina, pow. łow., dawniej sochaczewski.

«Mislawkowo» w 1359 r. i 1548 r., «Myslawcowo» (41 b) w 1563 r. W r. 1365 «Mislacowicze», w tym roku arcyb. Jarosław Skotnicki połączył «Mislacowicze» i «Janowicze» w jedną wieś i przeniósł je z prawa polskiego na prawo średzkie, nadając soł. Jankowi, synowi Marcina Nogawki. W 1512 r. wś miała 11 ł. km. os. i 1 źreb, oraz 2 ł. sołt., 2 karcz., duże lasy, mł. wodny na rz. Łupii. Był też drugi mł., lecz w 1510 r. był pusty, zniszczony (Lvg., 75). Arcyb. Piotr Gamrat z Samoklęsk w 1543 r. wś M., mającą 131/2 wł. gr. w dwóch polach, z mł., wójt., z wszelkimi prawami, dochodami, daninami, czynszami, robocizną, z lasami, zaroślami, wodami, bagnami nadał kość. łow. Wartość tej wsi z wszystkimi użytkami oszacowano na 60 zł. Aby jednak ta darowizna nie spowodowała uszczerbku w dobrach stołu arcyb., otrzymał od kap. łow. wś Mystkowice w kl. chruślińskim, mającą 10 wł. bez 1 kw., obfitującą w lasy, łąki i pastw, i wcielił ją do dóbr stół. Wartość tej wsi oszacowano na 40 zł (AK, 231; AS, ks. IX, k. 31).

Inw. z 1548 r. (6Ae) wymienia tę wś wśród dóbr kap. łow. Świadczenia tej wsi wg dawnego zwyczaju płacono do zamku. W 1553 r. było osiedli 45, 1 rzem., mł. 1-koł. (AS, ks. 48, k. 268—271). W 1553 r. 131/4 ł. km., 3 ł. sołt., 2 karcz., mł. 1-koł. (AS, I, ks. 48, k. 291). W 1563 r. 131/2 1. km., 3 ł. sołt., 2 karcz., mł. 1-koł., 5 kom. (AS, I, ks. 48, k. 327).

W 1564 r. 131/4 ł. km., 2 karcz., mł. o 1 kole, 5 komor., 1 ogr., 6 robotn. (AS, I, ks. 48, k. 356). W 1565 r. 121/2 i 1 kw. ł. km., 2 karcz., mł. o 1 kole, 3 rzem. 5 ogrodn., 6 roln. Wś kap. łow. (AS, ks. 48, k. 403—404). W 1567 r. ł. km. 123/4, 1/2 ł spalonego w 1565 r., 4 karcz., mł. dz. o 1 kole, 1 rzem., 3 komor. (AS, I, ks. 48, k. 466). W 1573 r. ł. km. 121/4, 1 ł. pusty, 1 karcz, dz., mł. dz. o 1 kole, 1 rzem. (AS, I, ks. 49, k. 530). W 1579 r ł. km. 131/4, 1 mł. dz., 4 ogr., 1 komor., 1 rzem., 2 rzeźn. (AS, ks. 49, k. 384—386). W 1580 r. ł. km. 13, 1 mł. dz., 4 ogr., 1 komor., 1 kowal, 2 rzeźn. (AS, ks. 49, k. 536—539). W 1581 r. ł. km. 13, 1 kowal, 2 rzeźn. (AS, I, ks. 49, k. 630).

W 1779 r. we wsi obowiązywał system trójpołowy, w każdym polu po 13 wł. ciągłych oprócz przydatków pastw, i innych zarośli. Z tych 13 wł. dw. obsiewał 1 wł., karcz., gaj., ogr., włod. i mielcarz 2 wł. wolne od świadczeń, a 10 wł. uprawiali kmiecie.

W 1789 r. wś kap. łow. w pos. kan. ks. J. F. Rybińskiego. Ludność: gosp. rolni: 57 męż., 57 kob., syn. do 15 lat 43, od lat 15 — 7, cór. 59; komor.: 13 męż., kob. 13, syn. do 15 lat 9, od 15 lat 1, cór. 14; rzem.: 5 męż., 4 kob., syn. do 15 lat 4, cór. 5; czeladź: syn. do 15 lat 16, od 15 lat 12, cór. 12; karcz.: 3 męż., 3 kob., 4 syn. do 15 lat, cór. 2; żebracy: 1 męż., 2 kob.; luźni: 3 męż., 4 kob., razem 178 męż., 175 kob., ogółem ludności 353 osoby (ks. 95 A, s. 223—242). Dni.: dw. z zab., 1 brow., 3 karcz., 3 mł., 4 chał. wiej. o 2 i więcej gosp., 49 chał. wiej. o 1 gosp., 1 chata ogr. bez gr. i ogr. Razem 62 dym. (ks. 95 A, s. 161—178).

