Uzyskaj dostęp do ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Jacy są Chilijczycy i co odróżnia ich od innych Latynosów? Jak stawiają czoła największym trzęsieniom ziemi na świecie? Co myślą dziś o Pinochecie? Monika Trętowska zabiera czytelników w prawdziwie odkrywczą podróż po kraju kontrastów.
Autorka zna Chile lepiej niż własną kieszeń. Ponad dziesięć lat życia w Santiago i licznych podróży pozwoliło jej zebrać mnóstwo doświadczeń i bogaty materiał dziennikarski. Ze stosu notatek i nagrań zrodziła się ta książka, którą Polacy mogą potraktować jako klucz do zrozumienia współczesnego Chile.
Ten fascynujący kraj pokazała przez pryzmat jego wyjątkowego położenia geograficznego, skomplikowanej historii, polityki, języka, zwyczajów i dziedzictwa kulturowego, jak również – a może przede wszystkim – ludzi i życia codziennego, wzajemnych relacji mieszkańców oraz bolesnych losów rdzennej ludności. Ale nie tylko. Także charakterystycznych dla Chile sprzeczności, które doskonale odzwierciedla nieziemsko piękna i fenomenalnie różnorodna przyroda - przynosząca jednocześnie systematyczne, potężne katastrofy naturalne; jak i charakter Chilijczyków - pełen cech, które na pierwszy rzut oka zdają się wzajemnie wykluczać.
Chile, choć w Polsce nieznane, w wielu aspektach wyróżnia się zarówno w skali lokalnej jak i światowej. To stąd, nie zaś z Egiptu pochodzą najstarsze zrobione przez człowieka mumie. To tu leży najbardziej sucha pustynia świata, pokonująca w tym aspekcie Saharę. To nad chilijską Atakamą rozpościera się najczystsze niebo na planecie, które przyciągnęło międzynarodowe obserwatoria i ich gigantyczne teleskopy, dzięki którym coraz lepiej rozumiemy wszechświat.
Ale nie o rekordy w tej książce chodzi, a o wnikliwe obserwacje „ze środka”. O wolną od przypisywanych Ameryce Południowej stereotypów próbę wejrzenia w głąb chilijskiej duszy.
"Autorzy książek reportersko-podróżniczych nader często nie opisują świata, a jedyne serwują obiegowe anegdoty, ciekawostki i romantyczne, „egzotyczne” pocztówki. Monika Trętowska, na szczęście, idzie inną drogą. Szuka odpowiedzi na najważniejsze pytania - Dlaczego? Jak? Co z tego wynika? Chile to w jej oczach nie tylko miejsce na końcu świata, a nieoczywisty, zróżnicowany pejzaż ludzkich losów, historii, emocji i dążeń. Zamiast jednoznacznych wniosków proponuje pytania. Zamiast łatwych odpowiedzi - chwilę zastanowienia. Wszystko, żeby z szacunkiem i ciekawością, pozwolić nam lepiej zrozumieć kawałek obcej nam rzeczywistości."
Tomasz Michniewicz – podróżnik, dziennikarz, reporter
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 537
Projekt okładki: Paweł Panczakiewicz/PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN
Redaktor serii: Halina Hałajkiewicz
Redaktor prowadzący: Urszula Lewandowska
Redaktor techniczny: Sylwia Rogowska-Kusz
Skład wersji elektronicznej: Robert Fritzkowski
Korekta: Renata Kuk, Barbara Milanowska (Lingwenta)
Zdjęcia: Monika Trętowska, Claudio Jaramillo
Mapa: Anna Szymańska
Zdjęcia wykorzystane na okładce
1. strona. Castro, Isla Grande de Chiloé (fot. Monika Trętowska)
3. strona. Cuernos del Paine, Park Narodowy Torres del Paine (fot. Monika Trętowska)
© for the text and photos by Monika Trętowska, Warszawa 2021
© for this edition by MUZA SA, Warszawa 2021
ISBN 978-83-287-1456-4
Sport i Turystyka – MUZA SA
Wydanie I
Warszawa 2021
fragment
Klaudiuszowi, za bezwarunkowe wsparcie
i bezgraniczną miłość
W przestrzeni geograficznej Chile
dokonuje się coś na wzór syntezy planety.
Pustynia, ze swoją bezpłodnością,
niekochaniem nikogo, jest niczym początek.
Bliższy człowiekowi wymiar nadają jej doliny,
w których żyznej, płodnej obfitości
tworzy się dom dla istot ludzkich.
Potężnego leśnego piękna nabiera na końcu kontynentu,
tak jakby chciała zakończyć z godnością,
by wreszcie pokruszyć się,
oferując pół życie, pół śmierć morzu,
które kołysze się
między dobrodziejstwami wody a błogosławieństwem wiecznego lodu.
Gabriela Mistral, fragment eseju Mój kraj
Codzienne życie w Chile, kontakty z Chilijczykami oraz moje doświadczenia zawodowe i osobiste, pozwoliły mi spojrzeć na ten kraj z innej perspektywy, odległej od klasycznych stereotypów przypisywanych Ameryce Południowej. Poszerzyły horyzonty, ugruntowały poglądy i pogłębiły wiedzę o tym kraju, mniej rozpoznawalnym niż słynniejsi sąsiedzi, który jednak pod wieloma względami wyróżnia się nie tylko w skali lokalnej, ale i światowej. Wystarczy wspomnieć, że właśnie tu leży najbardziej sucha pustynia świata, że uznawane za najczystsze na planecie niebo chilijskiej północy przyciąga najsłynniejsze międzynarodowe obserwatoria astronomiczne, że stąd pochodzą najstarsze, znane człowiekowi mumie – starsze niż egipskie. Takich „naj” jest o wiele więcej. Nie o rekordy jednak w tej książce chodzi, lecz o szczególną więź łączącą mieszkańców Chile z tym jedynym w swoim rodzaju, odległym zakątkiem planety, o zajrzenie w głąb chilijskiej duszy.
