Pisarki i pisarze Szczecina. Leksykon 1946-2023 ebook

Pisarki i pisarzeSzczecina

Leksykon1946-2023

Krzysztof Lichtblau

Copyright © Wydawnictwo POZA

Copyright © Ferment Qultury s.c.

Copyright © Krzysztof Lichtblau

Grafika na okładce: Wojciech Ciesielski

Redakcja i korekta: Żaneta Juszkiewicz

Skład i łamanie: Ada Krawczak

Partnerzy wydania

Wydawnictwo POZA

www.wydawnictwo-poza.pl

ISBN 978-83-970372-4-3

Szczecin 2024

Od autora

Ta publikacja mogłaby nie powstać. Powodów jest kilka. Sporą część wiedzy w tego typu leksykonie jesteśmy w stanie znaleźć w Internecie. Nie ma tu podejścia analitycznego i perspektywy badawczej autora. Jednak rozproszenie wiedzy w sieci, a w niniejszej książce wychodzę poza tę wirtualną przestrzeń, powoduje, że większość biogramów pisarek i pisarzy jest nie do uchwycenia. Ba! Nie wszystkich jesteśmy w stanie połączyć w jakikolwiek sposób ze Szczecinem. Taka jednak była moja intencja, by ich odnaleźć.

Z jednej strony moim celem było zebranie informacji w przejrzystej formie. Z drugiej, pokazanie skali „szczecińskiej literatury”. Oczywiście chciałem, by w publikacji znaleźli się wszyscy autorzy tworzący w polskim Szczecinie. Kolejne tygodnie mojej pracy utwierdzały mnie w fakcie, jak jest to trudne, jak wielu osób nie identyfikujemy z miastem i pozostają gdzieś na obrzeżach.

W poprzednich latach powstały książki o nieco podobnej charakterystyce: Pisarze Pomorza Zachodniego. Informator (1967) Erazma Kuźmy i Marii Kowalewskiej, Szczecin literacki. Ludzie i książki w latach 1946-1974 (1975) w opracowaniu Haliny Lizińczyk, Szczecin literacki (1946-1985). Informator (1986) w opracowaniu Hanny Niedbał, Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku (2003) pod redakcją Ingi Iwasiów i Erazma Kuźmy oraz o wspomnieniowym charakterze: Przybysze i przestrzenie. Szkice o pisarzach szczecińskich (2021) Artura Daniela Liskowackiego i Bogdana Twardochleba i bardziej analityczno-interpretatorskim Literatura w Szczecinie 1945-2015. Książki siedemdziesięciolecia (2016) pod redakcją Sławomira Iwasiowa, Jerzego Madejskiego i Pawła Wolskiego. Ostatnie dwie publikacje, jak i książka Wodowanie. Literatura i inne media w Szczecinie. Lata 60. XX wieku Sławomira Iwasiowa (2023) w sposób bardziej dyskursywny i współczesny opisują szczecińskich pisarzy niż ma to w swoich podstawach leksykon. Niemniej jednak, w mojej opinii – jak i mam nadzieję Ciebie, czytelniku – praca ta ma sens.

W trakcie swojej pracy z dużym podziwem patrzyłem na pracę poprzedników. Raz, że ich publikacje powodują budowanie ciągłości w opisie tej części naszej kultury, a dwa, w czasach bez Internetu i przede wszystkim z bardziej utrudnioną komunikacją niż ma to miejsce obecnie. Poszukiwanie szczegółów informacji, choćby takich jak data urodzenia, czy nawet bibliografia twórczości danego autora, musiały być czynnościami zdecydowanie bardziej czasochłonnymi. Wszystkie te wspomnienia w podobnych publikacjach znajdziecie w bibliografii dołączonej do danej postaci.

To też czas na podziękowania dla pisarek i pisarzy. Często zdarzało mi się zwracać prywatnie do nich, poszukując nieraz dość prywatnych informacji. Domyślam się, że nie zawsze były to sytuacje w pełni komfortowe, ale spotkałem się z dużym zrozumieniem i zaufaniem. Dziękuję Wam bardzo i każdemu kibicuję.

Jedne problemy to te historyczne, drugie już znacznie bardziej współczesne. Tworzenie tego typu publikacji w przyszłości będzie wymagało zderzenia się z jeszcze innymi problemami, które już w jakiejś mierze miałem ja, a będą one tylko narastać. Chodzi o zmiany na rynku wydawniczym, takie jak coraz szerzej i częściej wykorzystywanie platform do publikacji w Internecie (tu choćby Wattpad i Amazon) i możliwości self-publishingowych. To coraz bardziej będzie powodowało utrudnienia w rozumieniu kategorii pisarki/pisarza i książki, co dla leksykonu, który potrzebuje określenia ram, stanie się problematyczne. Przy tym, takie rozwiązania jeszcze bardziej rozproszą możliwe przestrzenie poszukiwań i skomplikują pracę.

Tu też wyjaśnienia wymaga moje podejście do kluczowych pojęć dla tej książki, czyli pisarki/pisarza oraz jego „szczecińskości”. Często spotykam się, że ktoś określa siebie mianem autorki/autora, a nie pisarki/pisarza. Jest to pewien wybieg, który ma odnosić się do jego niewielkiego dorobku lub/i braku osiągnieć jego książek. To też rodzi pytanie, kiedy ktoś staje się pisarką/pisarzem? Po trzeciej książce? Po ogólnopolskiej nagrodzie (albo chociaż wojewódzkiej)? Po „dobrej” książce? Czyli jakiej? Mnie tu nie mogły interesować takie zagadnienia, bo byłyby one wartościujące, ale też nie pozwoliłyby na osiągnięcie wcześniej opisanych celów. Przyjąłem więc bardzo techniczny podział, niekiedy stosowany w konkursach dla amatorów, za których uważa się osoby nieposiadające wydanej książki z numerem ISBN.

Interesowała mnie tu też literackość książek wydanych przez pisarki i pisarzy. Pominąłem osoby, które w swoim dorobku nie posiadały książek literackich. Nie ma tu więc autorów książek naukowych z różnych, także humanistycznych dziedzin. Nie ma więc tu historyków, krytyków literackich czy autorów poradników, chyba że w swoim dorobku mają również dzieła literackie (nawet, gdy nie są one w dominującej liczbie). I choć współcześnie coraz częściej mówimy o tym, że „wszystko” jest narracją i ma w sobie silne odniesienia odautorskie, to w moim przekonaniu rozmazałoby pojęcia pisarki i pisarza. Bliżej literackości pozostaje jednak reportaż aniżeli książka naukowa. Leksykony szczecińskich historyków czy lekarzy to materiał na osobną publikację. Jedyny wyjątek stanowią tu twórcy komiksów, którzy w tej książce się znaleźli. Jednak ich obecność jest dla mnie czymś, co naturalnie wpisuje się w świat pisarek i pisarzy. Przy tym, nie ukrywam, że komiksy obok literatury regionalnej są jedną z moich krytycznych pasji. Jak więc rozumiem kim jest pisarka/pisarz? Na potrzeby niniejszej publikacji przyjmuję, że to osoby, które mają za sobą wydanie książki (z numerem ISBN) posiadającej znamiona literackości.

