Nawet jeśli wszystko się skończy ebook

Även om allt tar slut

Copyright © Jens Liljestrand 2021

Published by agreement with Ahlander Agency

Copyright © 2023 for the Polish edition by Wydawnictwo Sonia Draga

Copyright © 2023 for the Polish translation by Elżbieta Ptaszyńska-Sadowska

(under exclusive license to Wydawnictwo Sonia Draga)

Projekt graficzny okładki: Mariusz Banachowicz

Zdjęcie autora: © Fredrik Hjerling

Redakcja: Mariusz Kulan

Korekta: Maria Zając, Iwona Wyrwisz

Tłumaczenie tej książki powstało dzięki wsparciu Swedish Arts Council.

Serdecznie dziękujemy.

ISBN: 978-83-8230-520-3

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione i wiąże się z sankcjami karnymi.

Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując ją, rób to jedynie na użytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawo!

Polska Izba Książki

Więcej o prawie autorskim na www.legalnakultura.pl

WYDAWNICTWO SONIA DRAGA Sp. z o.o.

ul. Fitelberga 1, 40-588 Katowice

tel. 32 782 64 77, fax 32 253 77 28

e-mail:[email protected]

www.soniadraga.pl

www.facebook.com/WydawnictwoSoniaDraga

E-wydanie 2023

1PIERWSZY DZIEŃ RESZTY TWOJEGO ŻYCIA

Kiedy ostatni raz czułem się szczęśliwy, byliśmy na zakupach. Wreszcie zniesiono ograniczenia, pojechaliśmy więc z dziećmi samochodem do centrum handlowego przy rondzie Ikei: salon z elektroniką, inny ze sprzętem AGD, duży supermarket i w końcu sklep, który ona znalazła, ostatni fizyczny z takimi rzeczami, od kiedy wszystko przeniosło się do sieci. Chcieliśmy być na miejscu, znaleźć się w konkretnej przestrzeni, ulec odurzeniu tęsknotą za naszym dzieckiem.

Carola stała w części z wózkami. Jej twarz była pozbawiona wyrazu z poczucia wyobcowania, jak u kogoś, kto wstąpił do świątyni religii, którą wprawdzie zna, ale do której nigdy nie należał, kołysała się ciężko, podczas gdy dzieci mające niedługo zyskać rodzeństwo kręciły się między regałami. Były na nich misie i kocyki w kolorze pastelowego błękitu oraz flamingowego różu, przewijaki, kołyski i łóżeczka, smoczki, olejki i butelki, były laktatory, biustonosze, bluzki i fotele do karmienia, były też drewniane zabawki edukacyjne, elektroniczne nadajniki i odbiorniki, dzięki którym można usłyszeć, czy dziecko się obudziło, albo obserwować je podczas snu i odczytywać temperaturę, a także zawartość dwutlenku węgla w powietrzu wokół niego.

Dzieciaki nagle się zatrzymały pośrodku sklepu. Nie, powiedziały. Tylko spójrzcie! Wskazywały na rzędy słodkich śpioszków i czapeczek, i niepojęcie malutkich skarpetek, w tych małych ubrankach była jakaś kruchość, niemal nie do zniesienia, dzieciaki gładziły materiały, wtykały w nie nosy i wąchały, jakby one były tym maluchem, jakby ich siostra była już z nami, a my spojrzeliśmy wtedy na siebie ponad półkami i się uśmiechnęliśmy, bo dobrze zrobiliśmy, przyjeżdżając do tej szalonej świątyni komercji i zabierając do niej dzieci, żeby zrozumiały, żeby na własne oczy zobaczyły i opuszkami własnych palców poczuły flanelowo-delikatny wiatr, który wkrótce przetoczy się przez nasze życie i zmieni je na zawsze, i nagle usłyszałem, jak mówię bierzcie, co się wam podoba.

Moja rodzina popatrzyła na mnie zdezorientowana, ponieważ właściwie mieliśmy jedynie obejrzeć wózki, tak dla porównania, zanim kupimy używany, zawsze kupowaliśmy z drugiej ręki, Carola wspomniała coś o naszym śladzie węglowym, o kuzynce, której córka właśnie wyrosła ze swoich rzeczy, ale ja powiedziałem proszę, tylko ten jeden raz, bardzo was proszę, weźcie, co chcecie.

Stała w miejscu i patrzyła bezradnie, jak dzieci z pałającymi oczami i wydając pełne zachwytu okrzyki, biorą całe naręcze kocyków i chust do noszenia noworodka, wzięły też dużą matę edukacyjną z szaroniebieskiego kaszmiru, aż w końcu również sama Carola zaczęła się rozglądać i spytała kobietę przy kasie o pieluchy z tetry, materiały organiczne, odzież przyjazną dla środowiska i z certyfikatem Fair Trade. Chciała też wiedzieć, czy są wanienki odrobinę mniej plastikowe i skąd pochodzi bawełna na śliczną poduszkę w kropki, a wszystko, co wybrała, było dwa razy droższe niż reszta. W końcu się roześmiałem i przyprowadziłem duży wózek, a gdy ona stała odwrócona do mnie plecami, wyjąłem telefon i przelałem więcej pieniędzy.

Kiedy kosze były pełne po brzegi, a upojenie wszystkim, co przeurocze i słodkie, przerodziło się w nudne i tępe zadowolenie, ja i ona wróciliśmy do części z wózkami. Teraz nie było już żadnej alternatywy dla francuskiego modelu klasy lux, którego opracowywane przez pięć lat podwozie okazało się najlepsze w testach. Wybraliśmy tkaninę na gondolę, budkę i osłonę przed deszczem, wybraliśmy uchwyt na komórkę, uchwyt na kubek, uchwyt na torbę, wybraliśmy wszelkie dostępne akcesoria.

Kasjerka podliczyła wszystko i w jakiś niepojęty sposób zdołała znaleźć eteryczne słowa, aby przekazać nam informację, że możemy zwrócić wózek i odzyskać pieniądze, gdyby coś się stało. Mimo jej beztroskiego i pogodnego tonu, wystarczy nam tylko drobne zaświadczenie, wszystko jakby się zatrzymało i oczami wyobraźni zobaczyliśmy krew w sedesie, karetkę pędzącą na sygnale, trumienkę, zmęczonego starego ginekologa, który czyści sobie okulary i wypisuje drobne zaświadczenie, żebyśmy mogli przyjechać tu z powrotem i w tej groteskowej świątyni handlu oddać wózek z piękną designerską tkaniną oraz skórzanymi detalami w kolorze koniaku na rączkach, a w powstałej pustce usłyszałem jeszcze, jak dodała szeptem, że w takim przypadku musi to zrobić mama.

Ale również ten niepokój się ulotnił, także ta chwila minęła, i pozostała tylko suma, cyfry na kasowym monitorze, kwota nieznacznie wyższa od ceny mojego pierwszego samochodu.

– Czy rozłożyć płatność na raty? – spytała kobieta z promiennym i zachęcającym uśmiechem, ja zaś rozejrzałem się po sklepie i dopiero teraz dostrzegłem innych ojców, zestresowanego fana piłki nożnej w koszulce kibica, imigranta w wymiętym garniturze, starszego pana w skórzanej kurtce i sklejonych taśmą okularach, i zrozumiałem, że to tak działa, ludzie muszą się zapożyczać na takie rzeczy, muszą spłacać szybkie esemesowe pożyczki, procenty, odsetki, prowizje, kary za opóźnienie, tkwią na swoich małych przedmieściach i z każdą miesięczną pensją spłacają owe pluszaki, kocyki i wózki, i poczułem, jak rośnie we mnie duma.

– Nie, nie – odpowiedziałem, podając kartę. – Płacimy za wszystko od razu.

Carola stała blisko mnie, przyłożyła mi rękę do czoła, jakbym miał gorączkę, i bąknęła, że moglibyśmy sprawdzić jeszcze gdzie indziej, prawdopodobnie w internecie uda się znaleźć prawie nowy wózek, ale jedyne, co czułem i słyszałem w tym momencie, to jej dłonie w moich włosach, jej palce na mojej szyi i czy jest okej, czy jesteś pewien, że to w porządku, dotknęła mnie, w końcu mnie dotknęła, nie pamiętałem, kiedy ostatnio mnie dotykała, spokojnie, kochanie, dam radę, patrzyła na mnie, takiego, jakim byłem w jej oczach w tamtej chwili, kiedy wszystko zostało wybaczone, kiedy wszystko było idealne i tak cholernie zasłużone.

PONIEDZIAŁEK25 SIERPNIA

Między gładką, napiętą na kości czaszki powierzchnią czoła a już gęstymi ciemnymi włoskami jest pokryty meszkiem nieokreślony obszar pośredni, który czasami – zwłaszcza gdy jest ciepło i ciemno jak teraz – przesuwa się ku skroni lub za ucho albo za ciemiączko czy wręcz wędruje do tyłu, na kark. Tam mogę wcisnąć nos i poczuć zapach aksamitnie delikatnej skóry oraz słodkiego mleka w proszku, który po kilku dniach robi się trochę ostrzejszy, prawie jak dojrzewającego sera, dopóki znowu nie umyje się jej do czysta. Ciężar na moich rękach równy opakowaniu świeżo zmielonego ciepłego mięsa, konsystencja surowej kiełbasy luźno upchniętej ostrożnymi dłońmi do osłonki, nic nie jest napięte ani nabrzmiałe, żadnych mięśni, żadnych zgrubień, a w tym odrętwieniu zanikają granice między nią a mną i wszystko staje się oddechem oraz miękką, ciepłą, lepką tkanką, poza pieluszką Becka nie ma na sobie nic, od miesięcy nie sypia w piżamce, jest na to za ciepło.

Opróżniła swoją butelkę, potem odbiło jej się na moim ramieniu i zasnęliśmy razem, gdy pierwsze syreny rozbrzmiewają w środku snu, najpierw odległe i nieistotne, niczym popiskiwanie zmywarki czy suszarki, która zakończyła program, część nieustannego hałasu, po chwili robią się wyraźniejsze, przebijają się przez filtr, przez bańkę, wdzierają się w nas.

– To pewnie tylko bomba samochodowa – mówi Carola odwrócona do mnie plecami, stary żart z wakacji w Malmö, para, z którą wtedy sporo przestawaliśmy, była oswojona z przestępczością, żyła z nią na wyciągnięcie ręki, starsza dziewczyna pochodziła ze wsi i śmiertelnie się bała, ale jej partnerka urodziła się i dorastała w dzielnicy Möllevången i emanowała typowym dla tego miasta flegmatycznym luzem z towarzyszącym mu ciągłym wzruszaniem ramion, no i o co biega, i z nieskrywaną dumą opisywała, jak nauczyła się akceptować problemy społeczne jako naturalny element miejskiego pejzażu, tylko rasiści wciąż ględzą o przestępczości i przemocy, a przecież huki w nocy to nie musi być od razu jakaś strzelanina, mówiła z kolczykiem w dolnej wardze, wydymając ją z lekką pogardą, często chodzi tylko o zwykłą bombę samochodową. Kiedy obie poszły do domu, śmialiśmy się z tej sztucznej postawy kobiety macho, a od tamtej pory wszystko, co zakłócało nocną ciszę, było tylko bombą samochodową.

