Królowe i królowie Wielkiej Brytanii ebook

Normanowie

Wilhelm I Zdobywca

Wilhelm II Rufus

Henryk I Beauclerk

Stefan z Blois

OJCIEC: Robert I

Zwany Wspaniałym oraz Diabłem, urodził się ok. 1008 w Normandii jako młodszy syn księcia Ryszarda II i jego pierwszej żony Judyty, córki Conana I Krzywego, księcia Bretanii (zob. Tablica II). Po 1017 poślubił księżniczkę Astrydę (Małgorzatę), córkę Swena Widłobrodego, którą niebawem odprawił, a wkrótce potem związał się z dziewczyną z ludu imieniem Herleva (zob. poniżej). Po śmierci starszego brata 6 VIII 1028 został księciem Normandii. Zmarł w drodze powrotnej z Ziemi Świętej, 1, 2, 3 lub 22 VII 1035 w portowym mieście Nikaja (Nikea/Nicea, obecnie İznik w Turcji) i został pochowany w tamtejszej bazylice św. Marii. W 1087 Wilhelm Zdobywca nakazał sprowadzenie szczątków ojca z Azji Mniejszej i pochowanie ich w Normandii, jednak po rychłej śmierci króla zadecydowano złożyć kości Roberta w Apulii, gdzie zdążyły do tamtej chwili dopłynąć.

MATKA: Herleva (Arletta)

Była córką Fulberta, garbarza z Falaise (Normandia), i jego żony imieniem Duksja (Doda, Duwa). Urodziła się przypuszczalnie ok. 1012 i jak chce tradycja, została zauważona przez księcia, kiedy prała w rzece. Dochowali się syna, przyszłego króla Anglii, a może także córki Aelis (poniżej). Między 1029 a 1035 książę wydał Herlevę za swojego wasala, Herluina, wicehrabiego Conteville (zm. ok. 1066), z którym dochowała się kilkorga dzieci (o których dalej). Zmarła przypuszczalnie ok. 1050 i spoczęła w opactwie benedyktyńskim Notre-Dame, wzniesionym nad strumieniem Grestain w Normandii przez jej męża oraz ich starszego syna. Owdowiały Herluin ożenił się powtórnie i miał dalsze dzieci.

SIOSTRA (PRZYRODNIA?):

Aelis (Adeliza)

Według Roberta de Torigni (Gesta Normannorum Ducum) była ona córką księcia Roberta i „innej [niż Herleva] konkubiny”, uważa się także, że mogła być córką Herlevy i jej męża Herluina. Jeśli jej rodzicami byli Robert i Herleva, musiała się urodzić przed zawarciem przez matkę małżeństwa. Jej mężem został Enguerrand II (III), hrabia Montreuil i Aumale od 1052 (poległ pod murami zamku Arques w Normandii 25 X 1053), syn Hugona z Ponthieu, hrabiego Montreuil, i jego żony Berty, córki Guerinfrida, pana na Aumale. Miała z nim następujące potomstwo:

1 Gwido (zm. 1100). Hrabia Montreuil i Ponthieu. Pierwszą jego żoną została Ada (zm. przed 1066), której filiacja nie jest znana (z nią potomstwo), a po jej śmierci ożenił się z Adilą (Adą) nieznanego pochodzenia, z którą dochował się kolejnych dzieci.

2 Adelajda (zm. po 1098).

3 Helissenda (zm. po 1096). Przed 1091 poślubiła Hugona II, hrabiego Saint-Pol (zm. 1118–19), i miała z nim potomstwo.

Po śmierci Enguerranda Aelis zachowała tytuł hrabiny Aumale (względnie zaczęła się tak tytułować dopiero w 1082), a w 1053 lub też 1054 wyszła za Lamberta z Boulogne, hrabiego Lens od 1047 (poległ pod Phalampin we Flandrii w 1054), syna Eustachego I, hrabiego Boulogne (dziada Matyldy, małżonki króla Stefana z Blois), i jego żony Matyldy, córki Lamberta I Brodatego, hrabiego Lowanium (Louvain). Mieli córkę:

4 Judyta (ur. 1054, zm. po 1086). W 1070 została żoną Waltheofa (Waltera), 1. earla Huntingdon i Northampton (ur. ok. 1050, stracony z rozkazu Wilhelma I Zdobywcy w 1076); ich córką była Matylda, małżonka Dawida I Świętego, króla Szkocji (szczegóły zob. w jego biogr.).

Trzecim mężem Aelis został poślubiony ok. 1060 Odo III, hrabia Troyes w latach 1048–71 i z tytułu praw małżonki hrabia Aumale w latach 1060–71 (zm. po 1096, a nawet po 1115–18), syn Stefana z Blois, hrabiego Troyes, i jego żony Adeli nieznanego pochodzenia. Z małżeństwa tego przyszedł na świat syn:

5 Stefan (ur. przed 1070, zm. po 1086). Hrabia Aumale, poślubił Hawizę (zm. przed 1088), córkę Ralfa de Mortimer z Wigmore, i miał z nią potomstwo.

Aelis zmarła między 1082 a 1084 lub między 1087 a 1090.

RODZEŃSTWO PRZYRODNIE

DZIECI HERLEVY I HERLUINA (I–VI):

I Robert

Urodził się albo ok. 1030–31 jako najstarszy syn Herluina i Herlevy, albo w latach 40., co czyniłoby go młodszym bratem biskupa Odona. Około 1049 lub 1056, względnie w 1063, został przez swojego przyrodniego brata Wilhelma kreowany hrabią Mortain. W końcu 1066 lub na początku 1067 obdarował go on ponadto ziemiami w Kornwalii, jednak raczej nie nadał Robertowi tytułu earla Kornwalii (w źródłach z owego czasu nadal jest on opisywany jako hrabia Mortain). W 1088 wraz z biskupem Odonem przyłączył się do rebelii baronów skierowanej przeciwko Wilhelmowi II; po jej stłumieniu oboje zostali ułaskawieni przez króla. Zmarł 8 XII 1090 lub 1091 i spoczął u boku rodziców w normandzkim opactwie benedyktynów Notre-Dame de Grestain.

Pierwszą żoną Roberta, hrabiego Mortain, została przed 1066:

Matylda

Była córką Rogera, pana Montgomery i wicehrabiego Hiémois, przez Wilhelma Zdobywcę kreowanego earlem Shrewsbury i Shropshire, oraz jego pierwszej żony Mabile (Mabel), córki Wilhelma de Bellême, pana Alençon. Zmarła zapewne ok. 1085 (przed 1087–91) i została pochowana w opactwie benedyktynów Notre-Dame de Grestain.

Drugą żoną Roberta, hrabiego Mortain, została w latach 1085–90:

Almodis

Była zapewne siostrą Bosona, hrabiego Marchii (La Marche). Z Robertem dochowała się być może syna imieniem Robert. Przypuszcza się, że po śmierci pierwszego męża wyszła ponownie za Rogera de Montgomery.

POTOMSTWO HRABIEGO ROBERTA Z I MAŁŻEŃSTWA (i–vi):

i Robert

Przywilej hrabiego Roberta dla opactwa benedyktynów na Mont Saint-Michel, datowany na lata 1087–91, wzmiankuje jako świadka poczynionego nadania „syna jego, Roberta”. Nic więcej o nim nie wiadomo.

ii Wilhelm

Urodził się zapewne ok. 1065–70. Po śmierci ojca w 1090 lub 1091 odziedziczył godność hrabiego Mortain oraz ziemie w Kornwalii, próbował także bezskutecznie wejść w posiadanie hrabstwa Kentu, należącego wcześniej do jego wygnanego stryja, biskupa Odona. Około 1104 wzniecił rebelię przeciwko królowi Henrykowi I, który odebrał mu wszystkie angielskie posiadłości. Wilhelm przeniósł się następnie do Normandii, na dwór księcia Roberta II Krótkoudego. 28 IX 1106 pod Tinchebray wojska Roberta II zostały rozgromione przez armię Henryka I, a sam książę normandzki dostał się do niewoli; wśród jeńców znalazł się także Wilhelm. Odzyskał wolność u schyłku życia i w 1140 został mnichem w benedyktyńskim opactwie w Bermondsey pod Londynem. Tam zapewne umarł (rok nieznany) i znalazł spoczynek.

Żoną Wilhelma, hrabiego Mortain, była nieznana bliżej Adelisa (Adelajda), której filiacja nie jest znana. Zmarła ona bezdzietnie po 1100–06.

iii Dionizja (Denise)

Urodzona przypuszczalnie ok. 1065–70, została żoną Gwidona II, pana Laval od 1076–85 (ur. przed 1037–38, zm. po 1105), syna Hamona, pana Laval, i jego żony Hersendy. Być może dochowali się córki:

1 jej imię nie jest znane, alternatywnie pochodziła z drugiego małżeństwa Gwidona; poślubiła Raula VI, wicehrabiego Beaumont (zm. 1120–25), i miała z nim potomstwo.

Dionizja zmarła w 1090, a owdowiały Gwido ożenił się z Cecylią (filiacja nieznana) i miał z nią potomstwo.

iv Emma

Jej mężem został Wilhelm IV, hrabia Tuluzy od 1060 (lub 1061) (ur. ok. 1040, poległ pod Huesca w 1094), syn Ponsa Wilhelma, hrabiego Tuluzy, oraz jego drugiej żony Almodis, córki Hugona V Pobożnego, pana Lusignan, wdowiec po nieznanej bliżej Matyldzie. Z Emmą mógł mieć dwoje dzieci (alternatywnie pochodziły z jego pierwszego małżeństwa):

1 Syn (zm. przed 1094).

2 Filippa (Matylda?) (zm. 1117). W 1094 poślubiła Wilhelma IX Trubadura, księcia Akwitanii i (jako Wilhelm VII) hrabiego Poitou (ur. 1071, zm. 1127), i miała z nim syna jedynaka, Wilhelma X, ojca Eleonory Akwitańskiej, żony króla Francji Ludwika VII Młodszego, a następnie króla Anglii Henryka II.

Emma zmarła po 1126–27.

v ? Sybilla

Na podstawie dwóch dokumentów, datowanych na I połowę XI w., utożsamia się ją ze wzmiankowaną w latach: 1122, 1130, 1131 oraz 1134 opatką w Notre-Dame de Saintes.

vi ? Agnieszka

Żona Andrzeja, pana Vitré od ok. 1090 (zm. po 1139), syna Roberta I, pana Vitré, i jego żony Berty. Ich dziećmi byli:

1 Robert II, pan Vitré; poślubił Emmę (zm. po kwietniu 1161), córkę Gauthiera Hay, pana la Guerche, wdowę po Juhelu, baronie Châteaubriand, z którą miał kilkoro dzieci.

2 Gerwazy.

3 Helie (Elia).

4 ? Hawiza, żona Roberta, pana Ferrières i Chambrais, przez króla Stefana kreowanego 1. earlem Derby (zm. 1139), z którym miała potomstwo.

Data śmierci Agnieszki nie jest znana (może po 1126–27).

II Odo

Urodził się między 1031 a 1035. Około 1049 został wybrany biskupem Bayeux – konsekracja Odona odbyła się przed 23 IV 1050. Był jednym z najbliższych doradców Wilhelma Zdobywcy, od którego w latach 1066–67 uzyskał tytuł earla Kentu. Między 1082 a 1087 król nakazał jednak uwięzić biskupa, który – pragnąc papieskiej tiary – wysyłał za granicę ogromne sumy, przeznaczone dla wpływowych osobistości w Stolicy Piotrowej. Wolność i hrabstwo Kentu odzyskał po śmierci przyrodniego brata w 1087. Rok później ponownie wziął udział w rebelii, tym razem mającej na celu osadzenie na angielskim tronie księcia Normandii Roberta II – najstarszego syna zmarłego. Został za to pozbawiony wszystkich angielskich tytułów i posiadłości, po czym osiadł na dworze normandzkim. Zmarł, towarzysząc Robertowi II w drodze na pierwszą krucjatę, między 2 a 6 II 1097 w Palermo i spoczął w tamtejszej katedrze.

