Prawdziwe historie o duchach ebook

Tytuł oryginału

REAL GHOST STORIES

Korekta

Krzysztof Frysztag

Skład i łamanie wersji do druku

Piotr Struczyk L.F.

Projekt okładki

Zbigniew Czereszewski

Konsultacja

Konrad Jerzak vel Dobosz

Copyright © by Oficyna Wydawnicza Rivail

Copyright © 2022 for the Polish translation by Marcin Stachelski

All rights reserved

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej publikacji nie może być reprodukowana, przechowywana jako źródło danych, przekazywana w jakiejkolwiek elektronicznej, mechanicznej, fotograficznej lub innej formie zapisu bez pisemnej zgody posiadacza praw.

ISBN 978-83-62402-72-4

Oficyna Wydawnicza RIVAIL Konrad Jerzak Vel Dobosz ul. Złota 75A/7 00-819 Warszawa NIP: 125-114-38-49, REGON: 142085845 tel. 502651666 https://ksiazki-spirytystyczne.pl

Przygotowanie wersji elektronicznejEpubeum

William T. Stead i spirytyzm

Punktualnie w południe dziesiątego kwietnia 1912 roku, ryk syren dał znak do wypłynięcia jednego z trzech liniowców klasy Olympic, któremu nadano nazwę Titanic. Na pokładzie statku, spowitego cieniem czterech masywnych kominów, znajdował się brytyjski dziennikarz William T. Stead, który zajął miejsce w kabinie pierwszej klasy o numerze C87.

Statek wypłynął z portu Southampton w swój dziewiczy rejs ku wybrzeżom Stanów Zjednoczonych, gdzie Stead, zaproszony przez samego prezydenta Williama Howarda Tafta, miał wziąć udział w kongresie na rzecz pokoju, zorganizowanym w słynnej Carnegie Hall w Nowym Jorku.

Piętnastego kwietnia cały świat obiegła niespodziewana wiadomość o zatonięciu „niezatapialnego” liniowca. Titanic późną nocą uderzył w górę lodową i zabrał w mroźną toń oceanu setki ofiar, wśród których znajdował się wspomniany brytyjski dziennikarz.

Świadkowie zdarzenia wspominali jednak, że Stead do katastrofy podszedł z ogromnym spokojem i chwile oczekiwania na pewną śmierć spędził, czytając jedną z zabranych w podróż książek. Dlaczego taki spokój towarzyszył mu w ostatnich minutach życia? Córka dziennikarza, Estelle Stead, która spisała jego biografię w książce pt. Mój ojciec, wielokrotnie wspominała, że nie bał się śmierci, gdyż wiedział, co po niej nastąpi. Skąd wzięła się w nim ta pewność przyszłości? Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy cofnąć się w czasie i poznać lepiej historię jego życia.

William Thomas Stead urodził się piątego lipca 1849 r. w małej wsi Embleton, położonej w hrabstwie Northumberland około czterysta pięćdziesiąt kilometrów na północ od Londynu, jako syn pastora Kościoła Kongregacjonalistów Williama Steada i córki farmera z hrabstwa Yorkshire Isabelli Stead, z domu Jobson. Edukację zdobył głównie dzięki wysiłkom ojca, który kształcił go od najmłodszych lat. Już jako małe dziecko Stead podobno posługiwał się łaciną tak samo sprawnie, jak rodzimym językiem angielskim, a także bardzo dobrze znał Pismo Święte.

W 1870 r. Stead zaczął publikować artykuły w „The Northern Echo”, decydując się na karierę dziennikarską i już rok później, pomimo braku doświadczenia, został mianowany redaktorem naczelnym gazety. Był wówczas najmłodszą osobą piastującą podobne stanowisko w kraju. Pracował dla „The Northern Echo” przez niemal dziesięć lat, po czym w 1880 r. przeniósł się do „Pall Mall Gazette”. W międzyczasie poślubił Emmę Lucy Wilson, córkę miejscowego kupca i właściciela statku, która była jego sympatią od lat młodzieńczych. Emma urodziła mu sześcioro dzieci.