Syreny są coraz bliżej, dobiegają chyba z pobliskich wąskich uliczek, może chodzi o tego samotnego staruszka z niebieskiego domu z łuszczycą na całej twarzy, chyba musi być już po siedemdziesiątce? Ale karetka i radiowóz policyjny raczej nie jadą na sygnale do przypadku naturalnej śmierci.

Kładę Beckę na materacu, marudzi, wyciąga ręce, małe ciałko napina się jak łuk, stawiam stopy na starej drewnianej podłodze i idę do otwartego okna. Nie jest tak gorąco jak wczoraj, co najwyżej trzydzieści stopni, przyjemnie wieje, widzę, jak wierzchołek wysokiej sosny kołysze się i przechyla na wietrze. Upał zelżał, powietrze się odświeżyło, wreszcie nie jest już tak duszno.

– Zapowiada się ładny dzień – mówię przed siebie.

Z pokoju dzieci nie dochodzą żadne odgłosy, pukam więc i otwieram drzwi, każde leży na swoim łóżku ze słuchawkami w uszach i tabletem przed sobą, zapach brudnych ubrań, słodyczy i ich gnuśnych młodych ciał jest tak gęsty, że można by powietrze kroić nożem, mówię do nich mechanicznie, żeby wyłączyli swoje urządzenia i zeszli na dół, jest wpół do jedenastej. Vilja spogląda na mnie jak zwykle ze złością, ale Zack się rozpromienia i z triumfalną miną podnosi ze swojej nocnej szafki szklany słoiczek. Obok zęba leży błyszcząca złota moneta.

– Była u mnie Wróżka Zębuszka i włożyła mi złotą dziesiątkę do słoika.

– Naprawdę? Ale zostawiła ząb?

– Tak, bo ona wie, że je zbieram! Ratuję je!

– To fantastycznie.

– Tato?

Uśmiecha się, pokazuje ten swój cukierkowy, trochę sztuczny uśmiech, do którego się ucieka, odkąd na świat przyszła Becka, a on przestał być najmłodszy w rodzinie. Kiedy jest aż nadto świadomy swojej dziecinności i wie, że robi coś, na co właściwie jest już za duży, odgrywa taki teatrzyk, żeby poczuć się znowu mały.

– Tato, myślisz, że w Tajlandii też jest Wróżka Zębuszka?

Targam jego wilgotne włosy, biorę udział w jego słodkiej grze, bo prawdopodobnie też jej potrzebuję.

– Oczywiście, kochanie. Ona jest jak Święty Mikołaj, wprawdzie nie ma reniferów, ale lata po świecie, bo ma…

– Zębowe skrzaty!

– Tak! Zębowe skrzaty, które… złapała na…?

Wymyślenie dalszego ciągu nie zajmuje mu więcej niż sekundę.

– Na nić dentystyczną!

Obaj uśmiechamy się do tej wspólnej wizji, jednakowo zachwyceni niedorzecznym obrazem wróżki w powozie – zbudowanym ze zgubionych mleczaków? sklejonych pastą do zębów? – ciągniętym przez garstkę wściekłych, ale silnych skrzatów, często tak robimy, robiliśmy, kiedy był mały, potrafiliśmy fantazjować i wymyślać przeróżne historie godzinami, nierzadko myślałem, że powinienem je zapisywać, ale oczywiście nigdy nic z tego nie wyszło.

Na dole w kuchni wszystko zostało z wczoraj, garnki, patelnie, brudne talerze i kieliszki po winie, wciąż zapominamy oszczędzić trochę wody do zmywania. Gra w monopol i stosy banknotów przypominają mi, jak Carola dawała dzieciom fory, żeby wygrały, i jak potem się o to pokłóciliśmy. Martwiłem się, mówiłem o zasadach i konsekwencjach, okej, Zack ma dopiero dziesięć lat, ale Vilja jako czternastolatka powinna się nauczyć, że nie da się tak po prostu wziąć garści banknotów z banku, kiedy jej własne pieniądze się skończą, na co Carola tylko się uśmiechnęła tym swoim smutnym, zrezygnowanym uśmiechem i powiedziała, że Vilja z czasem się dowie, jak działa kapitalizm, bo to niestety chyba nieuniknione.

Odruchowo sprawdzam kran. Jedynie słaby syk, nadal. Już mniej mi to przeszkadza niż wcześniej, mamy wodę w butelkach, napoje dla dzieci i piwo dla nas. Sikać można za drzewem, ubrania przepłukać w jeziorze, a naczynia wytrzeć kawałkiem papieru. Jedyną naprawdę irytującą rzeczą, której chciałbym uniknąć za każde pieniądze, są kupy unoszące się w sedesie powoli zapełniającym się kolejnymi klockami, papierem i świeżymi klockami, staramy się nauczyć dzieci, żeby nas uprzedzały, wtedy dalibyśmy im nocnik, ale Zack wciąż zapomina, a Vilja po prostu odmawia, no i kończy się tym, że wszystko trzeba usunąć przy użyciu rondelka i wiadra, co muszę zrobić ja, słuchając muzyki przez słuchawki, oddychając przez usta i przełączając mózg na standby.

Zack stoi teraz obok, już w kąpielówkach, od kilku tygodni nie nosi nic innego, daję mu szklankę mleka i patrzę, jak je wypija. Potem idziemy, on wybiega przede mną na niedużą żwirową dróżkę, niemal białą od kurzu, suchy, ciepły wiatr muska ramiona i nogi jak świeżo wyprane prześcieradło, te urocze letnie poranki, pożółkłe krzewy, dzikie, zarośnięte trawniki, martwe klomby, błękitne niebo i cisza, cisza dookoła, niedawno słychać było syreny, ale już umilkły.

Staruszek nie umarł, stoi i patrzy w słońce, gdy schodzimy na pomost, wiatr bawi się jego szarą wiatrówką, czerwono-białe strupy na twarzy są mniej widoczne, niż zapamiętałem, słońce oczywiście pomaga.

– Zostaliście? – pyta i wydaje się lekko zirytowany.

– No tak – odpowiadam. – Wynajęliśmy nasz dom na całe lato, dlatego…

– Zostaliście – powtarza tym samym pełnym wyrzutu tonem. – Większość wyjechała w weekend.

– W gruncie rzeczy nie widzę powodu. – Denerwuje mnie ten dziadek, ale chyba jeszcze bardziej jestem zły na własną reakcję, że czuję się w obowiązku się tłumaczyć, jakbym szukał jego aprobaty. – Dla dzieci to może być pouczające, jeśli zobaczą skutki na własne oczy. Bo kiedy słyszą o tym w szkole, to jest to dla nich abstrakcja.

Zack przebiega beztrosko obok mężczyzny na małą łachę piasku nieopodal pomostu i szuka naszych rzeczy. Pod starą, oblazłą z farby ławką leżą dmuchany delfin i plastikowy materac, a także mała kosmetyczka z mydłem i specjalnym szamponem do zimnej wody, mycie się podczas kąpieli w jeziorze to dla niego świetna zabawa, piana unosi się na falach, tato, czy możemy umyć włosy, krzyczy i spogląda na pustą taflę dumnym spojrzeniem dziecka, które niedawno było właścicielem hotelu w najlepszej dzielnicy oraz trzech domów przy głównej arterii miasta.

Mężczyzna obserwuje bieganinę chłopca. Nieznacznie kręci głową.

– Nie czuje pan? – Podnosi rękę i wskazuje do tyłu, w kierunku jeziora, jednocześnie patrzy na mnie ponuro. – Nie widzi pan? W nocy przesunął się o kilka kilometrów.

Jezioro, fale, piana. Po drugiej stronie las, zieleń przechodząca w odcienie żółci i brązu. I głębiej, między wierzchołkami drzew, ciemna mgła na tle otwartego nieba, jak burzowa chmura, ale w ruchu, dynamiczna, dymiąca formacja.

Dziadek głośno pociąga nosem, odruchowo robię to samo. Zatyka mnie.

Dym.

Zack siedzi już na skraju pomostu, trzyma w objęciach delfina i z nim rozmawia, ta sama co zawsze nosowa, dziecinna paplanina, powietrze uszło z zabawki i ciało delfina ułożyło się prawie w V w jego ramionach.

*

Przez całą godzinę czuję się tak pełen życia, jak już dawno mi się to nie zdarzyło. W tym wszystkim jest jakiś nerw przygody, robię sobie selfie z Zackiem przy pomoście, z jeziorem w tle, i podpisuję W lesie się pali. Pora się stąd wynosić – teraz i my jesteśmy uciekinierami klimatycznymi. Smutne, ale prawdziwe. #climatechange, a potem od razu wrzucam je do sieci i natychmiast pojawiają się serduszka, emotikony i pytania Gdzie wy jesteście? alboBoże drogi, czy możemy wam jakoś pomóc?, dzwoni mama Caroli i wylicza wartościowe rzeczy, które bezwzględnie trzeba przenieść do samochodu na wypadek gdyby, dzwoni jej siostra, dzwonią jej przyjaciółki, do mnie nikt nie dzwoni. Czuję się skupiony, zdecydowany, komunikuję starszym dzieciom, że mają dokładnie pół godziny na spakowanie się, i powierzam Vilji zadanie, by pomogła młodszemu bratu, oprócz tego czynię ją odpowiedzialną za naładowanie wszystkich telefonów komórkowych i powerbanków, proszę Carolę, żeby przygotowała rzeczy dla Becki, butelki, ubranka, pieluchy, bo może minąć wiele godzin, zanim dotrzemy do sklepu czy gdziekolwiek, gdzie będzie toaleta. Moja rodzina pozwala sobą komenderować bez cienia protestu, jakby wszyscy czysto instynktownie przejęli swoje najbardziej pierwotne role. Wchodzę do internetu, zapamiętuję najlepsze trasy, czytam informacje na stronie służb ratowniczych. Włączam radio i znajduję lokalną stację, gdzie mowa jest właśnie o ścianie ognia dwa razy wyższej od katedr, to ekstremalne wydarzenie, to, co się dzieje, ma apokaliptyczny wymiar, a my jesteśmy w samym środku tego wszystkiego. Carola schodzi na dół z naszą walizką i torbą z Ikei, dotyka mojego ramienia i przelotnie mnie całuje, damy radę, prawda?, widzę, że ona czuje to samo: ta sytuacja zbliża nas do siebie w nowy, piękny, przesycony adrenaliną sposób.

Esemesy i lajki nie przestają napływać. Idę do samochodu, żeby wszystko załadować, dzwoni ktoś z radia, zestresowana redaktorka pyta, czy zgodzę się na wywiad, i nagle jestem na żywo na antenie, Didrik von der Esch, na co dzień konsultant do spraw PR, znajduje się wraz z rodziną na pustoszonym przez pożar terenie na północ od jeziora Siljan, proszę nam powiedzieć, co w tej chwili dzieje się wokół pana.