Biskup Odo miał bastarda z nieznaną kobietą:

i Jan

Wedle Orderyka Witalisa to właśnie on w 1128 przekazał królowi Henrykowi I wieść o śmierci Wilhelma Clito, hrabiego Flandrii, wnuka Wilhelma Zdobywcy (zob. niżej). Odtąd Jan przebywał na dworze królewskim.

III ? Emma

Współcześni historycy są raczej skłonni uznawać ją za postać fikcyjną. Poślubiła Ryszarda z Goz, wicehrabiego Avranchez (zm. ok. 1082), i miała z nim syna:

1 Hugo (ur. ok. 1047, zm. 1101). Wicehrabia Avranchez, earl Chester. Poślubił Ermentrudę, córkę Hugona, hrabiego Clermont, i miał z nią potomstwo. W 1100 został mnichem.

Data śmierci Emmy i miejsce jej pochowania nie są znane.

IV Siostra (Muriel?)

Poślubiła albo Wilhelma, hrabiego La Ferté-Macé (alternatywnie jego małżonką była jej siostra, o której poniżej), albo też, co bardziej prawdopodobne, Odona z Capello, wicehrabiego Côtentin, któremu urodziła córkę:

1 Muriel. Być może poślubiła ona Roberta de la Haya (Haia).

Siostra Wilhelma Zdobywcy znalazła spoczynek w opactwie benedyktyńskim w Bury St Edmunds, zrujnowanym w XVI w.

V ? Siostra (imię nieznane)

Domniemana żona Wilhelma, hrabiego La Ferté-Macé.

VI Izabela

Żona Henryka, hrabiego Séez, z którym miała syna:

1 Osmund (zm. 1099, kanonizowany w 1457). Hrabia Séez, w późniejszym czasie zrzekł się tytułu i został biskupem Salisbury.

Nie jest znana choćby przybliżona data śmierci Izabeli.

Do momentu podboju Anglii zwany Bastardem, urodził się ok. 1027–28 (być może w połowie 1027) na zamku w Falaise. Po śmierci ojca 23 VII 1035 objął jako Wilhelm II tron Normandii, jednak jego nieprawe pochodzenie i młody wiek spowodowały bunt części możnych, który wkrótce przekształcił się w wojnę domową. Początkowo nieletni książę pozostawał pod opieką Alana III, księcia Bretanii, a po jego otruciu w 1040 regencję objął Gilbert, hrabia Eu, także niebawem zamordowany. W 1042, z pomocą króla Francji, Wilhelm zdołał przejąć samodzielne rządy w ojcowiźnie. W 1063 do swoich normandzkich włości dołączył Maine, odebrane wasalom hrabiów andegaweńskich. Wedle słów samego Wilhelma (przytoczonych przez Orderyka Witalisa), podczas wizyty księcia na dworze angielskim w 1051 lub 1052 uzyskał on od bezdzietnego Edwarda Wyznawcy obietnicę sukcesji, przeczy temu jednak fakt sprowadzenia przez króla Edwarda w 1056 na swój dwór Edwarda Athelinga (zob. w biogr. Edmunda II). Po śmierci Wyznawcy w początkach 1066 Wilhelm zgłosił pretensje do angielskiej korony. 14 X tego roku pokonał pod Hastings anglosaskie wojska Harolda II, który poległ w walce. Zwycięstwo to otworzyło Normanom drogę do Londynu i w Boże Narodzenie 1066 Wilhelm koronował się w opactwie Westminsterskim – jest to pierwsza udokumentowana koronacja angielskiego władcy, która miała tam miejsce.

Zmarł 9 IX 1087 w opactwie św. Gerwazego w Rouen na skutek urazu brzucha, doznanego od pękniętego łęku siodła. Został pochowany w ufundowanym przez siebie opactwie benedyktyńskim pw. św. Stefana w Caen.

MAŁŻONKA WILHELMA IPOŚLUBIONA OK. 1050–52 W KATEDRZE NOTRE-DAME W EU:

Matylda

Była ona córką Baldwina V Pobożnego, hrabiego Flandrii, wywodzącego się z tzw. pierwszej dynastii flandryjskiej (dalekiego potomka króla Alfreda Wielkiego), i jego żony Adeli (Adelajdy), hrabiny Contenance, córki Roberta II Pobożnego, króla Francji. Urodziła się ok. 1032. Jej koronacja na królową Anglii miała miejsce 11 V 1068 w opactwie Westminsterskim lub w katedrze Old Minster w Winchesterze. Zmarła 2 XI 1083 w Caen i została pochowana w ufundowanym przez siebie „opactwie kobiet” – klasztorze benedyktynek pw. św. Trójcy tamże.

DZIECI WILHELMA I (A–J):

A Robert

Zyskał przydomek Curthose („krótkoudy/krótkonogi”), który wedle Orderyka Witalisa nawiązywał do odziedziczonego po matce niskiego wzrostu, w galerii władców Normandii figuruje jako Robert II. Urodził się ok. 1052–54 w Normandii. Po śmierci ojca w 1087 przejął zgodnie z jego wolą rządy w księstwie normandzkim. Zawarł nadto z Wilhelmem II układ sukcesyjny, gwarantujący mu tron Anglii, niemniej po niespodziewanej śmierci króla w 1100, korzystając z nieobecności Roberta (powracał właśnie z krucjaty), koronę zagarnął najmłodszy z braci, Henryk. W 1102 Robert wyprawił się na Wyspy, jednak w zamian za odszkodowanie pieniężne młodszy brat zdołał przekonać go do odwrotu. W 1106 miała miejsce odwetowa wyprawa Henryka I, zakończona 28 IX tego roku klęską Roberta pod Tinchebray i zajęciem Normandii przez króla Anglii. Robert zmarł 3, 10 lub 15 II 1134 więziony przez brata na zamku w Cardiff i znalazł spoczynek w katedrze w Gloucester.

Żoną Roberta II została w 1100 w Apulii:

Sybilla

Była córką Gotfryda, hrabiego Conversano, i jego żony Sichelgaity di Molte. Zmarła w marcu (prawdopodobnie 21 III) 1103 w Rouen, zapewne w połogu, choć Orderyk Witalis nadmienia, że została otruta przez rywalkę o względy jej męża, Agnieszkę de Ribemont. Spoczęła w katedrze w Caen lub w Rouen.

SYNOWIE KSIĘCIA ROBERTA II (i–ii):

i Henryk

Przypuszczalnie urodził się przed Wilhelmem Clito, w 1101 lub 1102. Zginął podczas polowania na terenach łowieckich New Forest, lecz data śmierci nie jest znana (przed 1112–19?).

ii Wilhelm

Zwany Clito, co w wolnym tłumaczeniu oznacza „potomek króla” i jest odpowiednikiem anglosaskiego athelinga, urodził się między styczniem a marcem ok. 1103 (wedle innych danych był najstarszym synem Roberta II, urodzonym w 1101). Po uwięzieniu ojca przez króla Henryka I w 1106 został oddany pod opiekę Heliaszowi de Saint-Saëns, lecz gdy w 1112 Beauclerk upomniał się o więźnia, Heliasz z pomocą Roberta de Bellême wywiózł Wilhelma na dwór hrabiego Flandrii Baldwina VII. W latach 1112–19 i 1122–23, z pomocą m.in. hrabiego Baldwina, a także hrabiego Andegawenii Fulka V oraz króla Francji Ludwika VI, Clito próbował zająć Normandię i Anglię, jednak bez powodzenia. Po śmierci hrabiego Flandrii Karola Dobrego, 21 III 1127 zgromadzenie flamandzkich baronów wyniosło go na flandryjski tron. Wkrótce przeciwko władzy Wilhelma zbuntowała się część prowincji, a 30 III 1128 opozycja możnych ogłosiła hrabią Thierry’ego z Alzacji (zob. niżej). Sam Wilhelm został ciężko ranny podczas oblężenia twierdzy Alost (Aalst) i zmarł na skutek gangreny 27 VII 1128 w benedyktyńskim opactwie pw. św. Bertyna w Saint-Omer. Tam również znalazł pochówek.

Pierwszą żoną Wilhelma Clito została w 1123:

Sybilla

Była córką Fulka V Młodszego, hrabiego Andegawenii (Anjou), od 1131 króla Jerozolimy, potomka dynastii z Gâtinais, i jego pierwszej żony Aremburgi (Eremburgi), córki Heliasza I, hrabiego Maine; jej bratem był Gotfryd Plantagenet, ojciec króla Henryka II, natomiast siostra, Matylda, poślubiła następcę angielskiego tronu, Wilhelma Adelina. Sybilla urodziła się między 1112 a 1116. Dzięki zabiegom Henryka I, 26 VIII 1124 jej bezdzietne małżeństwo z Wilhelmem zostało unieważnione przez papieża. W 1134 poślubiła głównego oponenta Clito, Thierrego (Dytryka) z Alzacji, który w 1128 objął we władanie hrabstwo Flandrii (ur. ok. 1099–1101, zm. w Gravelines 17 I 1168); był on synem Thierry’ego II, księcia Lotaryngii z dynastii Châtenois, oraz jego drugiej żony Gertrudy, córki Roberta I Fryzyjczyka, hrabiego Flandrii, wdowcem po nieznanej bliżej Swanhildzie. Jego małżeństwo z Sybillą Andegaweńską zaowocowało licznymi dziećmi:

1 Baldwin (zm. przed 1154).

2 Filip (zm. 1191). Od 1157 był koregentem ojca, po którym w 1168 odziedziczył hrabstwo Flandrii. W 1156 poślubił Elżbietę, hrabinę Vermandois i Valois (ur. 1143, zm. 1183), córkę Raula I Dzielnego, hrabiego Vermandois i Valois, a w 1183 ożenił się z Mafaldą (Matyldą) (ur. 1157, utonęła w 1218), córką Alfonsa I, króla Portugalii; dochował się bastarda.

3 Mateusz I, hrabia Boulogne, małżonek Marii, córki króla Stefana z Blois (szczegóły zob. w biogr. króla Stefana).

4 Piotr (zm. 1176). Hrabia Nevers. W 1175 lub 1176 poślubił Matyldę (ur. 1150, zm. 1192 lub 1219), córkę Rajmunda z Burgundii, pana Grignon i Vitteaux, i miał z nią potomstwo.

5 Gertruda (zm. 1186). Około 1155 poślubiła Humberta III, hrabiego Sabaudii i Maurienne (ur. 1136, zm. 1189), z którym rozwiodła się przed 1162. Po 1158 jej mężem został Hugo III d’Oisy, kasztelan Cambrai (zm. 1189), lecz i z nim nie dochowała się potomków.

6 Małgorzata (ur. ok. 1145, zm. 1194). Około 1160 poślubiła Raula II, hrabiego Vermandois i Valois (ur. ok. 1145, zm. 1167), a po jego śmierci w 1169 wyszła za Baldwina V, hrabiego Hainaut, od 1191 hrabiego Flandrii Baldwina VIII (ur. 1150, zm. 1195), i miała z nim liczne dzieci.

7 Matylda (zm. ok. 1194), opatka w Fontevraud (Fontevrault).

W 1157 Sybilla towarzyszyła drugiemu mężowi podczas wyprawy do Ziemi Świętej i tam pozostała. Przyjęła później welon mniszki w opactwie Łazarza w Betanii pod Jerozolimą. Od śmierci macochy, królowej Melisandy (1161), odgrywała znaczącą rolę na dworze jerozolimskim. Zmarła w 1165 w swoim betańskim klasztorze i tam również spoczęła.