Praca dziennikarska Steada wyznaczała nowe trendy w epoce wiktoriańskiej, w której przyszło mu żyć. W „Pall Mall Gazette” publikował liczne artykuły, gdzie popierał walkę kobiet o równouprawnienie, a także okazywał poparcie Irlandczykom w ich dążeniu do niezależności. Stead był jednym z pierwszych dziennikarzy, którzy zaczęli stosować prowokację dziennikarską. Jednym z najbardziej znanych przypadków tego rodzaju była seria czterech artykułów na temat dziecięcej prostytucji, w której autor opisywał szczegóły zawartej przez siebie samego transakcji wykupienia trzynastoletniej dziewczynki Elizy Armstrong z rąk matki. Choć sama transakcja była w pełni upozorowana przez Steada i miała na celu wyłącznie wykazanie problemu handlu ludźmi, autora artykułu spotkały przykre konsekwencje – trafił na kilka miesięcy do więzienia.

Stead przez całe życie aktywnie działał na rzecz pacyfizmu, był wielkim propagatorem języka Esperanto. W czasie pobytu w Chicago pisał o problemach alkoholizmu i domów publicznych. Był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla.

Życie Steada miało się jednak zmienić dzięki zupełnie niespodziewanym okolicznościom. W przeddzień wyprowadzki z Darlington, miasta, w którym prowadził „The Northern Echo”, do jego domu pogrążonego w chaosie przeprowadzki zapukał dziennikarz, Mark Fookes, który przyszedł się z nim pożegnać. Wszystkie przedmioty i meble były już spakowane, więc obaj zaczęli długą rozmowę, w czasie której Stead zaczął wypytywać Fookesa o doświadczenia związane ze spirytualizmem. Każdy w Darlington słyszał o zamiłowaniach dziennikarza, więc Stead zapewne postanowił wykorzystać ten moment, by poznać szczegóły. Fookes opowiedział o swoich obserwacjach i o tym, czego doświadczył w czasie seansów. Najwyraźniej mocno zafrapowało to Steada, ponieważ jakiś czas później poprosił swojego rozmówcę o przesłanie relacji z seansu celem umieszczenia jej w „Pall Mall Gazette”.

William T. Stead zainteresował się zjawiskami mediumicznymi do tego stopnia, że w 1881 r. postanowił wziąć udział w seansie spirytystycznym prowadzonym przez medium panią Burns. Traktował temat z dużym zaciekawieniem, ale początkowo także i z lekkim przymrużeniem oka. Spotkanie, na które wstęp był bezpłatny, rozpoczęło się od zadawania w myślach pytań przez uczestników, na które medium odpowiadało, uderzając w stół trzykrotnie, jeśli odpowiedź brzmiała „tak”; jeden raz, jeśli „nie”, a dwukrotnie, gdy nie można jej było udzielić. Większość przybyłych osób wydawała się zadowolona z efektów, a niektórzy nawet wyraźnie się wzruszyli uzyskanymi odpowiedziami. Sam Stead postanowił zadać pytanie związane z polityką, chcąc dowiedzieć się, czy na najbliższym posiedzeniu parlamentu zostanie przegłosowana ustawa dotycząca praw własności. Po chwili oczekiwania usłyszał odpowiedź: „tak” i od razu zadał w myślach kolejne pytanie, chcąc ją doprecyzować. Poprosił o potwierdzenie, czy stanie się to jeszcze przed Wielkanocą. Znów usłyszał twierdzącą odpowiedź, więc szybko zapytał, czy rząd pozostanie po tym wydarzeniu bez zmian. Dowiedział się, że „nie”, więc spytał od razu: „Kto w takim razie opuści rząd?” Medium udzielało wyłącznie odpowiedzi „tak” albo „nie”, więc tym razem nie zareagowało. Stead zorientował się, że powinien przeformułować pytanie, więc zaczął pytać o poszczególnych członków rządu: Forestera i Chamberlaina. Początkowo traktował to jako dobrą zabawę, ale parę tygodni później okazało się, że usłyszane odpowiedzi znalazły pokrycie w rzeczywistych wydarzeniach, co dało mu wiele do myślenia.