„Szczecińskość”, a szerzej po prostu „przynależność” pisarki/pisarza do miasta, też zawsze budzi pewne wątpliwości. Nie przyjmuję tu więc kategorii miejsca urodzenia, a tym bardziej tego, ile ktoś w mieście musiał mieszkać, by ze Szczecinem być związanym. Tu pojawia się casus Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, którego związanie z naszym miastem pozostaje czasowo bardzo wątłe, ale jednak jest widoczne. Sam fakt dyskusji to potwierdza. W leksykonie znajdziecie osoby, które w mieści spędziły całe życie, wyjeżdżały z niego tylko na czas studiów, albo odwrotnie, podczas studiów czy kilku lat pracy mieszkali tu i tworzyli.

Najmniej wątpliwości budzić powinno ustalenie ram czasowych. I tak, 5 lipca 1945 roku to moment ostatecznego przekazania miasta polskiej administracji, do współczesności wydania książki, czyli 2023 roku. W publikacji znalazło się kilka tytułów wydanych po tej dacie końcowej, ale liczba publikacji ukazujących się nieustannie pewnie nie pozwoliłaby tej książki skończyć nigdy. To jednak zdecydowanie dobrze, że książek szczecińskich pisarek i pisarzy jest coraz więcej.

Drogi Czytelniku, wiem, że formuła leksykonu nie ma możliwości porwać akcją i dynamiką. Mam nadzieję jednak, że będzie dla Ciebie jakąś mapą lub przewodnikiem, który zaznaczy punkty, do których warto podróżować. Ta książka powstała w przekonaniu, że ta wyprawa była, jest i będzie intersująca.

A

Bartłomiej Piotr Aleksandrowicz→ zob. Piotr Fluks

Jerzy Andrzejewski

ur. 9 sierpnia 1909 w Warszawiezm. 19 kwietnia 1983 w Warszawie

Jerzy Andrzejewski rozpoczął w 1927 roku studia z filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, z których odszedł w 1931 roku. Współpracował z nacjonalistycznym pismem „Prosto z Mostu”, z którym zerwał w proteście przeciwko artykułom antyżydowskim. W latach 1940-1944 był działaczem podziemia kulturalnego.

W latach 1949-1952 mieszkał w Szczecinie, w domu przy ul. Pogodnej 34. Przyjechał w ramach akcji zorganizowanej przez wojewodę – Leonarda Borkowicza, której celem było stworzenie kultury polskiej na byłych ziemiach niemieckich. Był pierwszym prezesem szczecińskiego oddziału Związku Literatów Polskich. Wspólnie z Heleną Kurcyusz i Konstantym Ildefonsem Gałczyńskim założył Klub 13 Muz. Współpracował też z lokalnymi czasopismami, w tym powstającym „Życie i Kultura” – dodatkiem do „Głosu Szczecińskiego”.

W latach 1952-1954 był redaktorem naczelnym tygodnika „Przegląd Kulturalny”, w latach 1955-1956 członkiem zespołu redakcyjnego miesięcznika „Twórczość”, zaś w latach 1972–1979 stałym współpracownikiem tygodnika „Literatura”. W latach 1952-1956 był posłem na Sejm. Z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wystąpił w 1957 roku, a w kolejnych latach był aktywnym uczestnikiem opozycji demokratycznej.

Debiutował w 1932 roku na łamach dziennika „ABC” opowiadaniem Wobec czyjegoś życia. W 1936 roku opublikował tom opowiadań Drogi nieuniknione. Sam szczeciński okres nie przyniósł żadnych tekstów związanych z miastem, choć Andrzejewski był zaangażowany w kształtowanie kultury w Szczecinie.

Książki

Drogi nieuniknione, Wydawnictwo Prosto z mostu, Warszawa 1936.

Ład serca: powieść, Wydawnictwo Rój, Warszawa 1938.

Warszawa: 1939-1945, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1946.

Święto Winkelrida: widowisko w trzech aktach napisane wiosną ١٩٤٤, Związek Zawodowy Literatów Polskich, Kraków 1946.

Noc: opowiadania, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1946.

Popiół i diament, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1948.

Aby pokój zwyciężył, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1950.

Ludzie i zdarzenia 1951, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1952.

Partia i twórczość, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1952.

Ludzie i zdarzenia 1952, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1953.

Wojna skuteczna czyli Opis bitew i potyczek z Zadufkami, t. 1, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1953.

Książka dla Marcina, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1954.

Noc, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1954.

Niby gaj: opowiadania, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1959.

Bramy raju, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1963.

Idzie skacząc po górach, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1963.

Niby gaj i inne opowiadania 1, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1967.

Niby gaj i inne opowiadania 2, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1967.

Prometeusz: widowisko, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1973.

Trzy opowieści: Ciemności kryją ziemię. Bramy raju. Idzie skacząc po górach, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973.

Teraz na Ciebie zagłada, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1976.

Narodziny, wydawca i miejsce nieznane, 1977.

Już prawie nic, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1979.

Miazga cz. 1, Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa, Warszawa 1979.

Miazga: intermedium czyli Życiorysy alla polacca cz.1-3, Wydawnictwo Nowa, Warszawa 1979.

Nowe opowiadania, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1980.

Trzy opowieści, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.

Złoty lis; Niby gaj, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980.

Miazga, Polonia Book Found, Londyn 1981.

Rozłąka z Kasią, Krajowa Agencja Wydawnicza, Łódź 1982.

Teraz na cenie zagłada; Już prawie nikt, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1982.

Apelacja; Teraz na ciebie zagłada, Już prawie nic; Nikt, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983.

Ciemności kryją ziemię; Bramy raju, Idzie skacząc po górach, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983.

Ład serca, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1983.

Opowiadania; Ład serca, Państwowy Instytut Wydawniczy 1983.

Intermezzo i inne opowiadania, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1986.

Gra z ceniem, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1987.

Nikt, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.

Złoty lis, Wydawnictwo Glob, Szczecin 1987.

Z dnia na dzień: 1972-1975, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1988.

Z dnia na dzień: 1976-1979, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1988.

Apelacja, Wydawnictwo Chimera, Warszawa 1991.

Listy (z: Jarosław Iwaszkiewicz), Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1991.

Wielki Tydzień, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1993.

Zeszyt Marcina: październik 1943 – grudzień 1945, Wydawnictwo Prokop, Warszawa 1994.

Bramy. Raju i dwie inne historie, Puls Publications Ltd., Londyn 1995.

Ciemności kryją ziemię; Bramy raju, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995.

Złoty lis; Kukułka; Paszportowa żona; Przebudzenie lwa; Narcyzm; Pantofelek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1955.

Noc i inne opowiadania, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 2001.

Bibliografia

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 147-148. 