Drugą żoną Wilhelma Clito została styczniu 1128:

Joanna

Jej ojcem był Rajner I, margrabia (markiz) Montferratu, matką zaś jego żona Gizela, córka Wilhelma I, hrabiego palatyna Burgundii, hrabiego Vienne i Mâcon. Jej przyrodnią siostrą była Adelajda Sabaudzka, od 1115 żona króla Francji Ludwika VI, która zaaranżowała mariaż Joanny z Wilhelmem. Wedle przypuszczeń badaczy Joanna urodziła się ok. 1107, a zmarła w 1191. Dzieci nie miała.

DZIECI ROBERTA II KRÓTKONOGIEGO Z NIEPRAWEGO ŁOŻA (i–iii):

Z nieznaną kobietą:

i Córka (imię nieznane). Urodzona przypuszczalnie między 1072 a 1078, między 1087 a 1090 wyszła za Heliasza de Saint-Saëns, hrabiego Arques. Był on opiekunem młodego Wilhelma Clito, przy którym pozostał aż do jego przedwczesnej śmierci w 1128. Być może po śmierci żony, ok. 1106, Heliasz ożenił się z nieznaną z imienia nieślubną córką króla Henryka I, co jednak wydaje się dość mało prawdopodobne. Data jego śmierci nie jest znana.

Z „piękną nałożnicą starego księdza przy granicy [Normandii] z Francją” (według Orderyka Witalisa), z którą związał się ok. 1079; książę uznał jej dwóch synów po poddaniu się przez nią próbie żelaza:

ii Ryszard. Urodził się zapewne ok. 1079–80. Uległ śmiertelnemu wypadkowi podczas polowania w New Forest, co miało miejsce na krótko przed śmiercią w tym miejscu króla Wilhelma II w 1100; wedle różnych wersji został albo przypadkowo postrzelony przez jednego z łuczników, albo w pościgu za zwierzyną powiesił się na zbyt niskim drzewie.

iii Wilhelm. Urodził się zapewne ok. 1079–80. Po uwięzieniu ojca w 1106 podążył do Ziemi Świętej i w 1110 otrzymał od hrabiego Trypolisu Bertranda dowództwo twierdzy Tortosa. Poległ między 1110 a 1111 pod murami Jerozolimy.

B Ryszard

Urodził się przed 1054 lub w 1056 w Normandii. Zginął podczas polowania na terenach łowieckich New Forest – w trakcie pogoni za jeleniem został zmiażdżony pomiędzy nisko zawieszoną gałęzią a łękiem własnego siodła, względnie śmiertelnie zraniła go ścigana zwierzyna. Stało się to jeszcze przed pasowaniem Ryszarda na rycerza i na długo przed śmiercią Wilhelma II Rufusa w 1100, zapewne w 1075 lub 1081. Ciało księcia przewieziono do starej królewskiej nekropolii w katedrze Old Minster w Winchesterze. W 1158 spoczywające tam szczątki przeniesiono ze zrujnowanej starej katedry do nowej i złożono w skrzyniach grobowych dookoła głównego ołtarza.

C Cecylia

Urodziła się w Normandii albo ok. 1054–55 (jeśli była najstarszą córką Wilhelma i Matyldy), albo ok. 1056–60 (jeśli starsze były Adeliza i Matylda). 18 VI 1066 została nowicjuszką w ufundowanym przez matkę klasztorze benedyktynek św. Trójcy w Caen w Normandii („opactwo kobiet”), gdzie 5 IV 1075 złożyła śluby, a po śmierci młodszej siostry Matyldy w 1112 lub 1113 objęła godność przełożonej. Zmarła 3 VII 1126 lub 1127 w Caen i znalazła spoczynek w opactwie św. Trójcy.

D Adeliza (Aelis, Adelajda)

Urodziła się przypuszczalnie ok. 1055 Orderyk Witalis utrzymuje, że we wczesnej młodości przyjęła welon zakonny, natomiast wedle Roberta z Torigni zaręczono ją z earlem Wessexu, przyszłym Haroldem II; miało to mieć miejsce zapewne późnym latem lub jesienią 1064 podczas wizyty Godwinsona w Normandii. Zmarła jeszcze przed objęciem przez narzeczonego tronu Anglii, być może jako mniszka lub nowicjuszka w Préaux (wedle P. Zumthora przeżyła Harolda II, a zatem umarła po 14 IX 1066).

E Matylda

Wydaje się, że można utożsamić wzmiankowaną przez niedatowany rękopis „opatkę [św. Trójcy w Caen] Matyldę” ze wspominaną przez ten sam manuskrypt córką „królowej angielskiej Matyldy, naszej fundatorki”; źródło to wymienia ją po Adelizie, a przed Konstancją. Zmarła 26 IV lub 6 VI, zapewne w 1112 lub 1113, skoro Orderyk Witalis podaje, że jej następczyni na urzędzie ksieni, księżniczka Cecylia, zmarła ok. 1126/27 po czternastu latach sprawowania funkcji.

F WILHELM II RUFUS (s. 126).

G Konstancja

Urodziła się ok. 1057 lub ok. 1061 w Normandii, a między 1086 a 1088 w Bayeux poślubiła Alana IV Ferganta, księcia Bretanii oraz hrabiego Kornwalii i Nantes od 1084 (zm. 13 X 1119), syna Hoëla V, hrabiego Kornwalii i Nantes, z praw małżonki (de iure uxoris) księcia Bretanii, oraz jego żony Hawizy, dziedziczki Bretanii, córki księcia Alana III. Małżeństwo to pozostało bezdzietne, a Konstancja zmarła 13 VIII 1090, zapewne otruta przez własną służbę. Spoczęła w kościele św. Melanii w Redon. Alan IV ożenił się następnie z Ermengardą Andegaweńską i miał z nią kilkoro dzieci.

H Adela

Żona Stefana Henryka, hrabiego Blois, matka STEFANA Z BLOIS (s. 147).

I Agata

Alternatywnie nazywana Elgivą oraz Małgorzatą, urodziła się być może w 1064. W końcu lat 60. XI w. w opactwie św. Trójcy w Caen zawarła ślub per procura z Alfonsem VI zwanym Mężnym oraz Światłem Hiszpanii, królem Asturii i Leónu od 1065, królem Galicji od 1071 oraz Kastylii od 1072, od tegoż roku tytułującym się cesarzem Hiszpanii (ur. 1040 lub 1047, zm. w Toledo 29 lub 30 VI 1080), synem Ferdynanda I Wielkiego, króla Asturii, Leónu, Galicji i Kastylii z dynastii Jiménez, oraz jego żony Sanchy (Sancji), córki Alfonsa V, króla Leónu, Asturii i Galicji. Śluby zerwano przed lub w 1069, kiedy to Alfons ożenił się z Agnieszką Akwitańską. Agata zmarła przed 1074 i została pochowana w katedrze w Bayeux.

J HENRYK I BEAUCLERK (s. 128).

Zgodnie z wolą Wilhelma I angielski tron odziedziczył jego młodszy syn i imiennik.

OJCIEC:Wilhelm I Zdobywca (s. 112)MATKA:Matylda Flandryjska (s. 119)RODZEŃSTWO: zob. s. 122-125

Urodził się między 1056 a 1060. Jego łaciński przydomek, oznaczający dosłownie „czerwony”, nawiązywał zapewne do rumianej cery, lecz najczęściej tłumaczy się go jako „rudy”. Po śmierci ojca 9 IX 1087 został zgodnie z jego wolą królem Anglii i w dniu 26 IX tego roku koronował się w opactwie Westminsterskim.

Zginął trafiony strzałą w plecy 2 VIII 1100 podczas polowania na terenach łowieckich New Forest w Hampshire, być może zamordowany na polecenie młodszego brata Henryka. Ciało króla złożono w starej nekropolii królewskiej – w katedrze Old Minster w Winchesterze; po zniszczeniu świątyni w 1158 prochy spoczywających tam monarchów zostały przeniesione do nowej katedry i złożone w skrzyniach grobowych, umiejscowionych wokół głównego ołtarza.

Według niepewnego i bardzo późnego (XVIII w.) źródła pozostawił on bastarda imieniem Berstrand.

Tron Anglii objął jego młodszy brat Henryk.

OJCIEC: Wilhelm I Zdobywca (s. 112)MATKA: Matylda Flandryjska (s. 119)RODZEŃSTWO: zob. s. 122-125

Urodził się zapewne późnym latem (we wrześniu) lub też w ostatnich tygodniach 1068 w Selby. Przydomki Clerc oraz Beau-Clerc (Beauclerk), co można przełożyć jako „uczony”, zawdzięczał starannemu wykształceniu, zdobytemu na dworze biskupim w Salisbury; zwano go także Lwem Sprawiedliwości. Jako młodszy syn mógł być z początku przeznaczony do stanu duchownego, niemniej 24 V 1086 ojciec pasował go na rycerza. Po śmierci Wilhelma I 9 IX 1087 otrzymał zgodnie z jego wolą znaczną sumę pieniędzy wraz z ekspektatywą na wdowią oprawę matki w Buckinghamshire i Gloucestershire, natomiast trony Normandii i Anglii przypadły jego starszym braciom, Robertowi II Krótkoudemu oraz Wilhelmowi II Rufusowi. W 1092 Robert mianował go lordem Domfront, a w 1096 przekazał mu także Bayeux oraz hrabstwo na zachodzie Normandii z półwyspem Cotentin (Coutances). Henryk uczestniczył w wydarzeniach w New Forest 2 VIII 1100, po których pośpiesznie przybył do Londynu i dzień po śmierci brata został ogłoszony królem Anglii; sprzyjała mu nieobecność Roberta II, którego łączyły ze zmarłym układy sukcesyjne. Koronacja Henryka I odbyła się 5 lub 6 VIII 1100 w opactwie Westminster. W 1102 odparł najazd Krótkoudego, który w zamian za okup zgodził się uznać jego prawa do angielskiego tronu. Pokonawszy brata pod Tinchebray (28 IX 1106), ogłosił się księciem Normandii.

Zmarł 1 XII 1135 w swoim zamku w Saint-Denis-en-Lyons (obecnie Lyons-la-Forêt) w lesie Angers pod Rouen, wedle Henryka z Huntingdon na skutek przejedzenia się ulubionymi minogami. Ciało króla przewieziono do Rouen, tam oddzielono wnętrzności oraz mózg, które złożono na miejscu, zwłoki zaś odtransportowano do Anglii, gdzie spoczęły w ufundowanym przez zmarłego opactwie benedyktynów w Reading. Zostało ono rozwiązane w 1538 podczas sekularyzacji angielskich klasztorów.

MAŁŻONKI HENRYKA II POŚLUBIONA 11 XI 1100 W OPACTWIE WESTMINSTERSKIM:

Matylda

Była córką króla szkockiego Malkolma III Canmore i jego drugiej żony Małgorzaty, księżniczki angielskiej, wnuczki Edmunda II Żelaznobokiego. Urodziła się w 1079 lub 1080 w Dunfermline. Na chrzcie otrzymała anglosaskie imię Edyta, które jednak była zmuszona zmienić przed zaślubinami, czego domagali się normańscy baronowie Henryka I – wybrano dla niej imię matki króla. Sakra Matyldy odbyła się w dniu jej zaślubin lub 14 XI 1100 w opactwie Westminsterskim. Zmarła 1 V 1118 w pałacu Westminsterskim i została pochowana w tamtejszym opactwie.

