Kulinarna sztuka węgierska należy do bardziej znanych i charakterystycznych w Europie. Świat odkrył kuchnię węgierską w 1878 roku, podczas międzynarodowej wystawy w Paryżu, gdzie budapeszteńscy kucharze zaprezentowali prawdziwe sensacje kulinarne.
Na szczególną uwagę w tej kuchni zasługują papryka, cebula i czosnek. Na Węgrzech można znaleźć chyba wszystkie odmiany papryki stosowanej w olbrzymiej ilości zarówno pod postacią świeżych owoców tego warzywa, jak i przyprawy.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 100
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Indeks potraw
zupy
czorba po chłopsku
kartoflanka na styl węgierski
rosół z kury wykwintny
wątrobiana zupa piure
zupa fasolowa po chłopsku
zupa fasolowa delikatna
zupa grzybowa po węgiersku
zupa gulaszowa klasyczna
zupa gulaszowa z baraniną
zupa na karkówce
zupa palocka
zupa rybna segedyńska
zupa rybna z ikrą
zupa rybna z okolic Baja
zupa rybna znad Dunaju
zupa ryżowa z bukietem warzyw
zupa węgierskich mnichów
zupa wiejska z kapusty i boczku
zupa z kurczaka zaprawiana mlekiem
zupa z kury z fasolką szparagową
zupa z płucek i serc wieprzowych
zupa z soczewicy
zupa z wina
zupa zbójecka
drób i dania mięsne
golonka po hajducku
gulasz pasterski
gulasz pustelnika
gulasz transylwański
gulasz węgierski z fasolą
indyczka z farszem pieczona
indyk pieczony w soku pomarańczowym
kaczka faszerowana na sposób tradycyjny
kotlety schabowe z tokajem w tle
kotlety wieprzowe w śmietanie
medaliony wieprzowe w papryce
naleśniki a la Hortobágy
ozorek cielęcy w sosie balatońskim
piersi z kurczaka a la paprykarz
pörkölt cielęcy
pörkölt wieprzowy
pörkölt wołowy
potrawa na styl węgierski
potrawka z cielęciny
przysmak z indyka
sznycle cielęce po cesarsku
sznycle cielęce w pomidorach
tokań siedmiu wodzów
tokań z białym winem
tokań z kiszonymi ogórkami
tokań z ozora
tokań z pieprzem
tokań z Siedmiogrodu
udka kurczaka po koszycku
żeberka wieprzowe po debreczyńsku
sałatki
mizeria po węgiersku
sałata faszerowana pieczarkami
sałata głowiasta po balatońsku
sałatka dwukolorowa z kapusty
sałatka egzotyczna z tuńczyka
sałatka grzybowa
sałatka letnia pełna witamin
sałatka owocowa na ostro
sałatka po szeklersku
sałatka szegedyńska
sałatka szparagowa
sałatka z czerwonej papryki
sałatka z dyni
sałatka z fasolki szparagowej
sałatka z ogórków
sałatka z pomidorów z ziarnem sezamowym
sałatka z sardynek
sałatka z sera żółtego i papryki
sałatka z sera żółtego i pomidorów
sałatka z wędzonego węgorza
sałatka z zielonej papryki
sałatka z ziemniaków i jaj
sałatka ziemniaczana
ciasta i desery
ciasteczka piaskowe z czekoladą
ciastka z Linzu
ciasto z kremem czekoladowym i wiśniami
ciasto ze śliwkami
czekoladowe babeczki
czekoladowe kuleczki z rumem
figi nadziewane migdałami
gruszki w cieście
jagoda świętych
miodowe pierniczki
naleśniki a la Gundel
pączki brzoskwiniowe z Barbács
pączki złote tradycyjne
placek budański
placek weselny z Mezőség
placek z kremem czekoladowym
strucla a la Somló
strucla z dynią i makiem
strucla z jabłkami z Tabán
strucla z winogronami
szarlotka koprowa z twarogiem
tort Dobos
tort makowy z Hajduság
wiśniak
wyśmienite ciasto z cynamonem
zawijaniec z makiem
Wstęp
Kilka słów o kuchni węgierskiej...
Kulinarna sztuka węgierska należy do bardziej znanych i charakterystycznych w Europie. Świat odkrył kuchnię węgierską w 1878 roku, podczas międzynarodowej wystawy w Paryżu, gdzie budapeszteńscy kucharze zaprezentowali prawdziwe sensacje kulinarne.
