Pasieka 2024 nr 2 ebook

Table of Contents

Dwumiesięcznik „Pasieka” - czasopismo dla pszczelarzy z pasją

W telegraficznym skrócie

POLSKA

ŚWIAT

Sprzedawaj z Kupuj Polski Miód!

Miód wielokwiatowy – uniwersalny czy unikalny?

Skład chemiczny i właściwości fizyczne

Wymagania jakościowe

Właściwości zdrowotne

Miód wielokwiatowy jest (bezapelacyjnie) unikalny

Wykaz pasiek oferujących matki pszczele, pakiety, odkłady (marzec-kwiecień 2024)

Maty termoizolacyjne – stosować czy nie?

Ocieplać czy nie?

Maty zimą

Maty latem

Wentylacja, leczenie i karmienie

Czy warto?

Zrób to sam: wózek do przewozu i załadunku uli

Znaki towarowe a pasieka: czy można chronić w Polsce swoje produkty w ramach przepisów o znakach towarowych?

Znak towarowy – czym jest?

Rodzaje znaków towarowych

Przykład 1

Przykład 2

Przykład 3

Co daje znak towarowy (zarejestrowanie znaku towarowego)?

Przykład 1

Przykład 2

Przykład 3

Zgłoszenie (rejestracja) znaku towarowego

Konsekwencje naruszenia znaku towarowego

Etykietowanie miodu

Obligatoryjne informacje, które muszą znaleźć się na etykiecie miodu

Fakultatywne informacje które mogą znaleźć się na etykiecie miod

Miód z dodatkami

Prezentacja informacji na etykiecie

Etykietowanie miodu nieprzeznaczonego do sprzedaży

Podsumowanie

Zmiany w dyrektywie miodowej coraz bliżej wejścia w życie

Regulacje dotyczące zmian w dyrektywie miodowej 2001/110/WE

Co osiągnięto?

Korzyści dla pszczelarza i konsumenta

Wykaz pasiek hodowlanych oferujących matki pszczele rekomendowanych przez Polskie Stowarzyszenie Hodowców Matek Pszczelich

Pasieka Hodowlana Jerzy Cieśla

Gospodarstwo Pasieczne Tomasz Łysoń

Pasieka Hodowlana Tomasz Strzyż

Pasieka Hodowlana Krzysztof Loc

Pasieka Hodowlana Zbigniew Postuła

Gospodarstwo Pasieczne „Pasieka Szeligów”

Pasieka Hodowlana Leszek Bielicki

Pasieka SAWA, Łucja Skonieczna

„Pasieka Mellifera”, Maria Gembala

Pasieka Zarodowa w Maciejowie

Centrum Pszczlelarskie Pasieka Hodowlana mgr inż. Maria Wilde

Pasieka Hodowlana Sądecki Bartnik

Pasieka Hodowlana Wojciech Smaruj

Pasieka Hodowlana Piotr Różyński

Specjalistyczne Gospodarstwo Pszczelarskie. Gładys Łukasz

Pszczelarstwo Kołodyński Wojciech Kołodyński

Pasieka Zarodowa Zbigniew Matula

Wzbogacanie bazy pokarmowej: rabaty z natury – Kokuszka

Roślinność w okolicach Kokuszki

Rabaty miododajne

Kompozycja 1

Kompozycja 2

Kompozycja 3

Kompozycja 4

Kompozycja 5

Kompozycja 6

Kompozycja 7

Ekstrakt z konopi siewnej (Cannabis sativa L.) w gospodarce pasiecznej

Trutnie głosu nie mają

Fabularne oblicza pszczoły

Ogłoszenia drobne (marzec-kwiecień 2024)

Przegląd prasy światowej

Brak dowodów na skuteczność stosowania ręczników nasączonych gliceryną i kwasem szczawiowym na warrozę

Jak powstały skrzydła owadów?

Średnie ceny miodów oferowanych w polskich sklepach internetowych

Ceny skupu miodu i pyłku pszczelego (Stan na 7.02.2024)

Prenumerata e-Book

Jak pobrać zakupiony e-book?

Pobierz aplikację mobilną "Pasieka24"

Czym jest e-Prenumerata?

Jak mogę rozpocząć e-Prenumeratę?

Jak uzyskać dostęp do e-Prenumeraty na www.pasieka24.pl?

Jak uzyskać dostęp do e-Prenumeraty w aplikacji mobilnej?

Korzyści, jakie niesie ze sobą e-Prenumerata:

Masz pytania?