II POŚLUBIONA 29 I (LUB, CO MNIEJ PRAWDOPODOBNE, 2 II) 1121 W KRÓLEWSKIEJ KAPLICY ZAMKU WINDSOR:

Adeliza

Alternatywnie Adelicja, Adela, Adelajda, Adelina lub Alicja, była córką Gotfryda V Brodatego, księcia Dolnej Lotaryngii i hrabiego Lowanium (Louvain), oraz jego pierwszej żony, którą była albo Ida, hrabina Namur, córka Alberta III, hrabiego Namur, albo Ida, córka Ottona II, hrabiego Chiny. Przypuszcza się, że na świat przyszła między 1103 a 1106. 30 I lub 3 II 1121 w opactwie Westminster została koronowana na królową małżonkę. Po śmierci Henryka, z którym nie miała dzieci, między 1136 a wrześniem 1139, poślubiła Wilhelma de Albini (d’Aubigny), w 1139 kreowanego earlem Lincoln, a po utracie hrabstwa na rzecz Wilhelma z Roumare, ok. 1141, kreowanego earlem Arundel (ur. po 1100, zm. w Waverley 12 X 1176), syna Wilhelma de Albini (d’Aubigny) zwanego Pincerna, lorda Norfolk i Old Buckenham, ochmistrza dworu królewskiego, oraz jego żony Matyldy, córki Rogera le Bigod. Mieli troje dzieci:

1 ? Agnieszka (ur. 1139–41, zm.?). Poślubiła Radulfa FitzSavaric (zm. przed 1157), syna Sawarego FitzCana z Beaumont, i miała z nim zmarłą w dzieciństwie córkę.

2 Wilhelm (ur. przed 1150, zm. 1193). 2. earl Arundel oraz earl Sussexu. Jego żoną została po 1173 Matylda, córka i dziedziczka Jakuba de Saint-Hilaire du Harcouët oraz wdowa po Rogerze de Clare, 3. earlu Hertford. Mieli potomstwo.

3 Rajner (zm. zapewne po 1200).

4 Henryk (zm. 1177).

5 Gotfryd.

6 Alicja (zm. 1188). Jej pierwszym mężem został Jan I, hrabia Eu i lord Hastings (zm. 1170), z którym miała potomstwo, a po owdowieniu poślubiła Alureda de Saint-Martin (zm. po 1189).

7 Oliwia, zmarła młodo i spoczęła w opactwie Boxgrove (Sussex).

8 ? Agata, zmarła młodo i spoczęła w opactwie Boxgrove (Sussex).

Około 1149–50 Adeliza została mniszką w opactwie benedyktynów w Affligem koło Alost. Zmarła tam 23 lub 24 III (być może 23 IV) 1151 i spoczęła w kościele opackim.

POTOMSTWO HENRYKA IDZIECI Z I MAŁŻEŃSTWA (A–D):

A ? Córka

Mogła nosić imię Eufemii, jednak imię to nie występuje ani wśród przodków Henryka I, ani u jego znanych potomków. Urodzić się miała z końcem lipca lub na początku sierpnia 1101 w Winchesterze i umrzeć w młodości, niemniej jest możliwe, że zachodzi tutaj pomyłka z Adelajdą (poniżej), urodzoną w pierwszej połowie 1102.

B Adelajda

Po zaślubinach Matylda, matka HENRYKA II (s. 172).

C Wilhelm

Zwany Adelinem („synem króla”, była to znormanizowana wersja anglosaskiego athelinga), urodził się (przed) 5 VIII 1103 w Winchesterze. W 1120 został desygnowany na księcia Normandii (koregenta ojca) i jako taki złożył hołd królowi francuskiemu Ludwikowi VI. Zginął w drodze powrotniej 25 XI 1120 podczas katastrofy flagowego okrętu angielskiej floty White Ship, która miała miejsce opodal Barfleur u wybrzeży Normandii. Ciała Adelina nigdy nie odnaleziono.

Jego żoną została w czerwcu 1119 w Lisieux:

Matylda

Na chrzcie otrzymała imię Alicja, które zmieniła przed zamążpójściem; niekiedy zwana jest także Izabelą. Była córką Fulka V Młodszego, hrabiego Andegawenii, od 1131 króla Jerozolimy, potomka dynastii z Gâtinais, i jego pierwszej żony Aremburgi (Eremburgi), córki Heliasza I, hrabiego Maine; jej bratem był Gotfryd Plantagenet, ojciec króla Henryka II, natomiast siostra Sybilla poślubiła Wilhelma Clito, hrabiego Flandrii, wnuka Wilhelma Zdobywcy. Urodziła się między 1107 a 1111 w Andegawenii. Po śmierci męża, z którym nie miała dzieci, została mniszką w królewskim opactwie w Fontevraud (Fontevrault) w Andegawenii, gdzie w 1150 objęła urząd ksieni. Zmarła w 1154 w Fontevraud i spoczęła w kościele klasztornym.

D Ryszard

Zginął wraz ze swoim bratem Wilhelmem 25 XI 1120 podczas katastrofy White Ship. Robert z Gloucester podaje, że był on synem królowej Matyldy, lecz część badaczy ma w tej materii wątpliwości, czyniąc Ryszarda nieślubnym potomkiem Henryka I. Z kolei Kronika anglosaska informuje, że „dwaj pośród synów królewskich, Wilhelm i Ryszard, utonęli”, nie precyzując, kto był ich matką; ze wzmianek w kronice Gerwazego z Canterbury (XII w.) można jednak wnioskować, że to legalny syn Henryka I postradał wówczas życie. Z kolei A. Weir pisze, że oprócz prawowitego syna królewskiego, noszącego imię Ryszard, istniał jego imiennik, syn nałożnicy Ansfrydy, który także utonął na White Ship (zob. dalej).

DZIECI HENRYKA I Z NIEPRAWEGO ŁOŻA (A–Ż):

z nieznaną kobietą, wywodzącą się zapewne z rodu Gayów (Gaytów) z Oxfordshire lub też pochodzącą z Normandii, z rodziny przypuszczalnie spokrewnionej z Gayami; alternatywnie z Sybillą Corbet lub też z Nestą z Deheubarth (o których dalej):

A Robert FitzRoy

Jego przydomek/nazwisko (w późniejszych wiekach regularnie nadawane nieprawym potomkom monarszym w Anglii) wywiódł się z połączenia słowa fitz, pochodzącego od staronormandzkiego fiz (syn), ze słowem roy (król); zwano go także Konsulem oraz – od miejsca narodzin – Robertem z Caen. Urodził się ok. 1090–95, będąc zapewne pierworodnym dzieckiem Henryka Beauclerka. W zamian za poparcie przezeń praw do tronu legalnej córki Henryka I, Matyldy, między czerwcem a wrześniem 1122 ojciec kreował go earlem Gloucester. Choć po śmierci ojca w 1135 Robert przystał do obozu Stefana z Blois, w 1137 przeszedł ostatecznie na stronę przyrodniej siostry, ta zaś mianowała go głównodowodzącym swoich wojsk. W 1141 udało im się uwięzić Stefana, lecz 14 IX tego roku do niewoli dostał się również Robert wraz z najstarszym synem – odzyskali wolność przed nowym rokiem w zamian za uwolnienie króla. FitzRoy zmarł po krótkiej chorobie 31 X 1147 na zamku w Bristolu i znalazł spoczynek w klasztorze św. Jakuba pod murami miasta.

Żoną Roberta FitzRoya (z Caen), 1. earla Gloucester, została poślubiona przed 1112:

Mabile (Mabel)

Alternatywnie zwana Maud oraz Sybillą, była ona córką Roberta FitzHamona, lorda Glamorgan (i earla Gloucester?), i jego żony Sybilli, córki Rogera de Montgomery, pana Alençon. Zmarła (29 IX) 1157.

DZIECI MAŁŻEŃSKIE ROBERTA FITZROYA, 1. EARLA GLOUCESTER (I–VII):

RÓD FITZROBERT (GLOUCESTER)

i Wilhelm. Urodził się 23 XI ok. 1112 (lub 1116). We wrześniu 1141 wraz z ojcem dostał się do niewoli króla Stefana; osadzono ich w Rochester, skąd jednak rychło wyszli na wolność, wymienieni na pojmanego króla. W 1144 Wilhelm zarządzał w imieniu przebywającego w Normandii ojca zamkiem Wareham – jedną z kluczowych twierdz na granicy z Walią, a w 1147 odziedziczył po rodzicu tytuł 2. earla Gloucester. Był stronnikiem cesarzowej Matyldy i jej syna, od 1154 króla Anglii Henryka II, z którym po zgonie własnego syna w 1166 zawarł układ sukcesyjny, przewidujący przejście włości Gloucesterów na rzecz Korony. Zmarł 23 XI 1183 i spoczął w ufundowanym przez siebie opactwie augustianów w Keynsham.

Żoną Wilhelma została ok. 1150 Hawiza, córka Roberta de Beaumont, 2. earla Leicester, i poślubionej mu Amice, dziedziczki Breteuil, córki Raula de Gaël, pana Gaël i Montfort, wcześniej narzeczonej Ryszarda z Lincoln, jednego z bastardów króla Henryka I. Urodziła się po 1120, a zmarła 24 IV lub 25 V 1197.

POTOMSTWO (A–D):

a Robert. Urodzony ok. 1150 w Cardiff (Walia), zmarł tam w 1166.

b Mabel (Mabile). Około 1170 poślubiła ona Amalryka (Amaury’ego) V de Montfort-l’Aumary, hrabiego Evreux od 1168 (zm. 13 III 1182), syna Szymona III de Montfort--l’Aumary, hrabiego Evreux, i jego żony Matyldy. Ich syn Amalryk VI, hrabia Evreux, po rozwodzie ciotki z Janem bez Ziemi w 1199 został kreowany earlem Gloucester; zmarł bezdzietnie w 1213. Mabel umarła w 1198.

c Amice. Około 1180 wyszła za Ryszarda de Clare, 3. earla Hertford od 1173 (zm. między 30 X a 28 XI 1217), syna Rogera de Clare, 2. earla Hertford, i jego żony Matyldy, córki Jakuba de Saint-Hilaire z Field Dalling; na ich potomków przeszedł po śmierci Clare’a tytuł earlów Gloucester. Od 1200 małżonkowie żyli w separacji, a po owdowieniu Amice tytułowała się hrabiną Gloucester. Zmarła 1 I 1225.

d Izabela (Hawiza), pierwsza żona Jana bez Ziemi (dalsze szczegóły w jego biogr.).

ii Roger. Urodzony przypuszczalnie ok. 1112, poświęcił się karierze kościelnej. W 1163 został biskupem Worcester (konsekrowany rok później). Zmarł 9 VIII 1179 w Tours, gdzie również spoczął.

iii Hamon. Urodzony zapewne ok. 1116, poległ w 1159 podczas oblężenia Tuluzy. Bezżenny.

iv Filip. Około 1147 otrzymał w zarząd Cricklade. Początkowo stronnik cesarzowej Matyldy, później przyłączył się do króla Stefana. Pielgrzymował do Ziemi Świętej. Data jego śmierci nie jest znana.

v Matylda (Maud). Urodzona przypuszczalnie po 1120, ok. 1141 została żoną Ranulfa de Gernon, 4. earla Chester od 1128 lub 1129 (ur. w zamku Gernon przed 1100, zm., zapewne otruty, 16 XII 1153), syna Ranulfa de Gernon zwanego le Meschin, 3. earla Chester, i jego żony Łucji (z Mercji?). Dwoje spośród ich wnucząt weszło w koligacje z rodami panującymi w Wielkiej Brytanii: Matylda poślubiła Dawida, 9. earla Huntingdon, wnuka króla Szkocji Dawida I, a Ranulf de Blondeville, 6. earl Chester i 1. earl Lincoln, poślubił w 1188. Konstancję, wdowę po księciu Bretanii Gotfrydzie, młodszym synu króla Henryka II. Matylda zmarła 29 VII 1189.

vi Mabel (Mabile). Jej mężem był Aubrey de Vere.

vii Ryszard. Urodził się przypuszczalnie między 1120 a 1135. W 1157 odziedziczył po matce dobra Creully. Zmarł w 1175.

Jego żoną została nieznana z imienia córka Hugona van Gent, pana Montfort-en-Risle, i jego żony Adeliny de Beaumont. Na świat przyszła, jak się zakłada, między 1125 a 1140, trudno jednak ustalić czas jej śmierci.