No cóż, od kilku tygodni mieszkamy w domku letniskowym mojej teściowej w Dalarnie, w wyniku suszy i upałów stopniowo robiło się tu coraz trudniej, a teraz właśnie usłyszeliśmy, że ze względów bezpieczeństwa musimy natychmiast się stąd wynieść.

Czy informacje, które otrzymaliście od władz, są pana zdaniem wystarczające?

Podłączam telefon do zestawu słuchawkowego i upycham rzeczy w bagażniku, kontynuując rozmowę, ruch sprawia, że wypowiedź nabiera tempa, zyskuje na dramatyzmie, mówię: przepraszam za brzmienie mojego głosu, ale właśnie pakuję samochód, musimy się pospieszyć… Informacje, to zależy, co ma pani na myśli. Oczywiście, że zostaliśmy powiadomieni, że musimy niezwłocznie opuścić to miejsce i tak dalej, ale patrząc z szerszej perspektywy, ekstremalne upały są przecież następstwem kryzysu klimatycznego, o którym wszyscy rządzący świata zachodniego wiedzieli od dziesięcioleci, ale nic nie robili, uważam więc, że można było POINFORMOWAĆ lepiej, to znaczy nie teraz, ale dziesięć, dwadzieścia czy trzydzieści lat temu, a przynajmniej można było POINFORMOWAĆ, że państwa nie zamierzają wykonać swego bodajże najważniejszego zadania, czyli ochronić świata przed długą serią bardzo przewidywalnych katastrof.

Delektuję się rozmową, smakuję słowa, składam wózek dziecięcy i umieszczam go na samej górze, słyszę pełną podziwu ciszę po drugiej stronie w studio, kobieta robi na chwilę sztuczną pauzę, a potem mówi: Wydaje się pan jednak opanowany, mimo powagi sytuacji.

Tak, my oczywiście świetnie sobie poradzimy, nasze rzeczy i mienie są ubezpieczone, tu jest inaczej niż w ubogich częściach świata, gdzie katastrofa klimatyczna każdego roku zbiera tragiczne żniwo w postaci milionów ofiar, pustoszy wielkie miasta w Indiach i Afryce, gdzie wyczerpała się woda, w zachodniej części Stanów Zjednoczonych i Kanady, gdzie w zasadzie płoną całe stany, może tego rodzaju zdarzenie jest potrzebne, abyśmy my w Szwecji się obudzili i pojęli, do czego zmierzamy.

Studio dziękuje mi za poświęcony czas, to był Didrik von der Esch, który wraz z rodziną ewakuuje się z domku letniskowego w Dalarnie z powodu potężnego pożaru na północ od jeziora Siljan, nad którym służby ratunkowe według ich własnych doniesień straciły kontrolę, przechodzimy teraz do innych tematów, a ja się rozłączam i z hukiem zatrzaskuję klapę bagażnika. Potem zapada cisza.

Żadnych ptaków. Żadnych samochodów. Tylko szum wiatru w drzewach.

Znowu sprawdzam telefon. Dużo nowych lajków, ale ani jednego esemesa. Widocznie ludzie myślą, że już wyruszyliśmy.

– Czy wszyscy gotowi do wyjazdu? – wołam w stronę domu, dumny z tego, jak bardzo brzmię na wyluzowanego.

Carola i Vilja wychodzą z Becką w nosidełku. Stawiamy je na tylnym siedzeniu i przypinamy pasem. Zack stoi w przedpokoju ze swoim plecakiem Spidermana i kiedy zamierzam zaprowadzić go do samochodu, dostrzegam, że płacze – cicho, zaciskając zęby, normalnie nigdy mu się to nie zdarza. Przykucam przed nim.

– Co jest, młody? Chyba się nie boisz? Spokojnie, zaraz stąd wyjedziemy.

– Nie mogę znaleźć.

Biorę od niego plecak, obmacuję, jest wyładowany ubraniami i książkami, w zewnętrznej kieszeni czuję twardy prostokąt tabletu.

– Przecież wszystko jest, świetnie się spakowałeś.

Dwie duże łzy płyną równolegle po policzkach.

– Złota dziesiątka. I ząb. Wszędzie szukałem. Vilja mówi, że nie mamy czasu, żeby dłużej szukać, bo zginiemy w pożarze.

– Nie, nie, na pewno nikt tu nie zginie. Po prostu wracamy do domu trochę wcześniej. To chyba nic złego? Chodź do samochodu. Czego chcesz posłuchać? Upiora w operze? Czy włączymy jeszcze raz Czarodziejski flet?

Jego twarz zastyga w skamieniałą maskę rozpaczy i buntu.

– Złota moneta. I ząb. Chcę go mieć.

Słyszę, jak otwierają się drzwi auta. Carola i Vilja wsiadają do środka. Podnoszę się, czuję skurcz w nogach, ostre kłucie w plecach, po co zafundowałem sobie trzecie dziecko?

– No dobrze, skarbie, zastanówmy się. Jak się dziś obudziłeś, wszystko leżało obok łóżka, prawda?

Nie ma jednak sensu, by teraz bawić się w pedagoga i w wyobraźni chodzić razem z Zackiem po domu, który jest tak mały – sypialnia dzieci, nasza sypialnia, łazienka i nieduża kuchnia z pokojem na dole, to wszystko – że przeszukanie go zajęłoby dwie minuty. Widzę po synu, że on to wie, tylko nie ma odwagi powiedzieć. Zbyt się boi.

Małe drobne ciałko wbiegło na pomost, z szamponem i dmuchaną zabawką do kąpieli, on siedział na drugim końcu na krawędzi, kiedy zobaczył mgłę i dym po drugiej stronie jeziora, zamarł, obrócił głowę, żeby spojrzeć na mnie, znaleźć pocieszenie albo bezpieczeństwo, i przez krótką chwilę, zanim zdążyłem zdać sobie sprawę z rozmiarów tego, co pokazał mi starzec, i ułożyć plan, nie było mnie tam dla niego, czułem się równie zagubiony jak on.

– Chciałem pokazać ząb delfinowi – szlocha.

– To zrozumiałe.

– A teraz ząb jest tam i spłonie.

– Oczywiście, że nie spłonie. Leży sobie w słoiczku i będzie czekać na ciebie, aż przyjedziemy tu następnym razem.

Zack wpatruje się w ziemię i kiwa głową. Nic nie mówiąc, rusza z plecakiem do samochodu. Carola siedzi z tyłu przy otwartych drzwiach w tym nieznośnym upale i spogląda na mnie pytająco.

– Zostawił ząb przy pomoście.

Może sprawił to cień lęku w jej oczach, a może tamten moment sprzed kilku minut, kiedy wyszła z torbą z Ikei, tak po prostu mnie pocałowała i powstała między nami jakaś iskra, w każdym razie mówię pięć minut, okej? i nie czekając na odpowiedź, szybkim krokiem idę tą samą drogą, którą szedłem tyle razy, po poziomki, po jagody, po gazetę w skrzynce na listy, trzymając za rękę małe dzieci w szlafroczkach, w kamizelkach ratunkowych, w zasikanych piżamach i wysłuchując ich snów, które musiały być opowiedziane, zanim się ulotnią i znikną.

*

Dziadek wciąż tam jest. Siedzi na wysłużonej drewnianej ławce i patrzy na jezioro. Niebo nad nami ma niemal taki sam odcień szarości jak jego kurtka, ale po drugiej stronie jest jak ciemny, kosmaty koc, puchnie i faluje, jeszcze przed godziną dym przypominał pierzastą chmurę, a teraz jest zbity, paskudny i sięga coraz dalej.

I powietrze. Brud, łzawią oczy.

– Niech pan posłucha – mówię do niego – naprawdę czas już jechać.

Odwraca się z wysiłkiem i patrzy na mnie.

– Zabawne, poprzednim razem chcieli mnie zmusić, żebym nie ruszał się z domu. Przez półtora roku byłem uwięziony. Nie mogłem się z nikim spotykać, nawet z sąsiadami. A teraz na odwrót. Teraz nie wolno mi zostać.

Po tonie i doborze słów słychać, że ułożył to sobie już wcześniej, może nie jestem pierwszy, który go prosi, może rozmawiał przez telefon ze swoim dzieckiem lub wnukiem, rozpoznaję ten pełen samozadowolenia pompatyczny stoicyzm typowy dla starszych mężczyzn.

– Nigdzie się nie wybieram. Tu jest mój dom. Od siedemdziesiątego czwartego każdego dnia co rano siedzę nad tym jeziorem. Nie mam dokąd jechać.

– Bo my właśnie…

– Poza tym mój samochód nie przeszedł przeglądu technicznego – dodaje z chytrym uśmieszkiem – więc nie mogę nim jeździć. Jeśli mnie złapią, od razu zabiorą mi prawo jazdy.

– Niech pan da spokój – mówię znowu. – Na pewno ktoś po pana przyjedzie i stąd zabierze.

– Niedawno przyjechała policja, pukali do drzwi, ale nie otworzyłem. Sam potrafię o siebie zadbać.

Patos w sposobie, w jaki dziadek z dumnym skinieniem głowy odwraca się do mnie plecami i znowu patrzy na opustoszałe jezioro, jest niemal nie do wytrzymania, to jak widok pijaka próbującego po raz piąty tego samego wieczoru dostać się do knajpy, tak wielka jest różnica między tym, co jemu się wydaje, że widzę (kapitana oceanicznego parowca idącego na dno ze swym statkiem), a tym, co widzę naprawdę (nabzdyczonego tetryka, który bojkotuje akcję ratunkową).

Wchodzę na pomost. Szklany słoiczek stoi na końcu, tuż przy drabince, termometr jak zwykle kołysze się w wodzie, przymocowany do jednego z palików nylonową żyłką, pod wpływem impulsu sprawdzam temperaturę. Dwadzieścia dziewięć stopni. Delfina nigdzie nie widać, pewnie porwał go wiatr.

Spoglądam na las. Dym zmienił kolor z ciemnego na czarny jak węgiel. Między wierzchołkami drzew widzę łopoczące płomienie. Niebo to kłębowisko sadzy, ciemnych kłaków i czerwonych smug, drżę w gorącu, poprzez wiatr słyszę trzask płonących drzew i krzewów.

Odwracam się szybko i ruszam z powrotem.

– Niech pan ze mną idzie – mówię znowu do starca. – Zmieścimy się wszyscy w naszym samochodzie, chyba pan rozumie, że nie może pan tu zostać, gmina ma niepotrzebnie tracić czas i zasoby tylko dlatego, że pan…

Nie rusza się z miejsca, robię więc krok w kierunku ławki i wyciągam do niego rękę. Stare ciało tężeje, pod ubraniem jakieś drgnięcie, napina się jakaś żyła czy chrząstka. Pojawia się myśl, żeby dźwignąć go z ławki, poprowadzić, dopchać, zanieść do domku i samochodu, w którym siedzi już moja rodzina z trójką dzieci i masą pakunków.

