Piętnastka powiatu drawskiego ebook

Jarosław Leszczełowski

Piętnastkapowiatu drawskiego

Drawsko Pomorskie 2014

Tekst i opracowanie redakcyjne

Jarosław Leszczełowski

Publikację przygotowano przy współpracy

z Wydziałem Rozwoju i Promocji Starostwa Powiatowego

w Drawsku Pomorskim

Ilustracje do legend regionalnych

Elżbieta Kordek

Korekta

Ilona Pasiok

© Copyright Jarosław Leszczełowski, 2014

© Starostwo Powiatowe w Drawsku Pomorskim, Drawsko Pom. 2014

Wydawca

PPR TONGRAF

64-920 Piła

ul. Pilotów 7

tel. 67 35 11 900

Projekt i realizacja

PPR TONGRAF - PIŁA

[email protected]

www.tongraf.pl

ISBN 978-83-62581-57-3

Spis treści

Od wydawcy

Piętnaście walnych informacji opowiecie drawskim

O powstaniu powiatu drawskiego w Rzeczypospolitej Polskiej

O drawskim powiecie statystycznie

O władzach powiatowych

O zadaniach samorządu powiatowego

O powiatowych symbolach

O siedzibie

O środku powiatu

O powiatowej gospodarce

O Drawskim Parku Krajobrazowym

O działalności kulturalnej

O sporcie masowym

O powiatowym szkolnictwie

O powiatowym szpitalu i ochronie zdrowia

O poligonie drawskim

O gminach w powiecie drawskim

Piętnaście pytań do

... obecnego drawskiego starosty - pana Stanisława Cybuli

... przewodniczącego rady powiatu - pana Jerzego Lauersdorfa

... pierwszego drawskiego starosty - pana Wiktora Wosia

Kształtowanie się powiatu drawskiego w piętnastu rozdziałach

Pierwszy zapis źródłowy

Czaplinecka komandoria

Powstanie i spustoszenie landwójtostwa naddrawskiego

Kataster margrabiego Ludwika Starszego

Joannickie przywileje dla Golczów

Układ w Drawsku Pomorskim

Nowa Marchia w państwie Zakonu Krzyżackiego

Powstanie starostwa drahimskiego 1407

Hohenzollernowie nad Drawą

Powstanie powiatu drawskiego

Kolonizacja pustek, reformacja i kontrreformacja w starostwie drahimskim

Skutki traktatów welawsko-bydgoskich

Po I rozbiorze Rzeczpospolitej

Powiat po dziewiętnastowiecznych reformach administracyjnych

Powiat drawski i gmina czaplinecka w PRL

Piętnaście wydarzeń historycznych na piętnastolecie.

Jak księcia Wilhelma porwano

Jak Nową Marchię Krzyżakom sprzedano

Jak drawszczanie Drahim zdobywali

Jak żołnierze Schranka Chlebowe złupili

Jak Hans z Kostrzyna Borków wypędził

Jak szlachetni rycerze z Siemczyna na drogach rabowali

Jak białogłowa z Broczyna Mirosławiec najechała

Jak starosta drahimski o Cieminko się spierał

Jak królewska para Drawsko odwiedzała

Jak pierwszą fabrykę założono

Jak powstał złowrogi Sztab Specjalny „R”

Jak polska kawaleria pod Borujskiem szarżowała

Jak pierwsi repatrianci na ziemię drawską przybywali

Jak dokonała się wymiana ludności

Jak strajkowała złocieniecka fabryka

Piętnaście obiektów zabytkowych na piętnastolecie

O drawskiej perle gotyckiej architektury

O staropolskim Drahimiu

O słowiańskiej kącinie nad Zarańskiem

O mrocznym Ordensburgu nad Krosinem

O barokowym pałacu w Siemczynie

O gropiusowym spichlerzu w Jankowie

O kościele Świętej Trójcy w Czaplinku

O niedokończonej autostradzie

O rokokowej świątyni w Kaliszu Pomorskim

O karwickim pałacu pośród lasów

O ostrowickiej świątyni

O gockich kurhanach w Gronowie

O najstarszym z wiejskich kościołów

O pałacu w Darskowie i jego założycielach

O ciekawostkach kościoła w Wierzchowie

Piętnaście legend regionalnych na piętnastolecie

O zbójcach na Górze Rakowskiej i o powstaniu Złocieńca

O księżniczce Matyldzie i o powstaniu Drawska

O Guntersbergach i o kaliskim młynie szlifierskim

O niedźwiedziu z młyna w Głęboczku

O cudownym kwiecie i o skrzacie ze Stawna

O Adamowym Tańcu

O Francuskim Stanowisku

O Żmiju z Polskiej Góry

O syrenie przy Siecińskim Nosie

O sposobach na zarazę

O złocienieckich skrzatach-tkaczach

O Zamkowej Górze koło Czaplinka

O ognistym jeźdźcu z Wierzchowa

O pierścieniu drahimskiej starościny

O rybim księciu w Cieszynie

Bibliografia.

Od wydawcy

Doskonałą okazją do oddania w ręce czytelników niniejszej publikacji jest przypadające w tym roku piętnastolecie powiatu drawskiego. Czas biegnie bardzo szybko, zdawać by się mogło, że zupełnie niedawno obchodziliśmy dziesięciolecie. Wtedy to wydaliśmy książkę „Dziesięć lat powiatu drawskiego”, która w sposób kompleksowy ukazywała różne aspekty powiatowej działalności w latach 1999-2009. Pomysł takiej publikacji okazał się bardzo trafiony, gdyż znalazła ona wielu usatysfakcjonowanych czytelników.

To dobre doświadczenie skłoniło nas do ponownej próby uświetnienia powiatowego jubileuszu publikacją książkową. Jednakże zamiarem naszym nie było powtarzanie zawartości opracowania traktującego o pierwszych dziesięciu latach powiatu, wzbogaconego o opis ostatnich pięciu lat. Naszą intencją jest raczej wydanie książki, która ukaże piętnastolecie z odmiennej perspektywy. W taki sposób dwie publikacje wydane z okazji dziesięciolecia i piętnastolecia będą się nawzajem uzupełniały, a czytelnicy, którzy zapoznali się z książką „Dziesięć lat powiatu drawskiego”, nie będą się nudzić, zagłębiając się w lekturę „Piętnastki powiatu drawskiego”.

Nie ukrywamy, że wybierając autora niniejszej publikacji, kierowaliśmy się chęcią wnikliwego spojrzenia na nasz powiat z głębokiej perspektywy historycznej. Dlatego też obok podstawowych informacji o powiecie „Piętnastka powiatu drawskiego” w wyczerpujący sposób przedstawia dzieje kształtowania się struktur powiatowych oraz ukazuje ważne wydarzenia historyczne rozgrywające się niegdyś na naszych ziemiach. Znajdziemy tu również żywe opisy powiatowych zabytków, skupione nie na szczegółach architektonicznych, lecz na dziejach ludzi związanych z tymi obiektami. Godny polecenia jest ilustrowany zbiorek regionalnych legend - wybranych i opisanych przez autora.

Ważnym elementem „Piętnastki powiatu drawskiego” są wywiady przeprowadzone z pierwszym i obecnym starostami oraz przewodniczącym Rady Powiatu.

Magiczna liczba 15 stała się osnową struktury naszej publikacji. Jest to oczywiste nawiązanie do piętnastej rocznicy powiatu drawskiego. I tak piętnastka pojawia się już w tytule, dzieje kształtowania się powiatu drawskiego opisane zostały w piętnastu rozdziałach, w książce znajdziemy też opisy piętnastu zabytków, piętnastu wydarzeń, historycznych oraz piętnastu legend, a każda z osób, która bardzo mocno związała swe losy z powiatem drawskim, odpowie na piętnaście pytań.

Gorąco zapraszamy do lektury „Piętnastki powiatu drawskiego”!

Piętnaście walnych informacji opowiecie drawskim

W niniejszym rozdziale przedstawimy najważniejsze informacje dotyczące naszego powiatu. Oczywiście jego rozmiar nie pozwala na wyczerpujący opis poruszanych zagadnień, gdyż w istocie każde z nich zasługuje na odrębną publikację. Naszym zamiarem jest przekazanie czytelnikom pakietu podstawowych informacji z różnych dziedzin powiatowej działalności.

1. O powstaniu powiatu drawskiego w RzeczypospolitejPolskiej

1 stycznia 1999 r. weszła w życie reforma, która zmieniła podział administracyjny Polski, wprowadzając trójszczeblową strukturę podziału terytorialnego. Kraj podzielony został na szesnaście województw, w których władzę sprawowały zarówno organy rządowe, jak też samorządowe, oraz na 315 samorządowych powiatów. Wśród tych ostatnich był powiat drawski. Trzeci szczebel samorządu stanowiły samodzielne gminy.

Elementem reformy administracyjnej była też nowa, trójstopniowa ordynacja wyborcza, zgodnie z którą 11 października 1998 r. przeprowadzone zostały wybory składające się z trzech równoległych elekcji: gminnej, powiatowej i wojewódzkiej. Wybory te odbyły się niemal trzy miesiące przed faktycznym powołaniem nowych jednostek terytorialnych i instytucji samorządowych, co z pewnością prowadziło do pewnej dezorientacji wyborców.