Jacy są Chilijczycy i co ich odróżnia od innych Latynosów? Jak są w stanie normalnie żyć w miejscu tak aktywnym sejsmicznie? Co myślą dziś o Pinochecie? Z czego są dumni, na co narzekają? Czy i tu dominuje kultura macho? W czym tkwi sukces chilijskiego wina? Które miejsca warto, a nawet trzeba zobaczyć i jakich lokalnych specjałów spróbować? Na te i wiele innych pytań postaram się odpowiedzieć w tej książce, która pozwoli, mam nadzieję, głębiej niż krótka wyprawa do Chile wejrzeć w codzienność mieszkańców i zrozumieć ich charakter.
Chcę pokazać ten fascynujący kraj takim, jakim go poznałam sama. Odizolowany z racji specyficznego położenia geograficznego od reszty świata. Nieziemsko piękny dzięki swojej ekstremalnie różnorodnej przyrodzie, a jednocześnie z powodu licznych katastrof wymagający jako miejsce do życia. O skomplikowanej historii i wspaniałym dziedzictwie kulturowym, które wspólnie ukształtowały jego dzisiejsze, nieoczywiste oblicze. Stabilny gospodarczo, ale zbyt pochopnie nazywany latynoskim eldorado, skoro przoduje jednocześnie w rankingach najbardziej nierównych ekonomii świata i największego rozwarstwienia społecznego. Sami Chilijczycy także okazali się ludźmi pełnymi niespodzianek. Niezwykła mieszanka krwi w ich żyłach ma bowiem konsekwencje w mentalności, wyglądzie i języku. Podobnie jak życie na „chilijskiej wyspie”, z czterech stron odciętej od świata przez Andy, Pacyfik, pustynię i lodowce, od wieków nawiedzanej przez najsilniejsze trzęsienia ziemi na planecie.
Chile to kraj niebywałych kontrastów. Geograficznych, kulturowych, ekonomicznych i społecznych. Jakby cały był utkany z nieoczywistych wzorów i zaplątany w sprzeczności. Od 2010 roku, kiedy przeprowadziłam się do Santiago i od kiedy regularnie podróżuję po kraju i kontynencie latynoskim, stały się one częścią mojej codzienności – prywatnej i zawodowej. Dzięki pracy dziennikarskiej oraz wrodzonej ciekawości świata i ludzi zgromadziłam wielki zbiór doświadczeń, przeczytanych książek, obejrzanych filmów, przeprowadzonych wywiadów i znajomości z ludźmi o przeróżnych zawodach, poglądach, sukcesach i bolączkach. Wieloletnia praca korespondenta Polskiego Radia i komentatora tutejszych wydarzeń w krajowych mediach wymagała ode mnie często spojrzenia na Amerykę Południową nieco z lotu ptaka. Praca nad reportażami, blogiem i nad tą książką pozwoliła mi za to opisywać Chile od środka. Zaglądać tam, gdzie mało kto zerka, wnikać w szczegóły, być w miejscach zupełnie nieciekawych z punktu widzenia newsów, za to arcyciekawych reportersko. Pasja do podróży i miłość do natury w połączeniu z pracą przewodnika pozwalają mi wciąż patrzeć na nie jak na wymarzony kraj dla podróżników, podpatrywać to, co Polaków i inne nacje najbardziej w nim zaskakuje, a do czego ja po latach zdążyłam się już przyzwyczaić. Najlepszej lekcji chilijskiej rzeczywistości dostarcza jednak zwykłe, codzienne życie. Doświadczenia, wyzwania i integracja z obcą początkowo kulturą. Podobnie jak mieszkanie pod jednym dachem z mężem Chilijczykiem i bycie częścią chilijskiej wielopokoleniowej rodziny. W książce, którą właśnie oddaję w wasze ręce, łączę wszystkie te perspektywy.
Nie mam monopolu na jedyny słuszny obraz Chile, ale mogę je pokazać takim, jakim widzę je ja – dziennikarka, podróżniczka, przewodnik turystyczny i zwykła mieszkanka, która ma tu rodzinę i przyjaciół, robi codzienne zakupy, chodzi do lekarza i rozlicza się ze skarbówką. Widziane oczami kogoś, kto wiele lat temu przyjechał tu po to, by poznać, zgłębić i zrozumieć ten kraj oraz południowoamerykański kontynent. Kogoś, dla kogo Chile stało się drugą ojczyzną. Kto je lubi – zarówno za coś, jak i mimo wszystko.
* * *
koniec darmowego fragmentuzapraszamy do zakupu pełnej wersji
Sport i Turystyka – MUZA SA
ul. Sienna 73
00-833 Warszawa
tel. +4822 6211775
e-mail: [email protected]
Księgarnia internetowa: www.muza.com.pl
Wersja elektroniczna: MAGRAF s.c., Bydgoszcz