Rozlega się huk. Potężny huk, niepodobny do niczego, co do tej pory słyszałem, ogłuszająca eksplozja, która odbija się echem po jeziorze.

– Opony – stwierdza dziadek, a na jego pobrużdżonej, dotkniętej łuszczycą twarzy igra cień uśmiechu. – Kiedy się rozrywają pod wpływem gorąca, słychać huk na wiele kilometrów.

Mocno ściskam słoiczek w dłoni. Biegnę.

*

Becka płacze, słońce stoi wysoko, wiatr przestał wiać i zrobiło się gorąco, jeszcze nie tak jak wczoraj, ale prawie. Carola próbuje karmić ją butelką, ale w foteliku samochodowym to nigdy się nie udaje, bo nachylenie jest złe i mała pluje, ślini się i wykrztusza mleko w małych kwaśnych grudkach.

– Proszę – mówię do Zacka i próbuję się uśmiechnąć, on, skulony na swoim lepkim siedzeniu, bierze ode mnie słoik bez słowa, ale sprawdza dokładnie, czy i moneta, i ząb są w środku. – Dziadek wciąż tam jest – zwracam się do Caroli. – Nie zamierza nigdzie się ruszyć.

– Przecież to niemożliwe. Słyszałam w radiu, że cała okolica będzie ewakuowana. Wszyscy mają się udać albo do Östbjörki, albo do Ovanmyry.

– On nie chce.

– Ale chyba próbowałeś go przekonać?

Obrzucam ją spojrzeniem, o którym miała zwyczaj wspominać na terapii par, spojrzeniem, które mówi, że uważam ją (właśnie teraz, w tej chwili) za kompletnie bezwartościową kretynkę i że nasze wspólne lata to największy błąd mojego życia, to jest zimna, pusta nienawiść, która zniszczyła tak dużo, to spojrzenie jako jedyne może zmusić ją do zamilknięcia, rzeczywiście milknie i odwraca wzrok.

– Tak, Carolo – odpowiadam przesadnie powoli i wyraźnie. – Oczywiście, że mu powiedziałem, żeby zabrał się z nami, jednak on odmawia, ale proszę bardzo, idź nad jezioro i spróbuj sama.

– Karmię Beckę – mówi szorstko, nie odrywając wzroku od małej w nosidełku.

Jej stała karta przetargowa. Wzdycham, usiłuję myśleć racjonalnie. Siadam za kierownicą i zapinam pas.

– Okej, zjedziemy nad jezioro. Jeśli on nadal tam jest, spróbujemy przekonać go we dwójkę. Może trudniej będzie mu odmówić w obecności dzieci, można je wykorzystać jako swego rodzaju przynętę. Jeśli się nie zgodzi, trzeba będzie coś wymyślić. Zgoda?

Carola kiwa głową, najpierw sztywno, ale po chwili sztywność ustępuje i zdobywa się na to, by spojrzeć na mnie znowu i wyszeptać jasne, okej.

– Chodzi o dziadka ze starego domku obok tego, w którym wcześniej mieszkali Ella i Hugo? – odzywa się nagle Vilja. – Chodzi o tego staruszka? Ma się spalić? Nie zamierzacie go uratować?

Tak, odpowiadamy jednocześnie, a Carola kontynuuje, że tu nie będzie pożaru, kochanie, władze tylko chcą, żebyśmy byli bezpieczni, a ja dodaję, że zależy nam na tym, żeby ci, którzy gaszą ogień, nie musieli go szukać, bo mają dosyć roboty, a kiedy mówimy to wszystko, wciskam przycisk start, ale auto nie odpala.

Nawet nie drgnie.

Jestem nastawiony na to, że odpali, bo przecież nigdy nie zawodzi, już jestem w drodze, trzymam chłodną, solidną kierownicę, słucham informacji w radiu (i stanowczym tonem nie pozwalam Vilji zmienić kanału), chłodne powietrze płynie w moją stronę, GPS pokazuje najkrótszą trasę do Östbjörki albo Ovanmyry, skoro musimy tam jechać, może jednak pojedziemy w odwrotnym kierunku, prosto do Rättvik, a stamtąd do Sztokholmu. Może uda mi się znaleźć nagranie z wywiadem, którego udzieliłem, odtworzę je dzieciom przez bluetooth, niech posłuchają, jak ich tata opowiada o pożarze. Kiedy Becka zaśnie, dam poprowadzić kawałek Caroli, wrzucę nagranie na telefon, niech inni sharują, lajkują, zatrzymam się na stacji benzynowej w Borlänge, pewnie niejeden się zdziwi i od razu rozpozna we mnie gościa z debat telewizyjnych, to przecież on, to właśnie on uciekł przed pożarem lasu z całą rodziną, wydostał się stamtąd z niemowlakiem, a mimo wszystko jest taki opanowany, kiedy ładuje swoje bmw i kupuje dzieciom lody, a na zadawane pytania tylko wzrusza ramionami, no tak, cholera jasna, musieliśmy się stamtąd zabrać, początkowo trochę się wahaliśmy, ale kiedy usłyszałem eksplodującą oponę, nie było o czym dyskutować.

Ale auto nie odpala.

Naciskam przycisk raz za razem, sprawdzam, czy dźwignia jest w pozycji parkowania, czy wciśnięty jest hamulec, czy zamknięte są wszystkie drzwi, chociaż to nie ma znaczenia, samochód jednak milczy, nic się nie świeci, nie piszczy, nie odpowiada, jest martwy.

Wciągam głęboko powietrze przez zęby i jestem bliski, by wrzasnąć na Zacka, na Vilję, które z nich włączyło światło, żeby znaleźć coś, co zgubiło między siedzeniami, a potem go nie zgasiło, albo zapomniało zamknąć drzwi, albo bawiło się reflektorami, albo używało wejścia USB do naładowania pieprzonej komórki czy tabletu, czy cokolwiek innego się stało, moja wściekłość nie zna granic. W tej samej chwili czuję czyjąś rękę na swoim ramieniu, to Carola, która mówi przepraszam. Przepraszam.

– Wczoraj, kiedy było tak gorąco, a Becka krzyczała, usiadłyśmy w środku. Tylko na chwilę. Włączyłam klimatyzację, podobało jej się, że tak ładnie wieje.

W aucie zalega cisza. Moje dłonie ciężko spoczywają na kierownicy.

– Nie pomyślałam – kontynuuje z ociąganiem. – Nie sądziłam, że bateria. Przepraszam. Przepraszam, przepraszam, przepraszam, kochanie.

*

Nigdy nie chciałbym mieć przy sobie dzieci innego mężczyzny. Nigdy wcześniej o tym nie myślałem, ale taka jest prawda. Co innego, gdyby on umarł albo może zniknął, gdybym czuł, że rzeczywiście zajmuję miejsce po nim (ale zniknął nie w sensie, że poszedł do więzienia albo wpadł w uzależnienie czy chorobę psychiczną, jak świr dzwoniłby w środku nocy i chciał pożyczyć pieniądze, tylko naprawdę zniknął, przepadł). Z kolei jeśli ten ktoś jest na miejscu, tęskni za nimi, chce je mieć – nie, nie dałbym rady mu ich zabrać, ukraść mu połowy życia, zrobić z niego codwutygodniowego tatusia, tatusia na co drugie urodziny, na co drugie Boże Narodzenie i na co drugą Wielkanoc, z ręką na sercu: nie ze współczucia dla jakiegoś zgorzkniałego eks, tylko dlatego, że ja nie chcę mieć dzieci niczyich oprócz własnych i nigdy nie potrafiłbym pomyśleć, że istnieje jakiś inny ojciec poza mną.

Ona jednak potrafiła to sobie wyobrazić. Kiedy leżeliśmy spleceni w gorącym uścisku, zaczynała opowiadać, że weszła na mojego Facebooka i oglądając zdjęcia dzieci, marzyła, żeby móc się nimi zajmować. Przypuszczała, że na początku Vilja by ją nienawidziła, uważała za wroga i trzymałaby stronę Caroli. A Zack byłby może niezdecydowany i onieśmielony. Ale stopniowo…

Chyba wtedy zaczęło się psuć między nami, bo do tej pory w moim pojęciu my to byłem tylko ja i ona. Nasze rozmowy o sztuce, polityce, filozofii w małych, ukrytych knajpkach w częściach miasta obleganych przez turystów, gdzie nikt z naszych znajomych nigdy nie bywał, rozmarzone spojrzenia, ręce splecione pod stołem. Niekończące się, a mimo to zdecydowanie za krótkie popołudnia w hotelowych pokojach, gdzie po godzinach bzykania się jak szaleni, zaspokoiwszy najdzikszą, desperacką żądzę, robiliśmy przerwę i zamawialiśmy jedzenie do pokoju, popijaliśmy je szampanem, braliśmy prysznic, a potem oddawaliśmy się seksowi na poważnie, na zupełnie innym poziomie, zaczynaliśmy systematycznie urzeczywistniać zabawy i fantazje, których nawet się po sobie nie spodziewaliśmy. Długie czaty, gdzie nawzajem przejmowaliśmy kontrolę nad swoimi myślami i zwracaliśmy je w kierunku, na jaki nigdy wcześniej byśmy się nie odważyli.

W moim świecie istnieliśmy tylko ona i ja. Oglądałem mieszkania dwu- i trzypokojowe, wymyślałem w roztargnieniu, że rzeczy dzieci można by co drugi tydzień trzymać w pudłach pod łóżkiem, a przez jakiś miesiąc, kiedy było najlepiej ewentualnie najgorzej między nami, sprawdzałem kawalerki, bo czy ten rytm co drugi tydzień jest naprawdę taki ważny, czy to nie jest przypadkiem drobnomieszczański konwenans? Dzielona opieka – jak najbardziej, ale czy trzeba tak skrupulatnie przestrzegać kalendarza?

Kiedy byłem najbardziej zakochany, marzyły mi się długie śniadania w białych szlafrokach, lepkie od potu orgie seksualne na skąpanym w słońcu tarasie na dachu, spacery brzegiem morza, muzea sztuki, premiery teatralne, kawiarniane ogródki w modnych dzielnicach miasta, intelektualne pojedynki i trójkąty z atrakcyjnymi nieznajomymi. To była moja najbardziej zakazana fantazja. Zostawić dzieci i oddać się życiu z nią.

Zaczęła odkładać pieniądze na kurs prawa jazdy, szepnęła mi kiedyś, przyciskając swoje kocie nagie ciało do mojego. Żeby móc zawozić i przywozić dzieci. Nie miała wielkiego pojęcia o tym, jak wygląda życie rodzica, ale wiedziała, że w dużej mierze polega na zawożeniu i przywożeniu, i pragnęła być w stanie to robić.

Spoglądam na Carolę, która siedzi z tyłu przy Becce, cicha, wystraszona, z drżącymi wargami i łzami w kącikach oczu.