W powiecie drawskim wyłoniono trzydziestu radnych pierwszej kadencji, byli to: Stanisław Baliński, Jan Barczak, Eugeniusz Beker, Andrzej Brzemiński, Bożena Cibail, Wojciech Chmiel, Henryk Czarnota, Stanisław Cybula, Stanisław Dobrzycki, Władysław Feduch, Zbigniew Hołubicki, Janina Jung, Jacek Kozłowski, Jerzy Lauersdorf, Bożena Lemisz, Waldemar Massel, Władysław Mikłasewicz, Jan Jerzy Nałęcz, Jan Omański, Mirosław Piłatowski, Jerzy Płachta, Zbigniew Ptak, Mirosław Skotnicki, Wacław Sosnowski, Andrzej Szwaja, Zofia Uryn, Wiktor Woś, Ryszard Wróbel, Janusz Ziętkiewicz i Czesław Żukowski.

Rada Powiatu wyłoniła ze swego składu starostę, członków zarządu i prezydium. Pierwszy starosta, Wiktor Woś, stanął na czele zarządu, w którego skład weszli ponadto: Wacław Sosnowski — wicestarosta, Andrzej Brzemiński, Jacek Kozłowski, Ryszard Wróbel i Czesław Żukowski. Prezydium Rady Powiatu przewodniczył Janusz Ziętkiewicz, a do jego składu weszli Jerzy Lauersdorf - wiceprzewodniczący oraz Władysław Mikłasewicz.

Akt powołania powiatu drawskiego wręczono pierwszemu staroście 23 listopada 1998 r. na Zamku Królewskim w Warszawie. Wiktor Woś odebrał z rąk ówczesnego premiera RP Jerzego Buzka stosowny certyfikat, w którym przeczytać można, że Rzeczpospolita Polska „przekazała, począwszy od dnia 1 stycznia 1999 roku wspólnocie samorządowej i władzom powiatu drawskiego [...] odpowiedzialność za sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym w zakresie należącym dotąd do administracji rządowej.” W zdaniu tym zawarty jest sens reformy powiatowej, której wynikiem było oddanie w ręce obywateli i ich przedstawicielstw znacznego zakresu władzy.

Jak to zwykle bywa, od początku nowe powiaty miały swoich zwolenników i przeciwników. Ci pierwsi podkreślali, że powiaty będą mogły rozwiązywać problemy, które wykraczały poza możliwości gmin, a poza tym wszelkie decyzje w tym zakresie uwzględniałyby lokalne priorytety - administracja państwowa siłą rzeczy za ważniejsze uznawała sprawy krajowe. Przeciwnicy reformy wskazywali na wysokie koszty utworzenia powiatów oraz na nieadekwatne do rangi podejmowanych zadań powierzone im środki finansowe. Większość tych pieniędzy pochodzić miała z budżetu państwa (subwencja, dotacje celowe), co niewątpliwie pozbawiało powiaty samodzielności finansowej. W przeciwieństwie do gmin powiaty nie mają dochodów z podatków i opłat lokalnych.

Wskazane powyżej różnice w ocenach reformy dość dobrze ilustrują, przed jakim skomplikowanym i wielkim wyzwaniem stawały nowo utworzone powiaty.

Warto pamiętać, że reforma administracyjna była elementem programu czterech reform podjętych przez ówczesny rząd. Ten śmiały program zmiany państwa do dziś budzi poważne kontrowersje. Oprócz reformy administracji wprowadzono zmiany w zasadach finansowania i organizacji służby zdrowia, przebudowano szkolnictwo i wdrożono nowy system emerytalny.

Powiat drawski powstał z połączenia czterech gmin miejsko-wiejskich: Czaplinek, Drawsko Pomorskie, Kalisz Pomorski, Złocieniec, oraz dwóch gmin wiejskich: Ostrowice i Wierzchowo. Obszar ten był odmienny od zasięgu terytorialnego powiatów sprzed 1975 roku. Obejmował bowiem trzy historyczne krainy o zróżnicowanych dziejach. Gminy Drawsko Pomorskie, Kalisz Pomorski, Złocieniec, Wierzchowo i Ostrowice miały nowomarchijski rodowód, natomiast gmina Czaplinek składała się z ziem dawnego starostwa drahimskiego oraz niegdysiejszych posiadłości rodu Golczów (Siemczyno, Warnilęg, Rzepowo, Broczyno i Machliny). W czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów te dwa terytoria wchodziły w skład województwa wielkopolskiego i powiatu wałeckiego. Zauważyć należy, że znaczna część dawnego starostwa drahimskiego została włączona do powiatu szczecineckiego (Rakowo, Jeziorna, Komorze, Polne, Nobliny, Czarne Wielkie i Chłopowo).

2. O drawskim powiecie statystycznie

Powierzchnia dzisiejszego powiatu wynosi 1 772 kilometrów kwadratowych i jest w znacznym stopniu zalesiona, co przyczynia się niewątpliwie do atrakcyjności turystycznej tego regionu: lasy pokrywają około 46% obszaru. Charakterystyczną cechą krajobrazu są bardzo liczne jeziora, które stanowią 6% ogólnej powierzchni powiatu, największe z nich to Drawsko, Lubię i Siecino, a największą i najbardziej znaną rzeką przepływającą przez teren powiatu jest Drawa. Użytki rolne stanowią z kolei 34% obszaru, a pozostałe grunty (zabudowane, drogi i nieużytki) 14%.

Krajobraz powiatu charakteryzuje się licznymi wzniesieniami i dolinami polodowcowymi.

Z uwagi na dużą liczbę zbiorników wodnych i lasów klimat regionu charakteryzuje się sporą wilgotnością powietrza.

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku doszło na terenie powiatu do poważnych przekształceń gospodarczych. Bardzo duże przemiany zaszły w rolnictwie, gdzie likwidacji uległy tzw. gospodarstwa uspołecznione: państwowe gospodarstwa rolne i spółdzielnie produkcyjne, co prowadziło do poważnego wzrostu stopy bezrobocia.

Szczególnie dotkliwe były te zmiany dla Złocieńca, który tradycyjnie od XIX wieku miał charakter przemysłowy. Znajdowały się tam wielkie Zakłady Przemysłu Wełnianego oraz sześć cegielni, które stopniowo zawieszały produkcję. Dziś włókiennictwo i ceramika budowlana nie stanowią już elementów powiatowej gospodarki. Najbardziej rozwiniętą gałęzią jest przemysł drzewny, co związane jest niewątpliwie z dużą powierzchnią obszarów leśnych. Na terenie powiatu występują zakłady przetwórstwa mięsnego, budownictwa, przemysłu wydobywczego i ceramicznego, przemysłu elektrotechnicznego oraz odzieżowego. Występuje tu ponad 3000 podmiotów gospodarczych, które poza przemysłem działają w następujących branżach: budownictwo, transport, handel, gastronomia i inne usługi. Istotnym elementem gospodarki jest nadal rolnictwo.

Miasta leżące na terenie powiatu różnią się dość wyraźnie swoim charakterem. Niegdyś przemysłowy Złocieniec wyróżnia się dziś intensywnością występowania małej i średniej przedsiębiorczości. Ze względu na swe wyjątkowo atrakcyjne położenie Czaplinek pełni funkcję centrum turystycznego regionu, natomiast w Drawsku Pomorskim znajduje się większość administracji powiatowej oraz instytucji o charakterze regionalnym.

Powiat drawski ma dobrze rozwiniętą sieć dróg, zapewniających dojazdy do wszystkich miejscowości leżących w jego granicach. Drogi krajowe przecinają powiat w kierunku wschód-zachód: nr 20 (Stargard - Drawsko Pom. - Szczecinek) oraz nr 10 (zachodnia granica państwa w Lubieszynie - Stargard -Wałcz). Przez terytorium powiatu dróg wojewódzkich: nr 148 (Łobez - Drawsko Pomorskie), nr 162 (Świdwin - Zarańsko), nr 163 (Połczyn Zdrój - Czaplinek - Wałcz), nr 171 (Barwice - Czaplinek), nr 173 (Połczyn-Zdrój - Drawsko Pomorskie), nr 175 (Drawsko Pomorskie - Kalisz Pomorski) oraz nr 177 (Czaplinek - Mirosławiec).

W ciągu ostatnich dwudziestu lat bardzo poważnie skurczyła się sieć linii kolejowych, przez powiat przebiega dziś zaledwie jedna linia kolejowa nr 210, łącząca Runowo Pomorskie z Chojnicami. Pociągi nie kursują już po liniach: nr 403 i 416, a linia Złocieniec - Połczyn-Zdrój została rozebrana i przekształcona w ścieżkę rowerową.

Gminy powiatu drawskiego leżą w obszarze kompetencji Sądu Rejonowego w Drawsku Pomorskim i Sądu Okręgowego w Koszalinie. Mieszkańcy powiatu drawskiego wybierają radnych do Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego w okręgu nr 3, posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 40, senatora z okręgu wyborczego nr 99, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Od lat najpoważniejszą bolączką powiatu drawskiego jest wysoka stopa bezrobocia, która według rocznika statystycznego wynosiła w 2012 r. 23,4%. Prawie co czwarty mieszkaniec powiatu nie ma pracy.

W powiecie drawskim żyje około 58 000 ludzi, przy czym w sezonie letnim przybywa tu znaczna liczba turystów, zwiększając zaludnienie powiatu o blisko 40%. Według danych z 30 czerwca 2012 r. 36 818 osób mieszka w miasteczkach, a 21 981 na wsi. Kobiety stanowią 50,78% ogółu mieszkańców.