Wiesław Andrzejewski

ur. 8 czerwca 1931 w Łodzizm. 24 kwietnia 1993 w Szczecinie

Wiesław Andrzejewski w 1940 roku wyjechał do Warszawy, gdzie wstąpił do Szarych Szeregów i uczestniczył w powstaniu warszawskim. Po tym wydarzeniu został wywieziony pod Berlin na roboty przymusowe. Po wojnie mieszkał w Gdyni. Tam między innymi rozpoczął naukę w nowo utworzonym Państwowym Centrum Wychowania Morskiego, współpracował z miesięcznikiem „Żeglarz”. Szybko jednak zrezygnował z nauki i pracował jako marynarz (1949). Trzy lata później powrócił do Łodzi i współpracował z wieloma pismami.

Do Szczecina przeprowadził się w 1956 roku i rozpoczął studia na Wydziale Nawigacji Państwowej Szkoły Morskiej. Był oficerem Polskiej Marynarki Handlowej i współzałożycielem Stowarzyszenia Marynistów Polskich. W latach 1956-1965 pracował jako redaktor „Kuriera Szczecińskiego”. W 1956 roku został kierownikiem działu morskiego tej gazety. Został przyjęty do Szczecińskiego Oddziału Związku Literatów Polskich w 1970 roku, w latach 1989-1993 był jego prezesem. W ostatnich latach życia ciężko chorował i zmarł 24 kwietnia 1993 roku w Szczecinie. Jest pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 32A-30-2).

Był autorem wielu reportaży o tematyce morskiej. Debiutował w 1949 roku w piśmie „Żeglarz” reportażem Moja pierwsza żeglarska. Łączył pisanie z pracą podczas rejsów, co odbiło się w znacznej mierze morską tematyką jego reportaży, opowiadań i powieści, które publikował. Książka Rejs w nieznane ukazała się w 1964 roku. Publikował między innymi na łamach: „Dziennika Łódzkiego”, „Łódzkiego Ekspresu Ilustrowanego”, „Morza”, „Tygodnika Morskiego” i „Żeglarza”, a w okresie szczecińskim w: „Kurierze Szczecińskim”, „Tygodniku Morskim” i czasami w tygodniku „Morze i Ziemia”, ale także współpracował ze szczecińską rozgłośnią radiową, w której tworzył słuchowiska. Jego teksty były wielokrotnie wznawiane i tłumaczone na języki obce.

Książki

Reportaże

Rejs w nieznane, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1964.

Porty dobrych nadziei, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1967.

Zbiory opowiadań

Połykacze ognia, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1969.

Piracki tryptyk, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1980.

Morze niespokojne, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1982.

Losy z morza, Wydawnictwo Glob, Szczecin 1986.

Powieści

Port nowych szlaków, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1981.

Niebezpieczne barwy oceanu, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1985.

Bibliografia

A. D. Liskowacki, Wiesław Andrzejewski [1931-1993]. Ocean niespokojnych losów, w: A. D. Liskowacki, B. Twardochleb, Przybysze i przestrzenie. Szkic o pisarzach szczecińskich, Szczecin 2021, s. 79-83.

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 148-149.

Szczecin literacki. Ludzie i książki w latach 1946-1974, oprac. H. Lizińczyk, Szczecin 1975, s. 14-15.

Szczecin literacki (1946-1985). Informator, oprac. H. Niedbał, Szczecin 1986, s. 33-35.

https://pomeranica.pl/wiki/Wiesław_Andrzejewski

Szczepan Atroszko

ur. 11 lutego 1986 w Dębnie

Jest absolwentem Liceum Plastycznego w Szczecinie i laureatem wielu konkursów komiksowych. W swoim dorobku ma zarówno dłuższe, jaki krótsze formy komiksowe, które można zobaczyć w wydawanych przez niego zinach, a także antologiach, między innymi: dwóch tomach Komiksu szczecińskiego. Autor komiksów Pół-Jankes i Lis pospolity oraz ilustracji do serii Przygody Rysia i Krzysia.

Jego prace charakteryzują się dużym poczuciem humoru. W rysunkach widać przerysowanie i cartoonowe inspiracje z użyciem dość jaskrawych kolorów.

Komiksy

Pół-Jankes czyli Tadeusz Kościuszko w Ameryce, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław 2017.

Lis pospolity, Wydawnictwo Granda, Szczecin 2019.

B

Andrzej Babiński

ur. 10 czerwca 1934 we Lwowiezm. 16 stycznia 2015 w Szczecinie

Pochodził z rodziny inteligenckiej. Do Szczecina wraz z rodzicami przyjechał w 1947 roku. Był absolwentem II Liceum Ogólnokształcącego im. Mieszka I. Po maturze rozpoczął studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej. Dyplom z ekonomii uzyskał na Politechnice Szczecińskiej.

Był związany z wieloma redakcjami: Polskie Radio Szczecin (1957-1958), „Głos Pracy” (1958-1967, przedstawiciel redakcji w Szczecinie), „Trybuna Ludu” (1967-1969), a od 1969 roku związał się z „Głosem Szczecińskim”. Pisał teksty również dla: „7-go Głosu Tygodnia”, „Spojrzeń”, „Morza i Ziemi”, „Morza” i „The Coastal Times”. W kręgu jego publicystycznych zainteresowań była: ekonomia, tematyka morska, historia Szczecina i Słowian nad Bałtykiem. Był związany z Zarządem Oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich w Szczecinie (od 1971 roku – skarbnik, od 1974 roku – przewodniczący) oraz był członkiem Zarządu Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej (od 1982 roku). Dwukrotnie (1972 i 1984) został laureatem I Nagrody Klubu Publicystów Morskich. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką „Gryfa Pomorskiego”.

Zmarł po długiej chorobie 16 stycznia 2015 roku w Szczecinie. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 24A-4-11).

Książki

Historia i publicystyka

Świnoujście port i kurort, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1978 (wydana również po niemiecku).

Szczeciński sierpień 1980 (wraz z Januszem Sokalskim i Zdzisławem Sośnickim), Naczelna Redakcja Wydawnictw Pozaprasowych, Szczecin 1980.

13 dni sierpnia – relacje ze strajków w Stoczni Szczecińskiej, Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1994.

Szczecin mało znany. Stettin wenig bekannt, Wydawnictwo „Foka”, Szczecin 2000.

Zygzakiem pękanie lodu, Wydawnictwo „Foka”, Szczecin 2004.

Wspomnienia

Przechadzki sentymentalne, Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1994.

Poezja

W deszczu meteorów, Wydawnictwo „Foka”, Szczecin 2004.

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina, pod red. T. Białeckiego, Szczecin 2015, s. 38.

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 150-151.

Szczecin – Pomorze Zachodnie. Wybrane publikacje z lat 1990-2000 [Katalog], ­Szczecin 2020, s. 45.

https://www.dziennikarze.szczecin.pl/leksykon-dziennikarzy/item/3-babinski

https://pomeranica.pl/wiki/Andrzej_Babiński

Robert Baciocha

ur. 22 kwietnia 1966 roku w Szczecinie

W 1991 roku ukończył filologię polską na Uniwersytecie Szczecińskim. Jako student podjął pracę jako dziennikarz w regionalnym ośrodku Telewizji Polskiej. W latach 1991-1992 pracował jako nauczyciel języka polskiego w Centrum Kształcenia Zawodowego w Szczecinie. Od przeszło dwudziestu kilku lat prowadzi własną działalność gospodarczą.