Prenumerata „Pasieki”

Zaprenumeruj „Pasiekę” i wygraj 5000 zł

sklep.pasieka24.pl

Landmarks

Spis treści

Cover

Dwumiesięcznik „Pasieka” - czasopismo dla pszczelarzy z pasją

Adres redakcji: Pasieka 34-124 Klecza Dolna 148 tel. 33 873-51-40, 33 845-10-11, 33 330-00-32 e-mail: [email protected]

Redaktor naczelna: Teresa Kobiał[email protected]

Sekretarz redakcji: Martyna [email protected]

Redagują: Sławomir Trzybiński, Rafał Krawczyk

Wydawca: BEE & HONEY Sp. z o.o.

Korekta: Teresa Kobiałka

Skład, reklama: Roman [email protected]

Kolportaż, reklama: Wydawnictwo Pasieka, 34-124 Klecza Dolna 148, tel. 33 873-51-40, e-mail: [email protected],

Copyright: Pasieka 2003-2024, ISSN 1730-7619

Wszelkie prawa zastrzeżone. Niniejsza publikacja ani w całości, ani w części nie może być w żaden sposób powielana i rozpowszechniana bez pisemnej zgody wydawcy.

WIADOMOŚCI Z POLSKI

WIADOMOŚCI ZE ŚWIATA

Martyna Walerowicz

W telegraficznym skrócie

POLSKA

Ruszył portal kupujpolskimiod.pl, na którym każdy za darmo może zamieścić swoją pasiekę na miodowej mapie Polski. Czytaj więcej na stronie obok.

Polska

W ankiecie przeprowadzonej w mediach społecznościowych Wydawnictwa Pasieka (Instagram: pasieka24.pl i Facebook: Wydawnictwo Pasieka) zapytaliśmy czytelników, czy ich zdaniem bardziej poprawne jest nazwanie jedynego owada w ulu składającego zaplemnione jaja, matką czy królową. Okazuje się, że większość osób uważa, że oba określenia są poprawne. To niemałe zaskoczenie, zwłaszcza że wydawało nam się, że większość pszczelarzy preferuje określenie „matka”. Zachęcamy do zapoznania się z analizą wyników na portalu Pasieka24.pl i z argumentami, dlaczego nasi czytelnicy mają prawo (i solidne argumenty), by tych nazw używać zamiennie.

https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/aktualnosci/wiadomosci-z-polski/4112-matka-czy-krolowa-wyniki-ankiety

Polska

Na łamach portalu poruszyliśmy również kwestie prawne związane z nazewnictwem miodu, tym razem odsklepinowego. Obecnie określanie miodu tym mianem jest bardzo ryzykowne i kontroler może nałożyć karę na pszczelarza, który tak nazywa patokę. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami na:

https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/aktualnosci/wiadomosci-z-polski/4117-miod-odsklepinowy-kwestie-prawne

ŚWIAT

Słowacja

Słowacja wstrzymała import miodu z Ukrainy. Wcześniej tak samo postąpiła z m.in. pszenicą, kukurydzą, rzepakiem i nasionami słonecznika. Ograniczenia zostały wprowadzone po obliczeniu strat, które ponoszą rolnicy z powodu napływu tańszych produktów. Oszacowano je na 110 mln euro. Ta konkurencja sprawiła, że niektórym słowackim gospodarstwom rolnym grozi bankructwo. Wątpliwości budziła również jakość produktów sprowadzanych z Ukrainy.

Nowa Zelandia

Nowa Zelandia, według najnowszych danych dotyczących pierwszych dwóch kwartałów roku 2023, zanotowała spadek zarówno w produkcji, jak i w wartości eksportowanego miodu. Wspomniana wartość spadła aż o 11%. Większość nowozelandzkiej patoki, bo aż 80%, wędruje do Chin.

Francja

Badania wykazały, że kwiaty fiołków polnych rosnące współcześnie wokół Paryża, stają się coraz mniejsze i produkują mniej nektaru niż rośliny rosnące tam 20 i 30 lat temu. Ponadto obecnie fiołki stają się samopylne (samopłodne). Jak to sprawdzono? Porównano obecnie żyjące kwiaty z osobnikami, które naukowcy wysiali z nasion pozyskanych z francuskich Banków Genów. Dlaczego tak się dzieje? Najprawdopodobniej w środowisku brakuje zapylaczy, więc produkcja nektaru i dużych kwiatów jest dla roślin stratą energii. Przejście na samopłodność ma kilka wad, które eliminuje zapylanie krzyżowe. Rośliny są jednak w podbramkowej sytuacji, więc muszą się dostosować do zmiennych warunków środowiska.