W czasie drugiej części seansu medium drogą psychofonii przekazywało wiadomości od ducha Matki Shipton, znanej XVI-wiecznej brytyjskiej prorokini. Tym razem Stead wypytywał się o możliwość wybuchu wojny we wschodniej Europie i o sytuację w Irlandii. Odpowiedzi zaintrygowały dziennikarza, ale o wiele większe wrażenie, jak się później okazało, wywarły na nim słowa medium, skierowane do niego na koniec seansu. Gdy Stead zbierał się już do wyjścia, usłyszał od pani Burns następujące zdanie: „Młody człowieku, będziesz św. Pawłem spirytualizmu”.

Praca w „Pall Mall Gazette” uniemożliwiała Steadowi zagłębienie się w temat zjawisk mediumicznych. Polityczne i redakcyjne uwarunkowania utrudniały mu prowadzenie badań i pisanie artykułów o spirytualizmie.

Dopiero gdy w 1890 r. zaczął wydawać własny miesięcznik „Review of the Reviews”, w którym komentował artykuły innych dziennikarzy, a także publikował własne felietony, mógł poświęcić więcej czasu na badanie tematyki kontaktów z zaświatami. Namacalnym efektem tych poszukiwań było ukazanie się w 1891 r. książki Prawdziwe historie o duchach, a rok później jej kontynuacji zatytułowanej Jeszcze więcej historii o duchach. Poznawanie spirytualizmu tak pochłonęło Steada, że w 1893 r. wraz z medium Adą Goodrich Freer, piszącą pod pseudonimem Panna X, zaczął wydawać kwartalnik w całości poświęcony tej tematyce. Czasopismo „Borderland” [Zaświat], które w przeciwieństwie do wielu innych, typowo naukowych publikacji, przeznaczone było dla szerokiego grona czytelników, ukazywało się przez cztery lata, ale niestety musiało zostać zawieszone. Rozmaite nowe obowiązki Steada uniemożliwiły mu dalsze jego prowadzenie.

W „Borderland” ukazywały się między innymi listy od kobiety przedstawiającej się jako Julia Ames, amerykańskiej dziennikarki, którą Stead poznał w 1890 r. na krótko przed jej śmiercią. Wiadomości od Julii zebrano w książce Listy z zaświatów, a wiele zawartych w nich sugestii zostało z czasem zrealizowanych przez Steada. Jednym z pomysłów, który przedstawiła z tamtej strony dziennikarka, było założenie specjalnego biura, w którym grupa mediów udzielałaby wsparcia zgłaszającym się ludziom i przekazywała im wiadomości ze świata duchów.

Plan został zrealizowany w 1909 r. Powstało wówczas Biuro Julii, w którym regularnie odbywały się spotkania mediumiczne. Zorganizowanie tego przedsięwzięcia wydawało się być wspierane przez duchy – Stead nie dysponował wystarczającymi środkami finansowymi, by podołać temu zadaniu i dlatego w czasie seansu spirytystycznego pod koniec 1908 r. podzielił się swoimi obawami z Julią i poinformował ją o braku tysiąca funtów na uruchomienie biura. Jego rozmówczyni z zaświatów przekazała następujący komunikat: „Dostaniesz te pieniądze. Trafią do ciebie z Ameryki w taki sposób, że będziesz pewien, iż są przeznaczone na biuro”. Julia poinformowała Steada, że kwestie finansowania przedsięwzięcia zostaną wyjaśnione jeszcze przed świętami Bożego Narodzenia.