Poza kilkoma artykułami o tematyce lokalnej, historycznej z początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku nie opublikował dotąd żadnego tekstu. Debiutował w 2024 powieścią obyczajową – Pielgrzym.

Książki

Pielgrzym, Wydawnictwo Filia, Poznań 2024

Edward Balcerzan

ur. 13 października 1937 w Wołczańsku

Od 1946 roku mieszkał w Szczecinie, gdzie ukończył szkołę podstawową oraz Liceum Ogólnokształcące nr V im. Adama Asnyka. Później rozpoczął studia z filologii polskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, zdobywając dyplom w 1961 roku. Potem wrócił do Szczecina, gdzie pracował jako bibliotekarz na Politechnice Szczecińskiej i działał również w Rozgłośni Radia Szczecin. W 1962 roku ponownie wyjechał do Poznania i osiadł tam na stałe. Od tego czasu rozpoczął pracę na uniwersytecie i obronił tytuł doktora (1968), a później habilitację (1972). Tytuł profesora otrzymał w 1990 roku. Od 1972 członek Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności i Pen Clubu.

W 1955 roku zadebiutował jako poeta Sonetami nadodrzańskimi w „Życiu i Kulturze” (dodatek literacki „Głosu Szczecińskiego”). W latach 1956-1957 publikował wiersze również w tygodniku „Ziemia i Morze”. W 1955 roku został przyjęty do Koła Młodych przy szczecińskim oddziale Związku Literatów Polskich, a w 1961 roku, gdy na chwilę wrócił do Szczecina, wstąpił do ZLP i pełnił tam funkcję sekretarza.

Jest autorem wielu książek i publikacji z zakresu teorii literatury i teorii przekładu. Jego główną przestrzenią badań jest literatura awangardowa i lingwistyczna. Sam również jest tłumaczem, poetą i prozaikiem. Publikował w wielu czasopismach, między innymi: „Literaturze na Świecie”, „Odrze”, „Pograniczach”, Tekstach Drugich” i „Twórczości”.

Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką Honorową miasta Poznania i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007). W październiku 2012 otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego.

Książki

Poezja

Morze, pergamin i ty, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1960.

Podwójne interlinie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964.

Granica na moment: wiersze, przekłady, pastisze, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1985.

Późny wiek, Wydział Kultury Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Śródmieście: Klub Międzynarodowej Prasy i Książki „Ruch”, Warszawa 1972.

Wiersze nie wszystkie, Instytut Mikołowski, Mikołów 2009.

Książki

Pobyt, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1964.

Któż by nas takich pięknych: tryptyk, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1972.

Książki naukowe

Styl i poetyka twórczości dwujęzycznej Brunona Jasieńskiego. Z zagadnień teorii przekładu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1968.

Oprócz głosu. Szkice krytycznoliterackie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971.

Przez znaki. Granice autonomii sztuki poetyckiej. Na materiale polskiej poezji współczesnej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1972.

Kręgi wtajemniczenia. Czytelnik, badacz, tłumacz, pisarz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982.

Poezja polska w latach 1939-1965. Część 1. Strategie liryczne, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1982.

Poezja polska w latach 1939-1965. Część 2. Ideologie artystyczne, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988.

Włodzimierz Majakowski (monografia), Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1984.

Liryka Juliana Przybosia, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1989.

Przygody człowieka książkowego, Wydawnictwo PEN, Warszawa 1990.

Poezja polska w latach 1918-1939, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996.

Śmiech pokoleń – płacz pokoleń, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 1997.

Poezja polska w latach 1939-1968, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998.

Literatura z literatury, Wydawnictwo Śląsk, Katowice ١٩٩٨.

O nowatorstwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2004.

Zuchwalstwa samoświadomości, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2005.

Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatoryki i komparatystyki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2011.

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina, pod red. T. Białeckiego, Szczecin 2015, s. 40.

S. Iwasiów, Wodowanie. Literatura i inne media w Szczecinie. Lata 60. XX wieku, Kraków 2023, s. 211-234.

B. M. Wolska, Miejsca autobiograficzne (post)strukturalisty, w: Literatura w Szczecinie 1945-2015. Książki siedemdziesięciolecia, pod red. S. Iwasiowa, J. Madejskiego, P. Wolskiego, Szczecin 2016, s. 63-76.

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 151-153.

Joanna Balicka

ur. 15 października 1997 r. w Szczecinie

Joanna Balicka to pseudonim pisarki, choć imię jest prawdziwe. Ukończyła studia z bezpieczeństwa narodowego na Uniwersytecie Szczecińskim. Swoje pisanie rozpoczęła w serwisie Wattpad pod nickiem nahbabe. Zadebiutowała powieścią Miss Independent, która w 2020 roku otrzymała pierwszą nagrodę czytelników magazynu „Fanbook” i tym samym została przez nich wybrana Książką Roku.

Książki

Trylogia Miss Independent

Miss Independent, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2020.

Mr Addicted, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2021.

Mr & Mrs Complicated, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2021.

Dylogia Reguły pożądania

Korepetytor, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2021,

Prokurator, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2022.

Dylogia Związani Układem

Związani układem, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2022.

Związani zemstą, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2023.

Trylogia Bracia Weston

Red lies, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2023.

Black lies, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2024.

Pozostałe:

Kontrakt, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2022.

Pożyczony narzeczony, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2022.

Co wyszeptał nam deszcz, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2023.

Poemat letniej tęsknoty, Wydawnictwo NieZwykłe, Grojec 2024.

Henryk Banasiewicz

ur. 1 stycznia 1957 w Dolicachzm. 16 października 2003 w Szczecinie

Henryk Banasiewicz urodził się 1 stycznia 1957 roku w Dolicach koło Pyrzyc. Po ukończeniu Technikum Neuklogicznego w Otwocku zamieszkał w Goleniowie. W 1989 roku przeniósł się do Szczecina. W latach 90. pracował jako archiwista w szczecińskim ośrodku telewizyjnym, a potem Pomorskiej Akademii Medycznej jako bibliotekarz. Już jako uznany pisarz rozpoczął w 1999 roku studia historyczne na Uniwersytecie Szczecińskim.

Posiada w dorobku audycje radiowe, piosenki dla dzieci, musicale oraz scenariusze i libretta między innymi dla Teatru Polskiego w Szczecinie i Opery na Zamku. Był kierownikiem literackim Teatru Lalek „Pleciuga” (1993-1997). Był bardzo zaangażowany w działalność okołoliteracką, co zaowocowało zainicjowaniem działalności Piwnicy Literackiej przy Krypcie.

Debiutował arkuszem poetyckim Penetracje w 1977 roku na łamach „Morza i Ziemi”, który później wydał jako osobny tom. Debiut książkowy to zbiór Słona rzeka z 1985 roku. Przez lata wydał wiele tomików poezji. Już pośmiertnie ukazał się w 2006 roku wybór jego poezji Ekbatana z nieopublikowanym tomem Wiersz miłosne, stworzonym przez autora w 2001 roku. Publikował między innymi w: „Czasie kultury”, „Nurcie”, „Spojrzeniach” i „Toposie”.

