Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej ebook

Wpro­wa­dze­nie

W tro­sce o byt i przy­szłość naszej Ojczy­zny, odzy­skaw­szy w 1989 roku moż­li­wość suwe­ren­nego i demo­kra­tycz­nego sta­no­wie­nia o Jej losie,

my, Naród Pol­ski – wszy­scy oby­wa­tele Rze­czy­po­spo­li­tej,

zarówno wie­rzący w Boga

będą­cego źró­dłem prawdy, spra­wie­dli­wo­ści, dobra i piękna,

jak i nie podzie­la­jący tej wiary,

a te uni­wer­salne war­to­ści wywo­dzący z innych źró­deł, równi w pra­wach i w powin­no­ściach

wobec dobra wspól­nego – Pol­ski,

wdzięczni naszym przod­kom za ich pracę, za walkę o nie­pod­le­głość oku­pioną ogrom­nymi ofia­rami, za kul­turę zako­rze­nioną w chrze­ści­jań­skim dzie­dzic­twie Narodu i ogól­no­ludz­kich war­to­ściach,

nawią­zu­jąc do naj­lep­szych tra­dy­cji Pierw­szej i Dru­giej Rze­czy­po­spo­li­tej,

zobo­wią­zani, by prze­ka­zać przy­szłym poko­le­niom wszystko, co cenne z ponad tysiąc­let­niego dorobku,

złą­czeni wię­zami wspól­noty z naszymi roda­kami roz­sia­nymi po świe­cie,

świa­domi potrzeby współ­pracy ze wszyst­kimi kra­jami dla dobra Rodziny Ludz­kiej,

pomni gorz­kich doświad­czeń z cza­sów, gdy pod­sta­wowe wol­no­ści i prawa czło­wieka były w naszej Ojczyź­nie łamane,

pra­gnąc na zawsze zagwa­ran­to­wać prawa oby­wa­tel­skie, a dzia­ła­niu insty­tu­cji publicz­nych zapew­nić rze­tel­ność i spraw­ność,

w poczu­ciu odpo­wie­dzial­no­ści przed Bogiem lub przed wła­snym sumie­niem,

usta­na­wiamy Kon­sty­tu­cję Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej jako prawa pod­sta­wowe dla pań­stwa

oparte na posza­no­wa­niu wol­no­ści i spra­wie­dli­wo­ści, współ­dzia­ła­niu władz, dia­logu spo­łecz­nym oraz na zasa­dzie pomoc­ni­czo­ści umac­nia­ją­cej upraw­nie­nia oby­wa­teli i ich wspól­not.

Wszyst­kich, któ­rzy dla dobra Trze­ciej Rze­czy­po­spo­li­tej tę Kon­sty­tu­cję będą sto­so­wali,

wzy­wamy, aby czy­nili to, dba­jąc o zacho­wa­nie przy­ro­dzo­nej god­no­ści czło­wieka,

jego prawa do wol­no­ści i obo­wiązku soli­dar­no­ści z innymi,

a posza­no­wa­nie tych zasad mieli za nie­wzru­szoną pod­stawę Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej.

Roz­dział I. RZECZ­PO­SPO­LITA

Roz­dział I

RZECZ­PO­SPO­LITA

Art. 1.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska jest dobrem wspól­nym wszyst­kich oby­wa­teli.

Art. 2.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska jest demo­kra­tycz­nym pań­stwem praw­nym, urze­czy­wist­nia­ją­cym zasady spra­wie­dli­wo­ści spo­łecz­nej.

Art. 3.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska jest pań­stwem jed­no­li­tym.

Art. 4.

Wła­dza zwierzch­nia w Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej należy do Narodu.

Naród spra­wuje wła­dzę przez swo­ich przed­sta­wi­cieli lub bez­po­śred­nio.

Art. 5.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska strzeże nie­pod­le­gło­ści i nie­na­ru­szal­no­ści swo­jego tery­to­rium, zapew­nia wol­no­ści i prawa czło­wieka i oby­wa­tela oraz bez­pie­czeń­stwo oby­wa­teli, strzeże dzie­dzic­twa naro­do­wego oraz zapew­nia ochronę śro­do­wi­ska, kie­ru­jąc się zasadą zrów­no­wa­żo­nego roz­woju.