Mniej więcej w tym samym czasie Stead opublikował artykuł zatytułowany Skąd wiem, że zmarli powracają? Ukazał się on w wielu czasopismach w różnych zakątkach globu, m.in. w Australii, Indiach i Stanach Zjednoczonych, i do tego stopnia przypadł do gustu redakcji „New York American”, że ta zaproponowała brytyjskiemu dziennikarzowi stanowisko korespondenta. Oferta opiewająca na pięćset funtów rocznie dotarła do niego w Wigilię. Była to tylko połowa potrzebnej kwoty, więc Stead postanowił zaryzykować i przekazał amerykańskiej redakcji, że podejmie się tej pracy, ale pod warunkiem, że jego honorarium zostanie zwiększone dwukrotnie. Julia w czasie seansu uspokoiła Steada, który zamartwiał się, jak „New York American” zareaguje na tę propozycję. Przekazała, że jego warunki zostaną przyjęte, co rzeczywiście potwierdziło się w połowie stycznia.

Biuro, które miało stać się prawdziwym mostem między światem żywych i zmarłych, zostało otwarte dwudziestego czwartego kwietnia 1909 r. w Mowbray House przy Norfolk Street w Londynie. Zgodnie z nazwą biura Stead przekazywał de facto zarządzanie Julii i rozwiniętym duchom, które miały kierować jego organizacją z zaświatów. Bardzo ciekawy był proces przyjmowania wniosków o wsparcie. Decyzja o ich akceptacji lub odrzuceniu była uzależniona od zgodności odpowiedzi uzyskiwanych jednocześnie przez współpracujące z biurem media.

Przez trzy lata działalności biura udało się pomóc ponad sześciuset osobom, które przekonały się do możliwości nawiązania kontaktu ze zmarłymi. Wiadomości otrzymywane przez media współpracujące z tą placówką były najlepszym potwierdzeniem, że śmierć nie jest końcem życia, a jedynie przejściem do innego świata. Co ciekawe, niepowodzeniem zakończyły się badania nad telepatią prowadzone w Biurze Julii. Żadna z prób podejmowanych na przestrzeni kilku lat działalności nie przyniosła spodziewanych rezultatów.

Stead utrzymywał biuro właściwie z własnych środków. Osoby, które zwracały się do niego z prośbą o pomoc, zgodnie z tym, co przekazała Julia, miały otrzymywać wsparcie za darmo. Stead mógł więc liczyć jedynie na wpływy z drobnych opłat za korzystanie z biblioteki, ale i te pieniądze praktycznie w całości przeznaczano na zakup nowych książek. Ograniczenia finansowe sprawiły, że biuro musiało zostać przeniesione w inne miejsce, a liczba spotkań z mediami zmniejszona.

Podejmowano też próby skompromitowania działalności Biura Julii. Dziennikarze jednego z poczytnych tygodników zgłosili się anonimowo z prośbą o kontakt ze zmarłymi. Czujność mediów i opiekujących się ośrodkiem duchów była jednak wystarczająca, by zapobiec tej próbie. Dziennikarzy nie dopuszczono do posiedzenia z medium i skierowano ich po pomoc do innych osób o paranormalnych zdolnościach, które nie współpracowały z biurem.

Artykuł, mający ukazać oszustwa Biura Julii został więc napisany w oparciu o seanse prowadzone z mediami, które z ośrodkiem tym nie miały wiele wspólnego. Co ciekawe, dziennikarze musieli przyznać, że pomimo wielu nieścisłości, które zaobserwowali, pewnych faktów nie byli w stanie wyjaśnić.

W biurze regularnie organizowano poranne spotkania Kręgu Julii, na których otrzymywano liczne wiadomości z zaświatów. Co prawda, w wyniku przenosin biura do innego budynku (Cambridge House), spotkania te ograniczono do cotygodniowych posiedzeń, jednak odbywały się one bez przerwy aż do śmierci Steada, a także i po niej.