Ona chciała twoich dzieci. Mógłbym zrobić z nią wszystko, wszystko, poza oddaniem jej twoich dzieci. Więc zostałem.

I spłodziłem jeszcze jedno.

– Będzie dobrze, kochanie – słyszę, jak mówię. – Będzie dobrze, poradzimy sobie, prawda? To przecież tylko bomba samochodowa.

Przez kilka sekund siedzę bez ruchu, nic nie robię, zamieram na parę chwil w zapachu mojego auta, kieszeń w drzwiach ze skrobaczkami do szyb i papierkami po cukierkach, schowek pod przednią szybą z książką serwisową i wszystkimi rachunkami, czerwone etui z płytami CD, których nigdy nie puszczamy, kierownica we wnętrzu dłoni i pod palcami, lekko chropowata powierzchnia dla lepszego chwytu, uchwyt na kubek, w który zwykle wstawiam swoją kawę, martwa deska rozdzielcza normalnie pokazująca minuta po minucie kilometry, prędkość, stan naładowania, to luksus mieć świadomość – nie chwalić się, ale mieć świadomość – że raz w życiu stać mnie było na prawie nowe elektryczne bmw.

Potem wysiadam, jest nie do zniesienia gorąco, prawie bezwietrznie. Głęboko wciągam powietrze na próbę, czuję, jak piecze mnie w gardle. Najbliższa stacja ładowania samochodów elektrycznych jest kilkadziesiąt kilometrów stąd, można uruchomić akumulator za pomocą przewodów, ale nie mam pojęcia, jak to działa, do tej pory ani razu nie zajrzałem pod maskę swojego auta, w razie czego po prostu je oddaję. Wiem tylko, że potrzebny jest drugi samochód z uruchomionym silnikiem, a my jesteśmy tu sami.

Carola opanowanym tonem mówi dzieciom, co się stało, na co każde reaguje oczywiście inaczej. Vilja płacze, pociesza i przeklina na przemian, podczas gdy Zack mówi o supermocach, helikopterach i balonach, które mogą przybyć nam na ratunek, a mnie przemyka przez głowę, że w takiej sytuacji dobrze byłoby mieć utalentowanego syna, który interesuje się chemią, fizyką, mechaniką i wymyśli, jak można podłączyć kabel do sieci elektrycznej w domku, i w jakiś sposób uruchomi auto, albo będzie wiedział, gdzie stoi porzucony zardzewiały stary saab 900, i odpali go złodziejskim sposobem, syna, który zdobywa nagrody i może spotkać się z królową, i potrafi zrobić coś mądrego i pożytecznego zamiast tych wszystkich bzdur w stylu Harry’ego Pottera, gdy nagle słychać huk samolotu, leci nisko nad ziemią, to jeden z tych żółtych i dużych.

– Tutaj! – wrzeszczę i wymachuję rękami tak gwałtownie, że mam wrażenie, iż zaraz wypadną mi ze stawów. – Tutaj! – Oczywiście to głupie i bez sensu, jedynie wystraszyłem dzieci.

Wyskoczyły z samochodu, stanęły przy mnie i gapią się w niebo, chcą wiedzieć, co tam zobaczyłem.

– Samolot. Taki, który nabiera wodę i potem zrzuca ją na płomienie.

Patrzą na mnie, szukają w mojej twarzy odpowiedzi, czy to dobrze, że taki samolot jest tutaj, czy naprawdę możemy wracać do domu, jak blisko jest ogień.

Jak blisko jestogień?

Becka płacze. Okrążam samochód, otwieram tylne drzwi i wyjmuję ją z fotelika, przytulam wilgotne ciałko do siebie.

– Chodźcie – mówię. – Musimy iść.

– A dziadek? – Vilja spogląda podejrzliwie na mnie, potem na swoją mamę. – Przecież mieliśmy zabrać dziadka.

Carola odgarnia z czoła kilka mokrych kosmyków.

– Dzieci, weźcie swoje rzeczy – mówi i otwiera bagażnik.

*

Carola niesie niebieską torbę z Ikei i nową, cukierkowoczerwoną torbę na pieluchy i akcesoria niemowlęce, którą kupiliśmy specjalnie na wakacje. Vilja wlecze dużą walizkę na kółkach z większością naszych ubrań. Zack ma swój plecak Spidermana i nadal płacze, ponieważ kazałem mu zostawić książki, a trzy były z biblioteki, która przysłała dziesiątki upomnień, i teraz się martwi, że już nigdy nie będzie mógł nic z niej wypożyczyć, maże się i marudzi, że bolą go stopy. Ja niosę plecak firmy Fjällräven z naszymi wartościowymi rzeczami, siatkę z jedzeniem i wodą w jednej ręce, a drugą ciągnę Beckę w wózku. Wszyscy mamy ochronę na nos i usta, świeże maseczki z hipoalergicznej tkaniny neoprenowej, kupione na wyjazd do Tajlandii i zabrane tutaj „tak na wszelki wypadek”. Becka grymasi i usiłuje zsunąć maskę z buzi, a ja muszę bez przerwy się zatrzymywać i naciągać ją z powrotem.

Według telefonu do Östbjörki jest 11,6 kilometra, nigdy nie jeździmy w tamtym kierunku, ale ze zdjęcia satelitarnego wynika, że najpierw to droga szutrowa, potem skręt w lewo i prosty odcinek, który stopniowo przechodzi łukiem w prawo, skrzyżowanie i później długo prosto i w końcu pokazują się domy. Dziesięć, maksimum piętnaście minut samochodem, mówi Carola, była tam, kiedy przyjeżdżała w te strony w dzieciństwie, w tamtym czasie w Östbjörce działał wiejski sklep. Raz zabrał mnie do niego tata, bo chciał kupić papierosy, dojechaliśmy bardzo szybko.

Żar wisi nad lasem jak kopuła, staramy się iść w cieniu, Becka leży w wózku w samej pieluszce, Zack ma na sobie kąpielówki i klapki, ja ucięte dżinsy i sprany T-shirt Lacoste. Słyszymy w oddali syreny, widzimy kilka samolotów dudniących na zasnutym smogiem niebie, nie widzimy żadnych ludzi.

Sterta drewna, mrowisko, tabliczka z ręcznie wymalowanym napisem DZIKIE DZIECI I BAWIĄCY SIĘ EMERYCI, mijam ją zawsze, kiedy biegam, w gorące lata pełno tu meszek, otaczają mnie chmarami, jeśli biegnę w samych spodenkach, mam je na brzuchu, pod pachami i na plecach, wszędzie, gdzie spływa pot, to jest nie do zniesienia, prześladują mnie kilometrami.

Teraz w powietrzu nie ma niczego, w lesie jest cicho. Jedyny odgłos to monotonne turkotanie walizki i wózka.

– Ella zawsze wyprowadzała jego psa – mówi Vilja ze spojrzeniem utkwionym w asfalcie, para jasnych oczu ponad czarną maseczką. – Wabił się Ajax, czarny labrador. Czasami mogłam z nią iść.

Niewyraźne obrazy kudłatego, zaniedbanego burka, czerwona smycz, lato, kiedy nieustannie padało, Vilja w kaloszach idzie w deszczu obok córki sąsiadów w czerwonej pelerynie, Boże drogi, to musiało być dziesięć lat temu. Stary pies myśliwski, którego dziadek miał od czasu, kiedy jeszcze wciąż kręcił się po lasach ze swoją strzelbą i strzelał do dzików, chyba został uśmiercony niedługo po tym, jak zaczęliśmy przyjeżdżać tu co lato, niesamowite, że ona nadal to pamięta.

– Któregoś razu poszedł z nami aż nad jezioro i kąpałyśmy się razem z nim, zakumplowałyśmy się wtedy z Ajaxem, wypływał daleko po patyki i…

– Na pewno się nie kąpałyście – przerywam jej nie wiadomo dlaczego. – Nie mogłaś mieć wtedy więcej niż pięć lat, nigdy nie pozwolono by wam kąpać się bez kogoś dorosłego. Może najwyżej zamoczyłyście stopy.

Trudno to zobaczyć przez maseczkę, ale odnoszę wrażenie, że ona się uśmiecha na tamto wspomnienie, jej oczy się śmieją, ostatnio to jedyny sposób, by nawiązać z nią kontakt – rozmowa o niej z czasów dzieciństwa. Zajmując się Becką, opowiadam Vilji, jaka była jako niemowlak, że też wymiotowała, robiła kupę i prawie cały czas spała, wspominam jej pierwsze słowa, wyjmuję stare ubranka, które zachowaliśmy jako stroje retro dla wnuków, a które teraz przydają się dla naszego wyskrobka, niepojęta słodycz kryjąca się w tym, że ona sama nosiła kiedyś te sukieneczki, śliniaki i małe kaftaniki, otwiera w jej chaotycznym nastoletnim umyśle przestrzeń ciszy, a gdzieś głęboko budzą się wrażliwość i czułość dziś przypisane do Becki, a kiedyś do niej.

– Jak tylko dotrzemy na miejsce, poinformuję strażaków, że on został – mówię do Vilji.

Kiwa głową.

– Któregoś razu, kiedy przyszłyśmy, powiedział nam, że Ajax to najlepszy pies, jakiego kiedykolwiek miał. A miał ich kilka jednocześnie, całą sforę. Potem został mu tylko Ajax i się zestarzał.

Odgarnia mokrą grzywkę z czoła, przekłada uchwyt walizki do drugiej ręki, powinienem jej zaproponować, że możemy się zamienić, ale uznaję, że poczekam z tym co najmniej pół godziny, bo jak tylko obciążenie się zmienia, ciało zaczyna odczuwać zmęczenie.

– Powiedział, że to jego ostatni pies – dodaje. – Potem zostanie naprawdę sam.

Idziemy kilkaset metrów, las gęstnieje, daje więcej cienia, z przeciwka czuć lekki ruch powietrza, który trochę rozprasza dym, robię kilka głębokich wdechów przez maskę i prawie nie czuję palenia w gardle. Becka śpi w wózku, jeśli zapomnieć o całej reszcie, właściwie niczego nam nie potrzeba, jesteśmy rodziną, która wybrała się na spacer po lesie, przecież wciąż mówimy, że powinniśmy robić to częściej.

– Jak daleko jeszcze? – pyta Vilja, jakby czytała w moich myślach. – Chciałabym już być na miejscu.

– Kawałek. Parę kilometrów.

– Parę kilometrów?

– Tak samo mówiłaś, kiedy byliśmy w Nowym Jorku. Pamiętasz, jak szliśmy z Times Square do Meatpacking? Było co najmniej tak samo gorąco, mimo to daliśmy radę. Wystarczyło mijać ulicę po ulicy i w końcu dotarliśmy.

Marszczy czoło.

– Jeśli mi pozwolą, przyjadę z nimi ich… wozem strażackim, czy czym oni tam jeżdżą, i pokażę im, gdzie on mieszka – mówię. – Pomogę go znaleźć. Okej?

– A jeżeli oni nie będą chcieli pojechać?