Art. 6.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska stwa­rza warunki upo­wszech­nia­nia i rów­nego dostępu do dóbr kul­tury, będą­cej źró­dłem toż­sa­mo­ści narodu pol­skiego, jego trwa­nia i roz­woju.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska udziela pomocy Pola­kom zamiesz­ka­łym za gra­nicą w zacho­wa­niu ich związ­ków z naro­do­wym dzie­dzic­twem kul­tu­ral­nym.

Art. 7.

Organy wła­dzy publicz­nej dzia­łają na pod­sta­wie i w gra­ni­cach prawa.

Art. 8.

Kon­sty­tu­cja jest naj­wyż­szym pra­wem Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej.

Prze­pisy Kon­sty­tu­cji sto­suje się bez­po­śred­nio, chyba że Kon­sty­tu­cja sta­nowi ina­czej.

Art. 9.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska prze­strzega wią­żą­cego ją prawa mię­dzy­na­ro­do­wego.

Art. 10.

Ustrój Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej opiera się na podziale i rów­no­wa­dze wła­dzy usta­wo­daw­czej, wła­dzy wyko­naw­czej i wła­dzy sądow­ni­czej.

Wła­dzę usta­wo­daw­czą spra­wują Sejm i Senat, wła­dzę wyko­naw­czą Pre­zy­dent Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej i Rada Mini­strów, a wła­dzę sądow­ni­czą sądy i try­bu­nały.

Art. 11.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska zapew­nia wol­ność two­rze­nia i dzia­ła­nia par­tii poli­tycz­nych. Par­tie poli­tyczne zrze­szają na zasa­dach dobro­wol­no­ści i rów­no­ści oby­wa­teli pol­skich w celu wpły­wa­nia meto­dami demo­kra­tycz­nymi na kształ­to­wa­nie poli­tyki pań­stwa.

Finan­so­wa­nie par­tii poli­tycz­nych jest jawne.

Art. 12.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska zapew­nia wol­ność two­rze­nia i dzia­ła­nia związ­ków zawo­do­wych, orga­ni­za­cji spo­łeczno-zawo­do­wych rol­ni­ków, sto­wa­rzy­szeń, ruchów oby­wa­tel­skich, innych dobro­wol­nych zrze­szeń oraz fun­da­cji.

Art. 13.

Zaka­zane jest ist­nie­nie par­tii poli­tycz­nych i innych orga­ni­za­cji odwo­łu­ją­cych się w swo­ich pro­gra­mach do tota­li­tar­nych metod i prak­tyk dzia­ła­nia nazi­zmu, faszy­zmu i komu­ni­zmu, a także tych, któ­rych pro­gram lub dzia­łal­ność zakłada lub dopusz­cza nie­na­wiść rasową i naro­do­wo­ściową, sto­so­wa­nie prze­mocy w celu zdo­by­cia wła­dzy lub wpływu na poli­tykę pań­stwa albo prze­wi­duje utaj­nie­nie struk­tur lub człon­ko­stwa.

Art. 14.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska zapew­nia wol­ność prasy i innych środ­ków spo­łecz­nego prze­kazu.

Art. 15.

Ustrój tery­to­rialny Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej zapew­nia decen­tra­li­za­cję wła­dzy publicz­nej.

Zasad­ni­czy podział tery­to­rialny pań­stwa uwzględ­nia­jący więzi spo­łeczne, gospo­dar­cze lub kul­tu­rowe i zapew­nia­jący jed­nost­kom tery­to­rialnym zdol­ność wyko­ny­wa­nia zadań publicz­nych okre­śla ustawa.

Art. 16.

Ogół miesz­kań­ców jed­no­stek zasad­ni­czego podziału tery­to­rial­nego sta­nowi z mocy prawa wspól­notę samo­rzą­dową.

Samo­rząd tery­to­rialny uczest­ni­czy w spra­wo­wa­niu wła­dzy publicz­nej. Przy­słu­gu­jącą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicz­nych samo­rząd wyko­nuje w imie­niu wła­snym i na wła­sną odpo­wie­dzial­ność.

Art. 17.

W dro­dze ustawy można two­rzyć samo­rządy zawo­dowe, repre­zen­tu­jące osoby wyko­nu­jące zawody zaufa­nia publicz­nego i spra­wu­jące pie­czę nad nale­ży­tym wyko­ny­wa­niem tych zawo­dów w gra­ni­cach inte­resu publicz­nego i dla jego ochrony.