Ilustr. Martyna Walerowicz

Kupuj polski miod

WIADOMOŚCI Z POLSKI

Sprzedaż produktów pszczelich

Martyna Walerowicz

Sprzedawaj z Kupuj Polski Miód!

Kupuj Polski Miód to kampania Wydawnictwa Pasieka i fundacji Apikultura, którą wspomaga firma Lyson. W jej ramach zapewniamy Ci narzędzia do zwiększenia sprzedaży miodu! I to za darmo!

Fot.

Apikultura

Portal kupujpolskimiod.pl – tu każdy e-Prenumerator może zamieścić pinezkę i dane kontaktowe swojej pasieki na mapie Polski! Pobierz aplikację Pasieka24 (na iOS i Android) i dołącz do naszego roju!

https://kupujpolskimiod.pl/

Materiały edukacyjne

– infografiki, filmy i artykuły znajdziesz na naszym profilu Instagram Kupuj Polski Miód! Materiały możesz umieszczać w swoich mediach społecznościowych. Pobierz darmowy plakat kampanii, który mówi, dlaczego warto kupować polski miód. Powieś go w swoim sklepie.

https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/aktualnosci/kupuj-polski-miod-kategoria/2096-pobierz-plakat-akcji

Promuj się z nami na Instagramie i Facebooku

– pod postem z Twoim zdjęciem na tle pasieki zamieszczamy informacje dlaczego warto kupować miód właśnie u Ciebie, oraz dane kontaktowe, które preferujesz.

https://www.instagram.com/kupuj_polski_miod/

Rozszerzona wersja

Wykupienie e-Prenumeraty sprawia, że możesz do swojego profilu na kupujpolskimiod.pl dołączyć zdjęcia, a także wykazać, jakie gatunki miodu oferujesz. Klienci mają możliwość wybierania pasiek właśnie po rodzaju patoki.

Co zrobić, jeśli nie posiadasz e-Prenumeraty?

Wtedy masz dwie opcje:

Zarejestrować się w wersji podstawowej. Na mapie Polski pokaże się lokalizacja Twojej pasieki i dane kontaktowe.

Wykupić e-Prenumeratę, która kosztuje zaledwie 49 zł na cały rok. Dodatkowo zyskujesz wtedy dostęp do WSZYSTKICH książek z Biblioteczki Pszczelarza z Pasją, a także WSZYSTKICH numerów „Pasieki” jakie ukazały się od początku istnienia pisma. Wciąż masz także zniżki w naszym sklepie.

Pszczelarzu! Pszczelarko! Daj się poznać! Dołącz do kampanii Kupuj Polski Miód.

Rys. Mariusz Uchman

Czytaj więcej w artykule „Kupuj Polski Miód pod pszczelim skrzydłem Apikultury”

https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/250-pasieka-1-2024/4104-8-martyna-walerowicz-kupuj-polski-miod-pod-pszczelim-skrzydlem-apikultury

Martyna Walerowicz

NAUKA W PASIECE

Miód

Badania produktów pszczelich

Właściwości miodu

Dr inż. Marta BurzyńskaUniwersytet Przyrodniczy w PoznaniuWydział Nauk o Żywności i ŻywieniuKatedra Biochemii i Analizy Żywności

Z artykułu dowiesz się m.in.:

o obowiązujących wymaganiach jakościowych dotyczących miodu wielokwiatowego;

jakie uniwersalne i unikalne właściwości mają miody wielokwiatowe;

jak można promować miody wielokwiatowe, by konsumenci się nimi zainteresowali.

Miód wielokwiatowy – uniwersalny czy unikalny?

Fot. Marta Burzyńska

Nektarowe miody odmianowe nazywane także (niefortunnie) jednogatunkowymi, są produktami bardziej pożądanymi. Rynek miodu w Polsce pokazuje, że te miody są droższe od miodów wielokwiatowych i cieszą się zdecydowanie większym zainteresowaniem wśród klientów, gdyż około 70% polskich konsumentów najchętniej wybiera miody nektarowe jednokwiatowe. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ miody nazywane konkretną odmianą rośliny sugerują przewagę zawartości jej nektaru w patoce. Najczęściej dany gatunek charakteryzuje się szczególnymi właściwościami prozdrowotnymi. Dlatego też miodom odmianowym łatwiej przypisać konkretne właściwości mające korzystny wpływ na zdrowie, niż w przypadku miodu wielokwiatowego. Ten krzywdzący trend spowodował zepchnięcie „wielokwiatu” w hierarchii potrzeb konsumentów na najniższą półkę wyborów. Artykuł ma na celu odczarować miody bez udział pyłku przewodniego, gdyż ich bogaty i różnorodny skład zasługuje na docenienie i powszechne uznanie.