– Wtedy pójdę do ich szefa – odpowiadam szybko.

– Na pewno?

– No jasne. Jeśli odmówią, powiem, że chcę rozmawiać z ich przełożonym, a jak to nie poskutkuje, zadzwonię do samego dowództwa w Sztokholmie albo do prasy. W żadnym razie tego nie zostawię.

Znowu kiwa głową, ponownie zmienia rękę na walizce, wyjmuje swoją komórkę i patrzy na wyświetlacz. Już niemal otwieram usta i chcę poprosić, żeby oszczędzała baterię, ale w końcu uznaję, że ważniejsze jest, aby czuła, że wszystko jest normalnie, że nie ma powodów do paniki.

Idziemy już od godziny. Wymieniamy się wózkiem, plecakami, torbą z Ikei. Docieramy do wzniesienia przy wyrębie, skąd więcej widać, powietrze za nami jest szare i gęste, ale nie dostrzegamy ognia ani kolejnych samolotów. Robimy postój przy dużym stosie drewna i pijemy wodę – przed porzuceniem samochodu Carola wpadła jeszcze szybko do domu i napełniła kilka dużych plastikowych butelek wodą z kanistra – jemy herbatniki, rodzynki i słone orzeszki.

Kiedy mamy ruszyć dalej, Zack się buntuje. Nic nie mówi, nie jęczy, tylko siedzi i nie rusza się z pieńka.

– Kolego, musimy iść.

Kręci głową, z twarzą zwróconą ku ziemi. Przykucam przed nim, głaszczę go po chudych, kościstych nogach wystających z kąpielówek.

– Stary?

Jedna stopa jest brudna, coś brunatnego przylepiło się do drobnych palców, wyciągam rękę, żeby wytrzeć ziemię, żywicę czy cokolwiek to jest, na co on gwałtownie cofa nogę.

– Skarbie? – Piskliwy głos Caroli rozlega się tuż za mną. – Skarbie, co się stało? Co zrobiłeś sobie w stopę?

– Leciałklef – mamrocze Zack w języku malucha, do którego czasami się cofa, a ja zmuszam się, aby mój głos był spokojny i opanowany, kiedy proszę ponownie, mów trochę wyraźniej, synku, w maseczce trudno cię zrozumieć, jaki klef? – Leciała krew.

Carola już przykuca przy jego stopie, której nie wolno dotykać, Zack jęczy, kiedy ona zdejmuje mu klapek, a gdy dotyka palców, jęk przechodzi w przeciągły koci miauk.

– To pasek – mówi głuchym tonem. – Otarł palec.

– Ależ, kochanie… dlaczego nic nie powiedziałeś?

Zack kręci głową, dwie wielkie łzy spadają na krawędź brudnej maseczki. Pochylam się nad nim i między paluchem a drugim palcem widzę krew, brud, żwir i mocno zaognioną skórę.

– Zack? Skarbie?

Nie patrzy na mnie.

– Zostawicie mnie?

Z nim musi być coś nie tak, nie, nie myśl w ten sposób, no jednak musi być z nim coś nie w porządku, ADHD, autyzm, Asperger, trzeba go zdiagnozować, to nie jest, do cholery, normalne, to trzeba zbadać.

– Nigdy cię nie zostawimy – mówi Carola i głaszcze go po głowie.

– Nigdy – potwierdzam. – Przenigdy.

– A Vilja powiedziała – chlipie – że jak będę jęczał, że boli mnie noga, to pójdziecie beze mnie.

– Wcale tak nie powiedziałam! – Jego siostra wybucha śmiechem, tym ostrym, sarkastycznym, do którego od pewnego czasu zaczęła się uciekać, kiedy chce zapewnić o własnej niewinności. – Powiedziałam tylko, że lepiej, żebyś nic nie mówił mamie ani tacie, bo oni muszą się zajmować Becką i nie mogą dźwigać jeszcze ciebie, i że może w takim razie powinieneś wrócić do domku i poczekać na strażaków.

– Powiedziałaś, że przyjadą wozy strażackie i mnie zabiorą!

Znowu wybucha śmiechem, brzmi głucho i zimno przez maskę.

– Zamknij się, ty downie, wcale tak nie powiedziałam.

Jest jej wstyd, wiem to, to wstyd czyni ją wulgarną i podłą, Vilja przenosi własny strach na młodszego brata, a kiedy on ją demaskuje, ona mówi coś najobrzydliwszego, co przychodzi jej do głowy, ciska to między nas jak granat ogłuszający, ja to wszystko wiem, rozmawialiśmy o tym na terapii rodzinnej, mimo to zalewa mnie wściekłość, podnoszę się i wrzeszczę na nią, używając słów, których nie spodziewałem się u siebie, Carola próbuje zagrodzić mi drogę, Didrik, nie, uspokój się, stoimy tam wszyscy i krzyczymy na siebie, podczas gdy Becka płacze w swojej maseczce, Zack zasłania uszy, a na pustym niebie nad nami kłębi się dym.

*

Prosta, radosna miłość, którą kiedyś czułem do swojej córki, przerodziła się w coś innego, znacznie trudniejszego. Niefrasobliwość, egoizm, paraliżująca niewdzięczność, które zdają się wypełniać jej krwiobieg, to wszystko odkłada się jak brudny, tłusty osad na szczęściu, które ogarniało mnie za każdym razem, gdy patrzyłem w jej niebieskie, jasne oczy.

Próbujemy przypisywać to uzależnieniu od ekranu, mediom społecznościowym, niemającym końca nocnym czatom, wszystkiemu temu, co nasiliło się podczas pandemii. Obwiniamy konsumpcjonizm, to, że oczywistością się stało, iż dziecko musi mieć w kieszeniach urządzenia o wartości równoważnej średniej krajowej oraz że każde, które nie posiada najnowszego modelu komórki, słuchawek, kamery GoPro, najmodniejszej kurtki czy butów, jest frajeremalbocieniasem, a także, że to wina systemu neoliberalnego. Carola zwykle wtedy wzdycha i mówi mniej więcej coś takiego: stworzyliśmy społeczeństwo, w którym nastolatki po prostu domagają się torebki od Prady.

Oto gdzie się znaleźliśmy, dodaje, w późnokapitalistycznej, postmodernistycznej dekadencji, w wypaczonym świecie, w którym półkula południowa pustoszona jest przez głód, wojny i chaos, podczas gdy globalna elita na Północy gromadzi fortuny takich rozmiarów, że zwykli obywatele Zachodu oczekują stylu życia, dla którego zaspokojenia potrzeba by dwudziestu takich kul ziemskich.

Jednak żadna analiza polityczna, żadna teoria marksistowska nie uwolnią mnie od wstydu za to, że nasza czternastoletnia córka zachowuje się jak dziewczyna do towarzystwa, że nauczyła się mówić przymilnie, czasami nawet kładzie mi miękko dłoń na ramieniu, kiedy chce mieć najnowszy produkt znanej marki, kiedy chce pieniądze na sushi, kiedy chce nowych modów i skinów zabójczej dla mózgu gry, w którą właśnie gra. Że jedyną sytuacją, dosłownie jedyną, gdy moja córka okazuje mi coś na kształt miłości czy szacunku, jest ta, kiedy mam kartę kredytową w dłoni i wstukuję PIN, żeby zapłacić za jej kolejny gadżet. Że dzwoni do mnie lub wysyła mi esemesa tylko po to, by zażądać przelania pieniędzy, skierowania na nią nieustannie tryskającego ciepłą gotówką prysznica. Bo ona chyba właśnie tak wyobraża sobie nasz domowy budżet.

Na początku staraliśmy się z nią rozmawiać o empatii, co to znaczy być częścią rodziny, że wszyscy musimy sobie pomagać i troszczyć się o siebie wzajemnie. Próbowaliśmy wyjaśniać, że pieniądze nie spadają z nieba, zachęcaliśmy ją do zmywania, składania prania, wynoszenia śmieci, koszenia trawy, do czegokolwiek, aby chociaż w taki sposób mogła zarobić na to, co chce. Czasami działało to przez tydzień lub dwa. Potem miała dość i wracała do narzekania, żądań i manipulacji.

Później pandemia zaczęła powoli wygasać, wkrótce urodziła się Becka i nagle wszystko stało się łatwiejsze. Wróciły zabawy, wspólne wieczory przy stole, granie w karty, rozwiązywanie łamigłówek. A Vilja zaczęła zasiadać do pianina, oczywiście na lekcje muzyki przestała chodzić już dawno temu, ale teraz rozkłada nuty znalezione w internecie i śpiewa, do prostych akordów molowych, smutne ballady. Ma ładny głos, trochę melancholijnie monotonny, tyle że wykonuje piosenki w złej tonacji, jakby w ogóle nie słyszała pianina, godzina po godzinie rzewne, fałszywe zawodzenie.

Co najwyżej od czasu do czasu w jakiejś zwrotce czy w refrenie wpada tu i ówdzie na właściwą tonację i podąża za akordami, ale dzieje się to jakby przypadkiem, wydaje się, że ona nawet nie zauważa różnicy, ale jeśli Carola i ja akurat jesteśmy w tym samym pokoju, zatrzymujemy się i spoglądamy na siebie, zadziwieni nagłym stanem doskonałej harmonii, zaskoczeni przebłyskiem tego, jaka mogłaby, jaka powinna być nasza rodzina.

Przestajemy się kłócić, przez chwilę szukamy plastra, dopóki nie uświadamiamy sobie, że zostawiliśmy apteczkę w samochodzie. Becka jest znowu głodna, wyjmuję więc termos z ciepłą wodą i pojemnik z mlekiem w proszku, mieszam wszystko w butelce i karmię córkę, na ile jest to możliwe pod maseczką, Carola zaś wyciąga z torby na pieluchy mokre chusteczki i oczyszcza ranę między palcami Zacka, potem znajdujemy w bagażu skarpetkę i wkładamy mu ją na stopę, żeby mógł iść, z jedną nogą w klapku, a z drugą, tą chorą, w samej skarpetce, ale on utyka i wciąż płacze, bo go boli.

Opiera się na Caroli, na wózku, na mnie, posuwamy się coraz wolniej, próbuje iść na pięcie, ale asfalt jest gorący i parzy go przez skarpetę. W końcu prosi, żebym wziął go na barana, sadzam go więc sobie nad plecakiem, on wciąż ma na plecach swój ze Spidermanem, minęło wiele lat, odkąd ostatnio nosiłem dziecko na ramionach, przez kilka minut wydaje się to nawet miłe, dopóki obciążenie karku i łopatek nie zaczyna porządnie dawać się we znaki, po kolejnych minutach w palącym słońcu jego pot spływa po mnie i miesza się z moim, cierpną mi ramiona, jego wilgotne pachwiny przyklejają mi się do szyi, ból za każdym razem, gdy małe mokre dłonie zaciskają się na moim jabłku Adama albo ciągną mnie za włosy, i to nieustanne pytanie jak daleko jeszcze jak daleko jeszcze jak daleko jeszcze.