Dw. Mysłaków w 1778 i 1779 r. miał 70 różnych sprzętów gosp., w tym 3 wozy z uprzężą, bryka z półkoszkami, 2 pary drabin do zwożenia sn., garniec miedziany zwykły i do pędzenia gorzałki, krata miedz., garniec, kwarta, kwaterka i półkwaterka z białej blachy, kociołek miedziany większy, 2 kociołki dla flisów, 81 nożyc do strzyżenia owiec, 16 motyk, 11 par postronków dla bydła itp., wśród których było 6 krzeseł gdańskich skórzanych, 2 krzesła wyszywane, 4 stoły, 2 szafki, w tym jedna z drzwiczkami, magiel i skrzynia na płótna. Inw. roboczy: klaczy 10, ogiery 2, koni 4 i z przychówku 1778 r. konik i 2 klacze, razem 19. Bydła: byki 2, krów 23, pierwiastek 2, jałowych 4, wołów 4, wołów z 1775 r. 3, z 1776 r. 2, jałoszka 1, z 1777 r. jałoszki 2, z 1778 r. byczków 8, jaloszek 11, razem 62. Owce: baranów 10, macior 296, jałowych 42, owieczek cwejtówek 79, skopów cwejtaków 49, skopów trzeciaków 71, skopów czwartaków 28, przychówek 1778 r. owieczek 121, skopów 157, razem 853 szt. Świnie: kierdów 8, macior 3, kastrówek 3, wieprzów 14, z 1778 r. 12, razem 40 szt. Drób: indyków 14, gęsi 27, kaczek 13, kur 21.

Ogr.: za stod. zasadzony drzewami owocowymi, w którym 6 kwater warzyw różnych, 2 sadzawki, cały ogrodzony chrustami, tuż za rowem drugi ogr. drzew owocowych, a w nim 33 zag. kapusty i kawałek łąki dającej 3 wozy siana, ogrodzony w słupy żerdziami. W końcu wsi od strony Janowic trzeci ogr. zasiany owsem, mający ok. 50 zag., ogrodzony chrustami i czwarty ogr. w borku zasadzony przed 6 laty różnymi drzewkami.

Łąki dawały 345 wozów siana: Konsolacyjna 80 wozów, Kobola Krzywda 40, w Okopach 90, Bycza 20, w Narcie z pastwiskiem 80, w Grudzi za sadem 15 i na Łowiczu 20 wozów.

Role nieciągłe dworskie: pod Nartem 538 zag., Zalesie pod borkiem 752 zag., Zalesie pod Łupią 274 zag., za borkiem przy granicy Zielkowic 1374, w Okopach przy granicy Zielkowickiej 1076, w Maleniu przy granicy Janowickiej pole, na którym można wysiać około 40 kor. zboża i na Zielkowicach 2 wł.

W 1790 r. (AS, XLVIII, ks. 77) dym.: dw., brow., karcz. 3, chał. wiej. o 2 gosp. 2, o 1 gosp. 53, chał. ogr. z ogr. 1, mł. 3, razem 66 dm.

Mysłaków folw. w 1821 r. z wsiami: Mysłaków, Janowice i lasem między Mysłakowem, Arkadią a Bobrownikami oraz mł. Nakwasy i Kapitulny na Bzurze w wieczystej dzierż, ks. Heleny z Przezdzieckich Radziwiłłowej (AS, ks. la, k. 7—8). Kontrowers wsi Bobrowniki z Mysłakowem 1829 r. Ogółem przestrzeni 29.56 mg miary nowop., gr. czystych 29.56 mg. Wysiew inwentarski wynosi: pszenicy 4 kor., żyta 48 kor., jęcz. 25 kor., owsa 44, grochu 1 kor., tatarki 1 kor., prosa 16 gar., rzepaku 16 gar. miary warsz. (AS, ks. II i III).

Mystkowice — wś, gm. Dąbkowice, par. kl. Chruślin, pow. łowicki, dawniej sochaczewski.