Dzięki wieloletnim badaniom zjawisk spirytualizmu, kontaktom z duchami i pracom Biura Julii, William Stead nabrał pewności, że istnieje życie po śmierci. Sam, już z zaświatów, w książce Błękitna wyspa, podyktowanej za pośrednictwem medium Pardoe’a Woodmana stwierdził, że gdy trafił w zaświaty, zauważył, iż wiele z tego, co przeczuwał i czego był pewien na Ziemi, okazało się prawdą. Skłoniło go to do dalszej pracy nad rozwojem mediumizmu, którą prowadził już z tamtej strony. Jej efektem są dwa dzieła: wspomniana Błękitna Wyspa, gdzie relacjonuje swoje pierwsze chwile w zaświatach i próby nawiązania kontaktu z Ziemią, a także Komunikacja z tamtym światem – książka, w której przekazuje wiele cennych wskazówek dotyczących rozwoju zdolności mediumicznych i prowadzenia dialogu z duchami.

Pomimo iż zainteresowanie Steada spirytyzmem doprowadziło do podważenia autorytetu dziennikarza w politycznych kręgach, gdzie zaczęto go traktować jako dziwaka i szaleńca, dało mu dość siły do stawienia czoła najtrudniejszemu wyzwaniu w jego życiu: katastrofie Titanica, w wyniku której stracił życie. Osoby, które widziały go po raz ostatni, wspominały, że stał spokojnie na pokładzie tonącego statku. Wydawał się modlić czy też medytować, zachowując pogodę ducha w tym trudnym momencie.

Trzy tygodnie po katastrofie Titanica Stead pojawił się na zebraniu Kręgu Julii już jako duch. W pokoju, w którym co tydzień spotykali się wszyscy razem, znów zabrzmiał głos założyciela Biura Julii. Na samym początku spotkania powiedział swoim współpracownikom: „Wszystko, o czym wam mówiłem, jest prawdą…”

Konrad Jerzak

Wprowadzenie

Od kilku lat ludzie ze wszystkich stron świata namawiali mnie do ponownego wydania niektórych zadziwiających opowieści o prawdziwych doświadczeniach psychicznych, zebranych przed laty przez mojego ojca.

Materiały te zostały przez niego opublikowane w latach 1891-1892 w dwóch tomach. Pierwszy nosił tytuł Prawdziwe historie o duchach (Real ghost stories). Wywołał duże zainteresowanie i przyniósł tak wiele innych, autentycznych opisów zdarzeń, że niedługo po pierwszym tomie ukazał się drugi, zatytułowany Więcej historii o duchach (More ghost stories).

Nieco skrócona zawartość obu tomów po kilku latach została wydana jako jedna książka, lecz nakład wszystkich trzech woluminów dawno się wyczerpał i obecnej generacji czytelników są już praktycznie nieznane.

Kiedy byłam dzieckiem i mój ojciec tworzył swoją kolekcję opowieści, czytał mi na głos niektóre z nich. Pamiętam, jak bardzo byłam podekscytowana i zachwycona, i jak czasami przyprawiały mnie o gęsią skórkę, gdy nocą musiałam pokonać wiele schodów do mojej sypialni na szczycie domu.

Po wielu latach studiowania tego przedmiotu wróciłam do materiałów ojca i uświadomiłam sobie bogactwo interesujących faktów, które zgromadził. Zrozumiałam, że pomijając samo zebranie materiałów, także jego własny wkład (rozdział „Duch, który mieszka w każdym z nas” oraz komentarze) ukazuje, jak pojmował tę szeroką i zadziwiającą dziedzinę.

Czytając znów jego książkę, poczułam, że rację miały osoby, które nalegały na jej ponowne wydanie. Nawet jeśli nie jest „klasykiem”, jak niektórzy ją nazywają, to przynajmniej zasługuje na miejsce w biblioteczce każdego studiującego literaturę parapsychologiczną i interesującego się doświadczeniami psychicznymi.

Długo się wahałam, czy nie powinnam zmienić tytułu. Obecnie słowo „duch” (ghost) dla większości zasadniczo utraciło swe prawdziwe znaczenie i wielu osobom na ogół kojarzy się z czymś strasznym – z nawiedzonymi domami i dziwnymi zjawami, które wywołują przerażenie u ludzi, gdy się z nimi zetkną.