POTOMSTWO RYSZARDA FITZROBERTA, PANA CREULLY (A–H):

RÓD DE CREULLY

a Filip. Po śmierci ojca w 1175 został panem na Creully. Być może z nieznaną żoną dochował się córki, która poślubiła Gilberta de Tillières, z praw żony pana Creully. Zmarł przed majem 1219.

b Ryszard. Zapewne ożenił się i miał dzieci. Zmarł po 1234.

c Roger. W znanych źródłach wzmiankowany jest od 1198–1213. Żoną jego była Łucja de Reviers (zm. po 1248), wdowa po Enguerrandzie de Camprond. Nie wiadomo, czy dochowali się dzieci. Zmarł przed 1248.

d Robert.

e Wilhelm.

f Henryk.

g Raul. Wzmiankowany przez przywilej datowany na kwiecień 1232.

h Córka (imię nieznane). Jej mężem był Enguerrand Patric, syn Wilhelma Patrica.

DZIECI Z NIEPRAWEGO ŁOŻA ROBERTA FITZROYA, 1. EARLA GLOUCESTER (i–iv):

z nieznanymi kobietami:

i Ryszard. W 1135 został wybrany biskupem Bayeux, otrzymawszy wcześniej dyspensę papieską, zezwalającą na objęcie godności duchownej mimo nieprawego pochodzenia. Zmarł 3 IV 1142.

ii Robert FitzRobert. Źródła wzmiankują go od 1160 jako kasztelana zamku w Gloucester. Ożenił się z Hawizą (zm. ok. 1215), córką Baldwina de Reviers, earla Devon, i miał córkę Mabel, żonę Jordana de Chambernon, a następnie Wilhelma de Soilers.

iii Mabel (Mabile). Jej mężem został Griffith ap Ivor Bach.

iv Dziecko. Zapiska źródłowa, datowana na lata 1176–77, mówi o Tomaszu, określanym mianem nepos (wnuk) 1. earla Gloucester. Stąd hipoteza o kolejnym dziecku Roberta FitzRoya, rodzicu Tomasza. Ta sama nota wzmiankuje syna Tomasza imieniem Ryszard.

z Edytą (zm. po 1130), której filiacja nie jest znana:

B Matylda lub Maria

Urodziła się przypuszczalnie ok. 1090, a ok. 1103 poślubiła Rotrou I Wielkiego, hrabiego Perche od 1100 (poległ podczas oblężenia Rouen między 20 I a 23 IV 1144), syna Gotfryda de Châteaudun, hrabiego Mortagne od ok. 1080 oraz hrabiego Perche po 1090, i jego żony Beatrycze, córki Hilduina IV de Montdidier, hrabiego Roucy. Rotrou był wcześniej żonaty i miał córkę, a z jego małżeństwa z Matyldą przyszły na świat dwie dalsze:

1 Filippa. Około 1120 poślubiła ona Heliasza II, hrabiego Maine (ur. po 1114, zm. 1151), który był rodzonym bratem Gotfryda Plantageneta, ojca króla Henryka II, i miała z nim córkę.

2 Felicja.

Matylda zginęła na pokładzie White Ship, który zatonął 25 XI 1120 u wybrzeży normandzkiego Barfleur; jej ciała nigdy nie odnaleziono. Owdowiały Rotrou ożenił się z Hawizą de Salisbury i miał z nią dwóch synów.

z Ansfrydą (data śmierci nieznana, pochowana w opactwie w Abingdon), wdową po Anskillu, szlachcicu, dzierżawcy opactwa Abingdon, który został pojmany z rozkazu Wilhelma II Rufusa i zmarł w niewoli po kilku dniach tortur:

C Ryszard

Zwany Ryszardem z Lincoln, przez niektórych badaczy jest utożsamiany z legalnym synem króla, wydaje się jednak, że było dwóch synów Henryka I o imieniu Ryszard – jeden pochodzący z małżeństwa z królową Matyldą, a drugi ze związku z Ansfrydą. Jeśli odpowiada to prawdzie, był on najpewniej starszy od swojego ślubnego imiennika i urodził się przed 1101. U boku ojca brał udział w oblężeniu Evreux oraz w bitwie ze zbuntowanymi normandzkimi baronami Henryka pod Brémule (1119). Jesienią 1119 uczestniczył w oblężeniu Breteuil i po zdobyciu miasta, z początkiem 1120, został zaręczony z córką jednego z jego obrońców, Amicie de Gaël, dziedziczką zamku. Do ślubu jednak nie doszło, Ryszard bowiem podzielił los przyrodnich braci (brata) oraz siostry i 25 XI 1120 utonął podczas katastrofy flagowca White Ship. Amicie została później żoną Roberta de Beaumont, 2. earla Leicester, z którym miała kilkoro dzieci, m.in. Hawizę, małżonkę 2. earla Gloucester, syna innego bastarda króla Henryka I.

D Juliana

Nie ma pewności, czy jej matką była Ansfryda, czy też inna spośród licznych nałożnic Henryka I. Na świat przyszła zapewne ok. 1090, a w 1103 poślubiła Eustachego de Pacy, pana Breteuil i Pacy od ok. 1103 (zm. w Pacy prawdopodobnie w lutym 1136), nieślubnego syna Gotfryda, pana Breteuil i Pacy w Normandii. Z małżeństwa tego przyszło na świat troje dzieci:

i Wilhelm (zm. bezżennie 1153). Pan Pacy.

ii–iii Dwie córki (imiona nieznane). Zostały oddane pod opiekę królowi Henrykowi I jako zakładniczki Ralfa Harenca, w zamian za jego syna, przebywającego w niewoli Eustachego de Pacy. Gdy jednak ten oślepił chłopca, król wydał wnuczki Ralfowi, który nakazał oślepienie dziewczynek i obcięcie im nosów; dalsze ich losy nie są znane.

Po wznieceniu przez męża rebelii w Normandii (1119) Juliana została oblężona przez ojca w zamku Breteuil, skąd ratowała się ucieczką do Eustachego w Pacy; oboje zostali ułaskawieni, lecz utracili większość swoich posiadłości. W późniejszym czasie Juliana została mniszką w Fontevraud. Jej dalsze losy nie są znane.

E Fulko

Urodził się przed 1100 i albo umarł w młodości, albo został mnichem w opactwie benedyktyńskim w Abingdon.

z nieznaną kobietą:

F Sybilla

Żona Aleksandra I,króla Szkocji (szczegóły w jego biogr.).

G Wilhelm

Jego bliskie związki z dworem szkockim mogą dowodzić, że był on rodzonym bratem królowej Sybilli, małżonki Aleksandra I. Jeśli tak istotnie było, to zakładając krótkotrwałość związku rodziców, na świat musiał przyjść w możliwie krótkim czasie przed narodzinami siostry lub tuż po nich, ok. 1092. Do ok. 1122 pełnił urząd konstabla (głównodowodzącego armii) Szkocji. Zmarł po 1129–33, kiedy to po raz ostatni jest wzmiankowany przez znane źródła.

z Sybillą (Adelą, Łucją) Corbet, lady Alcester i Pontesbury (ur. 1090–95, zm. po 1157), córką Roberta Corbeta z Alcester, od ok. 1115–25 żoną Herberta FitzHerberta (zm. przed 1155, z nim potomstwo):

H Reginald (Rajnold)

Jedynie Orderyk Witalis daje mu przydomek (nazwisko) de Dunstanville, mający najpewniej wskazywać na miejsce narodzin; miały one miejsce między 1110 a 1115. Początkowo stronnik króla Stefana z Blois, z początkiem lat 40. przeszedł do obozu swojej przyrodniej siostry Matyldy, od której w kwietniu 1141 – po zwycięskiej kampanii przeciwko wojskom Stefana na zachodzie kraju – otrzymał godność earla Kornwalii; tytuł ten został później uznany również przez króla Stefana. W 1172 otrzymał od Henryka II, swego siostrzeńca, urząd szeryfa hrabstwa Devon. Zmarł 1 VII 1175 w Chertsey, niemniej podawana w literaturze data roczna jego śmierci bywa niekiedy kwestionowana, jako że jedna z tzw. pipe rolls, datowana na 1176–77, wzmiankuje comes Reginaldus… de militibus suis de Cornubia et Deuonia. Ciało Reginalda złożono u boku jego ojca w opactwie Reading, zniszczonym w 1538.

Żoną Reginalda, 1. earla Kornwalii, została ok. (przed) 1141:

Beatrycze

Była ona córką Wilhelma FitzRicharda, lorda Cardinham w Kornwalii. Nie są znane żadne daty.

DZIECI (i–vii):

LINIA KORNWALIJSKA

i Emma. Opracowania umieszczają ją na pierwszym miejscu pośród córek earla Reginalda. Jej mężem został Gwido (Guy) V de Laval, pan Laval (zm. między 18 XII 1180 a 1185), syn Gwidona IV de Laval i jego żony Emmy, która według B. Broussillona (Maison de Laval, t. I, Paris 1895) także należała do grona nieślubnych dzieci Henryka I (zob. dalej); mieli potomstwo. Emma zmarła w 1208 lub po tej dacie i została pochowana w nekropolii rodowej Lavalów w opactwie cysterskim w Clermont.

ii Dionizja (Denise) lub Hawiza. Biorąc pod uwagę przyjmowaną w opracowaniach datę jej zamążpójścia, mogła ona być najstarszym dzieckiem Reginalda, urodzonym ok. 1141–42. Zapewne ok. 1150 została żoną Ryszarda de Reviers (Redvers), 2. earla Devon i lorda wyspy Wight od 1155 (ur. 1115–30, zm. 21 lub 27 IV 1162), syna Baldwina de Reviers, 1. earla Devon i lorda wyspy Wight, i jego pierwszej żony Adelizy, której filiacja nie jest znana; z małżeństwa tego przyszło na świat dwóch synów. Dionizja zmarła po kwietniu 1162 i spoczęła obok męża w kościele w Twynham.

iii Matylda (Maud). Około 1165 poślubiła Roberta II de Beaumont, hrabiego Meulan od 1166 (poległ pod Poitiers 16 VIII 1204), syna Walerana (Galerana) IV de Beaumont, hrabiego Meulan, a wcześniej earla Worcester, i jego drugiej żony Agnieszki, córki Amalryka II de Montfort, hrabiego Evreux; mieli wspólnie kilkoro dzieci.

iv Sara. Około 1156 w Bordeaux wyszła za mąż za Ademara (Amalryka, Bosona) VI (V), wicehrabiego Limoges od 1148 (zamordowanego w 1199), syna wicehrabiego Ademara V (IV) i jego żony Małgorzaty, córki Rajmunda I, wicehrabiego Turenii; z małżeństwa tego przyszło na świat kilkoro dzieci. Sara zmarła w 1216 i spoczęła w Saint-Yrieix-la-Perche.

v Mikołaj (Reginald?). Zmarł jeszcze przed ojcem, bezżenny i bezpotomny.

vi Jan. Po śmierci ojca 1 VII 1175 (po 1176–77) został 2. earlem Kornwalii, zapewne jednak wkrótce sam zakończył życie. Nie założył rodziny.

vii ? Urszula. Poślubiła ona Waltera de Dunstanville, lorda Castlecomb, będącego być może synem Alana de Dunstanville.

BASTARDY REGINALDA, 1. EARLA KORNWALII (I–II):

z Beatrycze de Valle (zm. po 1195?), być może żoną Wilhelma de Briwere:

i Henryk FitzCount. Od 1209 pełnił urząd konstabla zamku w Totnes, a od 1211 zarządzał zamkiem w Porchester. W 1215 został szeryfem Kornwalii, uzyskał także hrabstwo kornwalijskie, lecz bez tytułu earla. W 1220 porzucił włości i podążył do Ziemi Świętej, gdzie zmarł dwa lata później i gdzie zapewne spoczął.

z nieznaną konkubiną:

ii ? Mikołaj. Posiadacz ziemski w Dorset i Somerset, wzmiankowany w 1194–95 jako f[ilius] comitis. Zważywszy, że earl Reginald miał legalnego syna o tym imieniu, ów „syn hrabiego” mógł być jego potomkiem nieślubnym.