W 1359 r. wś «Mislakowicze» podano w dobrach stołu arcyb. (KDW, III, nr 1404). Arcyb. Mikołaj Kurowski w 1406 r. zastawił tę wś za 50 grzywien wójtom: Borszy z Chruślina i Rygerowi z Mystkowic. 17 lat później dopożyczyli jeszcze arcyb. 40 grz. W r. 1456 kap. łow. wykupiła tę wś z rąk wspomnianych wójtów i zatrzymała dla siebie za zgodą arcyb. Jana Sprowskiego, oczywiście do czasu zwrotu wyłożonej na wykup gotówki. Soł. tej wsi już dawniej przeszło na rzecz kap. Pod r. 1478 znajduje się notatka o nadaniu wójt, tej wsi kość, łow. (4 Ha, s. 10—11).

W 1512 r. wś «Myslakowicze» i «Lupy» wraz z mł. należały nadal do kap. Inw. z 1548 r. (6Ae) podał, że Piotr Gamrat wś M., mającą 91/2 wł. wraz z rybakami i innymi użytkami, zamienił z kap. za Mysłaków. W ten sposób Mystkowice wróciły do dóbr stołu arcyb. (AK, 231). W 1552 r. osiedli 17, 1 karcz. W 1553 r. 71/2 ł. km. (AS, ks. 48, k. 268—271). W 1556 r. 1. km. 91/2 i 1 kw., 2 karcz., 1 komor., 1 rybak (tamże, k. 327). Ta sama ilość 1. w 1. 1564, 1565, 1579, 1580 i 1581. W 1564 r. 2 karcz., 1 rybak (tamże, k. 356). W 1565 r. 1 karcz., 2 rybaków (tamże, k. 403—404). W 1567 r. 1. km. 93/4; 1 karcz, dz., 1 komor., 1 kowal, 1 rybak, 1 biedny (tamże, k. 466). W 1573 r. 1. km. 91/4, pół ł. pusto leży, 1 karcz, dz. (tamże, k. 530). W 1579 r. 2 ogr., 1 rzem. (tamże, ks. 49, k. 384—396). W 1580 i 1581 r. 2 ogr. (tamże, ks. 49, k. 630—633 i ks. 49, k. 536—539).

W 1685 r. ogółem 9 wł. (w 20 zag.), w tym: włod. na posługę 2 zag., karcz, na szynk 1 zag., gajownik 1/2 zag., do rob. pańsk. 6 wł. 11/2 kw., w najmie 1 wł. 1 kw., pusto leży 1 wł. 4 zag. Osiadłości podd. 22, koni 6, wołów 36, krów 40. Czynsz z wł. os. po 2 zł, stróżne po 5 gr, wieczne z grom. 18 gr, z ogrodu 1 zł, rybńego 1 zł, najmu tak jak Chruślin. W naturze dają: po 2 kapł., 2 kury, 30 jaj, po 6 łok. przędzy, siem. In. po 1 gar., sń. po 30, mat po 4, drew po 8 wozów. Robią po 6 dni z wł. sprzęż., owsa gaj. po 2.2 kor., gęś za grosz jedną. Dzies. wytyczna wikariuszom kość, chruślińskiego (6Ak, k. 98).

W 1739 r. d. os. 7 i 2 puste, 3 komor. (6A1). W 1767 r. chat 14 i 1 buda, gosp. 16, komor. 4, stod. 14 (6An). W 1768 r. wś nadal miała 9 wł. (wł. 20 zag.), gosp. 19, w tym 5 luźnych, Chat 12. Włość, obsiewali od 2 zag. do 2 kw. Cała wś użytkowała 5 wł. 2 zag. (III, E 37, k. 68).

W 1785 r. wł. 9, w tym: do rob. dw. 1 wł. 1 kw., w najem 3 kw., bez powinności 6 wł. 2 kw., na karb., włod., karczm. 2 kw. Gosp. 12, żon 10, syn. 9, cór. 2, razem 33 dusze. D. 11, stod. 9, kw. 101/2 Gosp.: samotni po 1/2 kw., reszta po 1 kw. Wołów 16, koni 5, krów 18. Powinności: czynsz z 2 wł. po 2 zł, razem 4 zł, stróża po 15 gr, razem 1.5 zł, kur po 2, razem 4 szt., kapł. po 2, razem 4 szt., sn. po 1 kopie, razem 2 kopy, mat po 4, razem 8 szt., gęś za grosz jedną, siem. po 1 gar., razem 2 gar., przędzy po 6 łok., 12 razem, najem wielki z 3 kw. 45 zł. Dzies. wytyczna do kość, w Chruślinie, wiecowe sędziemu 18 gr, owsa gaj. 8, po 21/2 kor., razem 20 kor. Subsid. charit. 160 zł, podym. na ratę 35 zł, lenungu na ratę 15 zł, flisowego na rok 3 zł. We wsi była karcz. (AS, nr 216).