Skład chemiczny i właściwości fizyczne

W miodach wielokwiatowych, jak i we wszystkich gatunkowych, cukry stanowią najliczniejszą grupę związków chemicznych, gdyż ich procentowa zawartość wynosi od 70 do nawet 99% suchej masy miodu. Do cukrów redukujących zalicza się głównie glukozę i fruktozę, których zawartość zmniejsza się podczas przechowywania miodu. Najliczniejszym disacharydem nieredukującym występującym w miodach jest sacharoza. Zgodnie z wymaganiami dotyczącymi zawartości cukrów prostych w miodach nektarowych zawartymi w Rozporządzeniu [Dz.U. 2015 poz. 850] suma glukozy i fruktozy nie powinna być niższa niż 60 g/100 g miodu, natomiast zawartość sacharozy nie powinna być większa niż 5 g/100 g produktu. Średnia zawartość tego dwucukru dla miodu wielokwiatowego wynosi około 2,5 g/100g produktu [Sykut i Popko 2000].

Rys. 1. W miodach wielokwiatowych znajdują się ziarna pyłku z różnorodnych kwiatów.

Fot. Marta Burzyńska

Maksymalna zawartość kwasów organicznych w miodach nektarowych nie powinna być większa niż 50 mval na kg miodu, zgodnie z obowiązującymi przepisami [Dz.U. 2015 poz. 850]. Podwyższona zawartość wolnych kwasów organicznych (powyżej 50 mval/kg) może świadczyć o postępującej fermentacji miodu na skutek rozwoju drobnoustrojów (drożdży). Kwasowość wzrasta wraz z dojrzewaniem miodu z powodu zachodzących procesów enzymatycznych, których produktem m.in. są kwasy organiczne. Średnio, zawartość wolnych kwasów w miodach wielokwiatowych jest niższa niż 20 mval na kg miodu [Majewska i in. 2009]. Nie należy jednak zapominać, że właśnie to m.in. wolne kwasy organiczne są odpowiedzialne za aromat miodu, a więc od składu obecnych w miodzie kwasów organicznych i ich stężenia zależy jeden z wyróżników organoleptycznych, tak ważnych dla klienta – smak i zapach.

Przewodność elektryczna jest parametrem, który pomaga odróżnić miody nektarowe od spadziowych. Wartość ta dla miodów wielokwiatowych jest różna i zależy od składu nektarowego. Popek [2002] dla miodów wielokwiatowych otrzymał w badaniach przewodność o wartości 0,68 mS/cm, a według Przybyłowskiego i Wilczyńskiej [2001] przewodność elektryczna właściwa dla tych miodów była niższa i wynosiła 0,2 mS/cm.

Miody wielokwiatowe charakteryzują się największą ogólną zawartość mikro- i makroelementów, szczególnie charakteryzują się dużą zawartością wapnia (Ca), magnezu (Mg) oraz potasu (K), w mniejszej ilości sodu (Na), chloru (Cl), jodu (I) i żelaza (Fe). Pomimo niewielkiej zawartości Fe w miodzie oraz faktu, że niska konsumpcja miodu nie przyczynia się do pokrycia zapotrzebowania na ten pierwiastek (zalecane dzienne spożycie żelaza to 18 mg u kobiet i 10 mg u mężczyzn), to jednak miody charakteryzują się wysoką biodostępnością tego mikroelementu [Stecka i in. 2012]. Poziom zawartości wapnia wynosił średnio 10,5 mg/100 g, dla porównania w miodzie akacjowym autorzy podają wartość o ponad połowę niższą [Doba i in. 2020]. Również ze względu na zawartość magnezu miody wielokwiatowe wyróżniają się na tle pozostałych. Według Kędzierskiej-Matysek i wsp. [2013] średnia zawartość tego pierwiastka w polskich miodach wielokwiatowych to 6,16 mg/100 g, podczas gdy najniższy poziom Mg odnotowano w polskich miodach akacjowych – 0,88 mg/100 g. Również średnia zawartość potasu w polskich miodach wielokwiatowych wynosiła 43,23 mg/100 g, natomiast w miodach akacjowych 24,22 mg/100 g.