Na szczególną uwagę w tej kuchni zasługują papryka, cebula i czosnek. Na Węgrzech można znaleźć chyba wszystkie odmiany papryki stosowanej w olbrzymiej ilości zarówno pod postacią świeżych owoców tego warzywa, jak i przyprawy.
Najsłynniejszą potrawą Węgier jest pörkölt oraz jego odmiany: gulasz, paprykarz i tokań. Pörkölt to obsmażone kawałki mięsa duszone w bardzo krótkim sosie, czyli malutkiej ilości płynu. Gulasze różnią się wielkością kawałków mięsa, zawierają pokrojone w kostkę ziemniaki i podlewane są większą ilością wody. Do paprykarzy dodaje się pod koniec duszenia kwaśną śmietanę, a tokań charakteryzuje się tym, że mięso pokrojone w paski mocno posypuje się papryką i pieprzem, uzyskując pikantny sos.
Węgierska kuchnia narodowa słynie także z ryb. Są to głównie ryby słodkowodne pochodzące np. z jeziora Balaton, głównie karp, sandacz, fagosz i czeczuga. Najsłynniejszą zupą węgierską jest halaszle – zupa rybaków, w Polsce nazywana też po prostu zupą rybną. Do węgierskich potraw dodaje się dość dużo kwaśnej śmietany – co Węgrzy przejęli z naszej narodowej kuchni, wykorzystując śmietanę do zagęszczania zup, sosów i podprawiania. Ci, którzy zasmakują w tej kuchni, winni uważać: w oryginalnych wersjach przepisów do duszenia i smażenia używa się smalcu wieprzowego oraz słoniny. Zastępowanie ich olejem to bardziej wymóg współczesnych dietetyków i mody na zdrowe odżywianie się.
W tradycyjnej kuchni węgierskiej niemal nie istniały surówki. Zastępowały je głównie gotowane na papkę warzywa, przypominające w formie nasz szpinak czy buraczki. Jednak i tu Węgrzy nadrobili zaległości i można już w tej chwili spotkać wiele innych dań warzywnych w ich menu.
Węgrzy piją mnóstwo kawy, rozkoszują się w struclach, płonących naleśnikach i w rodzimym winie. Światową renomą cieszą się węgierskie tokaje i czerwony Egri Bikaver.
Kuchnia węgierska jest bardzo podobna do naszej polskiej, lecz z kilkoma różnicami. Charakteryzuje się przede wszystkim większym spożyciem mięsa, szczególnie dziczyzny i baraniny oraz ostrzejszym charakterem potraw. Decydując się na przyrządzenie potrawy z kuchni węgierskiej, uważajmy podczas przyprawiania jej papryką i pieprzem. Na Węgrzech istnieje ponad 1000 odmian papryki, a najostrzejsza papryka węgierska jest 100 razy mocniejsza niż papryczka chili! Bardzo ważna rada, którą warto zamieścić już na wstępie, bo bez jej znajomości można zepsuć niejedną potrawę: nie powinno się wrzucać papryki bezpośrednio do wrzącej wody, ani na rozgrzany tłuszcz, ponieważ cukier w niej zawarty skarmelizuje się lub po prostu spali, dając w efekcie gorzki smak, brzydki kolor i mało apetyczny aromat warzywa. Dlatego paprykę lepiej dodawać do potrawy po zdjęciu naczynia z ognia i po uprzednim podlaniu składników płynem.
Książka o kuchni naszych bratanków została napisana w przyjazny, przystępny sposób – nie ma w niej wielu rodzimych słów czy określeń, bowiem na węgierskich słówkach może złamać sobie język nie tylko Polak. Natomiast wybrane i zamieszczone tu przepisy są z pewnością reprezentatywne zarówno dla tradycyjnej kuchni węgierskiej, jak i tej nieco uwspółcześnionej, bardziej uniwersalnej.
Zapraszamy do wielu kulinarnych przygód z kuchnią pełną papryki i dobrego wina - JÓ ÉTVÁGYAT KÍVÁNOK!