W 1789 r. gosp. rolni: 21 męż., 21 kob., syn. do 15 lat 22, od 15 lat 5, cór. 20; komor. męż. 5, kob. 6, syn. 4 i 2 cór.; czeladź: 4 męż., 3 kob., razem dusz 113 (AS, ks. 95 A, s. 223—242). Dm.: 1 karcz., 20 chał. wiej. o 1 gosp., razem 21 dm. (AS, ks. 95 A, s. 161—178). W 1790 r. (AS, ks. 77) dm.: karcz., chał. wiej. z gr. wł. o 1 gosp. 19, chał. ogr. bez gr. 1, razem 21.

W 1821 r. gr. wiej. miary tutejszej było 228/16 wł. Wysiewali oziminy 45 kor., jarzyny 45 kor. miary warsz. Odrabiali pańsz. 390 dni sprzęż. i 724 dni pieszych. Czynszu i opłat różnych w gotówce 130.15 zł, osepu w ziarnie: owsa 31.8 kor. Daniny w naturze: kapł. 4, kur 4, jaj 4 mendle, sn. na poszycie 2 kopy. Intrata ogólna z pańsz., czynsz w gotowiźnie, osepu i danin wg podania jej dzierżawcom wynosiła: dawniej 1521.6 zł, obecnie (1821 r.) 906.17 zł, a więc mniej o 614.19 zł. Podym. 157.15zł, kont, furażowy 151.29 zł. Składki ogniowe 14.20 zł. Ludność: gosp. roln.: męż. 20, kob. 19, syn. 30, cór. 24; służba: męż. 8, kob. 2, razem 103 osoby. Inw. żywy: koni 15, wołów 35, krów 29, jałów. 27, trzody chlewnej 29. Pańsz. stawowa 20 dni pieszych po 15 gr i 20 dni sprzęż. po 1 zł (AS T, ek. Łowicz, k. 283—285).

W 1864 r. wś Mystkowice liczyła 902.174 mg obszaru, w tym: rola orna 449.250, zarośla 103.268, pastw, i wyg. 263.127, nieużytki 85.129. Najmniej na: jedno gospod. wypadało 35.274 mg, a najwięcej 53.130 mg. Gosp. wś liczyła 14. Około 1887 r. gosp. było 38, rozległość wsi 908.125 mg. Najmniejsze gosp. posiadało 9.103, a największe 23.93 mg (AS, z akt Kom. Likwid. z 1864 r.).

Nakwasy — mł. nad rzeką Skierniewką powyżej folw. Mysłaków, między rowem przekopanym od Skierniewki do Bzury a korytem Skierniewki (MP). Mł. 1-koł., wodny, stary, pod sn. Drzwi do mł. na biegunie ze skoblami i wrzeciądzem, 2 kamienie mączne i 2 koła. Obok chał, drewniana pod sn., do niej drzwi na biegunie bez okucia, z sieni do izby drzwi na zawiasach z klamką i skoblem, wrzeciądzem i haczykiem; w tej sieni dwoje drzwi na biegunach, jedne po lewej ręce z zaporą, drugie do kuchni. W izbie kominek z gliny, piec z cegły, 2 okna z ramami drewnianymi, z izby do komory drzwi na zawiasach zamykane zaporą. Stod. z dylów konstrukcji słupowej kryta sn., z 1 klepiskiem, do niej wrota z tarcic na biegunach. Stajnia wraz z chlewem z drzewa w słupy, pod sn., do niej 2 drzwi bez okucia (AKŁ, varia). Taki stan mł. był w 1779 r.

Niedźwiada — wś, gm. Bąków, kl. i ek. Łowicz, par. Zduny, pow. łow., dawniej gąbiński. «Meczwada» w 1377 r. «Medzwada». Niewątpliwie wś dawna. W 1445 r. «Myeczwyada». Wś na prawie średzkim lokowana miała 22 ł., w tym os. 19 ł. Sołt. miał 2 ł. łąki pod wsią Chąśno koło pola «Korzeń», łąki zwane «Stwy», zarośla i łąki koło pola zwanego «Szelyem» i wolny połów na rzece Słudwii.