Wymagania jakościowe

Wymagania jakościowe dla miodów na terenie UE określa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/63/UE z dnia 15 maja 2014 r. zmieniająca dyrektywę Rady 2001/110/WE oraz na jej podstawie uchwalone Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (Dz.U. 2003.181.1773) z późniejszymi zmianami, którego wejście w życie uchyliło Polską Normę – Miód Pszczeli (PN-88/A-77626). Obecnie, wynik analizy pyłkowej zależy od interpretacji osoby wykonującej badanie, gdyż zgodnie z obowiązującym ww. rozporządzeniem, udział pyłku przewodniego (głównego) w badanej próbce miodu musi być w przewadze. Opis metody w zakresie oznaczania udziału pyłku przewodniego w miodzie jest zawarty w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14.01.2009 r. (Dz. U. Nr 17, poz. 94 pkt. VI), a minimalne procentowe udziały pyłku przewodniego zawarte są w już nieobowiązującej Polskiej Normie (PN-88/A-77626 Miód pszczeli). W poniższej tabeli nr 1 zebrane zostały szczegółowe wymagania w zakresie jakości handlowej miodów, ze szczególnym uwzględnieniem dla miodu wielokwiatowego.

Tabela 1. Wymagania jakościowe dla miodu wielokwiatowego na podstawie Dz.U. 2015 poz. 850; PN-88/A-77626:1988

Badana substancja

Kryteria

Zawartość wody

nie więcej niż 20%

(średnio 18%)

Zawartość fruktozy i glukozy (suma fruktozy i glukozy)

nie mniej niż 60 g/100 g

(średnio 70 g/100 g)

Zawartość sacharozy

nie więcej niż 5 g/100 g

(średnio 2,5 g/100g)

Zawartość substancji nierozpuszczalnych w wodzie

nie więcej niż: 0,1 g/100 g

Przewodność właściwa

nie więcej niż 0,8 mS/cm(średnio 0,4 mS/cm)

Wolne kwasy

nie więcej niż 50 mval/kg(średnio 20 mval/kg)

Liczba diastazowa (wg skali Schade)

nie mniej niż 8

Zawartość 5-hydro­ksymetylo­furfuralu (HMF)

nie więcej niż 40 mg/kg

Analiza pyłkowa

Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14.01.2009 r. (Dz. U. Nr 17, poz. 94) pkt. VI i PN-88/A-77626 Miód pszczeli

Bez udziału pyłku przewodniego

Właściwości zdrowotne

Naturalny energetyk

Każdy miód daje świetny zastrzyk energii. Dawka 20 g miodu może zaspokoić około 3% dziennego zapotrzebowania na energię, a zawarta w nim glukoza i fruktoza mogą zostać natychmiastowo wykorzystane zaraz po strawieniu [Khan i in. 2017].

Fot. Marta Burzyńska

Walka z zarazkami

Miody wielokwiatowe, nazwane także multikwiatowymi (od angielskiej nazwy: multiflower honey), nie odbiegają aktywnością bakteriobójczą od popularnego miodu lipowego. Wręcz przeciwnie, wykazują podobne wielkości strefy zahamowania wzrostu paciorkowców. Co więcej, w porównaniu z miodami lipowymi, dla których nie zaobserwowano stref zahamowania wzrostu CNS (ang. coagulasenegative staphylococci), czyli gronkowców koagulazo-ujemych (odpowiedzialnych za zatrucia pokarmowe np. po spożyciu niepasteryzowanego mleka), miody wielokwiatowe wykazały aktywność biobójczą wobec tej grupy ziarenkowców, co potwierdzają badania zespołu badaczy z Uniwersytetu Przyrodniczego oraz Medycznego w Lublinie [Podkowik i in. 2014; Ossowski i in. 2018]. Badacze stwierdzili również pozytywną korelację pomiędzy zawartością przeciwutleniaczy w badanych próbkach miodów, a ich właściwościami przeciwbakteryjnymi w stosunku do wybranych bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych [Fernandes i in. 2020].