Krytycy podkreślają inspiracje twórczością klasyczną, z naciskiem na odwołania do starożytności (Grecja, Rzym, ale też kraj Sumerów czy Indie). Dotyczyło to zarówno istotnej i patetycznej tematyki, jak i języka, który zawierał elementy archaizowania.

Zmarł nagle 16 października 2003 roku w Szczecinie. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Goleniowie. W 2011 roku na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie zasadzono Drzewko Pamięci poświęcone jego imieniu.

Książki

Poezja

Penetracje, Wydawnictwo Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, Szczecin 1980.

Słona Rzeka, Wydawnictwo Glob, Szczecin 1985.

Autoportret z bestią, Wydawnictwo Glob, Szczecin 1987.

Pieśni miłości i pocieszenia, Wydawnictwo Wolna Strefa, Szczecin 1991.

Obłoki pełne popiołu, Wydawnictwo Glob, Szczecin 1992.

Gudea, Wydawnictwo Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Poznań 1993.

Tartessos, Książnica Pomorska, Szczecin 1994.

Kidepo, Książnica Pomorska, Szczecin 1996.

Apsara, Książnica Pomorska, Szczecin 1997.

Ekbatana, Książnica Pomorska, Szczecin 2006 (pośmiertnie).

Dla dzieci

Wiersze na dobranoc, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1985.

Pogodne wiersze na pochmurne dni, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1989.

Tyle światła wokół, Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne „Ottonianum”, Szczecin 1995.

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina, pod red. T. Białeckiego, Szczecin 2015, s. 42.

A. D. Liskowacki, Henryk Banasiewicz [1957-2003]. Chłopiec na brzegu Słonej Rzeki, w: A. D. Liskowacki, B. Twardochleb, Przybysze i przestrzenie. Szkic o pisarzach szczecińskich, Szczecin 2021, s. 130-134.

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 153-155.

Szczecin literacki (1946-1985). Informator, oprac. H. Niedbał, Szczecin 1986, s. 36.

Szczecin – Pomorze Zachodnie. Wybrane publikacje z lat 1990-2000 [Katalog], Szczecin 2020, s. 46.

https://pomeranica.pl/wiki/Henryk_Banasiewicz

Joanna Baran

ur. 7 maja 1981 w Szczecinie

Joanna Baran urodziła się 17 maja 1981 roku w Szczecinie. Jest absolwentką Zespołu Szkół Ekonomicznych nr 2 w Szczecinie i Wydziału Zarządzania i Ekonomiki Usług na Uniwersytecie Szczecińskim. Debiutowała powieścią science-fiction Mara.

Książki

Mara, Wydawnictwo Novae Res, Gdynia 2016.

Alicja Bartosz

ur. 11 listopada 1975 w Bartoszycach

Alicja Bartosz to pseudonim Barbary Prawuckiej. Do Szczecina przyjechała w 1995 roku. Ukończyła psychologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W Szczecinie mieszkała do 2007 roku, a obecnie mieszka w Dobrej. Debiutowała w 2022 roku powieścią obyczajową Droga w blasku księżyca.

Książka

Droga w blasku księżyca, Wydawnictwo Novae Res, Gdynia 2022

Edmun Bączyk

ur. 1920 w Westfaliizm. 1989

Edmund Bączyk urodził się w 1920 w niemieckiej Westfalii. Bardzo szybko, wraz z rodziną wyemigrował do Francji. Mając 13 lat zaczął pracować tam w kopalni, pomagając swojemu ojcu, który był górnikiem. W 1946 roku wrócił do kraju i pracował jako sztygar w Wałbrzychu. Do Szczecina przyjechał w 1953 roku. Początkowo pracował jako lektor w rozgłośni Polskiego Radia (19953-1954), a później był kierownikiem Klubu Związków Twórczych (późniejsze 13 Muz).

Był przyjacielem pisarki i poetki Niny Rydzewskiej, wspólnie mieszkali w jednej willi. To na jego życiorysie autorka wzorowała się, pisząc Ludzi z węgla. Wspólnie napisali powieść Pasaremos, której akcja dzieje się w Hiszpanii. Jednak krytyczne opinie recenzentów spowodowały, że książka nigdy się nie ukazała.

Książki

Jeden z nas. Opowieść o życiu górników, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1954.

Wyspa wiedźm, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1989.

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina. Suplement, pod red. T. Białeckiego, Szczecin 2018, s. 19.

M. Adamowska, Rydzewska i Bączyk. Pisarka i górnik na Ziemiach Odzyskanych, on-line: https://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/7,150424,19479070,rydzewska-i-baczyk-pisarka-i-gornik-na-ziemiach-odzyskanych.html [dostęp: 21 września 2023].

Zbigniew Belina-Brzozowski

ur. 22 lipca 1936 w Toruniuzm. 12 marca 1992 w Szczecinie

Zbigniew Brzozowski urodził się 22 lipca 1936 roku w Toruniu w rodzinie z tradycjami wojskowymi. Ukończył liceum w Kielcach (1954). Później ukończył filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza (1960). Następnie pracował jako nauczyciel języka polskiego w Kielcach, a w 1962 roku przeprowadził się do Szczecina. W latach 1962-1991 pracował jako wychowawca w Państwowym Domu Dziecka nr 2 w Szczecinie. Od 1979 roku był członkiem szczecińskiego oddziału Związku Literatów Polskich, aż do jego rozwiązania przez władze PRL w 1893 roku. W 1989 roku był jednym z członków założycieli Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Jako pisarz debiutował w 1973 roku na łamach miesięcznika „Twórczość”. Drukował między innymi na łamach: „Głosu Szczecińskiego” „Przekroju”, „Szpilek” oraz „Wiedzy i Życia”i. Jego debiutancka książka W miasteczku, które jak ogród Andersena (1975) została uhonorowana Nagrodą im. Włodzimierza Pietrzaka i była wyróżniona w Nagrodzie im. Stanisława Piętaka. W 1985 roku otrzymał nagrodę IBBY (International Board on Books for Young People) za książkę Opowieść o Ewie.

W jego twórczości widoczne było zainteresowanie dziećmi i ich perspektywą widzenia świata. Twórczość Beliny-Brzozowskiego określana jest małym realizmem magicznym. Widocznych jest u niego wiele elementów baśniowych i refleksyjnych, stąd porównania do Andersena.

Książki

W miasteczku, które jest jak ogród Andersena, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975.

Dycha z Kopernikiem, Wydawnictwo Glob, Szczecin 1976.

Balkony i kapelusze, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982.

Opowieść o Ewie, Nasza Księgarnia, Warszawa 1983.

Siostra Artura z zamku, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1984.

Kilka czarodziejskich historii, Nasza Księgarnia, Warszawa 1988.

Złota kareta, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988.

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina, pod red. T. Białeckiego, Szczecin 2015, s. 57.

A. Cembik, Grzeczne dzieci, w: Literatura w Szczecinie 1945-2015. Książki siedemdziesięciolecia, pod red. S. Iwasiowa, J. Madejskiego, P. Wolskiego, Szczecin 2016, s. 151-164.