Poniższa tabela przedstawia inne dane statystyczne dotyczące gmin powiatu drawskiego:

( Nazwa gminy

Ludność

Powierzchnia (km2)

Liczba sołectw

Gęstość zaludnienia

Czaplinek

11.701

364,91

29

32

Drawsko Pomorskie

16.418

344,17

13

48

Kalisz Pomorski

7.135

480,93

14

15

Złocieniec

15.426

194,92

9

79

Ostrowice

2.526

150,30

14

17

Wierzchowo

4.499

229,19

11

20

3. O władzach powiatowych

Siedzibą władz powiatu jest Drawsko Pomorskie. Organem stanowiącym i kontrolnym jest Rada Powiatu w Drawsku Pomorskim, w jej skład wchodzi 17 radnych wybieranych w trzech okręgach w wyborach bezpośrednich i proporcjonalnych. 5 radnych wyłanianych jest w okręgu obejmującym gminy Czaplinek i Wierzchowo (13 214 wyborców), 7 w okręgu łączącym gminy Kalisz Pomorski i Drawsko Pomorskie (19 368 wyborców) oraz 5 w okręgu złożonym z gmin Ostrowice i Złocieniec (14 242 wyborców).

W skład Rady Powiatu Drawskiego kadencji 2010-2014 wchodzą następujące osoby: Ireneusz Adamczyk, Anna Arcimowicz, Wojciech Chmiel, Stanisław Cybula, Henryk Czarnota, Karol Korczyński, Grażyna Kowalska, Jerzy Lauersdorf, Zbigniew Mieczkowski, Stanisław Mikołajczyk, Genowefa Polak, Janusz Przybyła, Halina Samek, Zofia Uryn, Wiktor Woś, Krzysztof Zacharzewski oraz Jerzy Żółtowski.

Zadaniem Rady Powiatu jest stanowienie miejscowego prawa, uchwalanie budżetu oraz rozpatrywanie sprawozdań z jego realizacji. Funkcje kontrolne rady polegają na wybieraniu i odwoływaniu członków zarządu powiatu, rozpatrywaniu sprawozdań z jego działalności, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów finansowych oraz na udzielaniu mu lub nieudzielaniu absolutorium.

Spośród swoich członków Rada Powiatu wybiera skład prezydium, na którego czele stoi obecnie przewodniczący Jerzy Lauersdorf. Ponadto w jego skład wchodzą wiceprzewodniczący Henryk Czarnota oraz członek Wiktor Woś.

Rada Powiatu Drawskiego pracuje w czterech komisjach: oświaty, budżetu, gospodarki i rozwoju, rewizyjnej oraz zdrowia i bezpieczeństwa publicznego. Wybieranym przez Radę Powiatu organem wykonawczym jest zarząd powiatu drawskiego, na czele którego stoi obecnie starosta Stanisław Cybula. W skład zarządu wchodzą ponadto: wicestarosta Andrzej Brzemiński, skarbnik Irena Osoś i sekretarz Jacek Brzozowski.

Do najważniejszych zadań zarządu należą realizacja budżetu, gospodarowanie powiatowym mieniem oraz zarządzanie wydziałami i jednostkami organizacyjnymi powiatu. W tym celu zarząd przygotowuje projekty uchwał Rady Powiatu i zapewnia ich realizację.

Warto pamiętać, że stanowisko starosty ma bardzo stare tradycje w państwie polskim, choć w różnych okresach dziejów zmieniało swoje znaczenie i funkcje. Od czternastego wieku do rozbiorów starosta był urzędnikiem królewskim, przy czym wyróżniano starostów generalnych - zarządzających prowincją lub ziemią, starostów grodowych - będących najważniejszą władzą w powiecie, a także starostów niegrodowych (tenutariuszów), którzy byli dzierżawcami dóbr królewskich. W okresie międzywojennym i w latach 1945-50 starostowie byli urzędnikami państwowymi kierującymi administracją na terenie powiatu. Dziś wybierany przez Radę Powiatu starosta jest organem samorządowym.

4. O zadaniach samorządu powiatowego

Samorząd powiatowy został powołany do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, dla realizacji których wyposażony jest w środki materialne.

Do głównych zadań samorządu powiatowego należą: zwalczanie bezrobocia, pomoc społeczna, porządek publiczny i bezpieczeństwo zbiorowe. Zaznaczyć trzeba, że przed wprowadzeniem reformy administracyjnej zadania te realizowane były przez administrację rządową. Uprawnienia powiatu nie naruszają więc w najmniejszym stopniu statusu i kompetencji gminy. Samorząd powiatowy nie sprawuje też żadnych funkcji zwierzchniej lub nadzorczej na gminami.

Zakres zadań samorządu został precyzyjnie określony poprzez katalog kompetencji jego organów wykonawczych, które posiadają uprawnienia do podejmowania decyzji w zakresie:

5. O powiatowych symbolach

Powstały w 1999 roku powiat drawski nie dysponował własnym herbem. Terytorialnie i historycznie był tworem zupełnie nowym, gdyż łączył ziemie dawnego powiatu drawskiego z ziemią czaplinecką, która do tej pory nigdy nie była jego częścią składową. Pomysł opracowania herbu dla powiatu o nowym kształcie był więc bardzo trafny. Projekt herbu został opracowany przez znanego w regionie heraldyka z Czaplinka - Jana Jerzego Nałęcza. 23 marca 1999 r. projekt został zaprezentowany Komisji Statutowej Rady Powiatu.

Autor herbu bardzo zręcznie połączył historyczne tradycje ziem drawskiej i czaplineckiej. Miasta wchodzące w skład tej pierwszej: Drawsko Pomorskie, Kalisz Pomorski i Złocieniec, powstały na przełomie XIII i XIV wieku z inicjatywy władców brandenburskich z dynastii Askańczyków, którzy w swym herbie mieli czerwonego orła. Początki Czaplinka związane są natomiast z działalnością wielkopolskiego księcia (później króla polskiego) Przemyśla II, który w 1290 r. nadał zakonowi templariuszy ziemie wokół jeziora Drawsko. Historia tych dwóch regionów biegła odmiennymi ścieżkami, łączyła je natomiast rzeka Drawa, która płynęła zarówno przez nowomarchijski powiat drawski, jak też przez polskie starostwo drahimskie.

Te fakty zostały znakomicie odzwierciedlone na tarczy powiatowego herbu. Znajduje się tam srebrny orzeł piastów wielkopolskich, który umieszczony był między innymi na pieczęci majestatycznej Przemyśla II; elementami herbu są ponadto czerwony orzeł margrabiów brandenburskich z dynastii Askańczyków oraz błękitna wstęga symbolizująca rzekę Drawę.

Herb i flaga powiatu drawskiego

Uchwałą nr XX/142/00 z dnia 19 maja 2000 r. przyjęto herb i flagę powiatu drawskiego. Uzyskano też pozytywną opinię Komisji Heraldycznej przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. We wspomnianej uchwale czytamy:

Herb powiatu drawskiego złożony jest z dwóch półorłów na tarczy dzielonej w słup. W części prawej tarczy srebrny orzeł wielkopolski, bez korony, na czerwonym tle; w części lewej tarczy - czerwony orzeł brandenburski, ze złotą przepaską, na srebrnym tle. Pod nimi, w poprzek tarczy, błękitna wstęga symbolizująca przepływającą przez terytorium powiatu rzekę Drawę.

Flaga powiatu drawskiego to prostokątny płat tkaniny o wymiarach stanowiących proporcję długości do szerokości 8 : 5 i składający się z trzech trójkątów: niebieskiego, czerwonego i środkowego - białego, na którym umieszczono herb powiatu.

6. O siedzibie

Siedziba Starostwa Powiatowego w Drawsku Pomorskim. Fot. M. Leszczełowski

Powstający w 1999 r. powiatowy samorząd otrzymał do dyspozycji tradycyjną siedzibę tego szczebla władzy, którą jest reprezentacyjny budynek w Drawsku Pomorskim przy placu Elizy Orzeszkowej nr 3. W tym gmachu urzędowały powojenne władze powiatowe aż do reformy administracyjnej w 1975 r., w wyniku której zlikwidowano powiaty. Co więcej, budynek dzisiejszego starostwa powstał na początku XX w. z przeznaczeniem właśnie dla ówczesnych władz powiatowych i przez pewien czas nazywany był „domem landrata” (niemiecki landrat był odpowiednikiem polskiego starosty); później stosowano bardziej oficjalną nazwę „Kreishaus”, czyli „dom powiatowy”.

Siedzibę starostwa wzniesiono w latach 1908-09 na wniosek ówczesnego landrata von Hohnhorsta. Już wtedy budynek wyposażony był w centralne ogrzewanie i elektryczne oświetlenie. Mieściły się tam biura administracji państwowej i komunalnej oraz mieszkania służbowe landrata, gońca i szofera.

Stylowa neoklasycystyczna budowla do dziś robi wrażenie na odwiedzających ją gościach i interesantach. Gabinet starosty, z oknem balkonowym i ażurową balustradą, znajduje się na pierwszym piętrze. Frontową ścianę budowli zdobi wspaniały ryzalit w formie gryfa pomorskiego. W kamiennym fundamencie odnaleźć można kamień węgielny ze znakiem firmy, która wybudowała tę siedzibę.

Gmach nie ucierpiał w wyniku działań wojennych, a po ich zakończeniu został przejęty przez organizujące się polskie władze powiatowe. Po likwidacji szczebla powiatowego, w latach 1975-1999 w budynku swą siedzibę miały władze miejskie.