Broń na wolne rodniki i ochrona serca

Bez znaczenia, jak zostanie sklasyfikowany dany miód – każdy jest świetnym antyoksydantem, gdyż w jego składzie naturalnie występują związki polifenolowe zdolne do neutralizowania aktywności wolnych rodników. Do antyutleniaczy należą: flawonoidy czy kwas fenolowy, ale także kwas askorbinowy (witamina C), karotenoidy (prowitamina A), kwasy organiczne (np. kwas cytrynowy), aminokwasy (np. prolina). Związki te hamują reakcje z tlenem poprzez wiązanie niektórych prooksydantów. A miodowe enzymy, takie jak katalaza i glukooksydaza, katalizują procesy utleniania [Wantusiak i in. 2011, Alves i in. 2013]. Wolne rodniki mogą powstawać m.in. pod wpływem działania promieni ultrafioletowych, promieniowania jonizującego czy ultradźwięków. Wzajemne oddziaływanie wolnych rodników z makrocząsteczkami komórkowymi (takimi jak: kwasy nukleinowe, białka, lipidy i węglowodany) prowadzi do różnorodnych uszkodzeń na poziomie naszego DNA (powodując mutacje). W warunkach homeostazy organizmu, te niezwykle reaktywne formy ulegają degradacji lub wchodzą w dalszy łańcuch przemian biochemicznych i ich działanie jest zastopowane. Jednak w sytuacjach, gdy występuje nadmiar wolnych rodników, mogą one działać destrukcyjnie na struktury na poziomie komórkowym, jak i tkankowym, gdyż naturalne systemy walki organizmu nie są wystraczające i wolne rodniki nie są neutralizowane. Zmiany w DNA mogą być sygnałem do niekontrolowanego podziału komórek, które prowadzą do procesów nowotworowych. Uważa się również, że wolne rodniki zapoczątkowują wiele chorób cywilizacyjnych, jak: miażdżyca, cukrzyca, zaćma, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera [Katsube i in. 2003]. Aktywność biologiczna związków o działaniu przeciwutleniającym uwarunkowana jest ich przyswajalnością. Biodostępność tych związków wynika z tego, jaka część wprowadzanych substancji jest trawiona, wchłonięta i włączona do procesów metabolicznych. Pośrednim dowodem absorpcji drogą jelitową polifenoli z żywności jest wzrost pojemności przeciwutleniającej plazmy1 krwi po spożyciu odpowiedniego produktu [Szajdek i Borowska 2004]. Pojemność przeciwutleniająca miodów jest spowodowana synergistycznym działaniem wielu różnych grup związków, które nadają miodom wysoką skuteczność antyoksydacyjną [Majewska i Trzanek 2009].

Na profilaktykę chorób układu krążenia pozytywnie wpływają zawarte w miodzie związki fenolowe, mające działanie także przeciwzakrzepowe, przeciwniedokrwienne, przeciwutleniające i wazorelaksacyjne. Ma to szczególne znaczenie w przypadku choroby niedokrwiennej serca, ponieważ działanie flawonoidów obejmuje rozszerzenie naczyń wieńcowych, zmniejszenie agregacji płytek krwi oraz zapobieganie utlenianiu lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) [Olas 2020]. Regularne spożywanie miodu obniża poziom cholesterolu całkowitego, trójglicerydów i LDL, natomiast podwyższa stężenie frakcji lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL) [Yaghoobi i in. 2008].

Pokarm dla jelit

Miód jako prebiotyk nazywany jest także nutraceutykiem, tzn. należy do grupy pokarmów, które dzięki udowodnionym właściwościom odżywczym wspomagają prawidłowy skład flory bakteryjnej jelit, mając pośrednio wpływ na prace mózgu. A to może przyczyniać się do łagodzenia procesów zaburzeń neurorozwojowych. W miodzie zidentyfikowano oligosacharyd nazywany XOS (ksylo-oligosacharyd), który wykazuje odporność na trawienie i bardziej sprzyja namnażaniu się dobroczynnych bakterii kwasu mlekowego (Bifidobacterium i Lactobacillus) w jelitach [Wierońska 2023].