B. Twardochleb, Zbigniew Belina-Brzozowski [1936-1992]. Życie jako czarodziejska opowieść, w: A. D. Liskowacki, B. Twardochleb, Przybysze i przestrzenie. Szkic o pisarzach szczecińskich, Szczecin 2021, s. 106-112.

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 162-163.

Szczecin literacki (1946-1985). Informator, oprac. H. Niedbał, Szczecin 1986, s. 40-42.

Adrianna Biełowiec

ur. w Szczecinie

Autorka fantastyki naukowej, z naciskiem na hard, biopunk i military. Zadebiutowała w 2003 roku powieścią Czas wysłańca. Publikowała między innymi w „Nowej Fantastyce, „Hipogryfie”, „Szortalu” i kilkukrotnie w zbiorze Szczecinie z dreszczykiem. Od 2022 jej cykl science fiction Zodiac Universum jest tłumaczony przez wydawnictwo RHP na języki obce i wydawany za granicą. Pisze również pod pseudonimem. Część jej książek wydawana jest wyłącznie w formie e-booka.

Książki

Wilcza księżniczka, Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, Kraków 2018.

Czwarta szansa, Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, Kraków 2018.

Gen 56, Wydawnictwo HM, Wojkowice 2023.

E-booki

Alfa Jeden, E-bookowo, 2011

Ognisty pył, Szczecin 2019 (własnym sumptem).

Onkalot, Wydawnictwo Canis Majoris, Szczecin 2020.

Mroczna strona Forkisa, Wydawnictwo Canis Majoris, Szczecin 2021.

Misja odrodzenie, Wydawnictwo Canis Majoris, Szczecin 2021.

Wojna z Kandrok, Wydawnictwo Canis Majoris, Szczecin 2022.

Dariusz Bitner

ur. 30 listopada 1954 w Gdyni

Ukończył Technikum Budowlane. Ze Szczecinem związany jest od 1958 roku. Pracował dla Polskiego Radia, Miejskiego Ośrodka Kultury w Szczecinie, Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie oraz jako współscenarzysta w Teatrze Kana.

Debiutował w 1970 roku na łamach tygodnika „Jantar”. Przez lata współpracował z miesięcznikiem „Twórczość”. Ponadto publikował w: „Akcencie”, „Literaturze”, „Miesięczniku Literackim”, „Nowym Nurcie”, „Nowym Wyrazie”, „ Odrze”, „Piśmie Literacko-Artystycznym”, „Pograniczach”, „Radarze”, „Studencie”. Autor powieści, opowiadań, szkiców literackich oraz książek dla dzieci. W trakcie swojej kariery założył agencję dziennikarsko-literacką „Basil” oraz dystrybuowane bezpłatnie pismo „BABORAK. Kultura Szczecińska”. Jego prozę można określić jako awangardową – charakteryzują ją słowne i narracyjne eksperymenty. W 1999 roku wyróżniono go Nagrodą Artystyczną Miasta Szczecina. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Książki

Proza

Proza, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Szczecinie, Szczecin 1979.

Ptak, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1981.

Cyt, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982.

Owszem, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1984.

Kfazimodo, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989.

Opowieści Chrystoma, Wydawnictwo Albatros, Szczecin 1992.

Trzy razy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995.

Bulgulula, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 1996.

Pst, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 1997.

Rak, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 1998.

Na strychu, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 1999.

Psie dni, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 2001.

Mała pornografia, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 2003.

Książka, Wydawnictwo Forma, Szczecin 2006.

Jesień w Szczecinie, czyli majaki cynamonowe, Wydawnictwo db, Szczecin 2011.

Wciąż jesień, czyli inne majaki cynamonowe, Print Group Sp. z o.o, Szczecin 2016.

Fikcja, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2018.

Ostatnia jesień przed zimą, czyli koniec trylogii cynamonowej, Wydawnictwo Książnica Pomorska, Szczecin 2018.

Wędrowiec, Wydawnictwo Granda, Szczecin 2020.

Dla dzieci

Bajka, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979.

Eseje i felistony

Ciąg dalszy, Wydawnictwo Glob, Szczecin 1989.

Chcę, żądam, rozkazuję, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 1995.

Hm... Chcę, żądam, rozkazuję II, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 1999.

Mna. Chcę, żądam, rozkazuję III, Wydawnictwo „Basil”, Szczecin 2000.

Piszę, Fundacja im. K. Lewakowskiego, Warszawa 2003.

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina, pod red. T. Białeckiego, Szczecin 2015, s. 67.

E. Krasucki, Koniec pewnego świata, w: Literatura w Szczecinie 1945-2015. Książki siedemdziesięciolecia, pod red. S. Iwasiowa, J. Madejskiego, P. Wolskiego, Szczecin 2016, s. 299-232

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 155-157.

Szczecin literacki (1946-1985). Informator, oprac. H. Niedbał, Szczecin 1986, s. 37-38.

https://pomeranica.pl/wiki/Dariusz_Bitner

Krzysztof Bizio

ur. 29 maja 1970 w Sosnowcu

Krzysztof Bizio urodził się 29 maja 1970 roku w Sosnowcu. Jest absolwentem VII Liceum Ogólnokształcącego w Szczecinie. Ukończył Wydział Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej (1994). Stopień doktora w specjalności architektura i konserwacja zabytków uzyskał w 2003 roku, zaś oraz doktora habilitowanego w 2018 (na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej). Kierownik Katedry Architektury Współczesnej, Teorii i Metodologii Projektowania ZUT w Szczecinie oraz pracownik Katedry Architektury Wnętrz na Akademii Sztuki w Szczecinie (w latach 2010-2017, od 2020 roku). Główny projektant wielu projektów z zakresu architektury, konserwacji zabytków, architektury wnętrz oraz urbanistyki. Autor między innymi budynku wielorodzinnego przy ul. Lutnianej 38 w Szczecinie, siedziby Teatru Małego w Szczecinie, rewitalizacji szczecińskich kamienic.

Jest autorem dramatów, które wystawiano na scenach teatralnych w Polsce i za granicą (między innymi w Rosji, Ukrainie, Serbii, Niemczech, Francji i Korei Południowej). Jego teksty przetłumaczono na 15 języków obcych. Utwory prozatorskie drukował między innymi na łamach „Gazety Wyborczej”. Jest również autorem wielu słuchowisk zrealizowanych przez Teatr Polskiego Radia. Współpracował przy powstawaniu filmów Andrzeja Wajdy (Katyń) i Piotra Łazarkiewicza (Wszystkie małe kłamstwa Anny).

Książki

Dramaty

Lament i inne sztuki, Teatr Powszechny, Łódź 2003.

Rzeź ptaków śpiewających i inne dramaty, Wydawnictwo Czuły Barbarzyńca, Warszawa 2020.

Opowiadania

Zresztą latem wszystkie kwiaty są takie piękne, Wydawnictwo Świat Literacki, Izabelin 2004.

Maniakalni uliczni kaznodzieje, Wydawnictwo Czuły Barbarzyńca, Warszawa 2011.

Powieści

Sierpień, Wydawnictwo Świat Literacki, Izabelin 2006.