I ? Wilhelm

Przypuszczalnie był on synem Sybilli Corbet oraz jej małżonka Herberta, niemniej nie można wykluczyć możliwości, że należał do grona dzieci Sybilli i Henryka I – w tym ostatnim przypadku musiał przyjść na świat przed zamążpójściem Sybilli w 1115–25, jako że zakończyło ono jej związek z królem; istnieje także hipoteza próbująca utożsamiać Wilhelma z noszącym to samo imię bratem królowej szkockiej Sybilli (kolejnej nieślubnej córki Henryka I), jest to jednak mało prawdopodobne ze względów czasowych. W 1177 w Oksfordzie Henryk II nadał mu wespół z „Herbertem, synem Herberta” (mowa o synu Herberta FitzHerberta oraz Sybilli Corbet, a zatem rodzonym lub przyrodnim bracie Wilhelma) oraz „Joellano de la Pumerai” (Joscelinem de Pomerai, synem Rohese, córki Henryka I i Sybilli Corbet) irlandzkie królestwo Limerick (Luimneach), którego jednak zostali pozbawieni 3 VI 1177 Wilhelm zmarł po 1187.

Żoną Wilhelma była nieznana bliżej Alicja. Nie wiadomo, czy ze związku tego przyszły na świat dzieci, nie są również znane jej dalsze losy.

J ? Gundrada (Gundred)

Według przypuszczeń C. Phillipsa, wzmiankowana przez pipe roll z 1129–30 Gunderede sorori Ragin. de Dunestanvilla, posiadaczka ziemska w Wiltshire, mogła należeć do rodu de Dunstan-ville, który tam właśnie posiadał dobra, nie zaś do licznej nieślubnej progenitury Henryka I; ową tezę zdają się potwierdzać względy chronologiczne. O samej Gundradzie nic więcej nie wiadomo.

K ? Rohese

Wzmiankowana jako siostra Reginalda, earla Kornwalii, mogła być albo córką Sybilli Corbet i jej męża, urodzoną po 1115–25, albo córką Sybilli i Henryka I, urodzoną przed tym czasem, jako że król oddalił kochankę po wydaniu jej za mąż. W 1146 lub krótko przedtem Rohese poślubiła Henryka I de la Pomerai, lorda Berry Pomeroy w hrabstwie Devon, bliskiego współpracownika jej ojca (zm. 1156–64), syna Joscelina de la Pomerai i jego żony Emmy nieznanego pochodzenia. Urodziła mu dwóch synów:

i Henryk II (zm. 1207). Lord Berry Pomeroy. Jego żoną została Matylda de Vitré, z którą miał potomstwo, a po jej śmieci ożenił się z Rohese Bardolf, córką Tomasza Bardolfa, późniejszą małżonką Jana Russella.

ii Joscelin (II) (zm. po 1200). W 1177 wraz z Wilhelmem i Herbertem, synami Sybilli Corbet (zob. powyżej) otrzymał od Henryka II królestwo Limerick w Irlandii, które jednak zostało im odebrane latem tego roku.

Rohese zmarła ok. 1176.

z Nestą (zm. ok. 1114), córką Rhysa ap Tewdwr, księcia Deheubarth (Walia południowa), i Gladys, córki Rhiwallona ap Cynan, księcia z Powys, żoną Geralda FitzWaltera z Windsoru, konstabla zamku Pembroke (zm. przed 1136):

L Henryk FitzHenry

Urodził się ok. 1105–09 (w 1103 lub 1105). Poległ podczas wyprawy króla Henryka II na walijską wyspę Anglesey w 1157.

Żona Henryka FitzHenry’ego nie jest znana, miał z nią potomstwo noszące nazwisko FitzHenry (i–iv):

i Meiler. Odegrał pierwszoplanową rolę podczas zdobycia Irlandii przez króla Henryka II w latach 70. XII w. i stał się tam jednym z najznaczniejszych normańskich baronów. Zmarł w 1220.

Żoną Meilera FitzHenry’ego została nieznana z imienia siostrzenica Hugona de Lacy, lorda Meath, z którą miał on syna i imiennika, o którym nic więcej nie wiadomo.

ii Robert. Wzmiankowany w 1180 jako mieszkaniec miasta Leinster w Irlandii. Zmarł po tym czasie.

Z nieznaną małżonką miał syna imieniem Henryk.

iii ? Syn (imię nieznane). Lord Morgan w Irlandii.

iv ? Amabel (Amabilis), żona Waltera de Ridelisford.

z Edytą, zapewne córką Forna Sigurdsona, lorda Greystoke i późniejszą żoną Roberta d’Oilli z Hook Norton, konstabla zamku w Oksfordzie (zm. 1142):

M Robert FitzEdith

Jego przydomek (nazwisko) został urobiony od imienia matki na podobnej zasadzie jak nazwisko FitzRoy, które zresztą także jest mu niekiedy przypisywane. Urodził się zapewne ok. 1110–15, a w 1130 jest wzmiankowany jako posiadacz ziemski w hrabstwie Devon; wedle innych danych nosił tytuł barona Okehampton. Podczas wojny domowej między stronnikami króla Stefana i cesarzowej Matyldy stanął po stronie przyrodniej siostry. Zmarł 31 V 1172, lecz być może datę roczną należy przesunąć, jako że jedna z pipe rolls, datowana na lata 1176–77, wzmiankuje żyjącego wówczas w Devonshire „Roberta, syna króla”.

Żoną Roberta FitzEdith (FitzRoya) została przed 1162:

Matylda

Jej ojcem był Robert d’Avranches, szlachcic z Devonshire, matką zaś jego druga żona Matylda, córka Randulfa Avenell. Urodzona po 1130, przed poślubieniem Roberta FitzEdith była żoną Gotfryda de Crimes lub Wilhelma de Curey; nie wiadomo, czy z tego małżeństwa przyszły na świat dzieci. Data śmierci Matyldy nie jest znana.

CÓRKA:

Matylda. Została żoną Wilhelma de Courtenay (ur. 1140–45, zm. po 1167–68 i zapewne przed 1170), być może syna Reginalda (Rajnolda), pana Courtenay; mieli kilkoro dzieci. Zmarła w 1224.

z nieznanymi kobietami:

N ? Córka (imię nieznane)

Wedle Orderyka Witalisa król Henryk I oddał swoją nieślubną córkę za żonę hrabiemu Arques, Heliaszowi de Saint-Saëns, opiekunowi Wilhelma Clito (wnuka Wilhelma Zdobywcy). Jak się obecnie uważa, żoną Heliasza była w istocie nieślubna córka starszego brata Henryka I, księcia Normandii Roberta II.

O Matylda

Skoro za mąż wyszła ok. 1112, mogła urodzić się z końcem XI lub na początku XII w. Zapewne w 1112 lub krótko przedtem jej mężem został Conan III Gruby, książę Bretanii od 1112 (ur. ok. 1095, zm. 17 IX 1148), wywodzący się z dynastii kornwalijskiej syn Alana IV Ferganta, księcia Bretanii, i jego żony Ermengardy, córki Fulka IV Zrzędy, hrabiego Andegawenii. Ich dziećmi byli:

i Hoël (zm. 1156). Hrabia Nantes, wykluczony z sukcesji Bretanii.

ii Berta (zm. 1158–64 lub wcześniej). Dziedziczka Bretanii. Jej pierwszym mężem został ok. 1137 Alan II Czarny, 1. earl Richmond oraz pan Guincamp (ur. przed 1100, zm. 1146, mieli potomstwo), a w 1147 wyszła za Odona de Porhoët, wicehrabiego Porhoët, de iure uxoris księcia Bretanii (zm. 1170).

iii Konstancja (zm. 1148). Poślubiła Gotfryda, pana na Mayenne (zm. 1169), z którym dochowała się kilkorga dzieci.

Matylda zmarła w nieustalonym czasie po 1128.

P Alicja (Alina)

Jeśli przyjmowana przez literaturę data jej zamążpójścia (1126) jest prawdziwa, można zakładać, że urodziła się najwcześniej z początkiem XII w. Jej mężem został Mateusz I de Montmorency, pan Montmorency, Marly, Conflans-Sainte-Honorine i Attichy, konetabl Francji (zm. 1160), syn Burcharda III de Montmorency i jego pierwszej żony Agnieszki, pani Conflans-Sainte-Honorine, córki Iwa II, hrabiego Beaumont-sur-Oise. Mieli kilkoro dzieci:

i ? Henryk (zm. przed 1160).

ii Burchard IV (zm. 1189). Pan Montmorency, Conflans-Sainte-Honorine i Héreouville. W 1173 poślubił Laurettę (zm. 1181), córkę Baldwina IV, hrabiego Hainaut, i miał z nią potomstwo.

iii Tybald (Teobald) (zm. w Jerozolimie po 1189). Pan Marly, krzyżowiec.

iv Herweusz (zm. 1192). Opat u św. Marcina w Montmorency.

v Mateusz (zm. w Konstantynopolu w 1204). Pan Marly i Attichy, krzyżowiec. W 1189–90 poślubił Matyldę (zm. 1224), córkę Wilhelma de Garlande, i miał z nią potomstwo.

vi ? Agnieszka; małżonka Gasce’a z Poisy (zm. 1189).

Alicja zmarła 24 IV, przed 1141, kiedy Montmorency ożenił się z Adelajdą Sabaudzką (ur. ok. 1092), wdową po królu Francji Ludwiku VI Grubym.

Q Konstancja lub Matylda

Poślubiła Roscelina I de Beaumont, wicehrabiego Beaumont od 1120–25 (zm. ok. 1176), syna Raula VI de Beaumont, wicehrabiego Beaumont, Fresnay i Sainte-Suzanne, oraz jego żony, córki Gwidona (Guya) II de Laval, pana Laval. Ich dziećmi byli:

i Ryszard I (zm. po 1199). Wicehrabia Beaumont. Przed 1177 pojął za żonę Łucję (zm. 1217), córkę Richiera I, pana Laigle, i miał z nią potomstwo, m.in. Ermengardę, żonę króla Szkocji Wilhelma (szczegóły w jego biogr.).

ii Wilhelm (zm. po 1156); jego żoną została nieznana z imienia córka oraz dziedziczka Rolanda, pana Rieux.

iii Raul (zm. 1197). Biskup Angers.

iv Konstancja. Być może poślubiła Rogera IV, pana Tosny (zm. 1209).

Konstancja (Matylda) zmarła po 1173.

R ? Córka (Eustachia?)

Jej mężem został Wilhelm III Goët (Gouet) zwany Mischinus, pan na Montmirail od 1117 (zm. po 1117), syn Wilhelma II Goëta, pana Montmirail, i jego żony Eustachii, której pochodzenie nie jest znane. Małżeństwo pozostało bezdzietne.

S Matylda

Opatka żeńskiej części benedyktyńskiego opactwa w Montvilliers. Nie zachowały się żadne daty.

T Wilhelm de Tracy

Zmarł niebawem po królu Henryku I, w 1136 lub krótko po 1140.

Być może z nieznaną małżonką dochował się córki:

Gracja. Poślubiła Jana de Sudeley, lorda Sudeley i Toddingdon (zm. przed 1166), syna Harolda de Ewias, i miała z nim dwóch synów.

U Gilbert

Urodzony przypuszczalnie w (ok.) 1130, zmarł w nieznanym czasie po 1142.