Szczepionka na alergie

Spożywanie miodu wielokwiatowego z regionu swojego zamieszkanie może być naturalną szczepionką podczas odczulania. Czy to możliwe? Jak najbardziej! W literaturze istnieją doniesienia o możliwości wykorzystania miodu jako naturalnej szczepionki odczulającej dla osób z alergią wziewną, ze względu na zawartość ziaren pyłku roślin wiatropylnych, poprzez działanie immunogenne na organizm. Stosowanie miodu zawierającego naturalnie występujące pyłki roślin alergizujących, w miesiącach w których ich stężenie jest niskie w powietrzu, może przyczynić się do złagodzenia typowych objawów w trakcie kolejnego sezonu pylenia dzięki działaniu immunostymulującemu. Potwierdzają to wstępne wyniki badań dotyczące roli miodoterapii w leczeniu sezonowego alergicznego nieżytu nosa (ANN) przeprowadzone wśród grupy pacjentów (n=40) z Półwyspu Malajskiego. Grupa badana przyjmowała codziennie 1 g miodu przez 4 tygodnie, a kontrolna taką samą dawkę syropu kukurydzianego o smaku miodowym, jako placebo. Jedynie grupa, która spożywała miód, wykazała zmniejszoną ilość objawów ANN. Poprawa utrzymywała się przez miesiąc po zaprzestaniu leczenia. Autorzy badań na podstawie uzyskanych wyników stwierdzili, że systematyczne spożywanie miodu w stosownej dawce poprawia ogólne i indywidualne objawy ANN, zatem może służyć jako terapia uzupełniająca w ANN [Asha’ari i in. 2013]. Przeprowadzone w 2011 r. badania w Finlandii także potwierdzają skuteczność pyłku zawartego w miodzie w leczeniu alergii wziewnej. W badaniu tym oceniano efekt stosowania lokalnego miodu wzbogaconego o pyłek z brzozy oraz samego miodu, u osób z alergią na pyłek tego drzewa.

Opis: Dzięki różnorodnym rodzajom pyłku w miodzie, działa on wspomagająco w leczeniu objawów alergii. Na zdjęciu pyłek lipy i fiołka.

Fot. Marta Burzyńska

Stosując kurację przed i w trakcie sezonu pylenia odnotowano 60% osłabienie objawów alergicznych, dwa razy więcej dni bezobjawowych oraz 50% zmniejszenie ilości przyjmowanych leków przeciwhistaminowych w pierwszej grupie pacjentów, która stosowała miód, jak i drugiej grupie pacjentów, która suplementowała miód z dodatkiem pyłku brzozy [Saarinen i in 2011]. Przykłady wybranych alergenów pyłkowych zidentyfikowanych w osadach miodowych przedstawia rys. 1 (str. 7). Przytoczone badania jednoznacznie udowadniają, że miody zawierające naturalnie występujące pyłki roślin wiatropylnych, stanowiące wypadkową szaty roślinnej w danym regionie, mogą stać się naturalną szczepionką odczulającą dla alergików zamieszkujących dany obszar.

Miód wielokwiatowy jest (bezapelacyjnie) unikalny

Dzięki pracy pszczół miodów wielokwiatowych może powstać niezliczona ilość, a co najlepsze – każdy jeden jest unikatowy, o odrębnym składzie zawartych w nim pyłków kwiatowych. Może być miodem wielokwiatowym leśnym, łąkowym, z terenów podmokłych, wiosennym czy jesiennym, z okresu pełni lata, z konkretnego regionu, np. z terenów pogórza Kaczawskiego i stać się dumnym regionalnym produktem kryjącym w sobie przekrój najlepszej szaty roślinnej i charakterystycznej tylko dla konkretnego miejsca. Przewagą miodów wielokwiatowych jest fakt, że nie można ustalić pyłku występującego w przewadze w składzie pyłków tworzących skład roślin nektarodajnych, co dowodzi o ich unikalności. Każdy jeden słoik miodu wielokwiatowego od różnych pszczelarzy jest inny, pomimo tej samej nazwy. Sekret skrywa wnętrze miodu wielkokwiatowego, które jeśli poznamy i docenimy – szczególnie te z miejsc naszego zamieszkania – odwdzięczą się szeroką gamą właściwości prozdrowotnych i wspomagających w stanach osłabienia a szczególnie przesilenia zimowego.

Dr inż. Marta Burzyńska

1 - ORAC (ang. Oxygen Radical Absorbance Capacity) – zdolność pochłaniania reaktywnych form tlenu przez przeciwutleniacze (inaczej: pojemność antyutleniająca lub pojemność antyoksydacyjna) w próbkach biologicznych.

Literatura:

Alves A., Ramos A., Goncalves M., Bernardo M., Mendes B.: Antioxidant activity, quality parameters and mineral content of Portuguese monofloral honeys. J. Food Comp. Anal., 2013, 30, s. 130-138.

Asha'ari Z.A., Ahmad M.Z., Jihan W.S., Che C.M., Leman I. Ingestion of honey improves the symptoms of allergic rhinitis: evidence from a randomized placebo-controlled trial in the East coast of Peninsular Malaysia. Ann Saudi Med. 2013;33(5); s. 469-475.