Kilka dni później, Wydawnictwo Czuły Barbarzyńca, Warszawa 2023.

Bibliografia

M. Krause, „Wszystko w porządku?”, w: Literatura w Szczecinie 1945-2015. Książki siedemdziesięciolecia, pod red. S. Iwasiowa, J. Madejskiego, P. Wolskiego, Szczecin 2016, s. 89-96.

https://www.akademiasztuki.eu/Product/krzysztof-bizio-dr-hab-inz

https://pomeranica.pl/wiki/Krzysztof_Bizio

Kazimierz Błahij

ur. 9 października 1924 w Warszawiezm. 7 marca 1986 w Warszawie

Kazimierz Błahij urodził się 9 października 1924 w Warszawie. Świadectwo maturalne zdobył podczas wojny w tajnych kompletach. W 1944 roku został wywieziony do obozu karnego w Koenigszelt (koło Jaworzna). Od 1947 roku zamieszkał w Szczecinie. W latach 1947-1949 był kierownikiem działu morskiego „Szczecińskiego Głosu Ludu”, który później został przekształcony w „Głos Szczeciński”, gdzie pracował dalej, a w 1955 roku został kierownikiem działu kultury. W 1957 roku zastąpił Marię Boniecką na stanowisku redaktora naczelnego „Ziemi i Morza”, gdzie pracował do zamknięcia czasopisma, które nastąpiło w tym samym roku. Później ponownie powrócił do „Głosu Szczecińskiego”, w którym jako reportażysta pracował do 1963 roku. Potem wyjechał do Warszawy. Zmarł 7 marca 1990 w Warszawie (część źródeł podaje 1986 rok jako datę śmierci).

Debiutował w 1955 roku powieścią Opowieść z Kattegatu. W swoich książkach często odwoływał się do tematyki morskiej. W pierwszej powieści widoczna była maniera socrealistyczna. W późniejszych książkach widać również między innymi elementy kryminalne, czy połączenie powieści z elementami reportażowymi. Był również tłumaczem tekstów Samuela Becketta.

Książki

Powieści

Opowieść z Kattegatu, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1955.

Szmaragdowa zagadka, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1960.

Złoty koń boga Trzygława, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1963.

Śledztwo na dobranoc, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1966.

Ostatnia tajemnica zatopionych bogów, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1971.

Opowiadania

Spotkania bałtyckie, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1955.

Reportaż

Lądowanie w Jamestown albo Zmyślenia i prawdy o pierwszych Polakach w Ameryce, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1977.

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina. pod red. T. Białeckiego, Szczecin 2015, s. 71.

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 157-158.

Jarosław Błahy

ur. 20 marca 1966 w Szczecinie

Jarosław Błahy urodził się 20 marca 1966 roku w Szczecinie. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Szczecińskim. Pracował jako nauczyciel oraz był wokalistą punkrockowym w zespołach Zwolnienie Warunkowe i Zenon Reagan.

Debiutował na łamach „Pograniczy” w 1997 roku. Publikował między innymi w: „eleWatorze”, w kwartalniku [fo:pa], w Klubowym Okazjonalniku Literackim „Łabuź”, „Portrecie”, Katowickim Kwartalniku Humanistycznym „Wyrazy”, a także w pismach poświęconych muzyce ekstremalnej. Jego fascynacja Leo Lipskim zaowocowała esejem Literatura jako lustro (2009). Autora cechuje wyrazisty styl, w którym język poezji spotyka się z podwórkowym slangiem, a fikcja miesza się z wątkami autobiograficznymi.

Książki

Literatura jako lustro. O projekcji i odbiciach fizjologicznych w twórczości Leo Lipskiego, Wydawnictwo Forma, Szczecin 2009.

Rzeźnik z Niebuszewa, Wydawnictwo Forma, Szczecin 2019.

Zaklęty w szerszenim gnieździe, Wydawnictwo Forma, Szczecin 2021.

Bomba pod katedrą, Wydawnictwo Poza, Szczecin 2024.

Maria Boniecka

ur. 19 czerwca 1910 w Warszawiezm. 19 czerwca 1978 w Sydney

Maria Antonina Boniecka (z domu Olaszewska) urodziła się 19 czerwca 1910 w Warszawie. W 1934 ukończyła wydział pedagogiczny w Warszawie, a w 1937 roku otrzymała tytuł magistra filozofii. W latach 1928-1944 była zatrudniona przez Wydział Oświaty i Kultury Zarządu Miejskiego miasta Warszawy, gdzie pracowała jako nauczycielka dla dorosłych. W tym czasie publikowała już teksty z zakresu pedagogiki. W 1937 roku została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi za pracę z analfabetami.

Okupację spędziła w Warszawie. Od 1940 roku była członkinią konspiracji, a w 1942 roku została zaprzysiężona do Armii Krajowej. W 1944 roku została aresztowana i wywieziona do obozu w Małszycach (koło Łowicza). Po wojnie wyjechała do Sopotu i pracowała w gdańskiej rozgłośni radia. Wtedy też została członkiem kandydatem do Związku Literatów Polskich (oddział Gdański), do którego przyjęta została już w Szczecinie w 1952 roku. W 1946 roku przyjechała do Szczecina i zamieszkała na Głębokim (ul. Majowa 42). W latach 1946-1949 uczyła języka polskiego w II Państwowym Gimnazjum Męskim (ul. Henryka Pobożnego). Opiekowała się kołem literackim, do którego należał między innymi pisarz Włodzimierz Odojewski. Do 1951 wykładała język polski na Studium Przygotowawczym przy Politechnice Szczecińskiej. W latach 1949-1963 współpracowała z Towarzystwem Wiedzy Powszechnej, gdzie prowadziła wykłady z dziedziny historii literatury, wygłaszała odczyty i prelekcje. W tym czasie miała problemy mieszkaniowe wynikające z meldowania kolejnych osób w willi, w której mieszkała.

Była jedną z inicjatorek powstania tygodnika „Ziemia i Morze”, którego była redaktor naczelną w latach 1956-1957. Została usunięta z redakcji przez swój brak współpracy z władzami PRL i propagandy na łamach czasopisma. Była zarejestrowana przez władze pod kryptonimem „Kultura” i obserwowana za „wrogi stosunek do PRL i antypaństwowe wypowiedzi”. W 1959 otrzymała Nagrodę Literacką Szczecina.

W 1960 roku władze skonfiskowały wiele rękopisów Bonieckiej. W tym czasie zaginęły między innymi jej niewydrukowane teksty: Magnolie Kwitną, Pięć córek Agaty, Nasza praca w porcie, Eli, Eli Lamma Sabactani. W 1963 roku została objęta zakazem druku.

W 1965 wyemigrowała do Australii. Drukowała wtedy w prasie polonijnej między innymi w: „Nowym Świecie”, „Nurcie”, „Słowie Polskim”, „Tygodniku Polskim”, czy „Wiadomościach Polskich”. Od 1966 roku współpracowała z radiem „Wolna Europa”. W 1975 roku ukazała się jej książka Ucieczka za druty, która jest najważniejszą w dorobku autorki i jedyną opublikowaną na emigracji. W książce znajdują się wspomnienia, reportaże i eseje dotyczące okresu życia w Szczecinie. Książka ukazała się nakładem Polskiej Fundacji Kulturalnej w Londynie, a przez władze nie można było jej sprowadzać do Polski.