Nasuwały mi się na myśl takie tytuły, jak „Opowieści z pogranicza” i „Doświadczenia psychiczne”, ale ostatecznie pozostałam przy starym tytule. Pomogłam tym samym przywrócić słowu „duch” jego właściwy, rzeczywisty sens.

„Duch” (ghost) to według słownika „dusza człowieka”, „dusza zmarłego”, „dusza oddzielona od ciała”, „zjawa, widmo, cień”; wyraz ten oznacza właściwie wszystko, co sobie wyobrażamy, myśląc lub mówiąc o „duchu” (spirit). Gdy chodzi nam o „Ducha Świętego”, z identyczną naturalnością i czcią wypowiadamy „The Holy Ghost”, jak „The Holy Spirit”1. Zatem już samo słowo oraz fakt, iż obejmuje ono wszystko, co obecnie określamy mianem ducha (spirit), usuwa przeszkody, z powodu których mielibyśmy nie używać tego terminu. Wydając książkę, z przyjemnością wykorzystam więc tytuł pierwotnie wybrany przez mojego ojca.

Istnieje duży zbiór opowieści, z których można czerpać, bo poza materiałami z dwóch wspomnianych tomów jest też wiele równie ciekawych i wartościowych historii, opublikowanych w kwartalniku badań psychicznych „Borderland”. Periodyk w latach dziewięćdziesiątych2 był przez cztery lata redagowany i wydawany przez mojego ojca, a dziś jest już dawno wyczerpany.

Jeśli ta pierwsza książka pokaże, że moi doradcy mieli rację sądząc, iż opisane tu doświadczenia będą wartościowym uzupełnieniem literatury parapsychologicznej, zamierzam wydać dwa kolejne tomy, czerpiąc ze zbiorów ojca, i dodać jeszcze jeden – z późniejszymi opowieściami, których zebrałam już pokaźną ilość. W tym celu zapraszam osoby, które uważają, że miały interesujące i cenne przeżycia, aby przesyłały do mnie kolejne materiały. Jeśli okażą się odpowiednie, być może znajdą się w tekście.

Kończąc to wprowadzenie, chciałabym zacytować wstęp do ostatniego opublikowanego przez ojca wydania książki, ponieważ ucieleśnia to, o czym wielu ludzi aktualnie myśli. Dla nich, tak jak dla mego ojca, istnienie istot „niewidzialnych” nie jest już kwestią domysłów. Dlatego uważam, że jego przemyślenia powinny znaleźć się również w tym nowym wydaniu kolekcji „prawdziwych historii o duchach”.

„Rzeczywistość istot niewidzialnych już dawno przestała być dla mnie przedmiotem spekulacji” – napisał. „Jest to jedna z rzeczy, co do których odczuwam taką samą pewność, jak na przykład w kwestii istnienia mieszkańców Ziemi Ognistej3; i choć nie ma dla mnie znaczenia fakt zamieszkania Ziemi Ognistej, uważam, że bardzo ważne jest wiedzieć o duchach zmarłych oraz tych, którzy jeszcze przez jakiś czas zajmują ów ruchomy dwunożny aparat, który zwiemy naszym ciałem. I ma też żywotne znaczenie wiedza, że duchy mogą – a gdy pozwolą na to warunki, czynią to – komunikować się z fizyczną nieświadomością człowieka. Jest to fakt, który właściwie zrozumiany, mógłby dalece zaradzić najgorszemu złu, na które narzekamy. Trzeba bowiem wiedzieć, że nasze wyobrażenie o życiu uległo deformacji wskutek stałego nawyku mylenia części z całością i wszystko przedstawia się nam opacznie”.

Estelle W. Stead

Bank Buildings,

Kingsway, Londyn, W.C.2.

Wielkanoc 1921

CZĘŚĆ I.Duch, który mieszka w każdym z nas

Przypisy

Cześć 1