W 1548 r. 22 ł. km., 2 ł. sołt., 2 karcz. (6Ae). W 1563 r. obszar taki sam i karcz. 3, komor. 5. (AS, ks. pob. 22, k. 251—268). W 1564 r. 7 zagr. (ks. pob. 48, k. 496). W 1567 r. 211/2 wł. km., 2 ł. sołt., 1 ogr., 2 karcz, (ks. pob. 22, k. 293— 317). W 1. 1579—1580 21 wł. km., 2 wł. sołt.; 6 komor., 1 rzeźnik (ks. pob. 49, k. 418—419). W 1589 r. ł. km. 151/4 i 63/4 spalone, 6 zagr. (ks. pob. 22, k. 504— 506).

W 1685 r. 22 wł. (w 16 zag.) i 2 folwarczne z wójtowskich, włod. na usłudze fol w. 2 kw., karcz, na szynk 1 kw., gajownik na posłudze 2 zag., w najmie os. 1 wł. 1 kw. 2 zag., do rob. pańsk. 5 wł. 3 kw. 11/2 zag., przyłogiem leży 13 wł. 3 kw. 21/2 zag., razem 22 wł. Os. podd. 22, mają 4 konie, 44 woły, 46 krów. Do stawu Karmnika przy spuście stróżują (6Ak, k. 17).

W 1739 r. d. os. 24, komor. 7 (6A1). W 1767 r. chat 28, gosp. 31, w tym karcz, i włod.

W 1768 r. Niedźwiada 24 wł. w 16 zag. Gosp. 27, luźnych 4, z Goleńska 12, chat 24. Wołów 49, koni 21, krów 30, stod. 23. Chłopi używali 18 wł. (III, E 37, k. 25—26).

W 1784 r. «na drodze ze Zdun do Łowicza pod karczmą niedźwiadzką jest grobla nowo sypana długości 2 staj, na której są 3 mosty, idące przez to samo ramię Bzury» (chyba na rzece Przysowa). «Każdy most nie jest dłuższy nad 2l/2 sążnia».

W 1789 r. (AS, ks. 97, s. 273—274) wś ma gosp. roln.: 28 męż., 25 kob.; komor.: 1 męż. i 1 kob.; czeladzi i służących: 10 męż. i 8 kob.; żebraków: 2 kob. Syn. 20 do lat 15, od 15 lat — 10, cór. 26. Razem męż. 69, kob. 62. Ogółem 131 osób. Dm.: 1 dw. z zab. dw., 1 brow., 2 karcz., chał. wiej. z gr. włas. 28, d. rzem. 1. Razem 33 dm. (ks. 97, s. 264—265).

W 1790 r. wś w pos. wdowy Jastrzembskiej: dw., brow., karcz. 2, chał. wiej. o 2 gosp. 4, o jednym gosp. 22, chał. ogr. bez ogr. 2, chał. rzem. 1, razem 37 (AS, ks. 80, s. 147—160).

W 1685 r. (6A1) — folw. Niedźwiada. Zbiór w kop.: żyta 101, pszenicy 14.40, jarki 2, jęczm. 40.30, owsa 43, grochu 5.40, tatarki 1.30, prosa 2. Wysiew w 1686 r.: żyta 65 kor., jęczm. 3. Inw.: krów 37, cieląt 7, świń 8, prosiąt 4, kur 11, kurcząt 20, kapł. 10, gęsi starych 20, gęsi młodych 30, kaczek 16, kacząt 10, indyków 18 starych, młodych 14.

Ogrody: 1) Na Podreszczyńskim pustym w zag. 20 dwojgiem staj jęczmieniem zasianym, 2) Na Słomianiźnie pustym w zag. 24 dwojgiem staj, 10 zag. warzywa, reszta jęczmień. 3) Za stodołą pańską 1 staja jęczmień, 1/2 stajania kapusta. Łąki: 1) Na Zeleniu daje wozów 15. 2) Za Jarzyną koło Ściany wozów 8. 3) Za Iłami za Ugorem wozów 7. 4) Na Klewkowskim wozów 10. Razem wozów 40 siana. Wysiewy z miary warsz. w gar. 32. Żyta 981/4 (98 kor. i ćw.), pszenicy 301/4, jęczm. 36, owsa 14072. grochu 2, tatarki 21/2, prosa 2, razem 3111/2 kor. (AS, nr 216, k. 39).