Znak drogowy jest początkowo tylko niebieską plamą, nieśmiałą obietnicą głosów, małomównych mężczyzn w żółtych kamizelkach odblaskowych i apteczki dla Zacka, toalety i być może kubka kawy, Boże, oby mieli tam kawę, wielkie termosy z pompką pełne kawy, może znajdą się też bułeczki zorganizowane przez zastęp skautów albo jakieś koło gospodyń wiejskich. Plama jest coraz bliżej i przez koszmarnie długą chwilę wydaje mi się, że cyfra na niej to 8, zanim zdaję sobie sprawę, że w rzeczywistości na znaku widnieje ÖSTBJÖRKA 3 i że w związku z tym wkrótce dotrzemy do owianego legendą miejsca o nazwie Östbjörka, a w tej samej sekundzie, gdy dochodzimy do znaku, widzimy samochód, który jedzie z naprzeciwka, białe kombi pędzące z dużą prędkością w przeciwnym kierunku do naszego.

To pierwsze auto spotkane po drodze, zatrzymujemy się wszyscy, ostrożnie stawiam Zacka na ziemi i macham, Carola też macha, ale ponieważ nie wygląda na to, żeby kombi miało zwolnić, wychodzę na jezdnię, wydaje się, że w tej gorzkiej, duszącej chwili ktoś, kto w nim siedzi, w ogóle mnie nie widzi, w końcu jednak zauważa i hamuje gwałtownie, lecz wciąż jedzie, szyba opuszcza się o kilka centymetrów. Za kierownicą jest mężczyzna w moim wieku, ma wąsy w kształcie podkowy, przetykane siwizną jasne włosy zebrane w kucyk, goły tors, ramię szczelnie pokryte dużym tatuażem, obok niego widzę młodą ciemnowłosą kobietę z dredami i designerskimi okularami przeciwsłonecznymi na nosie. Ze środka słychać radio samochodowe, oficjalny i suchy, ale w jakiś sposób mimo wszystko spragniony sensacji ton ponadregionalnej stacji, która przekazuje bardzo ważną informację, że władze ostrzegają i że nie jest pod kontrolą, i że osoby, które znajdują się na terenie.

– Jadę od nocy – mówi mężczyzna cienkim głosem, zasłaniając nos i usta dłonią. – Jämtland. Co za pieprzony chaos.

Samochód wciąż się toczy, biegnę obok kierowcy i wskazuję w kierunku Östbjörki.

– Jaka tam jest sytuacja?

– Nie widziałem żywej duszy. Teraz chyba latają tylko samoloty z bombami wodnymi. To, kurde, skandal, że Szwecja nie ma własnych samolotów. Uciekamy do Rättvik, to jedyne, co ma sens.

– Nasz samochód odmówił posłuszeństwa – mówię i słysząc bezradność w swoim głosie, mam ochotę zapaść się pod ziemię. – Jesteśmy z malutkim dzieckiem.

Kierowca tylko kręci głową.

– Spadajcie jak najszybciej do Rättvik.

Słyszę, jak kobieta obok niego szepcze Micke, po czym szyba się podnosi, mężczyzna dodaje gazu i z piskiem opon odjeżdża.

Biała toyota. Pamiętam, że zastanawiałem się nad takim modelem, zanim zdecydowałem się na bmw, które wydało mi się, sam nie wiem, jakby bardziej dorosłe, co oni powiedzieli?, woła Carola, biegnę więc do niej, jej spojrzenie jest jak zastygły znak zapytania.

– Jechali do Rättvik, to…

– Ale jak jest w Östbjörce? Czy można tam liczyć na pomoc?

– Nie wiem… Mówił, że nie widział tam żywej duszy…

Podchodzę do niej, jest bliska płaczu. Ma piskliwy głos, Zack wczepił się w nią albo to ona wczepiła się w niego, obok nich stoi Vilja z wózkiem.

– Są wozy strażackie? Jest jakaś informacja?

– Nie wiem.

– Nie spytałeś?

Znowu ta zawiedziona, oskarżycielska mina.

– Patrzcie, zawracają – mówi Vilja i wskazuje ręką.

Biała toyota rzeczywiście zawraca, jedzie w naszym kierunku z dużą prędkością i gwałtownie przy nas hamuje. Wysiada z niej ta młoda kobieta, silnik wciąż pracuje, widzę, że jest w ciąży, ma obszerną sukienkę w duże kwiaty i kalosze na nogach.

– Słuchajcie, możemy wziąć niemowlę – mówi z twarzą owiniętą szalem, modne okulary przeciwsłoneczne zsunęła na czoło i patrzy na nas oczami, które lśnią szlachetnością. – Nie ma sprawy, zabierzemy je.

Nikt nic nie mówi.

Carola stoi jak skamieniała.

– Możemy wziąć niemowlę – powtarza kobieta. – Prawda, Micke?

On znowu opuszcza szybę, patrzy na mnie ze złością, wyszczekuje ofertę.

– Jasne. Jak chcecie, możemy zabrać niemowlę.

– Ale my przecież… – Carola robi nieśmiały gest w stronę Östbjörki. – Podobno tam…

– Tam się pali – mówi Micke. – Cała okolica jest w płomieniach. Nie możecie tu zostać.

Nie zastanawiam się, tylko podchodzę do wózka i wyjmuję Beckę, miękkie ciałko dotyka mojej skóry, zaspana, gładka twarzyczka, podaję ją Caroli, szepczę jedź, na wszelki wypadek, my sobie poradzimy, i ona już rusza do samochodu, a wtedy Micke mówi zaraz, zaraz, samo dziecko, i Carola staje jak zamurowana.

Niebo jeszcze bardziej poszarzało. Szarość nadciąga ze wszystkich stron, zbity, kłębiący się tuman, który powoli opada coraz niżej. Powietrze jest suche, brudne, dusi przez maskę.

– Mogę ją trzymać – mówi kobieta, płacze, widzę teraz, że ma mocno otarte kolana i ślady po krwi na łydkach, wyciąga ręce po Beckę. – Proszę, do diabła – podnosi głos, który przecina szal. – Możecie mi zaufać, nie umiałabym zostawić tego maleństwa tu, na drodze, powiedziałam Micke’owi, że nie wolno nam, do cholery, tego zrobić, no nie wolno, bo wtedy przestalibyśmy być ludźmi.

Carola przyciska Beckę do siebie, lekko ją kołysze, kręci głową, łzy płyną jej po twarzy, jest gorąco, coś krzyczy, kobieta też coś krzyczy, ona odkrzykuje.

– Posłuchaj, kolego – zwracam się do Mickego i staję przy oknie, patrzę na niego z góry, ma snus pod wargą, ukryty pod hipsterskim wąsem, widać to tylko z bliska. – Musi być jakieś rozwiązanie, nie moglibyśmy na przykład jakoś upchnąć się wszyscy w bagażniku?

Nie odpowiada, tylko gapi się na mnie, a ja nachylam się i zaglądam do środka, na tylnym siedzeniu siedzi para jasnowłosych chłopców w kąpielówkach, mają szeroko otwarte oczy i każdy trzyma iPada na kolanach.

– Cześć, dzieciaki, jak fajnie, że możemy się z wami zabrać – mówię do nich, mając nadzieję, że mój głos brzmi przyjaźnie i szczerze.

– Przed sekundą zatrzymała nas inna rodzina – odpowiada Micke, już trochę bardziej kategorycznym tonem. – Złapali gumę. Facet powiedział to samo: po prostu wierzyć się nie chce, że nie mamy własnych samolotów gaśniczych.

Kobieta gestykuluje, krzyczy coś o dymie, wskazuje ręką między drzewa, Carola znowu kręci głową.

– Oni nie mieli niemowlaka – ciągnie mężczyzna. – A wy macie. Więc zawróciliśmy. Ale nie po to, żeby tu sterczeć i bić pianę.

Jego palce zaciskają się mocniej na kierownicy. Przebłysk czegoś brzydkiego na brudnej twarzy, w oczach łzy od dymu.

Kobieta siada z powrotem na przednim siedzeniu, gniewnie patrzy przed siebie.

– Proszę – mówię. – Bagażnik.

Micke zerka na kobietę.

– Jest wyładowany naszymi rzeczami.

– Proszę was. Bądźcie tak mili.

– Jesteśmy mili – prycha ona i ociera łzy nadgarstkiem, przeszła od wspaniałomyślności do wściekłości. – Jesteśmy cholernie mili.

Micke drapie się pod owłosioną pachą, błądzi wzrokiem, domyślam się, jak działa ta para – ona jest nieprzewidywalna i impulsywna, on – powolny i niezdecydowany, uzupełniają się.

– Słuchaj, Anno, można by ewentualnie…

– Zawróciliśmy i podjechaliśmy do was, a teraz wy targujecie się z nami, to, do cholery, nie fair, że jesteście tak diabelnie samolubni!

Uzupełniają się nawzajem i w końcu to ona podejmuje decyzję. I właśnie ją podjęła.

Czyjaś dłoń dotyka mojej talii. Głos za moimi plecami.

Tato.

Za mną stoi Vilja. Trzyma za rękę Zacka, on kaszle przez maseczkę, nie myśl, po prostu to zrób, zamykam go w ramionach jak duża ciepła foka, czoło ma czerwone i błyszczące od potu, odwracam się do samochodu.

– Mój syn ma astmę! – mówię głośno do chłopców na tylnym siedzeniu tonem, który, mam nadzieję, nie budzi wątpliwości. – Nie wytrzyma dłużej w tym powietrzu!

Obaj kulą się i spoglądają na swoich rodziców, nagle jeden z nich odruchowo otwiera drzwi – Assar!, warczy kobieta – ale drzwi już są uchylone, otwieram je na oścież, wpycham Zacka na siedzenie, wciskam go między ciała tamtych chłopców, wsuwam głowę do kabiny i czuję chłód, czyste powietrze, miękko całuję syna w czoło, zapach dymu, brudu i cytrusowego szamponu do mycia w zimnej wodzie, ciemne lata, które przemykają w tym momencie, krzyczy tato!, kiedy zatrzaskuję drzwi, jedź już, bąkam do Mickego, ten kiwa głową, błysk braterskiego porozumienia w jego oczach, kiedy mówi Rättvik i skręca koła, i natychmiast cofa, prawie wjeżdża w jakiś krzak, potem znowu skręca i jeszcze raz krzyczy Rättvik, w głosie przebija ulga, jakby nazwa jakiejś miejscowości w Dalarnie mogła sprawić, że wszystkie nasze zmartwienia znikną, samochód rusza z kopyta i też znika.

Carola stoi z Becką w objęciach, przymyka oczy, wtyka nos w jej szyję, mamrocze wyglądali na sympatycznych, naprawdę wyglądali na sympatycznych, myślisz, kochanie, że wyglądali na sympatycznych? mój skarbie mój skarbie mój skarbie.