Maria Boniecka zmarła 19 czerwca 1978 roku w Sydney, gdzie została pochowana. W 2021 roku na Cmentarzu Centralnym posadzono Drzewko Pamięci upamiętniające pisarkę.

Książki

Pedagogika

Synkretyzm myślenia dorosłego człowieka, Instytut Oświaty Dorosłych, Warszawa 1936.

Fantazja w rysunkach dorosłych uczniów szkół wieczorowych, Instytut Oświaty Dorosłych, Warszawa 1937.

Wpływ dziedziczności psychicznej na przestępczość nieletnich, Instytut Oświaty Dorosłych, Warszawa 1938.

Zmiany psychopatyczne jako motyw przestępczości nieletnich, Instytut Oświaty Dorosłych, Warszawa ١٩٣٨.

Powieści

Nad wielkim zalewem, Książka i Wiedza, Warszawa 1950.

Pięć córek Agaty, Warszawa 1950.

Trylogia Opowieść o Justynie:

Szklane kulki, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1955.

Domy przy szosie, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1956.

Na jarmarku odpustowym, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1956.

Opowiadania

Księga miłości i cierpienia, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warszawa 1958.

Wspomnienia

Ucieczka za druty, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1975.

Bibliografia

Encyklopedia Szczecina. pod red. T. Białeckiego, Szczecin 2015, s. 81.

A. Grzemska, Kryptonim „Kultura”, w: Literatura w Szczecinie 1945-2015. Książki siedemdziesięciolecia, pod red. S. Iwasiowa, J. Madejskiego, P. Wolskiego, Szczecin 2016, s. 417-428.

B. Twardochleb, Maria Boniecka [1910-1978]. Księga miłości i cierpienia, w: A. D. Liskowacki, B. Twardochleb, Przybysze i przestrzenie. Szkic o pisarzach szczecińskich, Szczecin 2021, s. 18-23.

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 159-160.

Beata Zuzanna Borawska

ur. 5 maja 1985 w Kostrzynie nad Odrą

Beata Zuzanna Borawska urodziła się 5 maja 1985 roku w Kostrzynie nad Odrą. Ukończyła Ekonomię i zarządzanie oraz Studia pisarskie na Uniwersytecie Szczecińskim. Pracowała jako dziennikarka, animatorka kultury i wydawczyni płyt z muzyką jazzową. Jest współautorką filmu Narcyz o sobie. Historia Marka Kazany. Zadebiutowała w 2021 roku. tomem Sama siebie nie pamiętam. Jest jedną z autorek w zbiorze opowiadań Bizarny Szczecin (2022).

Książka

Sama siebie nie pamiętam, Wydawnictwo Granda, Szczecin 2021.

Julian Borzym

ur. 2 listopada 1905 w Zamieniuzm. brak danych

Julian Borzym urodził się 2 listopada w Zamieniu koło Warszawy. W latach 1931-1938 pracował w Wydawnictwie Arcta w Warszawie. W czasie wojny pracował jako magazynier, nauczyciel polskiego, a w 1945 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Do Szczecina przyjechał w listopadzie 1945 roku. Debiutował powieścią Jawoyszowie w 1948 roku, która była drukowana w odcinkach na łamach tygodnika „Szczecin”. Inne jego teksty też ukazywały się tym piśmie. W latach 1948-1949 był kierownikiem literackim Teatru Polskiego. Był aktywnie zaangażowany w organizację szczecińskiego oddziału Związku Literatów Polskich.

Bibliografia

Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. I. Iwasiów, E. Kuźma, Szczecin 2003, s. 161.

Zbigniew Brzozowski → zob. Zbigniew Belina-Brzozowski

Marek Boszko-Rudnicki

ur. 1 sierpnia 1952 w Słupsku

Marek Boszko-Rudnicki z wykształcenia jest informatykiem. Zawodowo pracuje jako dziennikarz i redaktor. Pracę dziennikarską rozpoczął w 1980 roku w tygodniku „Solidarność”, a później w „Morzu i Ziemi” (1987). Od 1995 roku pracował w „Głosie Szczecińskim”. Jest laureatem nagród dziennikarskich Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej oraz Business Centre Clubu. Jest zafascynowany teoriami spiskowymi, odkryciami z pogranicza nauki nieakademickiej oraz paleoastronautyką, czemu daje wyraz w swoich powieściach.

Książki

Remedium 111, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2018.

Szpony diabła, Wydawnictwo Novae Res, Gdynia 2019.

Vakho. Wilcze szczenię, Wydawnictwo NowoCzesne, Poznań 2021.

Krwawy bursztyn, Wydawnictwo Novae Res, Gdynia 2022.

Vakho. Czerwone wrota, Wydawnictwo Novae Res, Gdynia 2023.

Bibliografia

https://dziennikarze.szczecin.pl/leksykon-dziennikarzy/item/172-rudnicki-marek

Aleksandra Brambor-Rutkowska

ur. 24 maja 1992 w Kostrzynie nad Odrą

Jest absolwentką edytorstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Ukończyła Szkołę Kaligrafii i Iluminacji Barbary Bodziony oraz liczne kursy kaligraficzne. W Szczecinie mieszkała w latach 2017-2020, potem przeprowadziła się do Dębna, a od połowy 2021 roku mieszka w Stargardzie.

Współtworzyła ponad dwieście publikacji, współpracowała m.in. z pracownią d2d.pl dla wydawnictw Cyranka i Czarne, Wydawnictwem Walkowska, Muzeum Narodowym w Szczecinie, Instytutem Literatury czy platformą BookBeat. Od 2020 roku pracuje dla wydawnictwa Natuli, a w 2023 roku została redaktorką naczelną tej oficyny.

Jest autorką artykułów o literaturze dziecięcej. Debiutowała w 2021 roku publikacja dla najmłodszych – Zupa. Jej książki zostały wyróżnione przez Instytut Książki Polish Books for Children & Young Adults, a także zostały umieszczone na liście BIS Polskiej Sekcji IBBY.

Książki

Zupa, Wydawnictwo Natuli, Szczecin 2021.

Pranie, Wydawnictwo Natuli, Szczecin 2021.

Spacer, Wydawnictwo Natuli, Szczecin 2022.

Choinka, Wydawnictwo Natuli, Szczecin 2023.

Diana Brzezińska

ur. 17 kwietnia 1993 w Szczecinie

Diana Brzezińska ukończyła Wydział Prawa i Administracji na Uniwersytecie Szczecińskim, gdzie obecnie pracuje. Przez trzy lata prowadziła bloga Recenzje z Pazurem. Debiutowała w 2017 roku powieścią obyczajową Carpe Diem, którą napisała pod pseudonimem Diane Rose. Później, już pod prawdziwym imieniem i nazwiskiem, rozpoczęła pisanie kryminałów, a pierwszy, Będziesz moja ukazał się w 2019 roku.