Wydawca
ROZDZIAŁ I
ZUPY
1. CZORBA PO CHŁOPSKU
• danie na 6-8 osób
• kaloryczność: 77 kcal (100 g)
• czas przygotowania 100 minut
• potrawa średniodroga i łatwa
Składniki: • 30 dag mięsa bez kości • 20 dag ziemniaków, 16 dag cebuli • 8 dag zielonej fasoli w strąkach, 4 dag zielonego groszku • 8 dag marchewki, 8 dag pietruszki • 1/2 pęczka zielonej pietruszki • 2 dag przecieru pomidorowego (lub świeże pomidory) • 20 ml soku z cytryny, kilka listków lubczyku
WYKONANIE: Mięso pokroić w kostkę, zalać wodą i gotować. W trakcie dodać pokrojoną w kostkę marchewkę, pietruszkę, cebulę. Po 30 minutach dorzucić pokrojone ziemniaki, następnie groszek i podzielone na mniejsze kawałki strąki fasoli. Kiedy wszystkie składniki są już ugotowane i miękkie, dodać przecier pomidorowy i drobno pokrojone zielone przyprawy, czyli lubczyk i pietruszkę. Na końcu zaprawić do smaku sokiem z cytryny i zupa jest gotowa.
DOBRA RADA:
Oryginalna czorba to zupa z terenów Siedmiogrodu, ojczyzny Stefana Batorego. Jeżeli chodzi o rodzaj mięsa, to danie najwierniejsze oryginałowi będzie wtedy, gdy użyjemy jagnięciny, ewentualnie cielęciny.
2.KARTOFLANKA NA STYL WĘGIERSKI
• danie na 6-8 osób
• kaloryczność: 98 kcal (100 g)
• czas przygotowania 30 minut
• potrawa bardzo łatwa i bardzo tania
Składniki: • 5 dag słoniny (może być boczek) • makaron lebbencs lub inny - np. w kształcie dużych kwadratów albo pasków • 2 łyżki słodkiej papryki w proszku • 25 dag ziemniaków • sól
WYKONANIE: Roztopić słoninę, pokrojoną wcześniej w drobną kostkę. Włożyć makaron i podsmażać go na tłuszczu. Kiedy makaron przybierze złotobrązowy kolor, dodać dwie łyżki czerwonej, słodkiej papryki w proszku, wymieszać, dodać pokrojone w kostkę ziemniaki. Dolać wodę do gęstości tradycyjnej zupy i powoli gotować, co jakiś czas mieszając. Posolić do smaku.
DOBRA RADA:
To jedna z ciekawszych zup węgierskich, dzięki użyciu w niej w Polsce w zasadzie nieznanego rodzaju makaronu. Lebbencs jest to cienko rozwałkowane (może być wysuszone) ciasto, połamane lub pocięte na duże nieregularne kawałki. W „polskiej” wersji zupy można go zastąpić np. łazankami.
3.ROSÓŁ Z KURY WYKWINTNY
• danie na 6-8 osób
• kaloryczność: 157 kcal (100 g)
• czas przygotowania 2 godziny
• potrawa średniodroga i łatwa
Składniki: • 1 kura (około 2 kg), 10 dag pieczarek • 25 dag marchwi, 10 dag pietruszki, 5 dag selera (korzeń) • 1 kalarepka, 3 ziemniaki, 2 cebule (w łupinie), 20 dag kalafiorów • 10 dag zielonego groszku (może być z puszki), 2 ząbki czosnku • 1 strąk zielonej papryki, 1 dojrzały pomidor • pęczek natki pietruszki, pieprz, imbir, gałka muszkatołowa, sól
WYKONANIE: Kurę wypatroszyć, opłukać i podzielić na 8-10 części, następnie włożyć do garnka, zalać zimną wodą i zagotować; zdejmować kilkakrotnie szumowinę. Dodać przyprawy: ziarnka pieprzu, szczyptę imbiru, gałkę muszkatołową, czosnek w całości i wymytą, ale nieobraną cebulę. Do gotującego się na małym ogniu rosołu wrzucić też wątróbkę, żołądek i serce. Gdy kura jest już na wpół miękka, dodać wszystkie warzywa oraz zielony groszek (marchew, pietruszkę, seler, ziemniaki, zieloną paprykę, pomidora i natkę wrzucić w całości; grzyby pokroić; kalafior podzielić na cząstki). Wszystko w tym momencie posolić i gotować dalej na bardzo słabym ogniu. Obserwować, kiedy mięso i warzywa będą miękkie – wtedy należy je wyjąć; w przeciwnym razie rosół nie będzie klarowny. Rosół zdjąć z ognia i odstawić na kilkanaście minut. Mięso można oddzielić od kości. Przed podaniem należy jeszcze ugotować drobny makaron. Do miseczek włożyć porcję makaronu i kilka kawałeczków mięsa, a następnie zalać rosołem. Zawartość talerzy posypać siekaną zieloną pietruszką.