Nie minęło więcej niż pięć minut od chwili, gdy biała toyota pojawiła się po raz pierwszy. Spiderman leży na asfalcie obok tablicy ÖSTBJÖRKA 3.

– Lana Del Rey – mamrocze pod nosem Vilja w rozgrzanym powietrzu i poprawia paski plecaka brata, żeby za chwilę zarzucić go sobie na plecy. – Lana Del Rey.

*

Dom w Tajlandii. Od tego się zaczęło. Dom z dużym telewizorem, z siłownią wyposażoną w bieżnię i rower treningowy oraz z prywatnym basenem wypełnionym turkusową wodą.

Idziemy do Östbjörki, a ja w myślach zaczynam już układać wyjaśnienie, bo wiem, że będę zmuszony wytłumaczyć, jakim cudem inteligentnej, normalnie funkcjonującej osobie takiej jak ja mogło przydarzyć się coś takiego, bez względu na to, co się stanie, będziecie się dziwić, jak to, do jasnej cholery, możliwe, że w tamto lato, kiedy Dalarna, Jämtland i Härjedalen stały w ogniu, zostałem ze swoją rodziną w domu na pustkowiu na północ od jeziora Siljan.

Właśnie urodziła się Becka, powiem do najlepszej przyjaciółki mojej żony na pogrzebie. Byliśmy tacy szczęśliwi, to było nasze trzecie i równocześnie ostatnie dziecko, dlatego chcieliśmy zrobić coś wyjątkowego, więc postanowiliśmy zamieszkać na czas urlopu macierzyńskiego za granicą, a Tajlandia jest przecież bardzo przyjazna dzieciom. Proste włoskie jedzenie z toskańskim czerwonym winem, kościół o bielonych ścianach, Österlen, Gotlandia, coś w tym stylu, Carola strasznie tego pragnęła, tak niesamowicie się cieszyła, jej koleżanka jest wysoka i ładna, i oskarżycielska w czarnej sukience i z wodoodpornym kajalem wokół oczu, pół roku na plaży, to było jej marzenie, chciałem jej to podarować.

Przejście trzech kilometrów do Östbjörki zajmuje nam godzinę. Carolę zaczynają boleć plecy od niesienia dwóch toreb – z Ikei i na pieluchy, musimy też raz po raz się zatrzymywać, żeby wyjąć z wózka Beckę, która nie chce już w nim leżeć, wrzeszczy i próbuje ściągnąć maseczkę. Powinniśmy zrobić dla niej mleko, ale wtedy zostalibyśmy Bóg wie jak długo przy drodze.

Kiedy docieramy do pierwszych zabudowań, kółka przy walizce się psują. Zwykły kamienny mur, na działce domek do zabawy, zepsuta bramka do piłki nożnej, trampolina, prawie pochłonięta przez zielsko rosnące w jej cieniu. Tablica z informacją wypisaną czerwoną farbą poczerniałą w słońcu: PCHLI TARG ŚWIEŻE ZIEMNIAKI.

Vilja przeklina, podnoszę walizkę i ją oglądam, plastik pękł, nieprzystosowany do długich wędrówek po nierównym asfalcie, tania tandeta, syczę przez zęby i w ataku furii taszczę ją na pustą działkę, otwieram drzwi domku – gorąco w nim jak w saunie, zapach surowego drewna, gałęzi i liści, serwis do zabawy w pastelowym kolorze, paczka prezerwatyw, stos nabrzmiałych od wilgoci książek z obrazkami – ciskam walizkę do środka.

– Zabierzemy ją później – mówię. – Jak wszystko się uspokoi.

Bo Tajlandia nie jest przecież już taka tania, oznajmiam firmie ubezpieczeniowej. Podróż, czesne za szkołę, wszystkie szczepienia, to się zbiera. Poza tym chcieliśmy mieć dom z oddzielnymi pokojami dla obojga dzieci, własny basen, dobrą kuchnię, świeżo wyremontowany i blisko plaży, teraz, kiedy wszystko otworzyło się na nowo, budują tam głównie Chińczycy, a oni wiedzą, jak zarabiać, Airbnb stało się maszynką do drukowania pieniędzy dla tych pieprzonych oligarchów.

Östbjörka to przystanek autobusowy, dwa rozwidlenia dróg, kilka opuszczonych willi i trawnik z poszarzałym, kiedyś brązowym słupem sobótkowym. Jest też plac do zawracania z dużą tablicą ogłoszeniową, desperacko omiatam ją wzrokiem, ale widzę na niej tylko „Zakaz podlewania Coroczne spotkanie stowarzyszenia właścicieli domków Cena quada do negocjacji Kåre 070-85582345 Ścinanie drzew Instalacja łącza szerokopasmowego przez DalaEnergi Najwyższej jakości drewno brzozowe”.

Widać ślady po kołach samochodów terenowych, stoi porzucona przyczepa, a na niej kilka koców obok dwóch brudnych kombinezonów i reklamówki z Ica z dwiema plastikowymi butelkami wody i paczką herbatników. Bierzemy wodę, herbatniki zostawiamy.

Wynajęcie domu od jesieni było dla nas czymś oczywistym, opowiadam sąsiadom. Tak robią wszyscy, którzy mieszkają za granicą, mało kogo stać dzisiaj na utrzymywanie dwóch domów. Ale pomyśleliśmy, że równie dobrze moglibyśmy zacząć wynajmować już latem, żeby móc pozwolić sobie na większy luksus.

Znajdujemy zacienione miejsce pod sosną i zmieniamy Becce pieluchę, jest pełna lepkiej, brązowożółtej cuchnącej kupy, zużywamy mnóstwo wilgotnych chusteczek, żeby doprowadzić Beckę do porządku. Vilja z wprawą zawiązuje wszystko w jedną paczkę i rusza między domki w poszukiwaniu pojemnika na śmieci, już mam ochotę krzyknąć do niej, żeby dała spokój i zostawiła to byle gdzie, ale rozmyślam się i nic nie mówię.

Wyniesienie się na lato nie stanowi problemu, mówię moim przyjaciołom, najpierw wyjazd do siostry w Bohuslän na sobótkę, POTEM dalej, do Bastad, gdzie Niklas i Petra mają dom, który stoi pusty, nawiasem mówiąc, cholernie luksusowy, POTEM zabieram rodzinę do Cannes, bo moja firma wynajęła tam cały dom na czas festiwalu filmowego i starczy miejsca dla wszystkich, POTEM kuzynka Caroli bierze ślub w jakiejś winnicy w Oregonie, polecimy więc całą rodziną, teściowa zarezerwowała nam przytulne bed and breakfast przy plaży, zostaniemy dwa tygodnie, really nice, a POTEM prawdopodobnie wybierzemy się wreszcie na wakacje pod namiot do Norwegii, bo zawsze chcieliśmy to zrobić, ale nigdy wcześniej nie mieliśmy czasu ani okazji.

Carola karmi Beckę butelką, a jednocześnie drugą ręką przyciska komórkę do ucha, zdecydowałem, że musimy oszczędzać baterie, i dlatego możemy używać tylko jednego telefonu naraz, od pół godziny Carola czeka w kolejce na połączenie. Wchodzę na czyjąś działkę, nie tak zaniedbaną jak ta z domkiem dla dzieci, ktoś powyrywał chwasty, pod drzewem stoi drabina z sekatorem na najwyższym stopniu, para postrzępionych dżinsowych szortów wisi na sznurku do bielizny, nie wiadomo dlaczego podchodzę bliżej i sprawdzam ręką, czy są suche, kiedy nagle ją słyszę, głos jest napięty i piskliwy.

– Halo? Halo? Słyszy mnie pani?

Pędzę z działki pod sosnę, Carola stoi na baczność, położyła Beckę na ziemi i wolną ręką zasłania sobie drugie ucho, twarz ma skupioną, jakby chciała się odizolować od wszystkiego, co może zakłócić tę śmiertelnie ważną rozmowę, zsunęła z ust maseczkę, żeby lepiej było ją słychać.

– Słyszy pani… Tak, halo, nazywam się Carola von der Esch, dzwonię z Östbjörki, jestem tu ze swoją rodziną, mamy maleńkie dziecko, nasz samochód się zepsuł, więc utknęliśmy w Östbjörce, halo? Mówiła nam pani, żeby dostać się do Östbjörki, ale tu nikogo nie ma.

Siadam na suchej, ostrej trawie, podnoszę Beckę z ziemi i przytulam do siebie. Łzy i śluz pozostawiły jasne smugi w brudzie pokrywającym jej czoło i powieki, całuję miękki, pucołowaty policzek, czuję smak sadzy.

Głos docierający ze słuchawki brzmi przyjaźnie, nie słyszę słów, ale melodia wskazuje na pytanie.

– Tak… nie? – Carola kaszle, wyciera łzawiące oczy. – Widzieliśmy tylko jeden, jechała nim rodzina, zabrali naszego syna, ale poza tym… Gdzie? Za Ovanmyrą? Ale to jest przecież pięć kilometrów stąd.

Głos po drugiej stronie coś wyjaśnia, Carola parska śmiechem, wyjątkowo wrednym, sardonicznym, który w ciągu dwudziestu lat naszego wspólnego życia słyszałem może cztery razy.

– A mogę spytać, jak w takim razie ustala pani priorytety? Jeśli pani nie… Mamy czteromiesięczne dziecko…

Głos w telefonie zmienia ton, staje się szybszy, bardziej formalny, chce skończyć.

– Ale proszę, do cholery… – błaga Carola i spogląda na Beckę, a ja opieram się impulsowi, by uszczypnąć córkę mocno w udo, żeby zaczęła krzyczeć, może to by zadziałało, gdyby ta kobieta po drugiej stronie usłyszała płaczące dziecko, ale Becka akurat jest spokojna, tylko trochę pokasłuje, kiedy tak leży i patrzy na mnie zaczerwienionymi oczami, a Carola żebrze i zaklina jeszcze przez chwilę, lecz głos w słuchawce się oddala i w końcu milknie.

Carola patrzy na wyświetlacz, jakby ją ugryzł.

– Powiedziała, że musimy się stąd wydostać na własną rękę – mamrocze. – Że powinniśmy byli być tutaj wczoraj, kiedy ewakuowali mieszkańców. I że straż pożarna zajmuje się w pierwszym rzędzie osobami rannymi albo takimi, które ze szczególnych powodów nie mogą same o siebie zadbać. – Krzywi się, odwraca wzrok. – A potem zapytała, dlaczego nie pojechaliśmy tamtym samochodem, dlaczego wszyscy się w nim nie upchnęliśmy.

Nie mówi tego, może dlatego, że ani razu nie wypomniałem jej historii z klimatyzacją w samochodzie, a może dlatego, że efekt będzie mocniejszy, jeśli to pozostanie niewypowiedziane:

Trzeba było ich przekonać. Załatwić to. Powinieneś był bronić swojej rodziny.

– Przepraszam – mówię w stronę maseczki i odwróconego spojrzenia.

Ale niemal wszystko ułożyło się inaczej, opowiadam kobiecie, z którą chcę być, Niklas