Doba K., Cieślak M., Zmudziński W., Ocena zawartości wybranych makro- i mikroelementów w miodach komercyjnych oraz w miodach pochodzących bezpośrednio z pasieki; ŻYWNOŚĆ - Nauka Technologia Jakość, 2020; 27; 4 (125); s. 78-89.

Fernandes L., Ribeiro H., Oliveira A., Sanches Silva A., Freitas A., Henriques M., Rodrigues M.:Portuguese honeys as antimicrobial agents against Candida species. J. Trad. Complem. Med., 2020, 9 (2), s. 130-136.

Katsube N., Iwashita K., Tsushida T., Yamaki K., Kobori M.: Induction of apoptosis in cancer cells by bilberry (Vaccinium myrtillus) and the anthocyanins. J. Agric. Food Chem., 2003, 51, s. 68-75.

Kędzierska-Matysek M., Litwińczuk Z., Koperska N., Barłowska J.: Zawartość makro- i mikroelementów w miodach pszczelich z uwzględnieniem odmiany oraz kraju pochodzenia. Nauka Przyr. Technol., 2013, 7 (3), s. 1-10.

Khan R. U., Naz S., AbudabosA. M., 2017. Towards a better understanding of the therapeutic applications and corresponding mechanisms of action honey. Environ. Sci. Pollut. Res. 24, s. 27755-27766.

Majewska E., Trzanek J. (2009) Właściwości przeciwutleniające miodów wielokwiatowych i innych produktów pszczelich. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLII, 4, s. 1089-1094.

Majewska E.: Porównanie wybranych właściwości miodów pszczelich jasnych i ciemnych, Nauka Przyroda Technologie, 2009; 3; s. 143.

Olas B., 2020. Honey and its phenolic compounds as an effective natural medicine for cardiovascular diseases in humans? Nutrients 12, s. 283-296.

Ossowski M., Nowakowicz-Dębek B.,Wlazło Ł., Kasela M.,Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze właściwości miodu - badania wstępne; Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio EE Zootechnica, 2018, vol. 36, nr 4, s.21-26.

Podkowik M., Bania J., Schubert J., Bystroń J., Coagulase-negative staphylococci: an emerging threat to public health? Department of Food Hygiene and Consumer Health, Wroclaw University of Environmental and Life Sciences, Życie Weterynaryjne; 2014; 89 (1), s. 60-66.

Popek S.: A procedure to identify a honey type, Food Chem., 2002; s. 401-406.

Przybyłowski P., Wilczyńska A.: Honey as an environmental market, Food Chem., 2001; 74; s. 289-291.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 maja 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (Dz.U. 2015 poz. 850).

Saarinen K., Jantunen J., Haahtela T. (2011). Birch pollen honey for birch pollen allergy-A randomized controlled pilot study. International Archives of Allergy and Immunology, 155(2), s. 160-166.

Stecka H., Gręda K., Pohl P.: Zawartość i biodostępność wapnia, miedzi, żelaza, magnezu, manganu i cynku w komercyjnie dostępnych krajowych miodach pszczelich. Bromat. Chem. Toksykol., 2012, 2, s.111-116.

Sykut B., Popko R.: Badanie jakości wybranych gatunków miodów pszczelich, Podstawy techniki przetwórstwa spożywczego, 2000; 02, s. 26-28.

Szajdek A., Borowska E.J.: Właściwości przeciwutleniające żywności pochodzenia roślinnego. Żywność; 2004; 41: s. 1-24.

Wantusiak P.M., Piszcz P., Skwarek M., Głód B.K.: Właściwości antyoksydacyjne miodów wyznaczone metodami chromatograficznymi. Camera Separatoria, 2011, 3 (2), s. 297-317.

Wieronska J.M,. Nutraceutyki - jak zmieniając mikrobiom jelitowy można wpłynąć na pracę mózgu,Wszechświat; 2023; 124; s. 1-3.

Yaghoobi N., Al-Waili N., Ghayour-Mobarhan M., Parizadeh S. M. R., Abasalti Z., Yaghoobi Z., Yaghoobi F., Esmaeili H., Kazemi-Bajestani S. M. R., Aghasizadeh R., SaloomK. Y., FernsG. A. A., 2008. Natural honey and cardiovascular risk factors; effects on blood glucose, cholesterol, triacylglycerole, CRP and body weight compare sucrose. Scient. World J. 8, s. 463-469.