Siedziba starostwa na starej widokówce

7. O środku powiatu

W 2012 r. zakończono prace, w wyniku których wyliczono matematyczny środek powiatu drawskiego, który, jak się okazało, położony jest w pobliżu wsi Stawno w gminie Złocieniec. 15 września tego samego roku, w sobotę, zorganizowano uroczyste posadowienie stosownego znaku geodezyjnego. Przybyłych gości powitał drawski starosta Stanisław Cybula, a profesor Władysław Dąbrowski z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego wygłosił wykład o osnowach geodezyjnych. Następnie odczytano akt erekcyjny, na którym swe podpisy złożyli starosta, przewodniczący Rady Powiatu, burmistrz Złocieńca, przewodnicząca Rady Miejskiej Złocieńca, stawieński sołtys, ksiądz proboszcz oraz powiatowy geodeta. Dokument ten wraz z innymi przedmiotami został zamknięty w szczelnej kapsule, którą zakopano pod znakiem środka powiatu. Ostatnim akordem uroczystości było sprawdzenie przez profesora Dąbrowskiego centryczności posadowienia znaku.

Oznaczony w ten sposób środek powiatu stał się ciekawostką turystyczną. Znak ma formę granitowego słupa o wadze 1000 kg. Wykuto na nim tzw. różę wiatrów, zaś na jego bocznych ścianach znajdują się w kolejności: napis „Wielofunkcyjny punkt osnowy geodezyjnej - środek powiatu drawskiego”, herb powiatu, współrzędne płaskie (X=5927270,25; Y=5565892,52) oraz geograficzne (B=532823.03; L=155932.75) oraz schematyczna mapka powiatu z zaznaczonym środkiem i napisem STAWNO.

Według wypowiedzi fachowców środek powiatu jest wysokiej klasy wielofunkcyjnym punktem osnowy geodezyjnej, co oznacza, że stanowi element: poziomej osnowy geodezyjnej, osnowy wysokościowej, osnowy magnetycznej oraz jest tzw. centroidem powiatu drawskiego.

Tak się złożyło, że środek powiatu wypadł w wyjątkowo urokliwym miejscu nad niewielką zatoczką jeziora Łąki (dawniej Jezioro Stawieńskie), skąd rozciąga się wspaniały widok na jezioro i pokryte soczystą zielenią liczne wzgórza.

Władze powiatu planują w tym miejscu zorganizować rodzaj punktu edukacyjnego, w którym ustawione zostaną tablice informacyjne opisujące zagadnienia geodezyjne. Turysta będzie mógł zapoznać się z przykładami naturalnych stabilizacji różnych punktów i znaków granicznych, wizualizacjami przekrojów gruntu, posadowienia oraz przenośnymi wieżami triangulacyjnymi.

Starosta umieszcza „kapsułę czasu” pod znakiem środka powiatu

8. O powiatowej gospodarce

Według informacji zamieszczonych na stronie internetowej starostwa do głównych segmentów powiatowej gospodarki należy zaliczyć: rolnictwo wraz przetwórstwem rolno-spożywczym, przemysł drzewny oraz branże odzieżowe i budowlane.

Już na początku trzeba zauważyć, że w ostatnim dwudziestoleciu powiatowa gospodarka uległa poważnym przekształceniom. Szczególnie widoczne są zmiany, jakie zaszły w najludniejszym miasteczku w powiecie, w Złocieńcu, który przestał być ośrodkiem przemysłu włókienniczego i ceramiki budowlanej. W ostatnich latach swą działalność zakończyła już ostatnia ze złocienieckich cegielni. Likwidacja zakładów przemysłowych była prawdziwym dramatem dla wielu rodzin. Nie przypadkiem gmina Złocieniec wyróżnia się obecnie pod względem małej i średniej przedsiębiorczości, co było niewątpliwie skutkiem poszukiwania nowych źródeł utrzymania przez wielu mieszkańców tego miasteczka. Jednak aktywność prywatnych przedsiębiorców nie zrekompensowała z oczywistych względów luki w zatrudnieniu, jaka powstała w wyniku upadku w latach dziewięćdziesiątych XX w. przemysłu włókienniczego i ceramiki budowlanej.

Zakład drzewny. Fot. M. Leszczełowski

Pięknie położony nad brzegami jeziora Drawsko Czaplinek utrzymał swą tradycyjną pozycję turystycznego centrum regionu. Warto zauważyć, że właśnie w tym miasteczku swą siedzibę ma największy pracodawca w powiecie drawskim: firma Kabel-Technik-Polska Sp. z o. o., która nie tylko oferuje znaczną liczbę miejsc pracy, ale inwestuje i rozwija się. Przykładem takiego trendu jest oddanie do użytkowania hali produkcyjnej w Drawsku Pomorskim, gdzie zatrudniono kolejnych 300 osób. Wartość tej inwestycji wyniosła ok. 11 min złotych. Nowe hale produkcyjne uruchomiono też w Białogardzie oraz w Czaplinku. Obecnie Kabel-Technik-Polska zatrudnia ok. 1700 pracowników. Zauważyć trzeba, że firma ta od lat odnotowuje ciągły wzrost sprzedaży i zatrudnienia, pomimo kryzysu, który przez kilka lat bardzo negatywnie wpływał na najsilniejsze nawet przedsiębiorstwa.

Drawska hala firmy Kabel-Technik-Polska, jednego z największych pracodawców w powiecie. Fot. J. Leszczełowski

Czynnikiem zwiększającym zatrudnienie w stolicy powiatu, Drawsku Pomorskim, jest zlokalizowanie w tym mieście większości powiatowej administracji oraz instytucji o charakterze regionalnym. Przestrzennie większość ośrodków gospodarczych rozmieszczona jest wokół miast powiatu: Złocieńca, Drawska Pomorskiego, Czaplinka i Kalisza Pomorskiego. Wierzchowo i Ostrowice są typowymi gminami o charakterze rolniczym, przy czym zauważyć trzeba, że w tej pierwszej dobrze rozwija się branża drzewna. Gminy te zostały szczególnie mocno dotknięte zmianami, jakie miały miejsce w pomorskim rolnictwie w ostatnim dwudziestoleciu, kiedy likwidacji uległy tzw. uspołecznione przedsiębiorstwa: państwowe gospodarstwa rolne (PGR) i spółdzielnie produkcyjne. Oferowały one dużą liczbę miejsc pracy dla ludności wiejskiej całego powiatu i trzeba przyznać, że powstała w wyniku ich zniknięcia luka w zatrudnieniu nie została wypełniona do dziś. Duże prywatne gospodarstwa rolne z różnych względów nie stały się alternatywą dla zlikwidowanych przedsiębiorstw. Do negatywnych skutków tej sytuacji należy również zaliczyć liczną emigrację młodych i dynamicznych osób oraz rozwój tzw. szarej strefy gospodarczej. Kwestia likwidacji, sposobu i przyczyn upadku uspołecznionych gospodarstw rolnych oraz konsekwencji tego faktu również dla rolników indywidualnych jest niezwykle frapującym zagadnieniem i zasługuje na odrębną publikację.

Zniszczone zabudowania dawnego PGR w Gudowie. Fot. J. Leszczełowski

Omawiane powyżej upadek ośrodka przemysłowego w Złocieńcu oraz zaprzestanie działalności uspołecznionych gospodarstw rolnych są niewątpliwie do dziś głównymi przyczynami wysokiego poziomu bezrobocia w powiecie drawskim. Według danych Urzędu Statystycznego w Szczecinie stopa bezrobocia w powiecie w 2012 r. wynosiła aż 24,9%, choć można zauważyć lekki spadek tego wskaźnika w porównaniu z latami poprzednimi, kiedy wynosił on odpowiednio: 2009 r. - 28,2%; 2010 r. - 25,9%, 2011 r. - 26,6%. W roku 2008, poprzedzającym okres kryzysu gospodarczego, stopa bezrobocia wynosiła 23,2%, co również było wartością bardzo wysoką.

Bezrobocie stanowi najpoważniejszy problem gospodarczy w regionie między innymi dlatego, że wiąże się bezpośrednio warunkami życia mieszkańców powiatu. Wbrew pozorom dotyczy to również tych, którzy znaleźli zatrudnienie na bardzo płytkim rynku pracy. Wysokie bezrobocie to ciągłe poczucie braku perspektyw i bezpieczeństwa. Nic dziwnego, że przeciwdziałanie temu zjawisku umieszczono w katalogu najważniejszych zadań władz powiatowych.

Fot. J. Leszczełowski

Jedną z najważniejszych form przeciwdziałania bezrobociu jest stymulowanie przedsiębiorczości mieszkańców powiatu. Wyzwanie to podejmuje Drawskie Powiatowe Centrum Wspierania Przedsiębiorczości (DPCWP), które zostało sfinansowane z budżetów starostwa i państwowego w ramach „Programu wspierania przedsiębiorczości, wzrostu innowacyjności gospodarki i kierunków przeciwdziałania bezrobociu w województwie zachodniopomorskim”. Do efektów tego programu należy zaliczyć powstanie w latach 2010-2013 66 firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). W latach 2010-2013 r. nowo powstałym podmiotom udzielono dotacji o łącznej wartości 2 932 303 złotych, a 100 osób uczestniczyć mogło w szkoleniach z zakresu zakładania działalności gospodarczej. W 2013 r. DPCWP zorganizowało liczne szkolenia dla przedsiębiorców, prowadzone m. in.

przez Urząd Skarbowy, Polską Fundację Przedsiębiorczości oraz Regionalny Ośrodek EFS. Efektem działalności DPCWP jest stworzenie regionalnym przedsiębiorcom możliwości pozyskiwania bardzo atrakcyjnych i nisko oprocentowanych kredytów, których udziela Polska Fundacja Przedsiębiorczości w ramach Regionalnego Funduszu Pożyczkowego Pomeranus. Ta atrakcyjna i praktyczna oferta cieszyła się dużym zainteresowaniem wśród przedsiębiorców.

Według danych GUS z 2011 r. w powiecie drawskim funkcjonowało 5 817 podmiotów gospodarczych, z czego aż 94%stanowiły przedsiębiorstwa zatrudniające poniżej 10 pracowników. Niewątpliwym utrudnieniem procesu przyciągania inwestycji jest niezbyt dogodne ułożenie szlaków komunikacyjnych; atutami powiatu drawskiego są natomiast czyste i nienaruszone środowisko oraz duża liczba wolnych rąk do pracy.

Problematyka przyciągania inwestycji i stymulowania przedsiębiorczości znalazła właściwe miejsce w dokumencie strategii rozwoju powiatu drawskiego. Pomimo tego faktu oraz wymienionych powyżej działań, postępy w zwalczaniu plagi bezrobocia należy uczciwie określić jako nadzwyczaj skromne. Chyba zbyt wiele zależy tutaj od zjawisk gospodarczych o charakterze ponadregionalnym.

9. O Drawskim Parku Krajobrazowym

Niniejszy opis oparliśmy na wyczerpujących informacjach zamieszczonych w serwisie internetowym Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego, do którego odwiedzenia zachęcamy czytelników (www.zpkwz.pl). Znajdujący się na terenie powiatu Drawski Park Krajobrazowy (DPK) utworzono w 1979 r., w celu ochrony unikatowych walorów przyrodniczych, kulturowych, historycznych i krajobrazowych znacznego fragmentu Pojezierza Drawskiego. Powierzchnia DPK wynosi około 41 000 ha, a jego otulina obejmuje dalsze 22 000 ha. Charakterystyczny krajobraz tego obszaru jest wynikiem działalności lodowca. Park składa się z dwóch odmiennych obszarów: północnego, z wałami moreny czołowej i licznymi jarami, oraz łagodniejszego południowego - pełnego jezior polodowcowych. Właśnie te jeziora są największą atrakcją DPK, w którego granicach znajduje się ich aż 47, a dalszych trzydzieści leży w parkowej otulinie. Spośród nich wyróżnia się wspaniałe i największe - Drawsko (1871 ha), które jest jednocześnie drugim co do głębokości jeziorem w Polsce. Jezioro to ma bardzo urozmaiconą linię brzegową z licznymi urokliwymi zatokami. Występuje tam aż 12 wysp: Bielawa, Lelum, Polelum, Mokra, Środkowa, Zachodnia, Bagienna, Samotna, Dzika, Żurawia, Czapla oraz Kacza. Na terenie DPK występuje kilka jezior o znacznej powierzchni: Siecino, Komorze, Wilczkowo, Żerdno i Krosino, jednak najbardziej cenne pod względem przyrodniczym są niewielkie jeziora lobeliowe, charakteryzujące się występowaniem reliktowej roślinności i bardzo czystymi wodami (Czarnówek, Kapka, Łąka).

Jezioro Drawsko. Fot. J. Leszczełowski

W celu ścisłej ochrony najciekawszych przyrodniczo fragmentów parku utworzono dziewięć rezerwatów:

Flora DPK charakteryzuje się występowaniem roślinności atlantyckiej, arktycznej, borealnej, górskiej i południowej. Aż 40 gatunków roślin objętych jest ochroną prawną. Na terenie parku znajduje się 300 pomników przyrody, są to z najczęściej bardzo stare dęby, buki, lipy, klony i graby.

Typowy dla DPK krajobraz bagienny. Fot. J. Leszczełowski

Lasy zajmują około 25% powierzchni DPK i zlokalizowane są w pięciu nadleśnictwach: Złocieniec, Czaplinek, Połczyn, Świerczyna i Świdwin. Przeważają w nich charakterystyczne dla całego Pomorza Zachodniego lasy bukowe oraz bory sosnowe. Siedliska bagienne oraz torfowiska porośnięte są olszą czarną, a warstwa krzewów reprezentowana jest przez krzaczaste wierzby, kalinę koralową oraz kruszynę. Największe fragmenty olsów w DPK zlokalizowane są na północ od jeziora Krosino. Najliczniejszymi gatunkami lasotwórczymi są: sosna zwyczajna (45%), buk zwyczajny (25%), brzoza brodawkowata (12%) świerk (7%), olsza (4%), dęby szypułkowy i bezszypułkowy (4%). Spośród lasów DPK 51,53% to lasy ochronne: glebochronne, wodochronne, uzdrowiskowo-klimatyczne, masowego wypoczynku, krajobrazowe i rezerwatowe.

Poza lasami na terenie parku zlokalizowane są liczne zbiorowiska roślinne związane z wodami, ich strefami przybrzeżnymi oraz mszarami, turzycowiskami oraz torfowiskami. Występuje tam aż 40% flory DPK.

Ciekawostką DPK jest bardzo bogata flora mchów, składająca się aż z 274 gatunków, wśród których należy wymienić niezwykle rzadkie: Brum rubens, Brum tenuisetum i Campylopus introflexus. Trzydzieści gatunków znajduje się na liście roślin zagrożonych w Polsce. Występowanie tak wielkiej obfitości tego typu roślin świadczy o stosunkowo małym przekształceniu środowiska.

W jeziorach rzekach i strumieniach DPK żyje około 36 gatunków ryb. Charakterystyczne są tak zwane jeziora sielawowe zasiedlane przez: sielawę, sieję, ukleję, leszcza, stynkę, płoć, okonia, krąpia, jazgarza i szczupaka. Do takich dużych i czystych jezior zaliczamy: Drawsko, Siecino, Wilczkowo, Żerdno i Komorze. Drugim typem są jeziora leszczowe (np. Czaplino i Krosino), będące środowiskiem dla: leszcza, lina, węgorza, wzdręgi, szczupaka, okonia i krąpia. Bogata w liczne gatunki ryb jest również Drawa, którą zasiedlają: kiełb, koza, miętus, płoć, ukleja, leszcz, lin, śliz, okoń, szczupak, węgorz, jaz, kleń, jelec, certa, wzdręga i jazgarz.

Żubry w DPK. Fot. J. Leszczełowski

W DPK i na terenie jego otuliny występuje 12 gatunków płazów oraz pięć gatunków gadów. Od wielu lat działalność człowieka prowadzi do zanikania siedlisk płazów, skutkiem czego wszystkie ich gatunki żyjące w Polsce uznano za zagrożone i objęto je ochroną prawną. Najpospolitszym gadem jest jaszczurka zwinka, z węży spotyka się zaskrońca zwyczajnego oraz żmiję zygzakowatą.

Ptaki są najliczniejszą grupą kręgowców żyjącą na terenie DPK i liczą około 148 gatunków, co świadczy o wysokiej ornitologicznej atrakcyjności tego terenu. Spośród gatunków zagrożonych wyginięciem gniazdują tu: bielik, orlik krzykliwy, kania ruda, bocian czarny oraz licznie występujący bocian biały. Na terenie rezerwatu Jezioro Prosino gniazdują m.in.: perkozek, bąk, krakwa, cyranka, płaskonos, głowienka, wodnik, kszyk, śmieszka, zimorodek, remiz, czajka i błotniak stawowy. Projektowany jest drugi rezerwat ornitologiczny: Łąka - koło miejscowości Stare Worowo. Obszar ten jest lęgowiskiem m.in.: perkoza, gęgawy, gągoła, bąka, błotniaka stawowego, wodnika i czernicy, miejscem żerowania rybołowa i kani czarnej.

Warto wspomnieć, że na jeziorze Drawsko znajduje się jedyne w DPK stanowisko sieweczki rzecznej, jedyna parkowa kolonia czapli siwej zlokalizowana jest w Kuźnicy Drawskiej, a na jednej z wysp jeziora Drawsko znajduje się kolonia kormorana czarnego, licząca ponad 200 par. Populacja lęgowa błotniaka stawowego oceniana jest na 20 par, co czyni teren parku jedną z największych ostoi tego ptaka w kraju.

Żurawie. Fot. J. Leszczełowski

W DPK swoje siedliska ma też około 40 gatunków ssaków. Wśród parkowych gryzoni wyróżnia się coraz liczniejszy bóbr europejski. Nietoperze występują w DPK aż w 8 gatunkach. Drapieżne ssaki reprezentowane są przez: wilka, wydrę, lisa, jenota, borsuka, kunę leśna i domową, tchórza zwyczajnego, gronostaja i łasicę. Z kopytnych w DPK żyją dzik, sarna i jeleń. Okresowo pojawia się tam największy krajowy przedstawiciel jeleniowatych - łoś. W południowej części Drawskiego Parku Krajobrazowego można również spotkać żubra.

Do parkowych obiektów kulturowych zaliczyć należy zabytkowe zespoły parkowo-pałacowe, budynki gospodarcze, stare cmentarze, kościoły, ryglowe budynki mieszkalne oraz zabytki archeologiczne. Niestety, wspomnieć należy, że wiele dawnych ewangelickich cmentarzy uległo dewastacji. Prawdziwą plagą są osoby niszczące żeliwne ogrodzenia i dziewiętnastowieczne krzyże, celem pozyskania złomu. Również ofiarą przekształceń w rolnictwie, jakie dokonały się w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, padło wiele zabytkowych zabudowań folwarcznych.

Liczne atrakcje przyrodnicze w połączeniu z urozmaiconym krajobrazem i pamiątkami historycznymi stanowią magnes dla turystów. Położony z dala od zgiełku wielkich aglomeracji miejskich i ośrodków przemysłowych DPK stwarza doskonałe warunki wypoczynku. Jest to znakomity obszar do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej, konnej, kajakowej i żeglarskiej. Dla osób pragnących zapoznać się z walorami parku wytyczono cztery, bardzo atrakcyjne turystyczne szlaki piesze:

Wielotysięczne stada gęsi białoczelnych i zbożowych podczas wiosennych przelotów. Fot. J. Leszczełowski

Wielką popularnością cieszą się szlaki kajakowe: Drawy, im. ks. kardynała Karola Wojtyły, i Piławy oraz ścieżki rowerowe poprowadzonymi głównie drogami o nawierzchniach utwardzonych. Uzupełnieniem oferty turystycznej jest pięć edukacyjnych ścieżek przyrodniczych:

10. O działalności kulturalnej

Odnosząc się do piętnastolecia powiatu drawskiego, nie sposób pominąć podstawowych informacji o działalności kulturalnej prowadzonej na terenie naszego regionu. Należy zauważyć, że jej intensywność jest bardzo duża, co jest efektem zarówno dużej aktywności licznej rzeszy społeczników, jak też skuteczności ośrodków kultury pracujących w powiatowych miastach: Drawsku Pomorskim, Czaplinku, Kaliszu Pomorskim i Złocieńcu. Instytucje te wypełniają w swych gminach zadania o bardzo zbliżonym charakterze. Przede wszystkim organizują i prowadzą różnorodne sekcje, zespoły i grupy zainteresowań dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Działalność ta prowadzona jest na bazie pracowni znajdujących się w budynkach ośrodków oraz w oparciu o sieć wiejskich świetlic na terenie poszczególnych gmin. Formami upowszechniania kultury są też koncerty okolicznościowe, wystawy oraz zapewnianie tzw. oprawy artystycznej różnych uroczystości. W zależności od możliwości finansowych ośrodki organizują imprezy rozrywkowe dla mieszkańców, częstokroć w formie letnich imprez plenerowych w miastach lub w sołectwach. Ośrodki kultury pełnią również rolę inspirującą, pomagając w organizacji różnych imprez szkołom, urzędom oraz stowarzyszeniom, które mogą korzystać z obiektów i sprzętu elektroakustycznego.

Poniżej opisane zostały niektóre z działań poszczególnych ośrodków kultury, mówiące również o ich specyfice.

Czaplinecki Ośrodek Kultury

Czaplinecki Ośrodek Kultury został powołany do życia w 1980 r. w celu skoordynowania wszelkich działań kulturalnych, artystycznych i rozrywkowych w mieście i gminie Czaplinek. Ośrodek obejmuje też 12 świetlic wiejskich: w Broczynie, Czarnym Małym, Czarnym Wielkim, Kluczewie, Machlinach, Ostrorogu, Piasecznie, Pławnie, Rzepowie, Siemczynie, Sikorach oraz Trzcińcu.

Izba muzealna w Czaplinku. Fot. J. Leszczełowski

Bardzo wartościowym osiągnięciem Czaplineckiego Ośrodka Kultury było zorganizowanie i udostępnienie zwiedzającym regionalnej izby muzealnej, która została otwarta w 1997 r. Trzon ekspozycji stanowią liczne pamiątki związane z historią miasta, wśród których znajdziemy stare mapy, kolekcję pocztówek, butelki przedwojennych browarów oraz egzemplarze gazety „Tempelburger Stadt und Landbote”. Duże wrażenie na turystach robi stała ekspozycja „Prosto ze strychu”. Jest to zbiór przedmiotów codziennego użytku z XIX i początku XX w. Wśród eksponatów znajdują się dzieże do wyrobu ciasta chlebowego, maselnice, krajalnice do chleba, stare wagi, nosidła na wodę, gofrownice, żelazka, ręczne magle, patefony, stare radia, żarna, stara ławka szkolna i wiele innych. Szczególnym przedmiotem dumy założycieli muzeum są pamiątki związane z osobą Jana Pawła II: obraz olejny podarowany przez Ojca Świętego gminie Czaplinek oraz narty, na których uczył się jeździć.

Ośrodek Kultury w Drawsku Pomorskim

Centrum Kultury im. Eugeniusza Poniatowskiego w Drawsku Pom. Fot. M. Leszczełowski

Ośrodek Kultury w Drawsku Pomorskim odznacza się bardzo szerokim wachlarzem działalności, prężnością i nowoczesną infrastrukturą. Sekcje i koła zainteresowań prowadzone przez ten ośrodek cieszą się ogromną popularnością, a w ich pracach uczestniczą licznie nie tylko mieszkańcy Drawska Pomorskiego ale nawet sąsiednich miasteczek.

Kierownictwo ośrodka organizuje interesujące imprezy o cyklicznym charakterze, na przykład: Turniej Sołectw, Dożynki, Majówka oraz Dni Drawska Pomorskiego. W roku 2008 r. zainicjowano ciekawy cykl pod tytułem „Drawskie Spotkania Teatralne”, w ramach którego raz w miesiącu mieszkańcy miasta zapraszani są na spektakle teatralne.

Przełomowym momentem dla procesu tworzenia bazy materialnej tego ośrodka było oddanie do użytku nowoczesnego obiektu Drawskiego Centrum Kultury im. Eugeniusza Poniatowskiego, które powstało w miejscu dawnego kina „Drawa”. Stary budynek został odnowiony i bardzo poważnie rozbudowany. Wartość tej inwestycji przekroczyła 9 min złotych, a jej zrealizowanie nie byłoby możliwe bez istotnego udziału Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, który udostępniany jest w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013, oraz bez dotacji Starostwa Powiatowego w Drawsku Pomorskim.

W budynku, oprócz profesjonalnie wyposażonej sali widowiskowo-kinowej z nowoczesną kino-techniką i techniką estradową, powstało kilka nowoczesnych pracowni artystycznych, m.in. plastyczna, ceramiczna, fotograficzno-filmowa, multimedialna, muzyczna oraz sala baletowa. Pomieszczenia wyposażono w meble i sprzęt dzięki środkom finansowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pozyskanym z projektu Rozwój Infrastruktury Kultury.

Nowoczesne kino cieszy się niesłabnącą popularnością wśród mieszkańców miasta i gminy, co niewątpliwie jest zasługą umiejętnie dobieranego repertuaru.

Ośrodek Kultury w Drawsku Pomorskim organizuje także działalność biblioteki miejskiej, której filie znajdują się w Rydzewie, Łabędziach, Gudowie i Suliszewie.

Złocieniecki Ośrodek Kultury

Ogólnopolski Konkurs Tkaczy w Złocieńcu. Zdjęcie z archiwum Złocienieckiego Ośrodka Kultury

Upowszechnianiem kultury na terenie gminy zajmuje się Złocieniecki Ośrodek Kultury, który obejmuje: bibliotekę publiczną, kino „Mewa” oraz świetlice wiejskie w Bobrowie, Warniłęgu, Cieszynie, Starym Worowie, Kosobudach, Rzęśnicy, Stawnie, Lubieszewie i Darskowie. Podobnie jak w stolica powiatu, również Złocieniec może pochwalić się nowoczesnym budynkiem kina, który jednocześnie stanowi główną siedzibę ośrodka.

Cechą charakterystyczną działalności kulturalnej Złocienieckiego Ośrodka Kultury stanowi niewątpliwie stałe nawiązywanie do dawnej tradycji rzemieślniczej i przemysłowej tego miasta. Personel ośrodka podjął m.in. niełatwą próbę ocalenia od zapomnienia najważniejszych wspomnień i pamiątek związanych ze złocieniecką tradycją tkacką i włókienniczą, a w szczególności z dawnymi Zakładami Przemysłu Wełnianego (ZPW) w Złocieńcu. Jedną z pierwszych prób tego rodzaju był projekt tzw. triady tkackiej, w wyniku czego przy trzech świetlicach wiejskich powstały warsztaty tkackie. Zgromadzono też ponad 100 eksponatów dotyczących dawnych Zakładów Przemysłu Wełnianego w Złocieńcu. Wśród nich znajdują się zakładowe kroniki, pieczęcie, puchary, znaczki, foldery, proporczyki, imponująca liczba dyplomów, różnorodna dokumentacja i wycinki prasowe oraz zdjęcia. Ukoronowaniem tych działań jest coroczny Ogólnopolski Konkurs Tkaczy, organizowany od 2011 r. Przygotowano również wystawę fotograficzną miejsc i pamiątek związanych z tkactwem oraz audioprzewodnik.

Miejsko Gminny Ośrodek Kultury w Kulisiu Pomorskim

Siedzibą Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Kaliszu Pomorskim jest odrestaurowany pałac dawnych właścicieli tego miasta. Ośrodek obejmuje bibliotekę publiczną oraz świetlice wiejskie w Białym Zdroju, Bralinie, Cybowie, Dębsku, Giżynie, Pepłówku, Prostyni, Pomierzynie, Poźrzadle Wielkim, Sienicy, Starej Korytnicy, Starej Studnicy oraz Suchowie.

Siedziba Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury w Kaliszu Pom. Fot. J. Leszczełowski

Na zakończenie zauważyć trzeba, że gminy o charakterze wiejskim siłą rzeczy dysponują skromniejszą infrastrukturą dla działalności kulturalnej, która opiera się głównie na sieci wiejskich świetlic. W gminie Wierzchowo funkcjonuje jednak Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Turystyki, do którego zadań należy m.in. organizacja imprez artystycznych, rozrywkowych i turystycznych, spektakli, wystaw, przeglądów, festiwali oraz prowadzenie współpracy kulturalnej z gminą Henstedt-Ulzburg. Wierzchowski ośrodek kultury ma w swojej opiece sale wiejskie w miejscowościach: Wierzchowo, Żabinek, Osiek Drawski, Świerczyna, Sośnica, Otrzep, Wielboki i Nowe Laski.

11. O sporcie masowym

Wprawdzie jeszcze w latach dziewięćdziesiątych nasz kraj umiejscawiany był raczej w ogonie Europy jeśli chodzi o odsetek ludności uprawiającej jakikolwiek rodzaj sportu, ale w kolejnych latach sytuacja ta ulegała systematycznej poprawie. Coraz więcej ludzi dba o swe zdrowie i dostrzega jego związek z aktywnością ruchową. Ten pozytywny trend widoczny jest również na terenie naszego powiatu. Wydaje się, że władze samorządowe szczebla powiatowego i gminnego dobrze rozumieją potrzebę wsparcia tej tendencji poprzez rozbudowę infrastruktury. W ciągu piętnastu lat istnienia powiatu gołym okiem widać efekty starań w zakresie modernizacji i rozbudowy obiektów sportowych. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy była dostępność funduszów europejskich, jednak ich pozyskanie było zasługą mieszkańców powiatu drawskiego.

Dziś nasz region może pochwalić się imponującą liczbą nowoczesnych obiektów sportowych. W gminie Czaplinek znajdują się: stadion miejski, ośrodek sportów wodnych, hala widowiskowo-sportowa z salą fitness i siłownią, kompleks boisk wybudowanych w ramach programu rządowo-samorządowego „Orlik 2012”, lodowisko, zielona siłownia, tor motocrossowy, boisko do plażowej piłki siatkowej oraz liczne boiska wiejskie.

Równie imponującą listą obiektów może pochwalić się gmina Drawsko Pomorskie: Stadion Miejski im. Waleriana Pytla, euroboisko ze sztuczną nawierzchnią, korty miejskie oraz boisko wielofunkcyjne w parku Chopina, boisko wybudowane w ramach programu „Orlik 2012”, cztery szkolne hale sportowe, boisko do siatkowej piłki plażowej, szkolna hala sportowa w Mielenku Drawskim oraz boiska wielofunkcyjne w Nętnie, Gudowie i Suliszewie.

Gmina Kalisz Pomorski dysponuje natomiast: stadionem miejskim z boiskami do piłki nożnej, siatkowej, koszykówki i kortami tenisowymi, halą widowiskowo - sportową, halą sportową w Pomierzynie oraz boiskiem wielofunkcyjnym w miejscowości Poźrzadło Wielkie.

W 2006 r. wybudowano halę widowiskowo-sportową w Wierzchowie.

Na terenie miasta i gminy Złocieniec znajduje się następująca infrastruktura sportowa: stadion miejski z urządzeniami do uprawiania lekkiej atletyki, hala widowiskowo-sportowa, starsza hala sportowa, sale gimnastyczne przy szkołach, ścieżka rowerowa Złocieniec-Połczyn Zdrój, teren rekreacyjno-sportowy z boiskami do piłki koszykowej, tenisa ziemnego, oraz placem zabaw dla dzieci i młodzieży, skatepark, euroboisko, strzelnica sportowa oraz boisko wybudowane w ramach programu „Orlik 2012”.

O aktywności sportowej mieszkańców powiatu bardziej od infrastruktury świadczy liczba 34 stowarzyszeń sportowych działających na terenie powiatu:

Klub Tenisa Stołowego „Orzeł”, Stara Studnica,

Klub Sportowy „Orzeł”, Gudowo,

MLKS „Kolejarz” - KPPD SA, Wierzchowo,

Miejski Klub Sportowy „Olimp”, Złocieniec,

Drawskie Towarzystwo Tenisowe AS, Drawsko Pomorskie,

Ludowy Klub Sportowy „Lech”, Czaplinek,

Ludowy Klub Sportowy „Drzewiarz”, Świerczyna,

Złocieniecki Klub Karate Kyokushin-kan, Złocieniec,

Miejsko-Gminny Związek Towarzystw Krzewienia Kultury Fizycznej, Złocieniec,

Towarzystwo - Klub Sportowy „UNIA”, Bralin,

Miejski Klub Sportowy „Drawa”, Drawsko Pomorskie,

Klub Sportowy „Grom”, Giżyno,

Yacht Club Jermak, Gudowo,

Złocienieckie Towarzystwo Tenisa Ziemnego, Złocieniec,

Złocienieckie Towarzystwo Tenisa Stołowego, Złocieniec,

Klub Karate Kyokushin Złocieniec,

Stowarzyszenie „Klub Olimpijczyka”, Kalisz Pomorski,

Klub Sportowy „Błękitni”, Pomierzyn,

Klub Sportowy „Ogniwo”, Złocieniec,

Klub Sportów Wodnych i Rekreacji „Yacht - Ster” Drawsko Pomorskie,

Towarzystwo Rekreacyjno-Sportowe „Anders”, Złocieniec,

Klub Piłkarski „Calisia”, Kalisz Pomorski,

Klub Karate Kyokushin-kan, Kalisz Pomorski,

Stowarzyszenie Klub Sportowo - Motorowy „Automobilklub”, Bralin,

Stowarzyszenie Miłośników Sportów Motorowych w Złocieńcu,

Klub Sportowy „Orzeł Gudowo”,

Drawskie Stowarzyszenie Brydża, Drawsko Pomorskie,

Kaliskie Stowarzyszenie Tenisa Ziemnego „Masters”,

Towarzystwo Miłośników Tenisa Ziemnego „Gem Point” w Złocieńcu,

Stowarzyszenie Sportowe „Sokół” w Suliszewie,

Ludowy Klub Sportowy w Bobrowie

Drawskie Stowarzyszenie Sportowe „Pędzący Po Basket”, Drawsko Pomorskie

Klub Sportowy „Orliczek”, Drawsko Pomorskie,

Klub Walki „Washi”, Broczyno.

Charakterystyczny dla powiatu jest duży zapał młodzieży, która masowo uprawia sport, o czym dobitnie świadczy istnienie licznych uczniowskich klubów sportowych:

Uczniowski Klub Sportowy „Olimpijczyk” - Drawsko Pomorskie,

Uczniowski Klub Sportowy przy Ośrodku Rehabilitacyjno - Readaptacyjnym dla Młodzieży w Brzezince,

Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Pomerania” - Czaplinek,

Uczniowski Klub Sportowy „Sokół” - Kalisz Pomorski,

Uczniowski Klub Sportowy „Lider” - Świerczyna,

Uczniowski Klub Sportowy „Olimpijczyk” - Kalisz Pomorski,

Uczniowski Klub Sportowy „Traper” - Złocieniec,

Uczniowski Klub Sportowy „Strzelec” - Kalisz Pomorski,

Międzyszkolny Klub Sportowy „Junior” - Złocieniec,

Miejsko-Gminne Stowarzyszenie Sportu Szkolnego - Drawsko Pomorskie,

Miejsko-Gminny Szkolny Związek Sportowy - Czaplinek,

Powiatowe Stowarzyszenie Sportu Szkolnego - Drawsko Pomorskie,

Uczniowski Klub Sportowy „Szkwał” - Złocieniec,

Międzyszkolny Uczniowski Klub Sportowy „OYAMA” - Drawsko Pomorskie,

Uczniowski Klub Sportowy w Czaplinku,

Uczniowski Klub Sportowy „Iras” - Czaplinek,

Uczniowski Klub Sportowy „Orlik Złocieniec”,

Uczniowski Klub Sportowy „Sportowiec” - Mielenko Drawskie,

Miejsko - Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Lider” - Drawsko Pomorskie.

12. O powiatowym szkolnictwie

W katalogu kompetencji organów wykonawczych samorządu powiatowego znajdują się uprawnienia do podejmowania decyzji w zakresie edukacji publicznej na poziomie szkół ponadgimnazjalnych, specjalistycznych, artystycznych i zawodowych. Tym samym z mocy prawa władze powiatowe przejęły odpowiedzialność za następujące placówki oświatowe:

15 lutego 2011 r. zarząd powiatu drawskiego powołał zespół do spraw przekształceń w oświacie, któremu przewodniczył wicestarosta Andrzej Brzemiński. Udział w pracach zespołu wzięli przedstawiciele powiatowej komisji oświaty oraz dyrektorzy szkół. Dokonano analizy stanu obecnego poszczególnych placówek oświatowych oraz prognoz demograficznych. Głównym zadaniem zespołu było znalezienie sposobu zmniejszenia kosztów utrzymania placówek przy zachowaniu jakości kształcenia oraz dostosowanie struktury szkół do nadchodzącego niżu demograficznego. Wynikiem prac były między innymi projekty optymalizacji wykorzystania posiadanej infrastruktury oraz koncepcja połączenia wszystkich drawskich szkół w jeden zespół. Planowano też wydzielenie centrów kształcenia praktycznego i połączenie ich w jedną placówkę. 30 stycznia 2012 r. Rada Powiatu zaakceptowała proponowane zmiany w oświacie. W wyniku kolejnych analiz i konsultacji powstał projekt utworzenia bursy w miejsce dwóch internatów, które miały odtąd funkcjonować w strukturze jednego zespołu szkół.

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Bobrowie, zlokalizowany w XIX-wiecznym pałacu nad jeziorem Kozy. Fot. J. Leszczełowski

W wyniku opisanej powyżej reorganizacji sieć szkół i placówek oświatowych powiatu drawskiego przedstawia się następująco:

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. gen. Wł. Andersa tu Złocieńcu. Fot. J. Leszczełowski

13. O powiatowym szpitalu i ochron w zdrowia

Zanim przystąpimy do omówienia aktualnej problematyki związanej z powiatową ochroną zdrowia, wspomnijmy, że budynek obecnego szpitala został wzniesiony w lutym 1922 r.

Ta budowa stała się możliwa dzięki odważnej i dalekowzrocznej decyzji ówczesnych władz powiatu, gdyż początek lat dwudziestych XX wieku był trudnym okresem dla zniszczonej wojną gospodarki. Wybudowanie szpitala zostało więc przyjęte entuzjastycznie jako pierwszy namacalny dowód ożywienia gospodarczego. Miejsce wybrano doskonale, zapewniające pensjonariuszom wspaniały widok na park i piękny odcinek Drawy. Bezpośrednio po otwarciu przyjęto do lecznicy sześćdziesięciu chorych. Szpitalny personel składał się wtedy z głównego lekarza, dwóch lekarzy asystentów, technika radiologa oraz dziesięciu sióstr betanek ze Szczecina. Dla utrzymania wielkiego ogrodu na tyłach gmachu zatrudniono dodatkowo jednego pracownika. Zaopatrzenie szpitala uzupełniano, prowadząc własną hodowlę drobiu i trzody chlewnej - taki sposób gospodarzenia pozwolił znacznie obniżyć koszty leczenia.

Usługi szpitalne były podzielone - w zależności od komfortu oferowanego chorym - na trzy klasy. Członkowie miejscowej Powiatowej Kasy Chorych płacili tylko 2,8 marki za dzień pobytu w ramach trzeciej klasy, a chorzy z innych kas - odpowiednio 3,3 marki. Opłata ta obejmowała również honoraria dla lekarzy. Możliwe było prywatne leczenie, które kosztowało jednak znacznie więcej. Miejscowi pacjenci prywatni płacili za jeden dzień: 3 marki za trzecią klasę, 5 marek za drugą i 9 marek za pierwszą, dodatkowo musieli zapłacić honoraria lekarzom.

Napływ chorych z całego powiatu był tak duży, że w 1926 roku zdecydowano się rozbudować szpitalny gmach o nowe skrzydło, aby mógł pomieścić 125 pacjentów. Oprócz głównego budynku kompleks szpitalny obejmował również willę lekarską, izolatkę, pralnię, budynek dezynfekcji i kostnicę. W latach 1922-29 przyjęto do szpitala 1419 pacjentów i przeprowadzono 919 operacji, odnotowując jedynie 61 zgonów.

Przed wybuchem II wojny światowej oprócz szpitala w mieście działało co najmniej osiem prywatnych gabinetów lekarskich i siedem stomatologicznych oraz pracowały cztery akuszerki.

W 1945 roku, po zajęciu Drawska przez wojska polskie i sowieckie w budynku powstał szpital wojskowy Armii Czerwonej. Polskie władze cywilne zorganizowały natomiast szpital w dawnym powiatowym domu starców (dzisiaj lecznica zwierząt). Dopiero po opuszczeniu miasta przez sowiecką dywizję budynek powiatowego szpitala przejęła polska administracja. Stan budowli nie był chyba najlepszy, skoro już 1948 roku przeprowadzono poważne prace remontowe ( do tego czasu szpital powiatowy znajdował się w Złocieńcu). Dyrektorem nowo otwartej placówki został dr Józef Hildebrandt, dalszy rozwój tej placówki związany był jednak z osobą Witolda Reinera, który był pierwszym lekarzem w polskim już Drawsku Pomorskim i którego później uhonorowano nazwą jednej z ulic w tym mieście.

Kompleks szpitalny w Drawsku Pomorskim na międzywojennej pocztówce

Szpital i budynki należące do szpitalnego kompleksu

Przenieśmy się teraz w czasy, kiedy w naszym kraju przeprowadzano równocześnie cztery poważne reformy, w tym administracyjną i systemu ubezpieczeń społecznych. 1 stycznia 1999 r. nowo powstałe powiaty przejęły uprawnienia organów założycielskich dla większości samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

Tymczasem ówczesny Zespół Opieki Zdrowotnej (ZOZ) w Drawsku Pomorskim był obarczony olbrzymim długiem. Tym samym przed samorządem powiatowym stanęło poważne wyzwanie, związane z zapewnieniem bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańcom powiatu przy jednoczesnej konieczności dokonania restrukturyzacji zadłużonej placówki. Wkrótce przystąpiono do działań mających na celu ograniczenie zatrudnienia, a ze struktur ZOZ wyodrębniono Szpital Powiatowy im. Matki Teresy z Kalkuty w Drawsku Pomorskim. Poważną zmianą była prywatyzacja usług w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, poprzez utworzenie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, prywatnych praktyk lekarzy rodzinnych oraz powstanie filii Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie.

Dawny ZOZ w Drawsku Pomorskim na mocy uchwały Rady Powiatu Drawskiego w 2000 r. znalazł się w stanie likwidacji. Istotnej pomocy udzielił wojewoda zachodniopomorski, przekazując środki na oddłużenie ZOZ w wysokości 4 812 316 złotych. 1 października 1999 r. Szpital Powiatowy im. Matki Teresy z Kalkuty rozpoczął działalność jako nowa i niezadłużona jednostka. W latach 1999-2003 powiat drawski ogromnym wysiłkiem finansowym przeprowadził restrukturyzację w służbie zdrowia. Spłacił zobowiązania po byłym ZOZ-ie w łącznej kwocie 6 min zł, przeznaczając na to własne środki i zaciągając kredyt w wysokości 4,8 min zł. Nie znaczy to, że problem zadłużania się szpitala został rozwiązany ostatecznie; m. in. ze względu na niskie limity z kasy chorych zadłużenie w 2001 r. przekroczyło 3 min. zł. Chcąc zapobiec lawinowemu narastaniu długów, Rada Powiatu uchwaliła program naprawczy finansów szpitala.

Kłopoty finansowe spowodowały, że w latach 2005-2007 zrealizowano kolejny etap restrukturyzacji szpitala powiatowego. W 2011 r. radni powiatu podjęli decyzję o zmianie formy organizacyjnej szpitala powiatowego poprzez wprowadzenie tzw. operatora zewnętrznego. Rozpisano przetarg nieograniczony na dzierżawę nieruchomości szpitalnych oraz sprzętu medycznego i wyposażenia na okres 30 lat wraz z przejęciem świadczenia usług medycznych na terenie powiatu drawskiego. Zwycięzcą przetargu została firma Szpitale Polskie SA. Na podstawie umowy dzierżawy od 1 kwietnia 2012 r. świadczenia zdrowotne w zakresie lecznictwa stacjonarnego i specjalistycznego realizuje podmiot Szpitale Polskie SA Drawskie Centrum Specjalistyczne w Drawsku Pomorskim.

Zauważyć trzeba, że szpital nie zmienił właściciela, gdyż jego mienie nadal jest majątkiem powiatu drawskiego. Zmiana formy funkcjonowania pozwoli natomiast na dokończenie remontów i inwestycji, doposażenie w nowoczesny sprzęt medyczny, a przede wszystkim, miejmy nadzieję, umożliwi poprawę jakości usług oraz zwiększenie dostępności do świadczeń zdrowotnych. Wszystkim tym zmianom przyświecał nadrzędny cel, jakim jest dobro pacjenta.

Najważniejsze przedsięwzięcie zrealizowane w szpitalu powiatowym w latach 1999-2013:

Wydarzeniem wymagającym osobnej wzmianki jest utworzenie w listopadzie 2013 r. w wyremontowanym budynku szpitalnej stołówki nowoczesnej placówki świadczącej kompleksowe usługi kardiologii inwazyjnej i chirurgii naczyniowej: Centrum Sercowo-Naczyniowe spółki Nafis. Placówka posiada blok operacyjny, oddziały kardiologiczny, anestezjologii i intensywnej terapii, chirurgii naczyniowej oraz pracownię hemodynamiki. Centrum dysponuje również pracownią tomografii komputerowej oraz nowoczesnym angiografem służącym do oceny stanu naczyń wieńcowych. O ważności takiej placówki niech świadczy fakt, że choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów mieszkańców powiatu i że chorzy z ostrym zespołem wieńcowym z naszego regionu byli dotąd transportowani do dwóch ośrodków kardiologicznych odległych o ponad 75 km.

14. O poligonie drawskim

Wrzosowiska na poligonie drawskim. Fot. J Leszczełowski