V Córka (imię nieznane)

Około 1109 została zaręczona z Wilhelmem de Warenne, 6. earlem Surrey i 2. earlem Warenne, synem Hamelina, brata z nieprawego łoża Henryka II (zob. w jego biogr.). Zawarciu mariażu sprzeciwił się jednak arcybiskup Canterbury Anzelm, jako powód podając nazbyt bliskie pokrewieństwo przyszłych małżonków, i ostatecznie układ zaręczynowy zerwano. Dalsze jej losy nie są znane.

W ? Joanna

Część badaczy identyfikuje ją z Elżbietą, małżonką Fergusa z Galloway (zm. ok. 1136) i matką jego dzieci, którymi byli:

i Uhtred (zm. 1174). Lord Galloway i konstabl Szkocji. Około 1156 poślubił Gunhildę, córkę Waltheofa, 1. barona (lorda) Allerdale, prawnuka króla Szkocji Malkolma II (zob. w jego biogr.), i miał z nią kilkoro dzieci.

ii Aufrica (zm. po 1196). Poślubiła Olafa Morsela, króla wyspy Man (ur. ok. 1080, zamordowany w 1153), i miała z nim potomstwo.

iii Gilbert (zm. 1185); ożenił się i miał dzieci.

Data i miejsce śmierci Joanny nie są znane.

X ? Emma

Wedle francuskiego badacza B. Broussillona nieślubna córka Henryka I o tym imieniu była żoną Gwidona (Guya) IV de Laval, pana Laval od 1137 lub 1138 (zm. 1130–42), syna Gwidona III de Laval i jego trzeciej żony Cecylii. Małżonka Gwidona IV nosiła wprawdzie imię Emmy, ale jej identyfikacja z córką królewską nie jest potwierdzona przez znane źródła, dlatego też należy się do niej odnosić z ostrożnością. Dziećmi Gwidona i jego żony byli:

i Gwido (Guy) V (zm. między 18 XII 1180 a 1185). Pan Laval, mąż Emmy (zm. 1208 lub później), córki Reginalda, 1. earla Kornwalii, jednego z bastardów Henryka I, z którą miał potomstwo.

ii Hamon (zm. 1194).

iii ? Emma (zm. 1190 lub później). Opatka w Ronceray.

Emma de Laval zmarła między 1153 a 1162.

Y ? Córka (imię nieznane)

Około 1110 zaręczono ją z Hugonem FitzGervais. Dalsze jej losy nie są znane.

Z ? Sybilla z Falaise

Jej przydomek mógł nawiązywać do miejsca narodzin. Poślubiła Baldwina de Boullers. Nic więcej o niej nie wiadomo.

z Izabelą de Beaumont (ur. 1102–07, zm. po 1172–82), córką Roberta de Beaumont, hrabiego Meulan i 1. earla Leicester, oraz jego żony Elżbiety (Izabeli), córki Hugona I Wielkiego, hrabiego Vermandois; żoną Gilberta FitzGilberta de Clare, 1. earla Pembroke (zm. 6 I 1147):

Ż Izabela (Elżbieta)

Urodziła się zapewne w 1120. Zmarła w stanie panieńskim, żyjąc przy matce, jednak data jej śmierci i miejsce spoczynku nie są znane.

Wbrew zawartym wcześniej porozumieniom, po śmierci Henryka I tron Anglii uzurpował jego siostrzeniec, hrabia Blois.

OJCIEC: Stefan Henryk

Wywodził się on z rodu władającego Blois od X w. Jego ojcem był Tybald (Teobald) III, hrabia (hrabia palatyn) Blois, Chartres, Châteaudun, Meaux, Sancerre oraz Troyes, matką zaś albo jego pierwsza żona Gersenda, córka Heriberta (Herberta) I, hrabiego Maine, albo też druga małżonka, Gunrada, której filiacja nie jest znana. Urodził się ok. 1046. W 1080 w Breteuil i ponownie rok później w katedrze w Chartres poślubił Adelę Normandzką, o której niżej. Po śmierci ojca 29 lub 30 IX 1089 został hrabią palatynem Blois, Chartres, Châteauun, Meaux, Sancerre i Troyes. W 1096, za namową żony, wziął udział w pierwszej krucjacie, podczas której 19 V 1102 wspólnie z królem Jerozolimy Baldwinem I został oblężony przez Saracenów w twierdzy Ramla (Ramula); Baldwin zdołał zbiec, lecz pochwyconego Stefana Henryka ścięto jeszcze tego samego dnia.

Być może dochował się on córki z nieprawego łoża:

Emma; poślubiła Herberta FitzHenry’ego, namiestnika (chamberlain) Rhode, Selborne, Soberton i Meonstoke Hundred (zm. 1129–30), z którym miała potomstwo. Według części opracowań jej mężem był Heribert II, hrabia Maine (zm. 1062), któremu urodziła kilkoro dzieci, najprawdopodobniej jednak ów możny umarł bezżennie i bezpotomnie.

MATKA: Adela

Była ona młodszą córką Wilhelma I Zdobywcy i Matyldy Flandryjskiej. Urodziła się albo ok. 1062 w Normandii, albo między 1066 a 1067 w Normandii lub Anglii. Podczas pobytu męża na krucjatach sprawowała w jego imieniu rządy regencyjne w Blois, a od śmierci Stefana Henryka w 1102 władała hrabstwem w imieniu syna Tybalda. W 1107 złożyła regencję, a w 1122 przywdziała welon mniszki w kluniackim opactwie benedyktynek w Marcigny, gdzie zmarła 8 III 1138. Znalazła spoczynek u boku matki w opactwie benedyktynek pw. św. Trójcy w Caen.

RODZEŃSTWO (I–XI):

I ? Humbert

Hrabia Virtus, zmarł w dzieciństwie.

II ? Agnieszka

Jeśli należała do grona dzieci Stefana Henryka i Adeli (co jest wątpliwe), to można założyć, że była jednym z ich starszych potomków, urodzonym między 1080 a 1085, skoro przed 1104 poślubiła Hugona III du Puiset, pana Puiset, wicehrabiego Chartres oraz hrabiego Corbeil (zm. w Palestynie w 1132), syna Erarda III du Puiset, pana Puiset i wicehrabiego Chartres, oraz jego żony Adelajdy, córki Burcharda II, hrabiego Corbeil. Dochowali się trojga dzieci:

1 Erard IV (zm. 1190 lub później). Pan Puiset i wicehrabia Chartres. Jego żoną została nieznana bliżej Heloiza, z którą miał potomstwo; być może ożenił się on powtórnie z Marią, także nieznanej filiacji, lecz dzieci więcej nie miał.

2 Burchard (zm. 1186). Archidiakon w Orleanie oraz kanclerz biskupa Chartres; pozostawił nieślubnego syna.

3 Hugo (zm. 1195). W 1153 został mianowany biskupem Durham, w 1190 otrzymał od Ryszarda I Lwie Serce urząd justycjariusza Anglii; miał troje dzieci z nieprawego łoża.

Agnieszka zmarła w bliżej nieznanym czasie po 1129.

III Wilhelm

Urodził się przypuszczalnie między 1090 a 1093 Orderyk Witalis opisuje go jako „dobrego i łagodnego”, co wedle niektórych badaczy (Weir, Chibnall) jest eufemistycznym określeniem człowieka umysłowo opóźnionego. Z tej właśnie przyczyny miał on zostać pominięty w sukcesji Blois na rzecz młodszego brata Tybalda. Około 1104 został de iure uxoris panem Sully. Zmarł ok. 1150.

Jego żoną została (ok. 1104?):

Agnieszka

Była ona córką i dziedziczką Gillesa I, pana Sully, i jego żony Edelburgi, córki Gotfryda IV, wicehrabiego Bourges. Nie są znane żadne daty z jej życia.

DZIECI WILHELMA Z BLOIS (i–v):

LINIA NA SULLY

i Odo (Archibald). Urodził się po 1104. Po śmierci ojca ok. 1150 został panem Sully. Poślubił Matyldę (Maud), córkę Raula I, pana Baugency, i jego drugiej żony Matyldy, córki Hugona, hrabiego Vermandois i Valois. Zmarła ona po 1104–08, Odo zaś zakończył życie po 1162.

DZIECI ODONA (a–f):

a Gilles III. Po śmierci ojca po 1162 odziedziczył dobra Sully. Poślubił Łucję (zm. po 1195), córkę Eblesa III, pana Charenton. Ich potomkowie wymarli z początkiem XV w. Gilles zmarł ok. 1195.

b Henryk. Od 1183 dzierżył urząd arcybiskupa Bourges. Zmarł 11 IX 1199 i spoczął w opactwie augustianów w La Roë (Loroy).

c Odo. Urodzony zapewne ok. 1168, poświęcił się karierze kościelnej, uwieńczonej wyborem na biskupi tron Paryża. Zmarł 13 VII 1208, zapewne w Paryżu.

d Adelina. Została żoną Raula VI, pana Déols i Châteauroux (zm. w Rawennie 27 IX 1176), syna Ebbona II, pana Déols, oraz poślubionej mu Dionizji (Denise), córki Sulpicjusza II, pana Amboise; nie mieli dzieci. Adelina zmarła po 1224, natomiast Raul ożenił się ponownie i dochował córki.

e ? Agnieszka. Poślubiła Rajnolda (Reginalda) de Monfaucon.

f ? Matylda.

ii Raul (Radulf, Raher). W 1173 został wybrany opatem w Cluny. Zmarł 21 IX 1176 i został pochowany w kościele klasztornym pw. Matki Bożej Miłosiernej (Notre-Dame de La Chárite-sur-Loire) w należącym do kongregacji kluniackiej opactwie benedyktynów w La Chárite-sur-Loire.

iii Henryk. Od 1139 jest wzmiankowany jako opat benedyktynów w Fécamp. Zmarł w 1188.

iv Małgorzata. Jej mężem został Henryk I, hrabia Eu od 1096 (zm. w Fécamp 12 VII 1140), syn Wilhelma, hrabiego Eu, i albo jego pierwszej żony Beatrycze, siostry Rogera de Builly, lorda Tickhill, albo drugiej żony Helisendy, córki Ryszarda, wicehrabiego Avranches; mieli troje dzieci. Małgorzata zmarła 14 XII 1145.

v Elżbieta. Była przełożoną w założonym przez jej prababkę opactwie benedyktynek („opactwie kobiet”) pw. św. Trójcy w Caen. Zmarła w czerwcu 1128.

IV Tybald (Teobald)

Zwany był Wielkim oraz Starym. Urodził się między 1090 a 1095. Wyznaczony sukcesorem ojca z pominięciem starszego brata Wilhelma, po śmierci Stefana Henryka w 1102 został jako Tybald IV hrabią Blois, Chartres, Châteaudun, Meaux i Sancerre; do 1107 pozostawał pod regencją matki. Śmierć stryja Hugona w 1125 uczyniła go hrabią Szampanii i Brie, gdzie panował pod imieniem Tybalda II. Zmarł 10 I 1152 i został pochowany w Lagny-sur-Marne.

Żoną Tybalda IV (II) została w 1123:

Matylda

Była córką Engelberta I, księcia Karyntii oraz margrabiego (markiza) Istrii, potomka dynastii ze Sponheim, i jego żony Uty, córki Ulryka, hrabiego Pasawy. Urodziła się przypuszczalnie ok. 1106–08, a zmarła 13 XII 1160 (1161).

DZIECI TYBALDA WIELKIEGO (i–x):

LINIA Z SZAMPANII I BLOIS

i Henryk I Szczodry. Urodził się w 1126. Po śmierci ojca w 1152 wraz z braćmi dokonał podziału jego posiadłości, zatrzymując Szampanię i Brie. W drodze powrotnej z Ziemi Świętej w 1179 dostał się do niewoli sułtana Rumu. Rok później odzyskał wprawdzie wolność dzięki interwencji cesarza bizantyjskiego Manuela I, lecz zmarł krótko po powrocie do Francji, 17 III 1181 w Troyes. Został pochowany w ufundowanej przez siebie kolegiacie pw. św. Stefana w Troyes.

Żoną hrabiego Henryka I została w 1164 Maria, córka Ludwika VII Młodszego, króla Francji, i jego pierwszej żony Eleonory Akwitańskiej (później żony Henryka II). Urodziła się w 1145. W latach 1179–81 pełniła rządy w zastępstwie przebywającego na krucjacie męża. Funkcję regentki sprawowała także w imieniu syna: między 1181 a 1186, a następnie od jego wyjazdu na krucjatę w 1190 aż do swojej śmierci 11 V 1198. Spoczęła w katedrze w Meaux.

DZIECI HENRYKA I SZCZODREGO (a–d):

LINIA SZAMPAŃSKO-NAWARSKA

a Henryk II. Urodził się 29 VII 1166 i po śmierci ojca w 1181 został hrabią Szampanii i Brie (do 1186 pod regencją matki). W 1190 wziął udział w trzeciej krucjacie i dowodził zwycięskim oblężeniem Akki. Po zabójstwie Konrada z Montferratu w maju 1192 zaślubił wdowę po nim i został ogłoszony królem Jerozolimy pod imieniem Henryka I. 10 IX 1197 przypadkowo wypadł z okna swojego pałacu w Akce i zginął na miejscu.

Jego żoną została 5 V 1192 w Jerozolimie Izabela I, królowa Jerozolimy od 1192, córka Amalryka I, króla Jerozolimy, i jego drugiej żony Marii, córki Jana Komnena, protosebastosa. Urodziła się w 1172. Pierwszym jej mężem był Onufry IV, pan jerozolimskiej twierdzy Toron (małżeństwo anulowano), a drugim wspomniany wyżej Konrad z Montferratu, od 1192 król Jerozolimy. Po śmierci Henryka z Szampanii, z którym miała trzy córki, wyszła za Amalryka I, króla Cypru i, pod imieniem Amalryka II, króla Jerozolimy. Zmarła w maju 1205 lub 1206.

b Maria. Urodziła się ok. 1174. 6 I 1186 poślubiła Baldwina, od 1194 hrabiego Flandrii (Baldwin IX) i Hainaut (Baldwin VI), od 1204 cesarza łacińskiego (Baldwin I) (ur. w lipcu 1171, zm. w bułgarskim więzieniu 11 VI 1205), syna Baldwina VIII (V), hrabiego Flandrii i Hainaut, oraz jego żony Małgorzaty, córki Thierry’ego (Dytryka) z Alzacji, hrabiego Flandrii; mieli dwie córki. Zmarła 9 VIII 1204 w Jerozolimie.

c Scholastyka. Urodzona między 1174 a 1179, została małżonką Wilhelma IV z Vienne, hrabiego Mâcon i Vienne od 1184 (zm. 1224), syna Gerauda I, hrabiego Mâcon i Vienne, oraz jego żony Mauretty z Salins. Był on wcześniej żonaty z Pontią de Beaujeu, córką Humberta III, pana Beaujeu, która była bezdzietna; Scholastyka urodziła mu kilkoro dzieci. Zmarła w 1219.

d Tybald (Teobald) III. Urodził się 13 V 1179 i po śmierci starszego brata Henryka w 1197 został hrabią Szampanii i Brie. Zmarł w trakcie przygotowań do czwartej krucjaty, którą miał przewodzić, 24 lub 25 V 1201. Spoczął u boku ojca w kolegiacie pw. św. Stefana w Troyes.

Żoną Tybalda III została 1 VII 1199 Blanka, córka i dziedziczka Sancha (Sancjusza) VI Mądrego, króla Nawarry, i jego żony Sanchy (Sancji), córki Alfonsa VII Imperatora, króla Kastylii i Leónu. Urodzona po 1170, zmarła 12–14 III 1229. Ich potomkowie panowali w Nawarze oraz w Szampanii do początku XIV w.

ii Maria. Urodziła się w 1128, a w 1145 została żoną Odona II, księcia Burgundii od 1143 (ur. ok. 1120, zm. 26 lub 27 IX 1162), syna Hugona II Spokojnego, księcia Burgundii, oraz jego żony Matyldy, córki Gauthiera, pana Mayenne; z małżeństwa tego przyszło na świat czworo dzieci. Po śmierci męża, w latach 1162–65, Maria sprawowała regencję w Burgundii w imieniu nieletniego syna, władała księstwem także podczas jego późniejszego pobytu w Ziemi Świętej. Po 1165 przywdziała habit mniszki w Fontevraud (Andegawenia), a w 1174 została wybrana przełożoną zgromadzenia. Zmarła 11 III lub 7 VIII ok. 1190 i znalazła spoczynek w Fontevraud.

iii Tybald (Teobald) V Piękny. Urodził się ok. 1130 i po śmierci ojca w 1152 został hrabią Blois i Chartres. W 1154 z woli króla Ludwika VII został seneszalem Francji. Latem 1190 towarzyszył swojemu siostrzeńcowi, królowi Francji Filipowi II, oraz Ryszardowi Lwie Serce w trakcie trzeciej wyprawy krzyżowej i zmarł podczas zarazy (20 I?) 1191 pod murami oblężonej Akki (Akry). Ciało hrabiego przewieziono do Francji i złożono w opactwie cysterskim w Pontigny.

Żoną hrabiego Tybalda V została w 1164 Alicja (Adela), córka Ludwika VII Młodszego, króla Francji, i jego pierwszej żony Eleonory Akwitańskiej, późniejszej małżonki króla Henryka II; jej starsza siostra Maria poślubiła jednocześnie starszego brata Tybalda – Henryka I, hrabiego Szampanii (powyżej). Urodziła się w 1150, a zmarła 11 IX po 1195.

DZIECI TYBALDA V (a–g):

LINIA NA BLOIS I CHARTRES

a Tybald (Teobald). Urodzony ok. 1165–70 (?), umarł przed 1190.

b Małgorzata. Urodziła się ok. roku 1170, a ok. 1183 poślubiła Hugona III d’Oisy, kasztelana Cambrai (zm. 29 VIII 1189), syna Szymona d’Oisy, kasztelana Cambrai, i jego żony Adeli, córki Gotfryda, wicehrabiego la Ferté-Ancoul-sous-Jouarre (nie mieli dzieci); drugim mężem Małgorzaty został ok. 1190 Otto I, hrabia Burgundii od 1189 lub 1190 (ur. w czerwcu lub lipcu 1168–70, zamordowany w Besançon 2 lub 13 I 1200), syn Fryderyka I Barbarossy, cesarza niemieckiego, i jego drugiej żony Beatrycze, córki i dziedziczki Rajnolda III, hrabiego Burgundii; urodziła mu dwie córki. Po śmierci bratanka (poniżej) w 1218 została hrabiną Blois. Po styczniu 1200 wyszła za mąż za Gauthiera (Waltera) II d’Avesnes, pana Avesnes i de jure uxoris hrabiego Blois od 1218 (zm. ok. 1243–46), syna Jakuba, pana Avesnes, Leuse, Condé i Guise oraz poślubionej mu Adeli, córki Bernarda, pana Guise; na ich dzieci przeszło w późniejszym czasie hrabstwo Blois. Zmarła 12 VII (4 XI?) 1230 lub 7 V 1231.

c Ludwik. Urodził się między 1171 a 1172. Po śmierci ojca w 1191 został hrabią Blois i Chartres, nadto wraz z żoną objął hrabstwo Clermont-en-Beauvaisis. Był jednym z przywódców czwartej krucjaty i poległ podczas bitwy z Bułgarami 15 IV 1205 pod Adrianopolem.

W 1184 poślubił Katarzynę, córkę Raula Czerwonego, hrabiego Clermont, i jego żony Alicji, córki Walerana III, pana na Breteuil. Po śmierci ojca, który zginął w 1191 w Akce, została ona hrabiną Clermont-en-Beauvaisis. Zmarła 19 lub 20 IX między 1212 a 1223.

Ich jedyny syn Tybald VI, hrabia Blois, Chartres i Clermont, zakończył życie bez męskiego potomka w 1218.

d Henryk. Umarł młodo między 1183 a 1190.

e Izabela. Jej mężem został w 1196 Sulpicjusz III, pan Amboise od 1190–94 (zm. 19 VI 1218), syn Hugona II, pana Amboise, i jego żony Matyldy, córki Jana, hrabiego Vendôme; z tego związku przyszły na świat liczne dzieci. Wraz ze zgonem bratanka, Tybalda VI (powyżej), w 1218 odziedziczyła Chartres. Przed majem 1222 wyszła za Jana II, pana Montmirall od 1225 (zm. 14 IX 1240), syna Jana I, pana Montmirall, i jego żony Helwisy, córki Wilhelma I, pana Dampierre; związek ten pozostał bezdzietny. Izabela zmarła 25 XI 1248.

f Filip. Urodził się po 1183, a umarł zapewne w maju 1202.

g Adelajda. Zmarła między marcem 1200 a majem 1202.

iv Izabela. Urodziła się w 1130, a ok. 1140–43 została wydana za Rogera, księcia Apulii od 1135 (ur. ok. 1118, zm. 12 V 1148), syna Rogera II Wielkiego, króla Sycylii, i jego pierwszej żony Elwiry, córki Alfonsa VI Mężnego („Światła Hiszpanii”), króla Asturii, Galicji, Kastylii oraz Leónu, cesarza Hiszpanii; małżeństwo to pozostało bezdzietne. Około 1150–55 owdowiała Izabela poślubiła Wilhelma IV Goëta, pana Montmirail i barona Perche-Goët (zm. ok. 1170), którego filiacja nie jest znana; mieli dwie córki. Izabela zmarła 13 VIII po 1168.

v Stefan I. Po śmierci ojca w 1152 został hrabią Sancerre. Król jerozolimski Amalryk I zaprosił go w 1170 do Palestyny, proponując zaślubienie królewny Sybilli, jednak wkrótce po przybyciu Stefana do Jerozolimy (lato 1171) pertraktacje małżeńskie z nieznanych przyczyn zerwano, a hrabia wyjechał do Konstantynopola. Zmarł w 1191 pod murami Akki na skutek zarazy szerzącej się wśród oblegających twierdzę krzyżowców.

Żoną Stefana I została w 1153 (Alicja lub Matylda), córka Gotfryda III, pana Donzy, i jego drugiej żony Garny, córki Narjota I, pana Toucy, wdowa po Anseau de Traînel. Zmarła w 1175.

DZIECI STEFANA I (a–c):

LINIA NA SANCERRE

a Wilhelm I. Po śmierci ojca w 1191 został hrabią Sancerre. W 1217 podążył do Konstantynopola, towarzysząc szwagrowi, Piotrowi z Courtenay, wybranemu cesarzem łacińskim. W tym samym roku dostał się do niewoli despoty Epiru, któy nakazał go zgładzić.

Był trzykrotnie żonaty: po 1203 pojął za żonę Dionizję (Denise) (ur. ok. 1173, zm. 1221), córkę i dziedziczkę Raula VII, pana Déols i Châteauroux, i jego żony Agnieszki z Charenton, wdowę po Baldwinie de Reviers, earlu Devon, oraz Andrzeju I, panu Chauvigny (z nią syn); drugą jego żoną została Maria, córka Eblesa IV, pana na Charenton, i jego nieznanej żony (byli bezdzietni), a w maju 1210 ożenił się z Eustachią, panią Placy-sur-Armancon (zm. 6 IV po 1235), córką Piotra Francuskiego, pana Courtenay, i poślubionej mu Elżbiety, córki Rajnolda, pana Courtenay, wdową po Wilhelmie z Brienne oraz po Wilhelmie de Champlitte, księciu Achai (także bezdzietni). Potomkowie jego syna z pierwszego małżeństwa panowali w Sancerre do wygaśnięcia tej linii rodu w XV w.

b Jan