DOBRA RADA:
Warzywa, wątróbkę, żołądek można wyłożyć na oddzielnym półmisku, wtedy każdy wybierze sobie dodatki według własnego gustu. Można też mięsa nie oddzielać od kości i nie dodawać do rosołu, a spożyć je z sosem pomidorowym lub chrzanem na drugie danie.
4.WĄTROBIANA ZUPA PIURE
• danie na 6-8 osób
• kaloryczność: 89 kcal (100 g)
• czas przygotowania 60 minut
• potrawa bardzo tania i bardzo łatwa
Składniki: • 40 dag wątroby wieprzowej • 5 dag masła • 1 łyżka mąki • wywar mięsny • 2 żółtka • sól
WYKONANIE: Wątróbkę oczyścić, drobno posiekać, poddusić na maśle, oprószyć mąką i dalej dusić. Następnie zalać ją wywarem mięsnym i ugotować do miękkości. Przetrzeć przez sito i jeszcze raz zagotować w wywarze, przyprawić solą do smaku. Roztarte żółtka wlać do wazy i zalać gorącą zupą. Podawać z groszkiem ptysiowym.
DOBRA RADA:
W przypadku tej zupy raczej nie należy iść na skróty i przygotować albo wykorzystać już posiadany wcześniej oryginalny wywar mięsny. Ten z kostki nie da zupie właściwego smaku.
5.ZUPA FASOLOWA PO CHŁOPSKU
• danie na 6-8 osób
• kaloryczność: 65 kcal (100 g)
• czas przygotowania 40 minut
potrawa bardzo łatwa i bardzo tania
Składniki: • 30 dag fasoli • 2 ząbki czosnku • liść laurowy • 1 szklanka śmietany • 2 łyżki mąki • sól
WYKONANIE: Dzień wcześniej przebrać, wymyć fasolę i namoczyć ją w wodzie. Następnego dnia dopełnić ilość wody tak, aby w sumie było kilka litrów. Gdy fasola będzie do połowy ugotowana, dodać czosnek, sól i liść laurowy i gotować dalej do całkowitej miękkości. Wtedy wymieszać śmietanę z mąką i przez rzadkie sito dodać do zupy, zagotować. Tuż przed podaniem można z zupy wyjąć czosnek i listek laurowy.
DOBRA RADA:
Zupę można wzbogacić, dodając kość lub bulion w proszku czy też kostkę rosołową, ale w przedstawionej tu postaci jest to najprostsza zupa fasolowa na świecie – na przykład świetnie się nadaje do przyrządzenia w warunkach polowych. Wtedy brak sita można zastąpić kawałkiem podziurawionej folii.
6.ZUPA FASOLOWA DELIKATNA
• danie na 6-8 osób
• kaloryczność: 73 kcal (100 g)
• czas przygotowania 60 minut
• potrawa bardzo łatwa i tania
Składniki: • 1/2 kg świeżej fasoli • 2 l wody • 2-3 ząbki czosnku • 1/4 l śmietany • 2 płaskie łyżki mąki • mięso lub kości (około 1/2 kg) • włoszczyzna • sól
WYKONANIE: Pokrojone mięso lub kości włożyć do wody, następnie posolić i gotować. Gdy mięso będzie na wpół miękkie, wrzucić fasolę i drobno pokrojony czosnek oraz włoszczyznę. Gotować dalej do całkowitej miękkości fasoli. Na końcu zagęścić zupę śmietaną wymieszaną z mąką.
DOBRA RADA:
Zupa ta pochodzi z południowych regionów Węgier. Jej przyrządzenie nie wymaga wielu produktów i zbyt wielkiego nakładu pracy. Doskonale nadaje się na obozy i biwaki.
7.ZUPA GRZYBOWA PO WĘGIERSKU
• danie na 6-8 osób
• kaloryczność: 32 kcal (100 g)
• czas przygotowania 60 minut
• potrawa bardzo łatwa i tania
Składniki: • 1/2 kg pieczarek • 1/2 kg kości, 10 dag tłuszczu • duża cebula • pęczek zielonej pietruszki • 1 szklanka śmietany, 2 łyżki mąki • zacierki lub makaron (np. muszelki) • czerwona papryka słodka w proszku, pieprz, sól