W dro­dze ustawy można two­rzyć rów­nież inne rodzaje samo­rządu. Samo­rządy te nie mogą naru­szać wol­no­ści wyko­ny­wa­nia zawodu ani ogra­ni­czać wol­no­ści podej­mo­wa­nia dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej.

Art. 18.

Mał­żeń­stwo jako zwią­zek kobiety i męż­czy­zny, rodzina, macie­rzyń­stwo i rodzi­ciel­stwo znaj­dują się pod ochroną i opieką Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej.

Art. 19.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska spe­cjalną opieką ota­cza wete­ra­nów walk o nie­pod­le­głość, zwłasz­cza inwa­li­dów wojen­nych.

Art. 20.

Spo­łeczna gospo­darka ryn­kowa oparta na wol­no­ści dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej, wła­sno­ści pry­wat­nej oraz soli­dar­no­ści, dia­logu i współ­pracy part­ne­rów spo­łecz­nych sta­nowi pod­stawę ustroju gospo­dar­czego Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej.

Art. 21.

Rzecz­po­spo­lita Pol­ska chroni wła­sność i prawo dzie­dzi­cze­nia.

Wywłasz­cze­nie jest dopusz­czalne jedy­nie wów­czas, gdy jest doko­ny­wane na cele publiczne i za słusz­nym odszko­do­wa­niem.

Art. 22.

Ogra­ni­cze­nie wol­no­ści dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej jest dopusz­czalne tylko w dro­dze ustawy i tylko ze względu na ważny inte­res publiczny.

Art. 23.

Pod­stawą ustroju rol­nego pań­stwa jest gospo­dar­stwo rodzinne. Zasada ta nie naru­sza posta­no­wień art. 21 i art. 22.

Art. 24.

Praca znaj­duje się pod ochroną Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej. Pań­stwo spra­wuje nad­zór nad warun­kami wyko­ny­wa­nia pracy.

Art. 25.

Kościoły i inne związki wyzna­niowe są rów­no­upraw­nione.

Wła­dze publiczne w Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej zacho­wują bez­stron­ność w spra­wach prze­ko­nań reli­gij­nych, świa­to­po­glą­do­wych i filo­zo­ficz­nych, zapew­nia­jąc swo­bodę ich wyra­ża­nia w życiu publicz­nym.

Sto­sunki mię­dzy pań­stwem a Kościo­łami i innymi związ­kami wyzna­nio­wymi są kształ­to­wane na zasa­dach posza­no­wa­nia ich auto­no­mii oraz wza­jem­nej nie­za­leż­no­ści każ­dego w swoim zakre­sie, jak rów­nież współ­dzia­ła­nia dla dobra czło­wieka i dobra wspól­nego.

Sto­sunki mię­dzy Rze­czą­po­spo­litą Pol­ską a Kościo­łem kato­lic­kim okre­ślają umowa mię­dzynarodowa zawarta ze Sto­licą Apo­stol­ską i ustawy.

Sto­sunki mię­dzy Rze­czą­po­spo­litą Pol­ską a innymi Kościo­łami oraz związ­kami wyzna­nio­wymi okre­ślają ustawy uchwa­lone na pod­sta­wie umów zawar­tych przez Radę Mini­strów z ich wła­ści­wymi przed­sta­wi­cie­lami.

Art. 26.

Siły Zbrojne Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej służą ochro­nie nie­pod­le­gło­ści pań­stwa i nie­po­dziel­no­ści jego tery­to­rium oraz zapew­nie­niu bez­pie­czeń­stwa i nie­na­ru­szal­no­ści jego gra­nic.

Siły Zbrojne zacho­wują neu­tral­ność w spra­wach poli­tycz­nych oraz pod­le­gają cywil­nej i demo­kra­tycz­nej kon­troli.

Art. 27.

W Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej języ­kiem urzę­do­wym jest język pol­ski. Prze­pis ten nie naru­sza praw mniej­szo­ści naro­do­wych wyni­ka­ją­cych z raty­fi­ko­wa­nych umów międzynaro­do­wych.

Art. 28.

Godłem Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej jest wize­ru­nek orła bia­łego w koro­nie w czer­wo­nym polu.

Bar­wami Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej są kolory biały i czer­wony.

Hym­nem Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej jest

Mazu­rek Dąbrow­skiego

.

Godło, barwy i hymn Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej pod­le­gają ochro­nie praw­nej.

Szcze­góły doty­czące godła, barw i hymnu okre­śla ustawa.

Art. 29.

Sto­licą Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej jest War­szawa.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki